SAMORZĄD. Czeka nas wzrost bezrobocia Przez lukę w prawie przedsiębiorcy, którzy skorzystali z ustawy antykryzysowej, muszą... zwolnić pracowników

Transkrypt

1 SKOK Świat docenił SKOK-i Grzegorz Bierecki, prezes Krajowej SKOK, został wybrany na pierwszego wiceprzewodniczącego Światowej Rady Unii Kredytowych. To dowód uznania dla działalności polskich Kas. STR. 7 WALUTY Drogi frank groźny dla wszystkich Rekordowo wysoki kurs franka nie tylko spędza sen z powiek polskim kredytobiorcom, ale i zagraża szwajcarskim przedsiębiorcom. Czy są sposoby, by temu zaradzić? STR. 3 SAMORZĄD Władza podnosi podatki i opłaty Wiecej za wodę, odbieranie ścieków, bilety komunikacji miejskiej czy parkowanie. Władze miast coraz głębiej sięgają do naszych kieszeni. Same nie oszczędzają. STR. 6 INWESTYCJE Grodzisk jak Disneyland Już za trzy lata powstanie największy w tej części Europy całoroczny park rozrywki dla rodzin. Będzie sporo kosztował - inwestorów, ale i turystów. STR Nr indeksu ISSN W numerze: Ważnym (...) wydarzeniem jest chęć polityków (...) do opowiedzenia się nie po stronie banków, lecz dłużników. Oczywiście (...) ograniczenie samowoli banków w kształtowaniu spreadów nie zmieni sytuacji kredytobiorców. Ale liczy się fakt, że do obowiązującej poprawności naszych elit politycznych już nie należy merdanie ogonem oraz palenie kadzidła przed ołtarzem naszej zdrowej bankowości pisze prof. Witold Modzelewski. STR. 8 Czeka nas wzrost bezrobocia Przez lukę w prawie przedsiębiorcy, którzy skorzystali z ustawy antykryzysowej, muszą... zwolnić pracowników JUSTYNA WĘCEK dzien ni karka Faktu Pieniądze Bankructwa USA nie będzie Stany Zjednoczone nie zamrożą wypłat emerytur i dalej będą mogły emitować obligacje. Kongres USA zatwierdził podwyższenie wynoszącego obecnie 14,3 bln dolarów limitu długu o 900 mld dol., a na koniec roku jeszcze o blisko 1,5 bln. Republikanie i demokraci uzgodnili, że rosnący limit długu trzeba zrównoważyć planem oszczędności przez najbliższe dziesięć lat. DB Mało ofert pracy W pierwszym półroczu w urzędach pracy było tylko 403,5 tys. ofert zatrudnienia. To o 26 proc. mniej niż przed rokiem wynika z danych resortu pracy. Tak małej liczby ofert nie było od 2003 r. Na 2010 r. urzędy otrzymały 3,2 mld zł na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu o 54 proc. mniej niż przed rokiem. Pracodawca musi też osobiście i na piśmie składać oferty zatrudnienia w urzędzie pracy. DB Następne wydanie Faktu Pieniądze wyjątkowo ukaże się już 10 sierpnia Około 100 tysięcy miejsc pracy jest zagrożonych alarmują pracodawcy. Wszystko wskutek wadliwej ustawy. W ciągu dwóch lat rząd nie zdążył naprawić przepisów. A teraz? Sprawie się przygląda. Cofnijmy się w czasie. Mamy 22 sierpnia 2009 roku. W życie właśnie wchodzi ustawa antykryzysowa, która wprowadza ograniczenie umów czasowych do dwóch lat. Chodziło o to, by walczące ze skutkami spowolnienia gospodarczego firmy nie musiały na stałe wiązać się z pracownikami. Bo do 22 sierpnia 2009 roku było tak, że automatycznie trzecia umowa podpisywana z pracownikiem stawała się umową na czas nieokreślony. Ustawa antykryzysowa zniosła jednak ten zapis. I wprowadziła regulację, że łączny czas umów zawieranych na czas określony nie może przekroczyć 24 miesięcy. Za trzy tygodnie mija 2-letni okres obowiązywania tych przepisów. A także czas obowiązywania takich umów. Co wtedy stanie się z pracownikami? Nie wiadomo. Przepisy tego nie wyjaśniają. Pracodawcy mają więc zgryz. Bo zgodnie z literą prawa powinni takich pracowników po prostu zwolnić. Z szacunków wynika, że zagrożonych zwolnieniami może być nawet 100 tysięcy osób czyli około 100 tys. nawet tyle miejsc pracy jest zagrożonych 3 proc. wszystkich zatrudnionych na czas określony. Wiele firm znalazło już na to remedium. Przerzuca swoje kadry do agencji pracy tymczasowej, by potem znów ich zatrudnić. W ten sposób chroni je przed zwolnieniami mówi Bogdan Grzybowski z OPZZ. Jak więc widać, ustawa, która w swoim założeniu miała uchronić firmy i pracowników przed skutkami kryzysu gospodarczego, niewiele pomogła. Zdaniem ekspertów w ten sposób udało się uratować tysięcy miejsc pracy, tymczasem w Niemczech, gdzie wprowadzono podobne regulacje kilka milionów. Od 2008 roku przybyło nam AUKCJA KONI ARABSKICH 700 tysięcy bezrobotnych, gdyby ustawa antykryzysowa była dobrze skonstruowana, na pewno ich liczba byłaby mniejsza dodaje Grzybowski. Teraz może się okazać, że jej zapisy nie tylko nie pomogą, ale wręcz mogą pracownikom zaszkodzić. Zwracaliśmy już na to uwagę rządowi. Zwłaszcza że właściciele firm, którzy znajdują się w trudnej sytuacji, faktycznie mogą wykorzystać ten moment, by przeprowadzić w firmie redukcje mówi Jeremi Mordasewicz, ekspert PKPP Lewiatan. Pracodawcy teraz chcą, by w przepisach wyraźnie określić, co stanie się z pracownikami zatrudnionymi na dwuletnie umowy, gdy czas ten upłynie. Co więcej, zaproponowali na posiedzeniu Komisji Trójstronnej, by zapis o wprowadzeniu umów 24-miesięcznych na stałe wpisać do kodeksu pracy. Na to z kolei nie chcą zgodzić się przedstawiciele związków zawodowych, bo ich zdaniem to nadwyrężyłoby i tak niezbyt mocną pozycje pracowników. Wtedy możliwość zatrudnienia na czas nieokreślony stałaby się fikcją mówią. 1,9 mln niemal tylu mamy w Polsce bezrobotnych Co na to Ministerstwo Pracy? Całej sprawie się przygląda. W Komisji Trójstronnej między związkami zawodowymi a pracodawcami toczy się na ten temat dyskusja. Liczymy na to, że zostanie wypracowane wspólne stanowisko. W zależności od sytuacji na rynku pracy nie wykluczamy przedłużenia ustawy na kolejne lata mówi Faktowi Pieniądze Jolanta Fedak, szefowa resortu pracy. Tyle że czasu jest coraz mniej. Nawet jeśli część przedsiębiorstw z powodu luki w prawie nie będzie chciała zwalniać pracowników i tak musimy przygotować się na redukcje. Te zapowiadają największe firmy w Polsce. Z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w najbliższym czasie pracę straci 40 tysięcy osób. A to dopiero połowa roku! Co będzie potem? Które branże są najbardziej zagrożone zwolnieniami? str. 2 Duma Polski wystawiona na sprzedaż w Janowie Podlaskim Jedni inwestują w złoto, inni w... konie. Właśnie one od lat są polskim hitem eksportowym. Jak co roku, na aukcję do Stadniny Koni w Janowie Podlaskim zjadą się hodowcy z całego świata. W najbliższy weekend odbędzie się Polski Narodowy Pokaz Koni Czystej Krwi Arabskiej oraz aukcja Pride of Poland, czyli,,duma Polski. W zeszłym roku najwyższą cenę za konia zapłacili szejkowie z Kataru. Klacz Pilar (na zdj.) zlicytowano za 240 tysięcy euro. Rekord sprzedaży na aukcji w Janowie Podlaskim pobiła w 2008 klacz Kwestura z Michałowa została sprzedana za 1 milion 125 tysięcy euro. Czy w tym roku mimo kryzysu padną nowe rekordy? JUW Wojtek Jargiło / Newspix.pl KOMENTARZ NUMERU Czas na mądre decyzje rządu PIOTR DUDA przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność Informacje dotyczące rynku pracy bardzo nas niepokoją. Zdaje się, że na naszych oczach mit zielonej wyspy rozbija się o kolejną falę kryzysu. Zagrożenie wzrostem bezrobocia, malejąca konsumpcja, słabe wyniki przemysłu. Jedynym optymistą w tej sytuacji jest minister finansów, który w ustawie budżetowej na przyszły rok zaplanował 10 proc. poziom bezrobocia. To już kolejny rok, kiedy minister Rostowski planuje bezrobocie na nierealnie niskim Piotr Duda poziomie, obcinając jednocześnie fundusze na aktywne formy walki z bezrobociem. Trudno zrozumieć, skąd tak optymistyczna prognoza stanu rynku pracy. Oczekujemy od rządu mądrych decyzji, które chroniłyby miejsca pracy, minimalizowały bezrobocie oraz osłaniały strategiczne dla gospodarki sektory przemysłowe. Natomiast zapewnienia o spadku stopy bezrobocia nie poparte konkretnymi działaniami w obszarze rynku pracy to kolejne przedwyborcze obietnice bez pokrycia. Podczas ostatniej manifestacji "Solidarności" jednym z haseł było m.in.uruchomienie środków Funduszu Pracy na walkę z bezrobociem i wsparcie rynku pracy. Oczekujemy od rządu nie tylko aktywnej walki z bezrobociem, ale także działań osłonowych dla najsłabszych grup społecznych: podwyższenia progów dochodowych uprawniających do korzystania ze świadczeń z pomocy socjalnej oraz podwyższenia wysokości tych świadczeń. Rząd powinien wspierać przedsiębiorców, ale tak żeby tworzyli stabilne miejsca pracy oparte na umowie o pracę, a nie na umowach na czas określony, zleceniach czy wymuszanym samozatrudnieniu. Niepokoi nas forsowany w Unii Europejskiej pakiet klimatyczny. Dla Polski to strata kolejnych setek tysięcy miejsc pracy i wzrost cen energii. Polskich pracowników i całego społeczeństwa nie stać na takie koszty. Dlatego oczekujemy zablokowania wprowadzania pakietu klimatyczno energetycznego w obecnym kształcie i renegocjacji jego zapisów. Napięta sytuacja jest także w przemyśle zbrojeniowym, stoczniowym, na kolei i nie tylko.

