Konflikty o dominację i ropę naftową w świecie Islamskim

Transkrypt

1 Konflikty o dominację i ropę naftową w świecie Islamskim Na początku wśród państw arabskich pozycję lidera objęła Libia, gdzie w roku 1969 władzę objął płk. Muammar al-kaddafi. (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); W wyniku wojskowego zamachu stanu przejął on władzę zaś następnie w roku 1973 zapoczątkował islamską rewolucję kulturalną. - odrzucenie wszystkiego co nie jest arabskie - zlikwidował w swoim kraju amerykańskie i brytyjskie bazy wojskowe, - wydalił miejscowe włoskie i żydowskie społeczności, - dokonał nacjonalizacji przemysłu naftowego należącego do zachodnich inwestorów. - prowadził bardzo aktywną politykę zagraniczną wymierzoną przeciwko wpływom USA i Izraela - wspierał Organizację Wyzwolenia Palestyn. - w wyniku pogarszających się stosunków z Egiptem nawiązał ścisłą współpracę z ZSRR. - jego działalność opierała się na poparciu przewrotów i akcji terrorystycznych - w 1986 roku USA zbombardowało libijskie instalacje wojskowe i centra komunikacyjne, co w rezultacie zakończyło awanturniczą politykę Kadafiego. Kaddafi jest autorem oryginalnej teorii rozwoju społecznego oraz systemu ustrojowego "ludowej, bezpośredniej demokracji", którą zawarł w Zielonej książce. System ten określany jest jako Dżamahirijja (przedstawicielstwo ludu) i opiera się na konferencjach i komitetach ludowych. W praktyce system ma autorytarny charakter. Ideologia rządów Kaddafiego łączy nacjonalizm arabski z "islamskim socjalizmem" Deklarując islamski charakter państwa i zachowując pewne elementy szariatu (zakaz używania alkoholu i hazardu) jednocześnie kładzie nacisk na równouprawnienie kobiet. Od roku 1970 pojawił się kolejny człowiek, któremu zamarzyła się pozycja lidera państw arabskich- Saddam Husajn. W wyniku błyskotliwej kariery politycznej w 1979 roku został on wybrany prezydentem Iraku. Walcząc o umocnienie swojej pozycji sprowokował on konflikt z Iranem - W latach wybuchła wojna iracko irańska o dominację w świecie Islamu - Wojnę rozpoczął Irak 22 IX 1980 atakiem w rejonie podzielonego w 1975 Szatt-al-Arab, tj. wspólnego ujścia Tygrysu i Eufratu. - w Iranie władzę sprawował wtedy ajatollah Chomeini (Ruhollah al-musawi al-chomeini) od 1979 aż do 1989 do śmierci

2 - zwolennik rządów demokratycznych, stanowił poważne zagrożenie dla innych ówczesnych przywódców arabskich, którzy byli zwolennikami autorytaryzmu. - Wojna iracko irańska szybko stała się konfliktem na wyczerpanie - W czasie wojny zginęło ponad milion ludzi, a straty materialne ocenia się na ponad 400 mld dolarów (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); - Zakończona zawieszeniem broni w roku Pokój nie został podpisany do tej pory, choć w roku 2008 obie strony poczyniły pierwsze kroki ku ostatecznemu zakończeniu wojny. Saddam Husajn aby podreperować sytuację gospodarczą Iraku po zakończeniu tej wojny sprowokował konflikt z Kuwejtem - jako pretekst podał, że Kuwejt łamie limity wydobycia ropy ustalone przez OPEC, oraz bezprawnie korzysta z pola naftowego Rumaila - 2 VIII 1990 roku Irak uderzył na Kuwejt - ONZ potępił tę agresję i nałożył na Irak sankcje gospodarcze i embargo - Poza tym postawiono Irakowi ultimatum, na mocy którego Irak do 15 I 1991 roku miał wycofać swoje wojska z terytorium Kuwejtu. W przypadku niewypełnienia ultimatum oznaczało to rozpoczęcie działań militarnych - Przygotowania do interwencji zbrojnej wojska ONZ rozpoczęły od operacji Pustynna Tarcza - wojska USA 4 VIII 1990 wkroczyły do Arabii Saudyjskiej gdzie założyły bazy wypadowe do rozpoczęcia kolejnych operacji militarnych przeciwko Irakowi

3 - 15 I 1991 roku po upływie terminu ultimatum rozpoczęła się operacja Pustynna Burza czyli I wojna w Zatoce Perskiej - udział 30 państw po stronie koalicji II rozpoczęła się ofensywa lądowa, która zakończyła wojnę 27 II 1991 roku - Husajn wycofał się z Kuwejtu - Irak został zmuszony do zapłacenia reparacji wojennych, oraz do pomocy w rozminowywaniu Kuwejtu - Wprowadzono drastyczne obniżenie sprzedaży irackiej ropy naftowej. - Nałożono również embargo na handel i wprowadzono nadzór międzynarodowy z ramienia ONZ - Zażądano dodatkowo od Iraku ujawniania stanu badań nad bronią jądrową (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); - Powołano na północy i południu kraju strefy wyłączone dla lotnictwa irackiego dla ochrony odpowiednio Kurdów i Szyitów.

