- Mapa z określeniem granic opracowania, - Podkład mapowy mapa zasadnicza w skali 1:1000.

Transkrypt

1 WOLNE TORY stanowisko Oddziału Poznańskiego SARP w sprawie postępowania przetargowego ogłoszonego 28 czerwca 2011 roku przez Polskie Koleje Państwowe S.A. Czym mogłaby i powinna stać się gigantyczna dziura w środku miasta, - której w ciągu ostatnich kilkunastu lat media poświęcały sporo swego cennego czasu i miejsca, - w sprawie której po wielu najeŝonych trudnościami zabiegach udało się rozstrzygnąć w 1997 roku urbanistyczny konkurs, - dla której to (części) dziury laureaci konkursu opracowali na zlecenie miasta miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wyrzucony do kosza, - dla której w ostatnim czasie, sądząc po informacjach prasowych i przeciekach, opracowano kilka koncepcji zagospodarowania rejonu dworca, - w odniesieniu do której powstały róŝne inne pomysły róŝnych autorów, niektóre drukowane w gazetach, - która licząc co najmniej sto hektarów, czy ktoś chce czy nie, jest pierwszą twarzą miasta na szlaku pociągów przemierzających miasto ze wschodu na zachód i z północy na południe, dodajmy twarzą zrujnowanych, zdekapitalizowanych, zamarłych obiektów dawnego wielkiego przemysłu, -? Jako beneficjenci dwudziestoletniego okresu demokracji i reguł definiowania polityki przestrzennej nie z góry, ale przez lokalne samorządy, jako społeczeństwo obywatelskie, którego status w zachodniej cywilizacji wyznacza poziom debaty publicznej i partycypacji społecznej mamy prawo oczekiwać, Ŝe obszar Wolnych Torów, ZNTK i terenów poprzemysłowych aŝ po Górczyn będzie przedmiotem najwyŝszego zainteresowania władzy samorządowej, właścicieli, społeczeństwa obywatelskiego i takŝe, a nawet reprezentantów władzy państwowej. Będzie przedmiotem konsensusu w sprawie nadania mu statusu godnego najlepszych osiągnięć urbanistycznych i architektonicznych, których za sprawą naszych światłych poprzedników w przestrzeni miasta Poznania nie brakuje. Sto hektarów kluczowego, w newralgicznym miejscu Poznania, terenu o potencjale predestynowanym do wykreowania nowoczesnej dzielnicy mieszkań, administracji, biur, handlu, rozrywki, kultury i wypoczynku. Okazja, aby przynajmniej w sferze załoŝeń i planistycznej logistyki mierzyć się np. z Hafen City, nowoczesną realizowaną konsekwentnie i sukcesywnie nową dzielnicą Hamburga. Tymczasem odnosi się wraŝenie, Ŝe ogłoszone przez PKP S.A. postępowanie przetargowe jej wewnętrzną sprawą Polskich Kolei Państwowych, choć w istocie dotyczy nie tylko terenów będących w gestii tej instytucji nie mówiąc juŝ o bezpośrednim kontekście. Ogłoszeniu postępowania przetargowego przez PKP S.A. towarzyszył brak szerszej informacji, takŝe w Urzędzie Miasta Poznania, które jest Patronem Postępowania i tylko prawdopodobnie czyjeś wyjątkowe zainteresowanie tematem sprawiło, Ŝe staliśmy się posiadaczami wiedzy o tym fakcie. Z lektury materiałów postępowania przetargowego Formularz oferty wstępnej oraz Ogłoszenie o zamówieniu wynika, Ŝe postępowanie przeznaczone jest dla zespołów interdyscyplinarnych zobowiązanych do złoŝenia w ramach oferty wstępnej kompletu dokumentów (w liczbie 18) potwierdzających kompetencje, doświadczenie i zdolność do wykonania przedmiotu zamówienia, w tym polisę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej na kwotę co najmniej zł), wstępną koncepcję urbanistyczną propozycję zagospodarowania terenu w skali 1:2000 z opisem rozwiązań, funkcji, moŝliwości etapowania, propozycjami układu komunikacyjnego, tras transportu publicznego wraz z szacunkowym kosztem wpływu projektowanego zagospodarowania przestrzennego na wydatki związane z realizacją inwestycji. Załącznikami do Ogłoszenia są: - wspomniany juŝ Formularz oferty wstępnej, - Wzór oświadczenia,