2 02 TEMAT NUMERU Fakt Pieniądze REDUKCJE ZATRUDNIENIA Nauczyciele i listonosze stracą pracę W najbliższych miesiącach zarówno w budżetówce, jak i w wielkich firmach szykują się cięcia zatrudnienia. Komu grozi utrata etatu? JUSTYNA WĘCEK dzien ni karka Faktu Pieniądze Bezrobocie w grudniu spadnie poniżej 10 proc.? Właśnie taki wariant rząd zakładał w styczniu, na początku wyborczego roku. Z miesiąca na miesiąc jednak jego prognozy są coraz mniej optymistyczne. Minister pracy Jolanta Fedak niedawno mówiła, że stopa bezrobocia na koniec roku sięgnie jednak 11 proc., ale zdaje się, że i ta opcja jest coraz mniej realna. Zwłaszcza że przez kraj może wkrótce przetoczyć się fala zwolnień. Tysiące Polaków zostanie bez pracy, za to z obietnicami, które po jesiennych wyborach parlamentarnych mogą okazać się nieaktualne. 42 tys. tyle osób chcą zwolnić zakłady pracy Obecnie stopa bezrobocia wynosi 11,8 proc. I zamiast spadać, już jesienią zacznie rosnąć. Nie tylko dlatego, że wtedy skończą się prace sezonowe. Z danych GUS wynika, że w najbliższym czasie 405 firm w całym kraju zamierza redukować etaty. Pracę może stracić 42,3 tys. osób, w tym tylko z sektora publicznego 29,8 tys. Musimy się więc spodziewać, że sytuacja na rynku pracy będzie się pogarszać. Postanowiliśmy sprawdzić, które branże są najbardziej narażone na zwolnienia. Tną państwowe etaty Kilkaset osób może stracić pracę w Poczcie Polskiej. Co prawda nowy prezes Jerzy Jóźkowiak odstąpił na razie od planów poprzedniego zarządu, przewidującego redukcję zatrudnienia aż o 4,9 tys. osób, ale zwolnienia trwają. W październiku kończy się ich czwarta transza mówi Piotr Saugut, przewodniczący NSZZ Listonoszy Poczty Polskiej. Zwolnienia nie są masowe, oddziały muszą redukować zatrudnienie o 2 3 etaty, co w skali całego kraju oznacza, że pracę może stracić kilkaset osób. Na razie nie będzie masowych zwolnień w urzędach. Resortową administrację postanowiło odchudzić Ministerstwo Spraw Zagranicznych. 60 pracowników już dostało wypowiedzenia, w sumie pracę może stracić 300 osób. Zwolnienia rozłożone będą na dwa etapy. Najpierw do 30 września zwolnionych zostanie ok. 100 pracowników centrali MSZ oraz placówek zagranicznych. Drugi etap (trwający do 30 czerwca 2012 r.) przewiduje redukcję kadr o kolejne 200 osób. Zatrudnienie w MSZ sięga 5 tys. etatów. W wyniku tego typu racjonalizacji możemy wykonać polecenie prezesa Rady Ministrów, aby resort zakończył kadencję z nie większą liczbą pracowników, niż ją zaczął mówi szef MSZ Radosław Sikorski. Zbliżający się rok szkolny przywita znacznie mniej nauczycieli. Samorządy zaczęły masowe redukcje wśród pedagogów. Z szacunków Dziennika Gazety Prawnej wynika, że w niektórych gminach pracę może stracić nawet 30 proc. nauczycieli. W Kielcach zatrudnienie skurczy się o 212 etatów, w Bydgoszczy z pracą pożegna się 422 nauczycieli. Zwolnienia spowodowane są niżem demograficznym. Obecnie do szkół uczęszcza ponad 5,5 mln uczniów, o jedną czwartą mniej niż 10 lat temu. Redukcje w dużych firmach Zwolnienia szykują się także w koncernie Ruch SA. Do końca roku zatrudnienie ma tam spaść z 3,6 tys. do 1,6 tys. osób. Cięcia etatów będą także w PZU. Grupa chce zwolnić 1,2 tys. osób. Celem wszystkich działań restrukturyzacyjnych jest dalsze unowocześnianie firmy oraz poprawa jej pozycji konkurencyjnej mówi Andrzej Klesyk, prezes PZU. W PZU SA zmiana warunków pracy lub w przypadku braku jej akceptacji przez pracowników zwolnienie dotknie ponad 1,7 tys. zatrudnionych. Ponad tysiąc z nich otrzyma wypowiedzenie. W spółce ubezpieczeń na życie restrukturyzacją objętych będzie ponad 1,3 tys. pracowników, z których zwolniona zostanie mnej więcej połowa. Niektórzy są zatrudnieni na część etatu w PZU SA i PZU Życie, co oznacza, że łącznie umowa o pracę zostanie rozwiązana z 1199 osobami. Stanowią one prawie 10 proc. wszystkich zatrudnionych. Drogowcy i przewoźnicy bez pracy Cięć mogą spodziewać się także drogowcy. Jeśli rząd zacznie wyhamowywać inwestycje drogowe, a budownictwo mieszkaniowe nie ruszy z miejsca, pracę może stracić część budowlańców uważa Jeremi Mordasewicz, ekspert PKPP Lewiatan. To spowoduje cięcia etatów nie tylko w firmach budujących drogi, ale także u producentów materiałów budowlanych czy cementu. Tu trudno jednak ocenić skalę zwolnień. Z planów rządu na przyszły rok faktycznie wynika, że na inwestycje drogowe zostanie przeznaczonych mniej pieniędzy. W tym roku na ten cel przeznaczono ok. 29,5 mld, w przyszłym 21,5 mld, a w 2013 roku zaledwie 7 mld zł. Wprowadzenie e-myta, które spowodowało wzrost opłat za korzystanie z dróg krajowych, tylko pogorszyło i tak nie najlepszą sytuację polskich przewoźników. Tu szacuje się, że co piąta firma transportowa może zdecydować się na zwolnienia, jednak i w tym przypadku trudno oszacować ich skalę. To nie wszystko. Kłopoty może mieć także przemysł. W związku z trudną sytuacją w strefie euro spadają zamówienia. Kłopotów mogą spodziewać się np. firmy produkujące podzespoły dla Niemiec. Dopóki nasi przedsiębiorcy nie nawiążą kontaktów z innymi krajami, np. Turcją, Indiami czy Chinami, których