Instrumenty wsparcia NFOŚiGW w zakresie odnawialnych źródeł energii i poprawy efektywności energetycznej

Transkrypt

1 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Instrumenty wsparcia NFOŚiGW w zakresie odnawialnych źródeł energii i poprawy efektywności energetycznej dr inż. Jan Wiater Ekspert w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Lublin, Zainwestujmy r. razem w środowisko

2 Plan prezentacji kilka słów o nas, ważniejsze informacje na naszej stronie, nasza oferta współfinansowania oze, ogólnopolski system wsparcia doradczego w zakresie efektywności energetycznej oraz oze, NFOŚiGW Krajowym Koordynatorem Porozumienia Burmistrzów, wnioski końcowe.

3 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 25 lat doświadczenia w finansowaniu projektów z obszaru ochrony środowiska powołany w okresie zmian ustrojowych w 1989 r. państwowa osoba prawna ok. 550 pracowników, w tym ponad 200 inżynierów unikatowy na skalę światową kluczowy element systemu funduszy ekologicznych i filar ochrony środowiska

4 Finansowanie ochrony środowiska w latach (mln zł) Środki krajowe: 33,5 mld zł Środki europejskie: 19,6 mld zł

5 Ważne informacje na naszej stronie aktualności nabór wniosków oferta finansowa -> przejście do programów priorytetowych publikacje: - dokumenty programowe - opracowania tematyczne - badania, analizy i opracowania - ekspertyzy dofinansowane przez NFOŚiGW ważniejsze, nowe programy np. PROSUMENT, GEKON, LIFE Forum Ekologia Edukacja Ekoinnowacje tematyka, m.in. ee i oze Forum Energia Efekt Środowisko tematyka, m.in. ee i oze Forum Dobre praktyki w gospodarce odpadami

6

7 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Cel programu promowanie nowych technologii OZE oraz postaw prosumenckich (podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej) rozwój rynku dostawców urządzeń i instalatorów zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze ograniczenie lub uniknięcie emisji CO 2 w wyniku zwiększenia produkcji energii elektrycznej i ciepła z OZE Wskaźniki realizacji celu: zwiększenie produkcji energii MWh/rok ograniczenie emisji CO Mg/rok

8 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Rodzaje przedsięwzięć 1. Zakup i montaż małych instalacji lub mikroinstalacji OZE do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii, na potrzeby istniejących lub będących w budowie budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych. 2. Instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej: źródła ciepła opalane biomasą - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kwt pompy ciepła - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kwt kolektory słoneczne - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kwt systemy fotowoltaiczne - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40kWp małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40kWe mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kwe przeznaczone dla budynków mieszkalnych 3. Zakup i montaż instalacji równolegle wykorzystującej więcej niż jedno odnawialne źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno odnawialne źródło ciepła w połączeniu ze źródłem (źródłami) energii elektrycznej.

9 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Beneficjenci bezpośredni: jednostki samorządu terytorialnego (JST) lub ich związki osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, również w budowie wspólnoty mieszkaniowe zarządzające bud. mieszkalnymi wielorodzinnymi spółdzielnie mieszkaniowe zarządzające bud. mieszkalnymi wielorodzinnymi pośredni: wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW)

10 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Dofinansowanie Budżet programu: tys. zł ; okres wdrażania (umowy do 2020) Bezpośrednie dla JST Poprzez banki dla Poprzez WFOŚiGW osób fizycznych posiadających prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, również w budowie wspólnot mieszkaniowych zarządzających budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi spółdzielni mieszkaniowych zarządzających budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi

11 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Forma i warunki dofinansowania Pożyczka (Kredyt) + Dotacja: do 100 kosztów kwalifikowanych udzielane łącznie z dotacją maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych: zł maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany określony dla każdego rodzaju inwestycji okres realizacji przedsięwzięcia 18/24 m-cy pomoc de minimis wyłączenie innych środków publicznych podatek dochodowy od dotacji przedsięwzięcie nie zakończone przed dniem złożenia wniosku na jeden budynek mieszkalny jedno dofinansowanie w ramach programu