2 - Mapa z określeniem granic opracowania, - Podkład mapowy mapa zasadnicza w skali 1:1000. Analiza ww. załączonych materiałów oraz samego Ogłoszenia o zamówieniu prowadzi do następujących spostrzeŝeń: 1. Zakres Pominięto w zakresie opracowania tak niezwykle istotne i strukturalnie nierozłączne obszary jak tereny ZNTK czy tereny wzdłuŝ ul. Kolejowej. Traktuje się je wyłącznie jako obszary stykowe, a same tereny ZNTK są białą plamą. W tytule Ogłoszenia o zamówieniu wymienia się teren Wolnych Torów. W istocie teren Wolnych Torów stanowi tylko część terenu objętego postępowaniem. 2. Mapy Dostarczone w materiałach przetargowych mapy do projektowania są nieaktualne. Np. ulica Hetmańska i wiadukt pod torami kolejowymi wyglądają inaczej niŝ na dostarczonej mapie. Obszary w pobliŝu Mostu Dworcowego są przekształcone w stosunku do treści dostarczonej mapy. Teren ZNTK jest pustą plamą. 3. Materiały wyjściowe dostarczone przez Zamawiającego Koncepcja wstępna zgodnie z warunkami postępowania powinna uwzględniać wydane dla obszaru objętego postępowaniem decyzje administracyjne. Brak wykazu takich decyzji. Nie ma moŝliwości zebrania takich danych w pierwotnym terminie jednego miesiąca. W kluczowym miejscu obszaru objętego postępowaniem powstaje nowy dworzec PKP. W dostarczonych materiałach brak o tym choćby wzmianki. Projekt nowego dworca zakłada zasadnicze zmiany w układzie komunikacyjnym. Szczególne znaczenie mogą mieć projekty infrastruktury, zmiany w układzie komunikacyjnym oraz powstałego uzbrojenia. Wykaz terenu torowisk i terenów przeznaczonych na inwestycje jest bardzo poglądowy. Z oczywistych w tej sytuacji powodów brak chociaŝby wzmianki o wspomnianej na początku historii inicjatyw podejmowanych po 1989 roku w sprawie Wolnych Torów. 4. Tryb postępowania, status prawny terenów Niejasny jest charakter opracowania wstępnej koncepcji urbanistycznej propozycji zagospodarowania terenu, w skali 1:2000 z opisem wstępnych ustaleń funkcji, chłonności parametrów zabudowy, itp. Zapis mógłby wskazywać na koncepcję urbanistyczną jak i koncepcję planu miejscowego, który to termin pojawia się wyraźnie w drugim etapie postępowania. Brak jednoznacznego zdefiniowania zadania moŝe utrudniać opracowanie koncepcji porównywalnych, po drugie zaś, moŝe skutkować niedostatecznym zakresem studiów przestrzennych na styku z historycznymi dzielnicami śródmiejskimi, a takŝe koniecznością oceny nieporównywalnych prac. Analogicznie nie została precyzyjnie zdefiniowana forma opracowania koncepcji, która ma zostać przekazana w drugim zasadniczym etapie postępowania na wyłonienie autora projektu. Większość terenów opracowania stanowiąc własność PKP posiada status terenów zamkniętych, dla których zgodnie z Ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie opracowuje się miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a tylko wydaje się (Wojewoda) decyzje o warunkach zabudowy. W art. 14 ust. 6 jest wyraźnie napisane: Planu miejscowego nie sporządza się dla terenów zamkniętych. Zaczynanie procesu studiów nad zagospodarowaniem tereny od koncepcji planu miejscowego wydaje się być zabiegiem wątpliwym. 5. Komisja przetargowa Organizator postępowania nie uznał za stosowne podanie składu komisji przetargowej co nawet jeśli w przypadku PKP S.A. i trybu innego niŝ przewidziany w Ustawie o

3 zamówieniach publicznych nie jest koniecznością w istocie byłoby co najmniej wyrazem dobrego obyczaju. 6. Termin złoŝenia dokumentów oferty wstępnej Zamawiający oczekuje, Ŝe oferent złoŝy wraz z dokumentami potwierdzającymi wiarygodność i kompetencje zawodowe wstępną koncepcję dla całego wyŝej opisanego obszaru. Koncepcja ta powinna obejmować wykonaną w skali 1:2000 propozycję zagospodarowania terenu wraz z opisem propozycji zagospodarowania, propozycję układu komunikacyjnego, rozwiązanie tras transportu publicznego oraz szacunek kosztów wpływu projektowanego zagospodarowania przestrzennego na wydatki związane z realizacją inwestycji. Przy załoŝeniu, Ŝe ta koncepcja jest kluczowym elementem oceny (waga w ocenie = 60%) przyjęcie, Ŝe jej przygotowanie jest moŝliwe w ciągu miesiąca (taki termin 29 lipca widnieje na str. 16 Ogłoszenia o zamówieniu) oznacza, Ŝe tak naprawdę Zamawiający nie przypisuje tak duŝej roli tej koncepcji jak wynikałoby to z wagi. Proponowany nieprzekraczalny termin zakończenia prac w etapie zasadniczym określono na 6 miesięcy. W tym czasie moŝna nie zdąŝyć z zebraniem samych materiałów wyjściowych takich jak opracowanie map, wstępnych uzgodnień (MPK, ZDM, WPWIK, Energetyka, stanowisko konserwatora, itp.) wydanych decyzji administracyjnych, nie mówiąc o projekcie. 