gospodarki rosną, będą borykać się z kłopotami. I będą skazani na zwolnienia pracowników dodaje Jeremi Mordasewicz. Złoto, lokaty, akcje? Co kupić, by zyskać? Przeznaczone do inwestowania oszczędności warto podzielić i ulokować w różne produkty finansowe. Wtedy są one bezpieczniejsze Inwestycja jak... złoto! Ceny kruszca osiągają zawrotną wartość. Skąd taka moda na złoto? Przez kryzys na światowych rynkach inwestorzy wolą lokować kapitał w te waluty i surowce, które są bezpieczne, czyli np. w złoto. Dlatego zawsze, gdy w gospodarce źle się dzieje, ceny kruszca pną się w górę. Tylko czy złoto da jeszcze zarobić? W co jeszcze warto lokować oszczędności? Cena złota osiągnęła właśnie nowy rekordowy poziom. Uncja kosztowała w ubiegym tygodniu nawet 1628,05 dolara. Zainteresowanie jest rekordowe. Nie brakuje nam zamówień, są klienci, którzy składają zlecenia na kilka kilkanaście kilogramów kruszcu mówi Faktowi Pieniądze Mariusz Przybylski, rzecznik Mennicy Państwowej. Jak kupuje się złoto? Mennica oferuje sztabki od 1 grama do 1 kilograma. Sztabki od 1 grama do 250 gram można kupić w sklepie. Na większe ilości nasi konsultanci przyjmują zamówienia, np. przez telefon mówi Przybylski. Następnie zlecenie jest realizowane złoto kupuje się na londyńskiej giełdzie surowców i stamtąd trafia do Polski. Można je odebrać osobiście albo zlecić przechowanie w Mennicy. W zeszłym roku Polacy kupili 1,5 tys kg kruszcu, w tym roku zakupy mogą być nawet o 10 proc. większe. REUTERS Eksperci mówią jednak jasno: złoto to dobra inwestycja, ale oszczędności dla bezpieczeństwa powinniśmy podzielić i lokować w różne instrumenty. Jakie? To zależy, jaki kapitał chcemy zainwestować. Tysiąca złotych za bardzo podzielić się nie da, więc pozostają najbardziej bezpieczne i tym samym niezbyt zyskowne metody inwestowania. Czyli lokata bankowa, która przyniesie 5 6 proc. zysku lub obligacje skarbowe, dające podobny dochód radzi Roman Przasnyski, analityk Open Finance. Na inwestycje w akcje i fundusze inwestycyjne to kwota zbyt mała, chyba że następny tysiąc będziemy mogli dołożyć do inwestycji na przykład za kwartał i operację tę powtarzać. Za tysiąc złotych można też kupić ok. 6 gramów złota. Jeśli złoto, to koniecznie w sztabkach lub monetach, nigdy w biżuterii i zawsze z pewnego źródła. Żadnych okazji, lombardów, kantorów. W Polsce jest wystarczająco dużo miejsc, w których złoto można kupić w bezpieczny i cywilizowany sposób dodaje. Paleta dostępnych instrumentów finansowych rozszerza się wraz z wielkością kwoty. Mając np. 50 tys. zł możemy już pomyśleć o portfelu złożonym z kilku instrumentów, dobranych w proporcjach odpowiednich do akceptowanego przez nas ryzyka mówi Przasnyski. Zysk i ryzyko są ze sobą nierozerwalnie i proporcjonalnie związane. To znaczy, że jeśli oczekujesz zysku rządu 30 proc., musisz pogodzić się z ryzykiem straty o podobnej wielkości. Cudów nie ma dodaje ekspert. Złoto na inwestycje należy kupować tylko w sztabkach lub monetach ZDANIEM EKSPERTA Na czym można zarobić w najbliższym czasie? Roman Przasnyski Open Finance Lokata bankowa 5 6 proc. (na szczęście w dalszym ciągu będzie możliwość korzystania z lokat tzw. antybelkowych, czyli z dzienną kapitalizacją odsetek, umożliwiającą uniknięcie 19 proc. podatku od zysków kapitałowych). Jeśli inflacja będzie się utrzymywała w okolicach 3,5 4 proc. realnego zysku, zostanie nam 1 2 proc. Obligacje skarbowe 5 7 proc. (niestety z podatkiem Belki, ale niektóre chronią przed inflacją, te, których oprocentowanie jest zmienne i zależne od wskaźnika inflacji). Lokaty strukturyzowane z ochroną kapitału, ale proste i zrozumiałe, czyli takie, w których zysk jest zależny np. od wzrostu cen ropy naftowej, kursu dolara, indeksu giełdowego itp., a nie od skomplikowanych konstrukcji finansowych. Zysku nie da się określić, ale gwarancja zwrotu nominalnej wartości zainwestowanego kapitału czyni je instrumentem atrakcyjnym dla osób nieznoszących ryzyka, ale jednocześnie chcących mieć szansę na nieco większy zysk. Mniej więcej co trzeci produkt strukturyzowany w ostatnim czasie przyniósł zysk wynoszący ponad 10 proc., na co dziesiątym można było zarobić minimum 15 proc. Akcje: zyski i straty niezwykle trudno prognozować., Można powoli i systematycznie kupować z myślą o zyskach w perspektywie minimum kilkunastu miesięcy. Podobne zyski będą z funduszu akcji. Fundusze zrównoważone i stabilnego wzrostu od kilku do około 10 proc. Fundusze rynku pieniężnego i papierów dłużnych po kilka procent. Złoto ciągle bije rekordy, warunki do inwestowanie wciąż są sprzyjające. Ale rekordy bije już od ponad 10 lat. Nie znaczy to, że tak samo na tej inwestycji wyjdzie ten, kto złoto kupi dziś. Prawdopodobnie jeszcze nastąpi wzrost cen kruszcu, ale pod warunkiem, że nadal będą niepokoje na rynkach finansowych, inflacja będzie wysoka, a dolar słaby. A więc jeśli złoto, to: za nie więcej niż proc. naszego kapitału, trzeba się liczyć z tym, że zyski przyjdą raczej po latach niż po miesiącach. I najważniejsze zysk ze złota zależy nie tylko od wzrostu ceny w dolarach, ale także od kursu złotego do dolara.