4 - Po zamachu na WTC w USA w maju 2002 r. - Iran, Irak, Korea Północna, Kuba, Libia, Sudan i Syria znalazły się na opublikowanej przez Departament Stanu USA liście krajów wspierających terroryzm. - wrzesień 2002 r. premier Wielkiej Brytanii Tony Blair zapowiedział przedstawienie solidnych dowodów" na posiadanie przez Bagdad broni masowego rażenia. Między Stanami Zjednoczonymi a ich europejskimi sojusznikami trwałydyplomatyczne konsultacje w sprawie ewentualnej interwencji w Iraku. - Jeśli ONZ nie zmusi Iraku do wypełnienia jej rezolucji i wyrzeczenia się arsenałów broni masowej zagłady, to obalenie S. Husajna będzie nieuniknione - ostrzegał prezydent Stanów Zjednoczonych George W. Bush, przemawiając na forum Zgromadzenia Ogólnego NZ. - Stanowisko Busha oraz jego parcie do konfliktu doprowadziło do dyplomatycznego konfliktu z Niemcami, którzy interwencji zdecydowanie się sprzeciwili. - Doradczyni prezydenta USA ds. bezpieczeństwa Condoleezza Rice określiła wtedy stosunki amerykańsko-niemieckie jako zatrute". Powodem była wypowiedź minister sprawiedliwości Niemiec Herty Daubler-Gmelin, porównująca politykę prezydenta Busha wobec Iraku do metod Adolfa Hitlera. - Irak ogłosił, że zgadza się na przyjazd inspekcji ONZ, mającej ustalić, czy w państwie tym produkowana jest broń masowej zagłady - październik 2002 r. - Inspektorzy ONZ porozumieli się z Irakiem w sprawie wznowienia kontroli w tym kraju. - Raport przedstawiony w Londynie po kontroli przez premiera Wielkiej Brytanii Tony Blaira stwierdzał, że Irak dysponuje bronią biologiczną (m.in. bakteriami wąglika) i chemiczną (gazamibojowymi) oraz środkami do ich przenoszenia. Może też szybko skonstruować tzw. brudną broń jądrową. - Bagdad określił wypowiedź Blaira jako mieszaninę półprawd, kłamstw i naiwności".

5 - Kongres USA przyjął rezolucję dającą prezydentowi Bushowi prawo do użycia siły w Iraku. - styczeń 2003 r. - Prezydent Iraku Saddam Husajn oskarżył inspektorów rozbrojeniowych ONZ o szpiegostwo i stwierdził, że jego kraj jest gotów do wojny. - Tymczasem Amerykanie poprosili NATO o pomoc w razie ataku na Irak - w wojnie miałyby wziąć samoloty rozpoznawcze Sojuszu, który zapewniłby też ochronę Turcji przed potencjalnym atakiem odwetowym. - Szef polskiego MSZ Włodzimierz Cimoszewicz oświadczył, że w sytuacji nadzwyczajnej" Polska jest gotowa poprzeć akcję wojskową USA nawet bez zgody ONZ. - luty 2003 r. - Premierzy Polski, Danii, Hiszpanii, Portugalii, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch poparli we wspólnej deklaracji amerykańską politykę wobec Iraku. Dzień później dokument podpisali także prezydenci Czech i Słowacji. - Rosja, Chiny, Francja i Niemcy sprzeciwiły się interwencji zbrojnej w Iraku uzależniając ją od zgody Rady Bezpieczeństwa ONZ - 20 marca 2003 r. - Rozpoczął się atak na Irak. W krótkim przemówieniu do narodu amerykańskiego prezydent Georga Bush oznajmił o wybuchu wojny z Irakiem: Niech iraccy żołnierze widzą waszą odwagę, a ludność cywilna waszą szlachetność". - 6 kwietnia 2003 r. - Amerykanie zamknęli pierścień oblężenia wokół Bagdadu. Rozpoczęło się oblężenie irackiej stolicy. - 9 kwietnia 2003 r. - Bagdad padł. - l maja 2003 r. - Prezydent USA George Bush ogłosił, że działania wojenne w Iraku dobiegły końca.

