Dlaczego żyjemy dłużej? Dr hab. med. Tomasz Zdrojewski

Transkrypt

1 Dlaczego żyjemy dłużej? Dr hab. med. Tomasz Zdrojewski Zakład Prewencji i Dydaktyki Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdaoski Uniwersytet Medyczny

2 Kiedy należy rozpoczynad badania przesiewowe w kierunku chorób niezakaźnych w Polsce? Choroby niezakaźne (ang. non-communicable diseases NCD) Choroby społeczne Choroby cywilizacyjne Choroby przewlekłe

3 Chorobom naczyo i serca można zapobiec w 80%, a nowotworom w 40% Czynniki ryzyka Papierosy Niezdrowa dieta Brak AF Alkohol C h o r o b y n i e z a k a ź n e Choroby serca i udar mózgu Cukrzyca Nowotwory Choroby płuc

4 Struktura zgonów na świecie wg statusu ekonomicznego paostw Upper Middle-Income Country = UMIC

5 Analiza makroekonomiczna World Economic Forum 2009 Ceny ropy Koszty globalizacji Inflacja Choroby niezakaźne Kryzys finansowy Pandemia grypy Ceny żywności Infekcje

6 PARADYGMAT LALOND A 6 6

7 Dlaczego żyjemy dłużej? Analiza przyczyn redukcji zgonów z powodu choroby wieocowej w Polsce po roku 1990 P. Bandosz, M. O' Flaherty, W. Drygas, J. Koziarek, B. Wyrzykowski, M. Rutkowski, K. Bennett, T. Zdrojewski, S. Capewell. Br. Med. J., , artykuł przyjęty do druku

8 liczba zgonów Czynniki które zdecydowały o redukcji umieralności z powodu choroby wieocowej w Polsce: czynniki ryzyka 54% terapia 37% mniej zgonów w roku 2005 niewyjaśnione przez model 10% rok P. Bandosz et al. Br. Med. J., 2011

9 liczba zgonów Czynniki które zdecydowały o redukcji umieralności z powodu choroby wieocowej w Polsce: % - BMI -2% - cukrzyca 0% - zmiana śred. ciśnienia tętniczego 39% - zmiana śred. stężenia cholesterolu 11% - palenie papierosów 10% - aktywnośd fizyczna rok P. Bandosz et al. Br. Med. J., 2011

10 Współczynniki umieralności mężczyzn w wieku lata z powodu ChW w Polsce w latach i oraz UE15 w latach oraz trendy liniowe ich zmian (wg B. Wojtyniak, NIZP-PZH)

11 Ogólnopolskie Badanie Rozpowszechnienia Czynników Ryzyka Chorób Układu Krążenia Realizacja i finansowanie Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdaosku Gdaoski Uniwersytet Medyczny Warszawski Uniwersytet Medyczny Instytut Kardiologii w Warszawie Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

12 Ogólnopolskie Badanie Rozpowszechnienia Czynników Ryzyka Chorób Układu Krążenia MECENAS: PARTNERZY: Badanie NATPOL 2011, moduł badao laboratoryjnych zostało zrealizowane dzięki zaangażowaniu i wsparciu finansowemu Abbott Laboratories i Siemens Spółka z o.o.. Badanie NATPOL 2011, moduł niewydolności serca, Etap 1, zostało zrealizowane dzięki zaangażowaniu i wsparciu finansowemu Zakładów Farmaceutycznych POLPHARMA S.A Realizacja prac terenowych:

13 Autorzy, konsultanci i recenzenci Gdański Uniwersytet Medyczny: Dr hab. Tomasz Zdrojewski Prof. Bogdan Wyrzykowski Dr Marcin Rutkowski Dr Piotr Bandosz Dr Zenon Jakubowski Mgr Elżbieta Wołkiewicz Dr Alicja Utracka Mgr Monika Kasprzyk Dr Agata Wyrzykowska Dr Tadeusz Jędrzejczyk Prof. Zbigniew Nowicki Dr hab. Dominik Rachoo Prof. Zbigniew Gaciong WUM Dr Grzegorz Placha - WUM Prof. Michael Pencina - Boston University Prof. Wojciech Drygas IK Dr hab. Grażyna Broda IK Dr Zofia Słooska IK Dr Jerzy Piwooski - IK Dr hab. Bogdan Solnica CM UJ Prof. Tomasz Grodzicki CM UJ Prof. Bogdan Wojtyniak PZH NIZP WUM - Warszawski Uniwersytet Medyczny IK Instytut Kardiologii w Warszawie CM UJ Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego PZH NIZP Państwowy Zakład Higieny Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego

14 Dobór próby

15 Główne wyniki dla populacji dorosłych Polaków w wieku lat

16 Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego ( 140/90 mmhg) Nadciśnienie Norma 32% =9,5 mln osób

17 Rozpowszechnienie hipercholesterolemii ( 190 mg/dl) Hipercholesterolemia Zdrowi 61% = 18 mln osób

18 Rozpowszechnienie hipercholesterolemii UWAGA Młode pokolenie Polaków w wieku lat: 33%

19 Rozpowszechnienie otyłości (BMI > 30 kg/m 2 ) Otyli Norma lub nadwaga 22% = 6,5 mln osób

20 Rozpowszechnienie cukrzycy (osoby świadome cukrzycy) Cukrzyca Zdrowi 5% = 1,6 mln osób

21

22 Zmiana rozpowszechnienia otyłości w latach % 0%

23 Prognoza oczekiwana Prawdopodobny scenariusz obecna NATPOL było NATPOL NATPOL WOBASZ

24 Miliony osób Prognozowana zmiana liczby osób z nadciśnieniem tętniczym w Polsce w latach

25 Miliony osób Prognozowana zmiana liczby osób chorujących na cukrzycę w Polsce w latach ,5 3 2,5 2 1,5 1 0,

26 Wiek serca Prof. Michael Pencina Boston University

27 Koncepcja wieku serca Wiek serca oparty jest na analizie 10-letniego ryzyka wystapienia chorob ukladu krazenia Obliczany jest porownujac 10-letnie ryzyko osoby w danym wieku i o danych wartosciach czynnikow ryzyka do ryzyka osoby o nastepujacych wartosciach normalnych : sbp=125 mmhg, calkowity cholesterol=180mg/dl, HDL=45mg/dL, nieleczona, niepalaca, bez cukrzycy D Agostino et al. 2008, Circulation

28 Mediany roznic miedzy wiekiem serca a wiekiem metrykalnym - mezczyzni Roznica Grupa Wiekowa M2002 M2011 M = Mezczyzni

29 Mediany roznic miedzy wiekiem serca a wiekiem metrykalnym - kobiety Roznica K = Kobiety Grupa Wiekowa K2002 K2011

30 Mediany roznic miedzy wiekiem serca a wiekiem metrykalnym - razem Roznica Grupa Wiekowa M2002 M2011 K2002 K2011 M = Mezczyzni, K = Kobiety

31 Jak zapobiegad zawałom i udarom? Historia naturalna miażdżycy Rosnąca częstośd powikłao (stenozy, zawały, udary) Rozwój procesu miażdżycowego Wiek (lata)

32 SOPKARD 15 OCENA STANU ZDROWIA MŁODZIEŻY

33 Programy realizowane ze środków Gminy Miasta Sopotu w latach SOPKARD Program Zapobiegania Próchnicy Zębów 3. Program Promocji Zdrowia w Zakresie Medycyny Szkolnej 4. Program Profilaktyki Nowotworu Piersi 5. Program Profilaktyki Nowotworu Gruczołu Krokowego i Jelita Grubego 6. Program Wczesnego Wykrywania Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem AMD 7. Program Wczesnego Wykrywania Jaskry 8. Edukacja w cukrzycy 9. Program Rehabilitacji Domowej 10. Program Zapobiegania Niepełnosprawności Osób w Podeszłym Wieku 11. Program Zapobiegania Nowotworowi Szyjki Macicy poprzez Szczepienia p/hpv 12. Program Wczesnego Wykrywania Chorób Alergicznych u Dzieci 13. Szkoła Rodzenia 14. Zdrowie Seniora Międzynarodowa konferencja: Jak ograniczyć ryzyko chorób cywilizacyjnych. Sukcesy polskie i międzynarodowe

34 Główne założenia Kompleksowa ocena stanu zdrowia 15 letniej młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych: chorób naczyniowo-sercowych nadciśnienia tętniczego cukrzycy i zespołu metabolicznego przewlekłej choroby nerek oraz stanu psychologicznego i nałogów oceny stomatologicznej oceny endokrynologicznej społecznych determinant zdrowia

35 W ramach programu wykonano: Oceniane parametry pomiary masy ciała, wzrostu, obwodów ciała (pas, biodra, ramię) 3x pomiar ciśnienia tętniczego badanie USG: tarczycy i jamy brzusznej badania laboratoryjne: glukoza, lipidogram, TSH, elektrolity, kreatynina, badanie ogólne moczu ankiety psychologiczne badanie echokardiograficzne badanie stomatologiczne