3 Fakt Pieniądze FINANSE OSOBISTE 03 W skrócie Miliony popłyną do rolników Straty polskich rolników wskutek wystąpienia fali zakażeń bakterią E. coli były jednymi z najwyższych uznali przedstawiciele Komisji Europejskiej. Dlatego zdecydowali, że do naszego kraju popłynie aż 46 mln euro. Ogólna pula odszkodowań na całą Wspólnotę to 227 mln euro. Rekompensaty mają pokrywać ok. 50 proc. średniej ceny z czerwca produktów rolnych, które zostały wycofane z rynku w związku z epidemią EHEC. Chodzi o pomidory, ogórki, sałatę, cukinię i paprykę. Rząd: autostrada za droga Za przejazd autostradą A2 między Nowym Tomyślem a Koninem kierowcy ciężarówek płacą aż 1 zł za każdy kilometr. To jak uznał wiceminister infrastruktury Radosław Stępień najdroższa trasa w Polsce. Dla porównania przejazd A4 sięga 80 gr, a A1 48 gr. Rząd dostrzegł problem, ale nie zamierza jednak interweniować. Wiceminister infrastruktury liczy, że koncesjonariusz sam dojdzie do wniosku, że opłaty trzeba zmienić. Kredyt Bank i Warta na sprzedaż Komisja Europejska zgodziła się na sprzedaż przez belgijski KBC jego aktywów w Polsce, Kredyt Banku i firmy ubezpieczeniowej Warta. Uzyskane z obu transakcji środki Belgowie mogą przeznaczyć na spłatę części rządowej pomocy uzyskanej w czasie kryzysu. Nie wiadomo jeszcze, ile KBC zamierza pozyskać z tej transakcji. Nieoficjalnie mówi się o kwocie 2,5 mld euro. Millennium idzie pod młotek Największy giełdowy portugalski bank, Banco Comercial Português, zastanawia się nad sprzedażą Banku Millennium informuje Reuters. Wcześniej Portugalczycy deklarowali, że polski oddział należy do strategicznych aktywów i w związku z tym nie jest na sprzedaż. Jednak BCP ogłosił plan pozyskania blisko 400 mln euro na wzmocnienie swojego kapitału. Pieniądze te może pozyskać m.in. ze sprzedaży Millennium. Kupnem zainteresowany jest Bank Pekao. Policjanci sprawdzą konta? Konta bankowe i maklerskie przestaną być zamknięte dla policji i służb specjalnych wynika z przyjętej przez rząd nowelizacji przepisów. Jak informuje Dziennik Gazeta Prawna, po uchwaleniu ich przez Sejm policjanci rozpracowujący osoby podejrzane o działalność przestępczą będą mogli błyskawicznie ustalić ich majątek, np. po uzyskaniu z banku stosownych informacji. Do tej pory nie mieli takiego prawa. Każdorazowo będzie o tym decydował sąd. Prywatyzacja dla emerytów Fundusz Rezerwy Demograficznej, z którego trafiają pieniądze na emerytury, na koniec roku sięgnie 14,2 mld zł informuje Ministerstwo Finansów. Fundusz zasilany jest m.in. pieniędzmi z prywatyzacji. Na koniec 2007 r. w FRD było 3,5 mld zł. Na koniec 2011 r. będzie on dysponował mimo przekazania części jego środków do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 14,2 mld zł. Dodatek do Gazety Codziennej Fakt Redaktor naczelny: Robert Feluś Projekt graficzny: Piotr Grzybowski Zespół: Justyna Węcek, Dorota Bandurska, Elwira Burlińska, Tomasz Walerzak (foto), Bartłomiej Belerski (grafik) Fakt Redaktor naczelny: Grzegorz Jankowski Dyrektor artystyczny: Piotr Grzybowski Foto: Wojciech Rzążewski Wydawca: Ringier Axel Springer Polska Sp. z o.o., Warszawa, ul. Domaniewska 52, tel , fakt@fakt.pl SPŁATA KREDYTÓW Drogi frank groźny i dla Polaków, i dla Szwajcarów Rekordowo wysoki kurs franka szwajcarskiego utrudnia spłatę kredytów w Polsce i dusi szwajcarską gospodarkę JUSTYNA WĘCEK, DOROTA BANDURSKA dziennikarki Faktu Pieniądze Frank bije kolejny rekord. We wtorek za szwajcarską walutę trzeba było płacić nawet 3,70 zł. To jednak nie koniec. Eksperci wieszczą, że jego kurs może wzrosnąć nawet do 4 zł. We wrześniu wprawdzie wejdzie w życie ustawa, która pozwoli kredytobiorcom uniknąć spreadu, ale to może nie wystarczyć. Czy można jeszcze jakoś pomóc kredytobiorcom, których zadłużenie rośnie z dnia na dzień? Rząd powinien porozumieć się z bankami w sprawie zamrożenia kursu franka. Inaczej problem zadłużonych ludzi będzie nie do rozwiązania. W ciągu kilku miesięcy zadłużenie Polaków wzrosło ze 170 mld do 200 mld zł uważa Janusz Szewczak, główny ekonomista SKOK. Choć jeszcze w poniedziałek rano nic takiej burzy nie zapowiadało, teraz okazuje się, że wszystko jest możliwe. Po wstępnym porozumieniu w Kongresie USA, dotyczącym podwyższenia limitu zadłużenia budżetowego, za franka trzeba było płacić 3,47 zł. Ale jego kurs błyskawicznie piął się w górę i osiągnął we wtorek aż 3,70 zł. Zaczynam wątpić, czy frank w najbliższym czasie spadnie mówi Marek Rogalski, analityk DM BOŚ Banku. Jak więc rząd może pomóc kredytobiorcom? Jednym z wyjść jest zamrożenie kursu franka, tak by przez jakiś czas był na stałym poziomie. Takie rozwiązanie wprowadziły władze Węgier. Myślenie, że rząd może pomóc, jest złudne twierdzi Kup franka w internecie Kredytobiorcy od września będą mogli spłacać raty walutą kupioną w kantorze, i to bez żadnych opłat zdecydował Sejm. To ma być sposób na spready, czyli różnice, po jakich bank kupuje i sprzedaje walutę, w wypadku franka szwajcarskiego sięgające nawet 45 groszy. Tylko teraz skąd wziąć franki? Rozwiązaniem mogą być kantory internetowe i platformy transakcyjne. Tu franka można kupić nawet 20 groszy taniej niż w banku. Kredytobiorcy już teraz mogą spłacać raty walutą kupioną w kantorze, jednak za to trzeba bankom dodatkowo zapłacić. Wymagają one od kredytobiorców aneksów do umów, prisma/east NEWS; REUTERS (2) które zwykle kosztują kilkaset złotych. Właśnie te opłaty znikną zdecydowali posłowie. Eksperci przewidują jednak, że kantory same podwyższą spready. Jest jednak inne rozwiązanie. Franka (a także inne waluty) można kupować w internetowych kantorach lub na społecznościowych platformach wymiany walut. Na polskim rynku działa kilka internetowych kantorów (m.in. InternetowyKantor.pl, Cinkciarz.pl, KantorOnline.pl) oraz trzy platformy Walutomat.pl, Ratomat.pl i CurrencyFair.com. Kantory w sieci działają na takich samych zasadach jak ich tradycyjne odpowiedniki. Źródłem zysku dla Szwajcarscy producenci mają coraz większe kłopoty z eksportem swoich wyrobów Ryszard Petru, przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich. Jeśli chodzi o zamrożenie kursu franka, tak jak na Węgrzech, to ostatecznie zapłacą klienci banków, którym instytucje finansowe mogą podnieść opłaty bankowe. Zamrożenie franka zresztą tylko odsunie problem zadłużonych na kilka lat. Przez lat popyt na franka nie zniknie, bo właśnie na taki czas zaciągano kredyty hipoteczne w tej walucie mówi Janusz Szewczak. Osoba zaciągająca kredyt we frankach powinna wiedzieć o ryzyku kursowym. Jeśli teraz, gdy frank jest rekordowo drogi, chcemy pomagać kredytobiorcom, dlaczego nie zażądać, by podzielili się zyskiem, gdy kurs już spadnie? dodaje Petru. Tak naprawdę realny wpływ na kurs franka mają jedynie sami Szwajcarzy, mocno zaniepokojeni rekordowymi notowaniami swojej waluty. Przedsiębiorcy obawiają się załamania gospodarki i coraz głośniej domagają się rządowej interwencji, która osłabiłaby franka wobec dolara i euro. Obecny kurs to dla Szwajcarów prawdziwa katastrofa, grożąca spadkiem 3,70 zł tyle we wtorek trzeba było zapłacić za franka szwajcarskiego eksportu do państw Unii Europejskiej, a co za tym idzie, również wzrostem bezrobocia. Aby doraźnie zminimalizować straty i ograniczyć ryzyko kursowe, szwajcarskie firmy wystawiają sobie nawzajem rachunki w euro. Ale na stałe powiązanie franka z euro szwajcarzy