7. Szacunkowe koszty inwestycji Oferenci muszą przedstawić szacunek kosztów wpływu projektowanego zagospodarowania przestrzennego na wydatki związane z realizacją inwestycji o jakie koszty chodzi? Koszty bezpośrednie związane z inwestycją? Koszt całkowity całej moŝliwej do realizacji kubatury? Koszty wszystkich elementów infrastruktury w obszarze przetargowym? A co z niezbędnymi inwestycjami w lub przez obszary tranzytowe? PoniewaŜ charakter opracowania ofertowego sytuuje je w obszarze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego winno się to nazywać program skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego z uwzględnieniem art. 36. Czy do tego jest niezbędny rzeczoznawca majątkowy? Dokonanie takiej analizy na etapie koncepcji jest niemoŝliwe, a na pewno pozbawione sensu. 8. Wymagania Znacznie sformalizowano i ograniczono moŝliwość udziału w Postępowaniu przetargowym wymagającym złoŝenia znacznej ilości dokumentów, polisy ubezpieczeniowej na pokaźną sumę oraz opracowań poświadczających doświadczenie zawodowe. Zamawiający ma oczywiście prawo tak ułoŝyć kryteria, aby wyeliminować podmioty małe, mniej doświadczone. Czy cezura zespołu interdyscyplinarnego, którego poszczególnych uczestników kwalifikuje się dosłownie mierzalnymi kryteriami (ilość projektów) lub niemierzalnymi jak szczególne osiągnięcia jest sama w sobie gwarantem najlepszych predyspozycji pozostaje pytaniem bez jednoznacznej odpowiedzi. Skądinąd bardzo promowany w Poznaniu Star-Architekt Daniel Libeskind, zanim wygrał w wieku ok. 50 lat konkurs na Muzeum śydowskie w Berlinie, był nieznaną postacią, ale architektem. W składzie zespołu interdyscyplinarnego nie musi być architekt, za to musi być rzeczoznawca majątkowy i urbanista (z zawodu, np. geograf domniemanie własne). Do dalszego, czyli ostatecznego etapu Postępowania zostanie dopuszczonych maksymalnie 5 Oferentów, którzy muszą wykonać kolejna pracę za darmo, wpłacając dodatkowo wadium w wysokości 6.000,-zł! 9. Ocena Przy ocenie ofert wstępnych Organizator będzie kierował się kryteriami wspomnianymi juŝ w p. 8:

4 - ilością projektów i opracowań oraz oceną jakości (?) waga 20%, - doświadczeniem zawodowym i szczególnymi osiągnięciami (?) waga 20%, - oceną wstępnej koncepcji waga 60%. Przy wyborze i ocenie Ofert ostatecznych Organizator Postępowania kierować się będzie wyłącznie kryterium ceny cena Oferty 100% (w oparciu o tzw. SIWP). Przyjęte kryteria oceny Ofert przetargowych naszym zdaniem nie gwarantują, Ŝe wyłoniony zespół opracuje najlepszy docelowy projekt zagospodarowania. 10. Opinia końcowa Mając na względzie wyŝej wymienione uwagi i spostrzeŝenia Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział w Poznaniu podtrzymuje swoje wcześniejsze stanowisko, Ŝe najlepszą formą wypromowania najlepszego rozwiązania dla terenu objętego Postępowaniem przetargowym jest zgromadzenie przez Zamawiającego moŝliwie najpełniejszego zestawu materiałów wyjściowych i przeprowadzenie konkursu urbanistycznego, w tym konkretnym przypadku dwuetapowego. Etap pierwszy pozwoliłby uzupełnić materiały wyjściowe i ukierunkować wytyczne dla II etapu. Warto równieŝ przypomnieć, Ŝe wg dyrektyw ACE (Rada Architektów Europy) architekci nie powinni uczestniczyć w konkursie lub przetargu, w którym ocena jakości projektu nie jest kryterium dominującym. POST SCRIPTUM Zasady, tryb i warunki postępowania na wyłonienie autora projektu terenu Wolnych Torów zostały zdecydowanie negatywnie ocenione przez Wielkopolską Okręgową Izbę Architektów RP, która przestrzegła architektów, swoich członków przed braniem udziału w przedsięwzięciu nieadekwatnym do