12 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Forma i warunki dofinansowania cd. Pożyczka/Kredyt oprocentowanie stałe 1% w skali roku okres finansowania: nie dłuższy niż 15 lat okres karencji: nie dłuższy niż 6 miesięcy nie podlega umorzeniu dla kredytu udzielanego poprzez bank: wynagrodzenie banku pobierane jest bezpośrednio od beneficjenta w okresie kredytowania w łącznej rocznie wysokości do 1% kwoty kredytu pozostałego do spłaty (w pierwszym roku kredytowania dopuszcza się do 3%) Dotacja do 15% dla instalacji źródeł do produkcji ciepła, w okresie do 20% do 30% do instalacji źródeł do produkcji en. elektrycznej, w okresie do 40% W przypadku instalacji wykorzystującej równolegle więcej niż jedno źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno źródło ciepła w połączeniu ze źródłem energii elektrycznej, udział procentowy ustalany jest jako średnia ważona udziałów procentowych określonych powyżej, odpowiednio do rodzaju instalacji, proporcjonalnie do ich mocy znamionowej. Koszt każdego urządzenia minimum 20% łącznych kosztów instalacji.

13 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE PRZYKŁAD: Instalacja fotowoltaiczna: 3 kwp Koszt kwalifikowany: zł dotacja: zł (40%) pożyczka (kapitał do spłaty): zł okres kredytowania: 15 lat oprocentowanie: 1% pierwsza rata kwartalna kapitałowo - odsetkowa: 293 zł suma odsetek przez 15 lat: zł

14 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Wymagania techniczne dla instalacji Każda instalacja odnawialnego źródła energii realizowana w ramach programu Prosument musi spełniać obligatoryjne wymagania techniczne określone w załączniku do programu "Wymagania techniczne". Wymagania zostały ustalone przy współpracy z instytutami naukowymi oraz organizacjami branżowymi reprezentującymi poszczególne technologie OZE. Zastosowanie w praktyce ogłoszonych wymagań technicznych będzie podlegało okresowym przeglądom i w razie potrzeby wytyczne będą uzupełniane.

15 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Wymagania techniczne dla instalacji 1. Projektowanie instalacji uprawnienia projektanta obliczenie uzysku energii 2. Dobór urządzeń wysoka jakość instalowanych urządzeń (normy, certyfikaty) zakres kosztów kwalifikowanych instalacja liczników energii gwarancja producenta urządzeń 5 lat 3. Montaż instalacji uprawnienia instalatora pisemna umowa z wykonawcą gwarancja uzysków rękojmia wykonawcy 3 lata

16 Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE Tryb składania wniosków Dofinansowanie bezpośrednie dla JST Tryb ciągły terminy, sposób składania i rozpatrywania wniosków określone zostaną odpowiednio w ogłoszeniu o naborze lub regulaminie naboru, które zamieszczone będą na stronie internetowej NFOŚiGW. Dofinansowanie poprzez bank Tryb ciągły nabór prowadzony jest przez bank, który zawarł umowę o współpracy z NFOŚiGW. Dofinansowanie poprzez WFOŚiGW Tryb ciągły nabór prowadzony jest przez WFOŚiGW, który zawarł umowę o współpracy z NFOŚiGW.

17 Prosument wyniki dotychczasowego naboru nabór wniosków dla JST 2014 r. 15 gmin 48,7 mln zł (wnioski) nabór wniosków dla WFOŚiGW 2014 r. 7 WFOŚiGW 85,04 mln zł (umowy) ogłoszenie naboru banków do r. - złożono 1 ofertę

18 KAWKA założenia programu okres wdrażania: budżet programu: 400 mln zł dotacja do 45% kosztów kwalifikowanych beneficjenci: o WFOŚiGW (beneficjent pośredni) o podmioty wskazane w programach ochrony powietrza (beneficjent końcowy) rodzaje przedsięwzięć: likwidacja indywidualnych kotłowni, palenisk węglowych, kotłowni osiedlowych, rozbudowa sieci ciepłowniczej, zastosowanie wysokosprawnych kotłów, pomp ciepła oraz kolektorów słonecznych, termomodernizacja budynków wielorodzinnych, wdrażanie systemów zarządzania ruchem, budowa stacji zasilania w CNG/LNG lub energię elektryczną miejskich środków transportu zbiorowego