nie są gotowi, ponieważ jak przyznał minister gospodarki Johann Schneider-Ammann oznaczałoby to utratę niezależności. Zamiast tego rząd zamierza wspierać innowacyjność i turystykę. Dla wielu firm, które dopłacają już do eksportu, aby utrzymać odbiorców, to jednak za mało. Szef koncernu Swatch zażądał interwencji Szwajcarskiego Banku Narodowego (SNB). Trzeba bronić franka przed nadużyciami spekulantów twierdzi. Jego zdaniem, SNB powinien kupować euro, doprowadzić do obniżenia kursu do poziomu 1,35 franka za euro, a następnie go bronić, choć takie działanie spowodowałoby wzrost inflacji. Ale SNB już dwa razy dokonywał takiej interwencji (w kwietniu i maju 2010 r.) z dość mizernym rezultatem. Prawdopodobnie więc trzeba się będzie pogodzić z tym, że frank pozostanie silny jeszcze przez dłuższy czas dopóki będą trwały kryzysy: zadłużenia USA i strefy euro. ich właścicieli jest różnica pomiędzy ceną kupna i sprzedaży waluty, ale na ogół niższa niż w bankach. Serwisy P2P forex łączą ze sobą osoby chcące sprzedać i kupić walutę i są tylko pośrednikami w transakcji między osobami fizycznymi. Serwis zarabia na opłatach transakcyjnych wyjaśnia Michał Kisiel, analityk portalu Bankier.pl. Aby skorzystać z wymiany online, musimy mieć dwa rachunki bankowe w złotówkach i walutowy. Przez to skazani jesteśmy na opóźnienia związane z rozliczeniami. Są one szczególnie dotkliwe w przypadku przelewów walutowych nie tylko wolniejszych niż złotowe, ale także droższych mówi Michał Kisiel. Oprócz wirtualnych kantorów i platform społecznościowych tańszego franka oferują także trzy banki Alior, Citi i Raiffeisen. Dwa pierwsze oferują specjalne konta, które pozwalają na tańszy zakup walut. W przypadku Raiffeisena wymiana walut odbywa się przez specjalną platformę. JUW

4

5

6 06 EKONOMIA MIKRO I MAKRO Fakt Pieniądze FINANSE SAMORZĄDÓW Nadciąga drożyzna w wielkim mieście Władze samorządowe lawinowo podnoszą mieszkańcom opłaty, ale same nie są skłonne do oszczędzania JUSTYNA WĘCEK dzien ni karka Faktu Pieniądze Tak zarabiają samorządowcy HANNA GRONKIEWICZ-WALTZ WARSZAWA zł Łącznie w radzie miasta i w radach dzielnic zasiada 469 radnych. W stolicy mieszka przeszło 1,7 miliona osób. Takie podwyżki zafundują nam samorządowcy WARSZAWA: opłaty za wodę i ścieki wzrastają prawie o 30 proc. drożeją bilety komunikacji miejskiej: jednorazowe z 2,8 zł do 3,6 zł, dobowe z 9 zł do 12 zł opłata za żłobek wzrośnie z 200 zł do 374 zł miesięcznie wzrosną opłaty za przedszkola. Opieka nad dzieckiem w godz będzie bezpłatna, jednak za każdą kolejną trzeba będzie zapłacić. Stawka wyniesie 1,8 zł przed godz. 8 i po godz. 16 oraz 3,51 zł w godz Pobyt dziecka w godz kosztować więc będzie rodziców 246 zł. Z wyżywieniem i zajęciami dodatkowymi wyjdzie ponad 460 zł. Jest już dawno po wyborach samorządowych, więc władze lokalne śmiało podnoszą podatki. Lawinowo rosną opłaty za żłobki, przejazdy komunikacją miejską, dostarczenie wody, odprowadzenie ścieków. To o wiele łatwiejsze niż szukanie oszczędności mówi Andrzej Sadowski, ekonomista z Centrum im. Adama Smitha. Wzrost podatków i opłat ma załatać powiększające się dziury w budżetach samorządów. Te, by funkcjonować i dalej się rozwijać, muszą zaciągać kolejne kredyty. Efekty? W tym roku zadłużenie miast ma sięgnąć 28 miliardów złotych. Największy dług na koniec roku ma mieć Warszawa 6 mld zł. Kolejne miasta to Wrocław i Kraków (po blisko 2 mld zł) oraz Poznań (1,8 mld zł). Zadłużenie stolicy sięgnie zatem 51 proc. dochodów, a w Krakowie już 58 proc. Najgorzej będzie w Toruniu i Poznaniu tu zadłużenie sięgnie 70 proc. dochodów. Rekordzistą jest Włocławek 81 proc. By ratować finanse, samorządowcy coraz głębiej sięgają nam do kieszeni. Oto przykłady: Warszawa od czerwca opłaty za wodę i ścieki wzrosły po 30 proc. Wkrótce zdrożeją bilety komunikacji miejskiej też o 30 proc. O ponad 85 proc. zdreżeje pobyt dziecka w żłobku. Kraków: mieszkańcy więcej zapłacą za przejazd autobusami i tramwajami oraz za parkowanie. Radom: wzrost opłat za wodę o 11,6 proc., bilety komunikacji o 14 proc. Białystok przejazd komunikacją miejską droższy o 20 proc. Samorządy nie zastanawiają się, skąd brać oszczędności. Zatrudnienie rośnie, a utrzymanie armii urzędników dużo kosztuje mówi Andrzej Sadowski. Obecnie w samorządach pracuje 250 tysięcy osób. Gdy Polska wchodziła do Unii Europejskiej, JACEK MAJCHROWSKI KRAKÓW W radzie miasta zasiada 43 radnych. Liczba mieszkańców Krakowa przekracza 756 tysięcy. liczba samorządowych urzędników sięgała 196 tysięcy. Na pensje dla nich wydajemy ok. 12 miliardów złotych rocznie. Ale wcale tak być nie MICHAŁ STAWOWIAK / NEWSPIX.PL RYSZARD GROBELNY POZNAŃ W radzie miasta zasiada 37 radnych. Liczba mieszkańców Poznania to przeszło 551 tysięcy. Wojtek Wardejn MICHAEL BLOOMBERG NOWY JORK zł zł 1 USD KRAKÓW: droższe bilety komunikacji miejskiej od 30 do 50 groszy. Za bilet jednorazowy normalny trzeba będzie zapłacić 2,8 zł (teraz 2,50 zł). Bilety miesięczne pozostaną bez zmian zmiany w opłatach za parkowanie. Za postój będzie trzeba płacić od godziny 10 do 20, a nie jak do tej pory do 18. Strefa płatnego parkowania się powiększy. Zmieni się system płatności pierwsza godzina parkowania nie zdrożeje i dalej będzie kosztować 3 zł. Druga, za którą dziś płacimy 3,10 zł, będzie droższa o 40 groszy. Trzecia (dziś 3,20 zł) będzie kosztować już 4,10 zł. Za każdą kolejną zapłacimy znów 3 zł. RADOM: opłaty za dostarczenie wody w górę o 11,6 proc. droższe bilety komunikacji miejskiej (z 2,1 zł do 2,4 zł za bilet jednorazowy) więcej trzeba zapłacić za parkowanie. Opłaty za postój wzrosły z 50 do 60 groszy za 15 minut. Za pierwszą godzinę opłata wynosi 2,40 zł, za drugą 2,80 zł, za trzecią 3,20 zł, za czwartą i następne 2,40 zł. BIAŁYSTOK droższe przejazdy komunikacja miejską o 20 proc. (z 2 zł do 2,4 zł za bilet jednorazowy) BYTOM: opłata za wodę i ścieki w górę o 28 proc. Resztę pensji przeznacza na cele charytatywne. Rada miasta liczy 51 osób, NY liczy ponad 10,9 miliona mieszkańców. BYDGOSZCZ: dostarczenie wody droższe o 20 proc. KOSZALIN: droższe bilety o 18 proc. (z 2,2 do 2,6 zł za bilet jednorazowy) OSTROŁĘKA: droższe bilety o 18 proc. (z 2,2 zł do 2,6 proc. za bilet jednorazowy) PIOTRKÓW TRYBUNALSKI: dostarczenie wody droższe o 17 proc., odprowadzenie ścieków o 10 proc. PŁOCK: droższe bilety o prawie 14 proc. (z 2,2 do 2,5 zł za bilet jednorazowy) musi: W wielu miejscach na świecie burmistrz pełni swą funkcję społecznie. Normalnie pracuje, a sprawami samorządu zajmuje się po godzinach. U nas bycie samorządowcem to ciągle niezły biznes podkreśla Andrzej Sadowski. I to odczuwamy w naszych portfelach dodaje. AP Nie ma co żałować PRL-owskich czasów Nie powinniśmy narzekać na wzrost cen. Przed 22 laty inflacja sięgała 640 proc. rocznie. Dziś to tylko 4 proc. Pensja niemal 207 tys. zł miesięcznie. To wynagrodzenie szefa potężnej firmy? Nie, tyle w 1989 r. zarabiał przeciętny Polak. Ten okres zapisał się na kartach historii nie tylko obradami Okrągłego Stołu, ale także hiperinflacją. Ceny podstawowych produktów rosły w oczach. Chleb w ciągu roku zdrożał dziesięciokrotnie. Wskaźnik inflacji wyniósł niemal 640 proc. Teraz przekracza 4 proc. I my narzekamy na drożyznę? Główny Urząd Statystyczny podał, że w czerwcu inflacja w ujęciu rocznym (czyli do czerwca 2010 roku) wyniosła 4,2 proc. Wzrost