36 Przebadana grupa młodzieży W ciągu czterech lat Programu zbadano 756 gimnazjalistów (78,4%)

37 Masa ciała

38 Ciśnienie tętnicze

39 Cholesterol całkowity

40 Krwinkomocz (erytrocyturia)

41 Albuminuria (AU) W przebadanej populacji AU stwierdzono u 10,5% dzieci

42 Nieprawidłowości przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej u 15-latków miasta Sopotu

43 Realizatorzy Koordynatorzy Hanna Antkiewicz Mariusz Bochniak Jadwiga Sadlak-Nowicka Aida Kusiak Elżbieta Łaska Michał Łaska Urszula Kunicka Aida Kusiak Barbara Molęda-Ciszewska

44 Zapalenie dziąseł - gingivitis Zapalenie przyzębia - periodontitis Periodontitis jako możliwy czynnik ryzyka chorób ogólnoustrojowych, w tym także: - chorób układu sercowo-naczyniowego, - udarów mózgu, - przedwczesnych porodów i niskiej masy urodzeniowej dziecka.

45 Stan kliniczny dziąseł / przyzębia 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 28,5% 10% 0% Brak cech stanu zapalnego dziąseł 71,5% Stan zapalny dziąseł * Stany zapalne dziąseł dotyczyły kilku zębów lub grup zębowych. Podejrzenie agresywnego zapalenia przyzębia (AP) u 6 uczniów (3,35%). Osoby te skierowano na badania dodatkowe przekazano informację rodzicom.

46 Recesje dziąseł

47 Recesje dziąseł 100% 80% 60% 76,0% 40% 20% 0% 24,0% Osoby z recesją

48 Próchnica aktywna 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 56,2% Osoby bez próchnicy 43,9% Osoby z próchnicą Próchnica dotyczyła pojedynczych zębów Stwierdzono liczne dowody leczenia zębów

49 Obecnośd zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 79,9% Nie 20,1% Tak Leukoplakia 8 osób Afty 3 osoba Język geograficzny 24 osoby Nagryzanie błony śluzowej 48 osób

50 Ocena kliniczna higieny jamy ustnej (wskaźnik API) 100% 80% 60% 40% 52,2% 40,7% 20% 7,1% 0% Dobra Dostateczna Zła

51 Częstośd szczotkowania zębów 100% 80% 66,4% 60% 40% 20% 0% 26,3% 7,3% Co najmniej dwa razy dziennie Raz dziennie Niesystematycznie

52 Jakiej reklamie podlegają dzieci? tłuszcze, cukry proste nabiał, mięso, ryby oraz zaminenniki owoce i warzywa tłuszcze, cukry proste głównie: wysoko przetworzone produkty zbożowe, potrawy przygotowane w sposób przemysłowy, fast-food produkty zbożowe, ziemniaki Piramida zdrowia Piramida reklamy

53 Jak zapobiegad zawałom i udarom? Historia naturalna miażdżycy Rosnąca częstośd powikłao (stenozy, zawały, udary) Rozwój procesu miażdżycowego Wiek (lata)

54 Dziękuję za uwagę Tomasz Zdrojewski

55

56 Kontrola hipercholesterolemii w Polsce Hipercholesterolemia: Nierozpoznana Rozpoznana, nie leczona Leczona nieskutecznie Leczona skutecznie

57 Badania psychologiczne

58 Wyniki badania lekarskiego w kierunku depresji 100% 80% 60% 69,0% 40% 20% 26,0% 0% 5,0% Zdrowi Grupa ryzyka (zaburzenia adaptacyjne, depresyjny przebieg dorastania) Chorzy (depresja)

59

60 Porównanie wieku serca Polakow w latach 2002 i 2011 Michal J. Pencina Boston University, Department of Biostatistics Framingham Heart Study Harvard Clinical Research Institute

61 Cele badao 1. Wczesne wykrycie zmian patologicznych w przyzębiu: - zapalenia dziąseł, - agresywne zapalenia przyzębia, - recesje dziąsłowe. 2. Wczesne wykrycie zmian patologicznych błony śluzowej jamy ustnej. 3. Ocena higieny jamy ustnej. 4. Częstośd występowania próchnicy.

62 Podsumowanie Sredni Polak/Polka ma serce starsze od wieku metrykalnego o 9/8 lat Trajektorie starzenia serca sa rozne u mezczyzn i kobiet: serce mezczyzn jest starsze od wieku metrykalnego juz u 30-latkow i roznica rosnie wolniej; wiek serca 30-letnich kobiet jest rowny metrykalnemu, ale z czasem roznica rosnie drastycznie i dochodzi do 25 lat.