19 KAWKA likwidacja niskiej emisji Środki finansowe kierowano poprzez samorządy głównie do osób fizycznych I nabór dla beneficjentów pośrednich - wfośigw (zakończony w 2013 r.) 11 umów na kwotę ok. 121 mln zł spodziewany efekt ekologiczny: o likwidacja ok. 15 tys. szt. nieefektywnych, węglowych źródeł ciepła o ograniczenie emisji CO 2 o Mg/rok o zmniejszenie zapotrzebowania na paliwo stałe o 41 tys. ton II nabór dla beneficjentów pośrednich - wfośigw (zakończony w 2014 r.) 11 umów na kwotę ok. 161,5 mln zł III nabór w III kwartale br. z alokacji pozostało 117,2 mln. zł

20 KAWKA efekty W ramach dwóch naborów zakupiono (szt.): kotły gazowe kotły węglowe kotły na biomasę kotły olejowe elektryczne źródła ciepła węzły ciepłownicze pompy ciepła kolektory słoneczne termomodernizacja (liczba budynków wielorodzinnych) stacja CNG Spodziewany efekt ekologiczny: o likwidacja ok. 19 tys. szt. nieefektywnych, węglowych źródeł ciepła o ograniczenie emisji CO 2 o Mg/rok o zmniejszenie zapotrzebowania na paliwo stałe o 61 tys. ton

21 KAWKA plany na przyszłość NFOŚiGW planuje w latach następnych kontynuowanie realizacji celów programu KAWKA, jako współfinansowanie działań PO IŚ oś - I działanie : Wsparcie efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym Narodowy Fundusz będzie Instytucją Wdrażającą. W ramach tego działania będą wspierane projekty inwestycyjne dotyczące głębokiej, kompleksowej modernizacji energetycznej wielorodzinnych budynków mieszkaniowych. Typ beneficjenta zostanie określony po przeprowadzeniu pełnej oceny ex-ante instrumentów finansowych.

22 BOCIAN założenia programu okres wdrażania: budżet programu: 570 mln zł pożyczka do 85% kosztów kwalifikowanych (do 40 mln zł) beneficjenci: o przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, podejmujący realizację przedsięwzięć z zakresu OZE na terenie RP rodzaje przedsięwzięć: elektrownie wiatrowe, systemy fotowoltaiczne, pozyskiwanie energii z wód geotermalnych, małe elektrownie wodne, źródła ciepła opalane biomasą, wielkoformatowe kolektory słoneczne, biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, z wykorzystaniem biogazu rolniczego, instalacje wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej, wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę.

23 BOCIAN dofinansowanie I nabór zakończony we wrześniu 2014 r. 11 wniosków na kwotę ok. 320,5 mln zł o o o o 25 wniosków na elektrownie fotowoltaiczne na kwotę 87 mln zł 15 wniosków na biogazownie na kwotę 140,9 mln zł 4 wnioski na elektrownie wiatrowe na kwotę 14,3 mln zł 4 wnioski na elektrociepłownie na biomasę na kwotę 77,8 mln zł Wnioski są w trakcie oceny. II nabór planowany w II kwartale 2015 r. nabór ciągły

24 BOCIAN maksymalny koszt jednostkowy kwalifikowany Lp. 1. Rodzaj przedsięwzięcia elektrownie wiatrowe o zainstalowanej mocy elektrycznej powyżej 40 kwe do 3 MWe systemy fotowoltaiczne o zainstalowanej mocy elektrycznej: Maksymalny jednostkowy koszt inwestycyjny brutto kwalifikowany do dofinansowania ze środków NFOŚiGW (w mln zł/mw) 6, powyżej 40 kwp do 200 kwp 8,0 powyżej 200 kwp do 1 MWp na budynku 8,5 powyżej 200 kwp do 1 MWp na gruncie 6,0 pozyskiwanie energii z wód geotermalnych o zainstalowanej mocy cieplnej od 5 MWt do 20 MWt małe elektrownie wodne o zainstalowanej mocy elektrycznej do 5 MWe do 1 MWe 12,0 powyżej 1 MWe 15,0 3,5