cen zatem wyhamował. W maju wskaźnik inflacji wyniósł 5 procent i był najwyższy od wielu lat. Ale nie tak wysoki jak w 1989 roku. Wtedy poziom inflacji wyniósł 639,6 proc. w skali roku. To był absolutny rekord. Co było powodem takiej drożyzny? Przede wszystkim rosnący deficyt. Państwo drukowało pieniądze, bo ich potrzebowało rosły pensje i emerytury ale nie było na to pokrycia w budżecie. Ceny zostały nagle uwolnione w ciągu roku Jerzy Michalski / FORUM bochenek chleba zdrożał z 50 zł do 500 zł, kilogram mąki z 74 zł do 3,5 tys. zł. Ceny zaczęły spadać dopiero w 1990 roku, gdy zaczął obowiązywać plan Leszka Balcerowicza. W 1989 r. za średnią pensję można było kupić 390 bochenków chleba, 17 kg schabu jeśli oczywiście W ostatnich latach Polski Ludowej sklepowe półki świeciły pustkami mieliśmy na niego kartki, a na poprawienie nastroju 67 tabliczek czekolady. Dziś za średnią pensję kupimy przeszło 1,4 tys. bochenków chleba, 250 kg schabu lub ponad 1,2 tys. czekolad. Stać nas więc na znacznie więcej, a mimo to króluje przeświadczenie, że to w PRL-u żyło się lepiej niż dziś. Byliśmy wtedy znacznie młodsi mówi półżartem Marek Zuber, ekonomista Dexus Partners. A poważnie nie mamy powodów do narzekania. W ciągu pięciu lat realne pensje wzrosły o jedną trzecią. Możemy pozwolić sobie na coraz więcej luksusowych dóbr. To jednak kwestia psychologii atakowani jesteśmy reklamami i chcielibyśmy, by było stać nas na jeszcze więcej. Poza tym rosną ceny żywności czy paliwa towarów, które kupujemy na co dzień. A to działa najmocniej na naszą wyobraźnię dodaje ekspert. Tyle można było kupić za średnią pensję w PRL-u i teraz produkt cena w ile szt. cena dziś* ile można 1989 roku można kupić kupić za za średnią średnią pensję pensję chleb 500 g 530 zł 390,1 2,38 zł 1458,7 ziemniaki kg 176 zł 1174,8 2,05 zł 1693,6 schab kg zł 17,2 13,84 zł 250,8 jaja szt. 98,72 zł 2094,4 0,45 zł 7715 cukier kg 2895 zł 71,4 4,86 zł 714,4 mleko 1 l 697 zł 296,6 2,71 zł 1281,1 czekolada 100 g 3061 zł 67,5 2,80 zł 1239,9 herbata 100 g 1787 zł 115,7 3,60 zł 964,4 wódka czysta 0,5 l zł 17,2 18 zł 192,9 koszula męska zł 9,9 86,53 zł 40,1 mydło toaletowe 694 zł 297,9 1,98 zł 1753,4 fryzjer męski zł 139,5 15,38 zł 225,7 1 kwh 21,30 zł 9706,9 0,63 zł 5510,7 1 litr benzyny 1200 zł 172,3 5,18 zł 670,2 telewizor zł 0,1 1632,62 zł 2,12 źródło GUS, obliczenia własne * dane z V 2011 r.; średnia pensja w 1989 r zł, w 2011 r. 3471,78 zł

7 Fakt Pieniądze WIADOMOŚCI ZE SKOK-ów 07 Świat po raz kolejny docenił działalność polskich SKOK-ów Grzegorz Bierecki został wybrany na pierwszego wiceprzewodniczącego Światowej Rady Unii Kredytowych To wielkie wyróżnienie zarówno dla Polski, jak i dla Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Grzegorz Bierecki, prezes Krajowej SKOK został jednogłośnie wybrany na pierwszego wiceprzewodniczącego Światowej Rady Unii Kredytowych (WOCCU). W Glasgow w Wielkiej Brytanii właśnie zakończyła się konferencja WOCCU, która zrzesza odpowiedniki polskich Kas z całego świata. Wybór Grzegorza Biereckiego to dowód na to, jak wielką renomą cieszą się polskie Kasy kredytowe na świecie. Dynamiczny rozwój spółdzielczości finansowej sprawia, że SKOK-i od lat stawiane są za wzór organizacji i symbol skutecznej walki z kryzysem ekonomicznym. To wielki honor i wyraz uznania dla osiągnięć polskiego ruchu. Jesteśmy pokazywani jako przykład sukcesu. Dla mnie osobiście oznacza to więcej pracy na rzecz rozwoju światowych unii, ale cóż, pomoc którą dostaliśmy kiedyś od WOCCU, od dojrzałych organizacji amerykańskich i kanadyjskich zobowiązuje. Dziś polskie Kasy uważane są za instytucje rozwinięte i to od nas oczekuje się pomocy, której chętnie udzielamy mówi Grzegorz Bierecki. Uczestnicy tegorocznej konferencji dyskutowali przede wszystkim o podnoszeniu standardów działania unii kredytowych i przedstawiali propozycje planów rozwoju młodych ruchów spółdzielczości finansowej (w konferencji po raz pierwszy uczestniczyły Grzegorz Bierecki prezes KSKOK unie z Afganistanu i Haiti). Rozmawiali również o sposobach praktycznej realizacji idei spółdzielczości. Znaczący udział we wdrażaniu tych założeń mają polskie SKOK-i. Model polskich Kas pokazywany jest jako wzorcowy. Z naszych doświadczeń korzystają między innymi koledzy z Europy Wschodniej, Centralnej i Azerbejdżanu, gdzie unie rozwijają się. Pomagamy w tworzeniu dobrego prawa, szkoleniu pracowników i działaczy Kas. mówi Grzegorz Bierecki. Nasze osiągnięcia inspirują organizacje z różnych regionów świata. W październiku będziemy gościli w Polsce prezesów z lig stanowych w USA, którzy szukają nowych rozwiązań. Mam na myśli przede wszystkim model grupy Kas Stefczyka, który Amerykanie obserwują z wielkim zainteresowaniem i zaczynają go wdrażać, choćby w Kalifornii. Unie kredytowe w wielu krajach mają istotny wpływ na gospodarkę. W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Irlandii należą do nich miliony ludzi, którzy dzięki nim mogą liczyć na dostęp do tanich i atrakcyjnych usług finansowych. Szczególnie ważne jest to teraz, kiedy organizacje finansowe stały się tak wielkim problemem dla rządów poszczególnych państw i ciężarem dla podatników. Okazuje się, że model gospodarowania, który promują unie kredytowe, jest modelem bezpiecznym, odpornym na kryzysy. I z tego powodu jest wspierany przez mądre rządy dodaje prezes KSKOK. Istotną rolę spółdzielczości finansowej dostrzegł także były premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown, który wziął udział w konferencji. Nawiązując do misji unii kredytowych, która zakłada współpracę i wzajemną pomoc, w swoim wystąpieniu były szef brytyjskiego rządu podkreślił, że unie kredytowe pokazały światu ludzką twarz finansów. Przyglądajcie się zatem uważnie prawu, które może ograniczyć inicjatywy unii, i róbcie wszystko co w waszej mocy, aby zmienić je tak, żeby unie kredytowe mogły działać w pełni efektywnie mówił Brown. Reprezentanci polskich SKOK-ów są doceniani W naszym kraju tworzą system spółdzielczości finansowej i są na świecie doceniani. Oprócz Grzegorza Biereckiego, prezesa Krajowej SKOK, w międzynarodowych organizacjach zasiadają: Wiktor Kamiński, wiceprezes KSKOK, jest przedstawicielem na Europę w ICURN Komitecie Sterującym Międzynarodowej Sieci Regulatorów Unii Kredytowych. Sieć ta zajmuje się m.in. zagadnieniami związanymi ze spółdzielniami finansowymi i ich nadzorem. Decyzja Światowej Rady to nie tylko sukces instytucji. To również sukces człowieka, który zbudował system SKOK-ów w Polsce. W ciągu niecałych 20 lat powstała duża organizacja finansowa oparta na rodzimym kapitale. Co więcej, angażując się w akcje charytatywne, wspierając powodzian oraz działając na rzecz rozwoju kultury i zachowania dziedzictwa narodowego, polskie Kasy udowadniają, że sukces może mieć ludzkie oblicze. W swojej misji SKOK-i nie tylko realizują idee światowej spółdzielczości, ale także nawiązują do tradycji Kas zakładanych na terenie Galicji przez polskiego patriotę Franciszka Stefczyka. Są instytucjami samopomocy finansowej, stawiającymi sobie za cel działanie dla dobra i poprawy sytuacji materialnej, warunków i szans życiowych swoich członków i ich rodzin. Spełniając rolę społeczną, obsługują także ludzi, którzy bez możliwości korzystania z kas kredytowych byliby pomijani w dostępie do usług finansowych. Prezes Krajowej SKOK Grzegorz Bierecki jest absolwentem Uniwersytetu Gdańskiego. W latach był współorganizatorem reaktywowanego nielegalnego NZS na UG. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w podzespole ds. nauki i szkolnictwa wyższego. Od roku 1990 pełnił funkcję prezesa Fundacji na rzecz Polskich Związków Kredytowych, tworząc podwaliny polskich SKOK-ów. Starania zaowocowały sukcesem i w 1992 roku został prezesem Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. Od 2001 członek, od 2005 sekretarz Rady Dyrektorów Światowej Rady Unii Kredytowych (WOCCU). Paweł Grzesik, pełnomocnik zarządu Kasy Krajowej i szef Biura Krajowej SKOK w Warszawie, wraz z Grzegorzem Biereckim reprezentuje KSKOK w Europejskiej Sieci Unii Kredytowych. Występuje w jej imieniu także przed Nordycką Radą Ministrów i Bankiem Światowym. Grzegorz Buczkowski, prezes zarządu TUW SKOK i TU ŻYCIE S.A., jest członkiem Komitetu Wykonawczego Rady Dyrektorów AMICE, międzynarodowej organizacji z siedzibą w Brukseli, zrzeszającej spółdzielcze i wzajemne podmioty ubezpieczeniowe w Europie. Spółdzielczość finansowa miała swoje święto Na doroczną konferencję unii kredytowych do Glasgow w Wielkiej Brytanii przyjechali przedstawiciele 62 krajów świata Jak zapobiec kryzysowi gospodarczemu, który zalewa Europę? Jaka jest rola unii kredytowych w łagodzeniu jego skutków? Jakie wyzwania w tych trudnych czasach stoją przed spółdzielniami finansowymi? O tym wszystkim dyskutowali uczestnicy dorocznej konferencji Światowej Rady Unii Kredytowych (WOCCU). Organizacja ta właśnie obchodzi 40-lecie istnienia. Ponad 1700 uczestników z 62 krajów przyjechało do szkockiego Glasgow na konferencję WOCCU. Obok przedstawicieli państw, w których spółdzielczość finansowa rozwija się i ma wieloletnie tradycje, w konferencji uczestniczyły po raz pierwszy nowo powstałe unie z Haiti i Afganistanu. 100 tyle krajów zrzeszonych jest w Światowej Radzie Unii Kredytowych Światowa Rada Unii Kredytowych to wyjątkowa organizacja, która robi wspaniałe rzeczy zmieniające ludzkie życie. Wszyscy podejmujecie ten trud, którego celem jest pomoc członkom spółdzielni mówił Barry Jolette, który kończy właśnie dwuletnią kadencję przewodniczącego Światowej Rady Związków Kredytowych. Jolette jest jednym z dwóch liderów WOCCU, którzy w tym roku zakończyli swoją kadencję. Na emeryturę odszedł także pełniący od 2005 roku funkcję dyrektora generalnego Peter Crear. Na stanowisku zastąpił go Brian Branch. Nie mniej istotną zmianą był wybór nowego pierwszego wiceprzewodniczącego WOCCU. Został nim prezes Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, Grzegorz Bierecki. Światowa Rada Unii Kredytowych (World Council of Credit Unions, Inc.) działa od 1971 roku, zrzesza dzisiaj unie ze 100 krajów. Należy do nich ponad 188 milionów członków, skupionych w Kasach. Brian Branch (po prawej) to nowy prezydent WOCCU. Na konferencji był także Andrzej Sosnowski (obok), prezes Kasy Stefczyka Aktywa unii kredytowych na świecie wynoszą niemal półtora biliona dolarów. WOCCU występuje w imieniu unii kredytowych przed organizacjami międzynarodowymi i współpracuje z rządami krajowymi w celu udoskonalania prawodawstwa i ustalania zasad działania unii. Pomocowe programy WOCCU dały możliwość wprowadzenia nowych narzędzi i technologii wzmacniających rozwój i działanie unii kredytowych. Programy pomocowe Światowej 1,4 bln USD tyle wynoszą aktywa unii kredytowych ze wszystkich krajów świata Rady Związków Kredytowych dotarły do 71 krajów, wspierając najbardziej potrzebujących. W Polsce unie kredytowe działają od 1992 roku pod nazwą Kas kredytowych (SKOK). Polskie SKOK-i zrzeszają ponad 2,2 miliona członków i dysponują siecią 1854 oddziałów w całym kraju. W roku 2012, ogłoszonym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości, reprezentantów WOCCU gościć będzie Gdańsk. Powierzenie polskim Kasom roli gospodarza przyszłorocznej konferencji to dowód uznania dla zasług przedstawicieli SKOK-ów na arenie międzynarodowej. Na konferencji WOCCU Polskę reprezentowali wraz z Grzegorzem Biereckim między innymi: Andrzej Sosnowski, prezes Kasy Stefczyka, jednej z 300 największych spółdzielni świata, Wiktor Kamiński, wiceprezes KSKOK, który jest także członkiem grupy ekspertów ds. edukacji finansowej Europejskiej Sieci Unii Kredytowych i przedstawicielem na Europę w ICURN Komitecie Sterującym Międzynarodowej Sieci Regulatorów Unii Kredytowych. W Glasgow obecny był również Grzegorz Buczkowski, prezes SKOK Ubezpieczeń i członek Komitetu Wykonawczego Rady Dyrektorów AMICE, międzynarodowej organizacji zrzeszającej spółdzielcze i wzajemne podmioty ubezpieczeniowe w Europie. TUW SKOK należy również do Europejskiego Forum Ubezpieczycieli Depozytów (EFDI). 188 mln tylu członków należy do blisko 53. tys. Kas na całym świecie

8 08 EKONOMIA PO POLSKU PRZEMYSŁ ROZRYWKOWY Będziemy mieć swój Disneyland Za dwa lata pod Warszawą powstanie wielki park rozrywki. Jego budowa pochłonie 400 mln euro JUSTYNA WĘCEK dzien ni karka Faktu Pieniądze Kolejki górskie, aquapark, hotele, kluby, restauracje i kina a wszystko w jednym miejscu na obszarze 240 hektarów. W Grodzisku Mazowieckim pod Warszawą już za dwa lata powstanie Adventure World Warsaw. To porównywalny z Disneylandem pierwszy park rozrywki w Polsce. Rocznie mają go odwiedzać aż 2 miliony osób. Inwestycja będzie słono kosztować i inwestorów, i turystów. Za dzienny pobyt w centrum rozrywki trzeba będzie zapłacić około 100 złotych od osoby. Ale atrakcje w parku mają być wart tej ceny. Jedną z głównych atrakcji ma być pięć tematycznych wysp Wybrzeże Przygód, Laguna Stworzeń, Wyspa Zamków, Kraina Legend oraz Polski Plaza. Każda nawiązywać będzie do innej legendy. Na wyspach pojawią się kolejki górskie, zamki, wodne zjeżdżalnie, fontanny, karuzele. Do tego place zabaw dla dzieci i animacje całość czynna niezależnie od pogody i pory roku. Park ma kosztować 400 mln euro. Pracę przy jego budowie znajdzie około tysiąca osób, pierwszy etap ma się zakończyć w 2014 roku i wtedy park rozrywki będzie już dostępny dla pierwszych turystów. Atutem parku jest jego świetna lokalizacja zaledwie 30 km od Warszawy, w pobliżu budowanej właś- Czy park rozrywki, który powstanie w okolicach Warszawy, będzie równie atrakcyjny jak Disneyland? Inwestorzy liczą na tłumy odwiedzających Rodzinne parki rozrywki na całym świecie przyciągają miliony turystów 1. Disney World na Florydzie (USA) największy park rozrywki na świecie. Na obszarze 100 km kw. jest kilkanaście parków tematycznych, odwiedza go 50 mln turystów rocznie. Dorosły za wstęp płaci 85 dolarów (238 zł), dziecko 79 dolarów (221 zł). 2. Disneyland Resort Paris (Francja) zajmuje 56 hektarów i składa się z dwóch parków: Park Disneyland, podzielony na pięć krain, i Walt Disney Studios podzielony na cztery strefy. Dorosły płaci za wstęp 57 euro (228 zł), dziecko 51 euro (204 zł). 3. Prater (Austria) największą atrakcją parku w sercu Wiednia jest Diabelski Młyn. Tu znajduje się największa na świecie karuzela łańcuchowa, wysoka na 117 metrów. Wstęp wolny, każda atrakcja płatna osobno od 1 do 10 euro (od 4 do 40 zł). 4. Legoland (Dania) park zbudowany w całości z klocków lego. Znajduje się tu ponad 50 atrakcji m.in. smok, którym można się przejechać, i miasteczka z Dzikiego Zachodu. Wstęp 249 koron duńskich (135 zł). 