6 - Po raz pierwszy w historii USA prezydent przemawiał do narodu z pokładu płynącego po Pacyfiku lotniskowca Lincoln". Zgodnie z deklaracjami sekretarza obrony USA Donalda Rumsfelda najważniejszymi oficjalnymi celami ataku na Irak były: - obronne - znalezienie i eliminacja broni masowego rażenia oraz baz terrorystów. - zdobycie cennych informacji na temat powiązań międzynarodowych organizacji terrorystycznych - humanitarne - zakończenie sankcji ekonomicznych nałożonych na Irak i dostarczenie do tego kraju pomocy humanitarnej - prawne - zrealizowanie rezolucji ONZ nr 1205 z 1999 r. - zrealizowanie rezolucji ONZ nr 1441 z 2002 r. - rezolucje dotyczyły przedstawienie dowodów zniszczenia zapasów broni masowego rażenia i dopuszczenie inspektorów ONZ do wszystkich obiektów na terenie Iraku

7 - polityczne - likwidacja reżymu Saddama Husajna - pomoc w ustanowieniu demokracji w Iraku - ekonomiczne - zabezpieczenie pól naftowych Iraku i innych zasobów naturalnych tego kraju Prawdziwymi celami wojny podkreślanymi przez przeciwników interwencji były: - ekonomiczne - przejąć kontrolę nad irackimi rezerwami ropy naftowej i gazu ziemnego - po to, aby utrzymać monopol dolara na rynku paliwowym (Irak jako jeden z nielicznych krajów rozliczał swoje kontrakty paliwowe w Euro) - aby udowodnić, że USA sprawuje pełną kontrolę militarną nad największymi zasobami paliw na świecie - niedopuszczenie do wzrostu cen paliw na świecie, co mogłoby skutkować ogólnoświatowym kryzysem ekonomicznym - wewnętrzne - utrzymać i powiększyć dopływ państwowych środków finansowych do sektora militarno-zbrojeniowego

8 - utrzymać i wzmocnić "wojenną" popularność prezydenta Busha, która zapobiega obarczeniu go winą za atak terrorystyczny na Nowy Jork Na czele amerykańskiej cywilnej administracji Iraku stanął Paul Bremer - lipiec 2003 r. - Po dwóch miesiącach konsultacji na pierwszym posiedzeniu zebrała się w Bagdadzie złożona z Irakijczyków Rada Zarządzająca. Amerykanie zachowali dla siebie jednak prawo weta wobec decyzji rady. Rada otrzymała prawo mianowania i odwoływania ministrów oraz dyplomatów. Skład 25- osobowej rady miał odzwierciedlać podziały etniczne i religijne (13 szyitów, po 5 sunnitów ikurdów, jeden chrześcijanin i jeden Turkmen. W skład rady w ogólnej liczbie 25 osób miały brać udział 3 kobiety). - wrzesień 2003 r. - Iracka Rada Zarządzająca mianowała 25 ministrów pierwszego tymczasowego rządu od czasu upadku Saddama Husajna (znalazło się w nim 13 szyitów, 5 sunnitów, 5 Kurdów, l chrześcijanin i l Turkmen). Nie powołano premiera, gdyż szefem władz cywilnych w Iraku pozostał amerykański tymczasowy administrator Paul Bremer grudnia 2003 r. - Panie i panowie, mamy go" Paul Bremer wystąpił z oficjalnym oświadczeniem o schwytaniu ukrywającego się do tej pory dyktatora. Saddam Husajn został schwytany niedaleko swojego rodzinnego Tikritu i został ogłoszony jeńcem wojennym. - marzec 2004 r. - Rada Zarządzająca uchwaliła tymczasową konstytucję, która założyła że Irak będzie federacją, a islam zostanie uznany za źródło prawa" (ale nie jedyne źródło). Konstytucja gwarantowała także podstawowe prawa człowieka (swobodę wypowiedzi, wolność religijną, sprawiedliwy proces). Docelowo 25 procent miejsc w parlamencie miał przypaść kobietom. - w wyborach parlamentarnych 30 stycznia 2005 r. wzięło udział 59% uprawnionych do głosowania. Byli to w większości szyici i Kurdowie. Wśród sunnitów frekwencja była bardzo mała. Wygrał szyicki Zjednoczony Sojusz Iracki (48,1 proc. głosów) przed Sojuszem Kurdyjskim (25,7 proc. głosów) oraz Listą Iracką premiera Ijada Alawiego (13,8 proc. głosów). Prezydentem został Dżalal Talabani Nie istnieją dokładne i wiarygodne statystyki strat po obu stronach, a także wśród ludności cywilnej. Szacunki prowadzone z różnych punktów widzenia różnią się w bardzo szerokim zakresie. Poniższa tabela podaje szacunkowe straty zarówno w czasie samej inwazji jak i w czasie okupacji. Dane nie są ostateczne, gdyż konflikt wciąż trwa i codziennie w Iraku umierają ludzie. Irakijczycy osób, w większości cywilów

9 Siły zbrojne USA 4314 zabitych, rannych w boju ( ewakuowanych) + nieznana liczba rannych poza boje Siły zbrojne koalicjantów 318 Cywile nie będący obywatelami Iraku od 249 do 429 Polacy 29 5 listopada 2006 r. Saddam Husajn został skazany przez bagdadzki trybunał na karę śmierci w procesie o masakrę 148 szyitów. Wyrok wykonano 30 grudnia. Były dyktator został powieszony. Autor: dr Andrzej Żygadło