25 BOCIAN maksymalny koszt jednostkowy kwalifikowany Lp. Rodzaj przedsięwzięcia Maksymalny jednostkowy koszt inwestycyjny brutto kwalifikowany do dofinansowania ze środków NFOŚiGW (w mln zł/mw) 5. źródła ciepła opalane biomasą źródła rozproszone o mocy: powyżej 300 kwt do 1 MWt bez układów przygotowania paliwa, kondycjonowania 1,6 spalin, magazynowania ciepła powyżej 300 kwt do 1 MWt z układami przygotowania paliwa, kondycjonowania 6,0 spalin, magazynowania ciepła powyżej 1 MWt do 20 MWt 12,0 6. wielkoformatowe kolektory słoneczne wraz z akumulatorem ciepła: wielkoformatowe kolektory słoneczne 3,5 akumulator ciepła 0,3

26 BOCIAN maksymalny koszt jednostkowy kwalifikowany Lp. 7. Rodzaj przedsięwzięcia biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego o mocy elektrycznej: Maksymalny jednostkowy koszt inwestycyjny brutto kwalifikowany do dofinansowania ze środków NFOŚiGW (w mln zł/mw) powyżej 40 kwe do 100 kwe 25,0 powyżej 100 kwe do 300 kwe 20,0 powyżej 300 kwe do 2 MWe 16,0 oraz instalacje wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej 8. wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę o mocy elektrycznej: powyżej 40 kwe do 500 kwe 7,0 powyżej 500 kwe do 5 MWe 15,0

27 Inwestycje energooszczędne w mśp PolSEFF2. Celem programu jest ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji inwestycji w zakresie efektywności energetycznej (min. 20% oszczędności) i zastosowania oze (min.30% oszcz.); Dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych realizowanych za pośrednictwem banków na podstawie umowy o współpracę zawartej z NFOŚiGW (BOŚ S.A.,BGŻ BNP Paribas S.A., Idea Bank S.A., Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.) alokacja 60 mln zł. Trwają prace nad nowym programem z zakresu efektywności ekologicznej w budownictwie indywidualnym.

28 Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki Celem programu jest zmniejszenie negatywnego oddziaływania przedsięwzięć na środowisko budżet 1 mld zł: Okres wdrażania: ; Okres kwalifikowalności kosztów: od r.; Forma i wysokość dofinansowania: pożyczka preferencyjna do 75% kosztów kwalifikowanych (kwota od 0,5 mln zł 90 mln zł) z możliwością umorzenia: < dla komponentu Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych do 15% wypłaconej pożyczki, lecz nie więcej niż 5 mln zł, < dla komponentu Ograniczenie szkodliwych emisji do atmosfery do 15%, lecz nie więcej niż 10 mln zł. NFOŚiGW zamierza powrócić do finansowego wsparcia poprzez wejście kapitałowe w zakresie przedsięwzięć proekologicznych będzie to program dedykowany samorządom.

29 Programy zakończone

30 Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 2) Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Nabory prowadzono w latach: Przeprowadzono trzy nabory. Łącznie podpisano 30 umów pożyczkowych na kwotę 566,2 mln zł Rodzaj przedsięwzięcia Liczba umów Koszt kwalifikowany (w mln zł) Kwota dofinansowania (w mln zł) en. elektryczna MWe en. cieplna MWt biogazownie 2 54,7 32,66 2,09 7,01 elektrociepłownie na biomasę 1 28,5 12,4 1,23 5,35 wysokosprawna kogeneracja bez użycia biomasy 3 59,5 39,6 21,09 41,60 Suma: 6 142,7 84,6 24,41 53,96

31 Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 2) Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji we współpracy z WFOŚiGW Nabory prowadzono w latach: Łączny koszt całkowity wg umów - 40,9 mln zł Łączna kwota dofinansowania - 17,5 mln zł Instalacje solarne (MWt) Fotowoltaika (Mwe) Elektrownie wiatrowe (Mwe) Jednostki kogeneracyjne (MWe/MWt) Pompy ciepła (MWt) Kotły opalane zrębkami (MWt) Rekuperat 1 172,9 m2 134,4 m2 6 szt. 4 szt. 4 szt. 1 szt. 112 szt. 0,79 0,01 0,02 2,1/2,9 0,66 2,5 0,2

32 Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych Nabory prowadzono w latach: okres wdrażania: budżet programu: 450 mln zł częściowa spłaty kapitału kredytu bankowego - 45% beneficjenci: o osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem o wspólnoty mieszkaniowe instalujące kolektory na własnych budynkach wielolokalowych rodzaje przedsięwzięć: zakup i montaż kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej oraz wspomagania zasilania w energię innych odbiorników ciepła w budynkach, przeznaczonych lub wykorzystywanych na cele mieszkaniowe - budynkach istniejących i nowobudowanych.