5. Park Europa (Niemcy) największy park rozrywki w Europie. Znajduje się w Rust, nieopodal Strasburga i granicy francuskiej. Znajduje się tu największy rollercoaster w Europie ma 73 metry wysokości, 130 km/h. Dorosły płaci za wstęp 36 euro (144 zł), dziecko 32 euro (128 zł). Fakt Pieniądze Nowelizacja emerytur Prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację obowiązującej od 1 stycznia ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest ona adresowana do osób, które uzyskały świadczenia emerytalne, ale kontynuują pracę na etacie. Dzięki nowelizacji ubezpieczeni będą mogli ponownie przeliczyć emerytury, jeśli zawieszą ich pobieranie po 30 września na co najmniej 18 miesięcy, by kontynuować pracę u tego samego pracodawcy bez rozwiązywania umowy o pracę. Na zmienionych przepisach może skorzystać ok. 50 tysięcy pracujących emerytów. DB Autostrada A2 na Euro 2012? Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad podpisała drugą umowę na dokończenie przez konsorcjum firm Boegl & Krysl i DSS opuszczonego przez chińskie konsorcjum Covec odcinka C autostrady A2 Stryków- -Konotopa. Odcinek A, który również opuścili Chińczycy, będzie budować konsorcjum firm Eurovia i Warbud. Roboty na obu odcinkach mają zakończyć się w październiku 2012 r., czyli już po Euro Jednak wykonawcy zobowiązani są zapewnić przejezdność trasy do końca maja 2012 r., czyli przed mistrzostwami. Kwoty wynegocjowane z nowymi wykonawcami są o blisko pół miliarda złotych niższe od sum żądanych za dokończenie budowy przez chińskie konsorcjum. DB Zagrożona strefa dobrego samopoczucia Pierwszym obowiązkiem władzy jest zadbać o to, aby pieniędzy, które mogłyby iść na podatki, nie zabrał wcześniej ktoś inny PROF. DR HAB. WITOLD MODZELEWSKI Instytut Studiów Podatkowych Sądzę, że w tym roku zdarzy się coś naprawdę ważnego. Oczywiście nie myślę o wyborach, bo czy tam może zdarzyć się cokolwiek, co uznamy za istotne? Myślę o faktach w sferze świadomości publicznej. Tu po raz pierwszy nastąpi kilka powiązanych ze sobą zdarzeń o naprawdę istotnym znaczeniu. Pierwszym z nich jest uświadomienie poczucia wspólnoty przez grupę ludzi, która wraz z rodzinami można już liczyć w kilku milionach. Kto jest tą grupą? Są to kredytobiorcy, których banki, działając oczywiście całkowite niezależnie i na w pełni konkurencyjnym rynku, namówiły na kredyty popularnie nazywane frankowymi lub dewizowymi, choć są one udzielane i spłacane w złotówkach. Dla istotnej części dłużników są to kwoty rujnujące już nie do spłacenia. Chwila, gdy dłużnicy uświadamiają sobie poczucie wspólnej krzywdy i łączy ich chęć oporu, jest czymś ważnym: to nie tylko zmieni tych ludzi, lecz przede wszystkim da im poczucie siły i wzmocni ich determinację. Od dwudziestu lat nic podobnego jednak się nie stało. Drugim, występującym po raz pierwszy wydarzeniem, jest chęć polityków, niezależnie od przynależności partyjnej, do opowiedzenia się nie po stronie banków lecz dłużników. Oczywiście ich działania nie mają jeszcze znaczenia praktycznego, bo ograniczenie samowoli banków w kształtowaniu tzw. spreadów nie zmieni sytuacji kredytobiorców. Ale liczy się doniosły fakt, że do obowiązującej poprawności naszych elit politycznych już nie należy merdanie ogonem oraz palenie kadzidła przed ołtarzem naszej zdrowej bankowości. To też ich zmieni, również da poczucie siły, a przede wszystkim wyzwoli z krępującej uległości wobec silniejszego. Po małym spreadowym sukcesie, można będzie pójść przecież dalej. Już byli koledzy, którzy przeszli do sektora finansowego, nie mogą liczyć na lojalność tych, którzy jeszcze się męczą w służbie publicznej. Żadnych złudzeń. Trzecim, równie ważnym wydarzeniem, jest całkowity brak reakcji kredytodawców na problemy, które sami stworzyli. Przecież racjonalnym zachowaniem wierzycieli w przypadku wystąpienia kłopotów u istotnej części dłużników, zwłaszcza że ich problemy można było przewidzieć, jest szybkie Witold Modzelewski Instytut Studiów Podatkowych urealnienie wielkości długów. Bo duży dług, jak w starym porzekadle, jest gorszy dla wierzyciela niż dla dłużników. A tu oczywiście panuje niezmącone niczym dobre samopoczucie, przerywane co najmniej irytującymi wypowiedziami, niszczącymi do cna wiarygodność tych podmiotów. Słowem: indolencja i brak zdrowego rozsądku. Zachowanie to umocni postawy wrogie, da szanse wszelkim radykalizmom, z którymi opinia publiczna, media, a przede wszystkim politycy będą się musieli liczyć. Na długie lata nikt nie zaryzykuje publicznie opowiedzenia się po stronie kredytodawców, a do codziennej poprawności wejdą negatywne odniesienia do tych instytucji. Już dziś szydzi się ze stwierdzenia, że jest coś pewne jak w banku ; a przecież tego rodzaju zjawiska mają również wpływ na wymiar sprawiedliwości oraz organy ścigania. Utrwali się w świadomości społecznej negatywny obraz obłowionych na krzywdzie ludzkiej kredytodawców, którzy w dodatku robią wszystkich w konia. Czwartym wydarzeniem, które przyjdzie w następstwie poprzednich, będzie pierwsze na taką skalę zubożenie obywateli, którego owoce zbierze nie władza publiczna, lecz właśnie nielubiane instytucje prywatne, w dodatku przynajmniej częściowo pozbawione ochronnego parasola polityków. Ma to dla tych ostatnich istotne znaczenie, bo biedniejący kredytobiorcy będą również gorszymi podatnikami, zalegającymi na jeszcze większą skalę z zapłatą podatków, a wiadomo, że w przyszłym roku trzeba będzie głębiej sięgnąć do ich kieszeni. Teraz dwa słowa o możliwych moim zdaniem wysoce prawdopodobnych skutkach tego stanu. Nastąpi wielka redystrybucja kosztem kredytobiorców, a kredytodawcy naiwnie uznają, że media sobie trochę poszumią, ale wszystko zostanie po staremu. W końcu nikt z własnej woli nie rezygnuje z należnych dochodów. Będą więc zyski i to duże. One właśnie mogą być przyczyną drugiej odsłony tego spektaklu, który ożyje już w przyszłym roku. Ośmieleni politycy przyjrzą się tym kwotom i być może zadadzą sobie pytanie: po co szukać pieniędzy w wielomilionowej grupie zubożałych kredytobiorców, skoro ich pieniądze są u kredytodawców? Przecież tych podmiotów jest bardzo mało, a w podatkach można postawić każdy możliwy zarzut i zabezpieczyć potencjalne zaległości. Tu stosunkowo prosto można wycisnąć duże pieniądze. Wystarczy przeprowadzić skoordynowaną akcję, np. taką, jaka obecnie dotyczy branży złomiarskiej, aby wykryć wręcz szokujące nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. Dalszy los tego rodzaju zarzutów nie ma znaczenia. I można na takiej akcji nawet zyskać punkty w opinii publicznej, obserwującej ze złą satysfakcją kłopoty instytucji finansowych. Nikt nie stanie po ich stronie. Gdyby ktoś chciał kierować się zdrowym rozsądkiem, już dziś podjąłby działania uwalniające kredytobiorców od istotnej części absurdalnych długów, co byłoby w interesie władzy publicznej, której będzie potrzeba dużo pieniędzy. Banki, biadoląc nad poniesionymi stratami, oddaliłyby od siebie widmo akcji kontrolnej, twierdząc, że idźcie do tych, którzy dzięki nam mają więcej pieniędzy. A to dla polityków może mieć istotne znaczenie. Raczej nie należy wierzyć w rozsądek. Ważniejsze jest przypomnienie słów jedynego w naszej historii prawdziwego ministra skarbu: podatnicy tylko wtedy płacą podatki, kiedy mają na to pieniądze oraz że pierwszym obowiązkiem władzy jest zadbać o to, aby tych pieniędzy nie zabrał wcześniej im ktoś inny.