celu, któremu ma słuŝyć. Komunikat WOIA RP wywołał zdecydowaną reakcję Oddziału Gospodarki Nieruchomościami w Poznaniu PKP S.A., który skierował do Izby poprzez Kancelarię Prawną Wezwanie Przedsądowe domagające się zaprzestania naruszania dóbr osobistych PKP S.A. i wycofania się z zarzutów sformułowanych w OstrzeŜeniu. Zastanawia gwałtowana reakcja Organizatora Przetargu, skoro w Przetargu nie muszą brać udziału architekci! (p.4.1.4). W załączonych Wyjaśnieniach PKP S.A. w zakresie stanowiska Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP moŝemy między innymi przeczytać: - Wstępna koncepcja urbanistyczna ma przede wszystkim ukazać merytoryczne przygotowanie poszczególnych Oferentów, w tym umiejętność sprawnego poruszania się w obrębie przepisów...; - PKP S.A. traktuje koncepcję wstępną jedynie jako <<próbkę>> moŝliwości Oferenta, obrazującą jego potencjał merytoryczny, ; - PKP S.A. zdaje sobie sprawę ze skali i zakresu przedsięwzięcia, dlatego przedmiotem prowadzonego postępowania nie jest wybór zwycięskiej koncepcji lecz wyłonienie autora ; - Zadaniem tej ostatniej jest bowiem przede wszystkim ukazanie Organizatorowi warsztatu pracy Oferenta, kreatywności jego zespołu, a takŝe pomysłu na przywrócenie Miastu Wolnych Torów...; - PKP S.A. ma bowiem świadomość, Ŝe stworzenie Wolnych Torów wiąŝe się z koniecznością zgromadzenia olbrzymiej wiedzy faktycznej i prawnej dotyczącej przedmiotowego terenu. W stosunku do koncepcji Organizator oczekuje zatem aŝ tyle i tylko tyle. Zestawienie wagi 60% w kryterium oceny z faktyczną wyŝej zdefiniowaną rolą przypisywaną przez PKP S.A. wstępnej koncepcji i moŝliwością dokonania oceny tej wagi wobec przyjętych kryteriów i przytoczonej w Wyjaśnieniach argumentacji stawiamy pod znakiem zapytania.

5 Organizator postępowania nie odniósł się do niejasności procesu oceny ofert wstępnych natomiast potwierdził, Ŝe chociaŝ wstępna koncepcja ma być jedynie <<próbką>> moŝliwości oferenta to nie wyklucza to potrzeby przewidzianej w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzenia prognozy skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego (ale de facto termin ten pojawił się dopiero w Wyjaśnieniach) oraz woli Organizatora sprawdzenia kompetencji oferenta do wykonania całego przedmiotu zamówienia. W kontekście zamieszczonych na stronie internetowej WOIA RP wyjaśnień PKP S.A. warto przytoczyć fragment artykułu Seweryna Lipońskiego O Wolnych Torach zdecyduje przetarg, a nie konkurs znajdującego się na stronie poznan.gazeta.pl, a będącego w części relacją z posiedzenia komisji polityki przestrzennej. Na pytanie: - Dlaczego przetarg, a nie konkurs? Dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury odpowiedział: - Liczymy, Ŝe będzie przynajmniej dziesięć ofert, równieŝ z zagranicy. Wśród autorów projektów mogą być takie nazwiska jak Norman Foster czy Jean Nouvel. Poddanie ich konkursowi byłoby problematyczne i trudne. Dlatego uznaliśmy, Ŝe obiektywnym kryterium będzie cena. Jeśli warunki przetargu sformułują fachowcy, to na pewno realizacja będzie dobra. Dlaczego akurat 10 ofert? Jak będzie dowiemy się po 30 września, do którego to terminu Organizator postępowania przedłuŝył pierwotny miesięczny czas opracowania, nie z powodu interwencji WOIA RP jak się okazuje, a z powodu urlopów co zostało pierwotnie jak moŝna zrozumieć przeoczone. Na marginesie warto tu podać przykład ogłoszonego przez Miasto 5 sierpnia br. konkursu na zagospodarowanie fortów, w którym z ogłoszenia (Polska Głos Wielkopolski) wnioski o dopuszczenie do udziału w konkursie były przyjmowane do 10 sierpnia br., czyli przez aŝ! 5 dni. Gwoli ścisłości chcemy przypomnieć, Ŝe po publikacji artykułu Pana Lipońskiego SARP O/Poznań i WOIA RP wystosowały wspólne pismo w sprawie wywołania konkursu i rezygnacji z przetargu na Wolne Tory z widocznym skutkiem. MoŜna zatem skonstatować, Ŝe nie tylko w kwestii EURO w Poznaniu wolimy działać po swojemu! Za Zarząd Oddziału Poznańskiego SARP Eugeniusz Skrzypczak Prezes Oddziału