33 Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii Część 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych Nabory prowadzono w latach: Efekty zakładany efekt ekologiczny - ograniczenie emisji CO2 o 75,1 tys. Mg/rok, wykonane instalacje: (w tym 54 dla wspólnot mieszkaniowych), dotacja: 446,30 mln zł (99,18% budżetu), łączna powierzchnia brutto kolektorów: 484,9 tys. M 2, szacowana produkcja ciepła: ok. 260 MWh/rok. Awans Polski w rankingu sprzedaży kol. sł. z 9 miejsca w 2009r. na 3 w 2013r.

34 GIS - SYSTEM ZIELONYCH INWESTYCJI Część 2) Biogazownie rolnicze Nabory prowadzono w latach: Umowy dla przedsięwzięć związanych z produkcją ciepła Liczba umów dotacyjnych Liczba umów pożyczkowych Kwota dofinansowania Dotacja (w mln zł) Kwota dofinansowania Pożyczka (w mln zł) en. elektryczna MWe en. cieplna MWt ,3 64,2 10,16 6, ,4 48,8 8, ,1 73,8 11,88 11, ,8 186,8 30,64 26,87

35 GIS - SYSTEM ZIELONYCH INWESTYCJI Część 3) Elektrociepłownie i ciepłownie na biomasę Nabory prowadzono w latach: 2010 Umowy dla przedsięwzięć związanych z produkcją ciepła Liczba umów dotacyjnych Liczba umów pożyczkowych Kwota dofinansowania Dotacja (w mln zł) Kwota dofinansowania Pożyczka (w mln zł) en. elektryczna MWe en. cieplna MWt ,3 23,1 2,81 13,94

36 GIS - SYSTEM ZIELONYCH INWESTYCJI Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Część 5) Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych Nabory prowadzono w latach: W ramach wdrażanych programów termomodernizacyjnych znalazły się elementy z zakresu OZE tj.: ogniwa fotowoltaiczne kolektory słoneczne pompy ciepła kotły opalane biomasą W ramach programów sfinansowano 43 sztuki kotłów opalanych biomasą o łącznej mocy 8,58 MWt.

37 Inteligentne Sieci Energetyczne (ISE) Nabory prowadzono w latach: Liczba umów dotacyjnych Koszty kwalifikowane do umów dotacji (w mln zł) Kwota dofinansowania Dotacja (w mln zł) Produkcja energii elektrycznej (MWh/rok) 4 127,2 43, Obligatoryjnym warunkiem programu jest realizacja przedsięwzięć OZE. W ramach zawartych umów Beneficjenci realizują: ogniwa fotowoltaiczne o łącznej mocy 3,9 MW trójgenerację gazową wraz z agregatem absorpcyjnym o mocy 140 kw stacje ładowania pojazdów elektrycznych energooszczędne oświetlenie lamp LED

38 PL 04 Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii Nabory prowadzono w latach: Liczba umów dotacyjnych Koszty kwalifikowane do umów dotacji (w mln zł) Kwota dofinansowania Dotacja (w mln zł) Moc obliczeniowa OZE (kw) 8 19,3 14, Dofinansowanie rezultatu Wzrost produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego

39 Korzyści dla społeczeństwa i środowiska naturalnego ograniczenie emisji CO2, zwiększenie udziału energii z OZE, obniżenie kosztów eksploatacyjnych, ochrona utworzonych miejsc pracy w branży OZE, impuls do powstania nowych miejsc pracy, efekt edukacyjny, podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej, oraz troska o jakość urządzeń.

40 Wszystkie programy priorytetowe dostępne są na naszej stronie internetowej Dziękuję za uwagę dr inż. Jan Wiater Ekspert w NFOŚiGW Jan.Wiater@nfosigw.gov.pl