Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego NATO

Transkrypt

1 Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego NATO NATO Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego(ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO, fr. Organisation du Traité de l'atlantique Nord, OTAN), w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki. (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Historia NATO Nato to organizacja międzynarodowa o charakterze politycznowojskowym., utworzona na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego zawartego 4 IV 1949 w Waszyngtonie, z siedzibą w Brukseli; Pierwotni członkowie NATO Belgia, Dania, Francja (1966 wystąpiła ze struktur wojsk. decyzja De Gaulle, rozwój polityki jądrowej Francji przeniesiono siedzibę z Paryża do Brukseli), Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, USA, W. Brytania, Włochy; 1952 do NATO przystąpiły Grecja i Turcja, 1955 RFN, 1982 Hiszpania (nie uczestniczy w strukturach wojsk.). 12 marca 1999 roku do NATO przystąpiły pierwsze państwa należące dawniej do Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, a 29 marca 2004 r. Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia. Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są Albania, Chorwacja, Macedonia.

2 (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Cele NATO Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie środkami politycznymi i militarnymi wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: Zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; Zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; Rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; Wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu. W okresie tzw. zimnej wojny NATO była (oprócz Warszawskiego Układu, rozwiązanego formalnie 1991) gł. elementem wojsk.polit. struktury konfrontacyjnego układu Wschód Zachód. W tym okresie gł. jego zadaniem była obrona bezpieczeństwa państw członkowskich przed zagrożeniem ze strony Układu Warszawskiego. Zmiany polityczne i wojskowe w Europie na przeł. lat 80. i 90. (rozpad imperium sowieckiego, zjednoczenie Niemiec, transformacja ustrojowa państwczł. Układu Warsz., zawarcie przez te państwa układów o redukcji sił konwencjonalnych w Europie), spowodowały zmiany w strategii i strukturze NATO. Organ kierowniczy NATO

3 Najwyższym organem kierowniczym jest Rada NATO (Rada Ministerialna); Tworzą ją przedstawiciele wszystkich państw członkowskich; sesje odbywają się 2 razy w roku, zwykle na szczeblu min. spraw zagr., obrony i finansów; sporadycznie na szczeblu szefów państw i rządów (w sytuacjach wymagających ważnych decyzji polit.wojsk.); posiedzeniom roboczym przewodniczy Sekr. Generalny NATO. Innymi elementami struktury organizacyjnej są: Stała Rada NATO (tworzą ją stali przedstawiciele państw członkowskich w randze ambasadorów); Kom. Planowania Obrony (obraduje na szczeblu min. obrony, z reguły bezpośrednio przed sesjami Rady NATO); Grupa Planowania Nuklearnego (2 sesje rocznie na szczeblu min. obrony); Organy cyw. NATO tworzą liczne komitety i grupy robocze, powoływane przez Radę NATO lub Kom. Planowania Obrony; stałych komitetów jest obecnie ponad 20; Naczelnym organem wojsk. jest Kom. Wojsk., podlegający bezpośrednio Radzie i Kom. Planowania Obrony;

4 w jego skład wchodzą szefowie sztabów generalnych państw członkowskich; kieruje pracą dowództw regionalnych i innych organów wojsk.; Międzynar. Sztab Wojsk. jest organem wykonawczym Kom. Wojskowego. Obszar strategiczny NATO jest podzielony na 2 naczelne dowództwa: Nacz. Dowództwo Sojuszniczych Sił Zbrojnych w Europie i Nacz. Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych na Atlantyku (SACLANT). VII 1997 na spotkaniu na szczycie państw NATO w Madrycie zaproszono Czechy, Polskę i Węgry do rozpoczęcia oficjalnych negocjacji w sprawie przystąpienia do NATO; IX X 1997 odbyły się 3 rundy negocjacji między Polską a NATO. po ich zakończeniu podpisano 16 XII 1997 w Brukseli protokoły akcesyjne; 12 III 1999 Czechy, Polska i Węgry przystąpiły do sojuszu. Sekretarz kadencje 4 letnie Jaap de Hoop Scheffer (Holandia): 1 stycznia Akcje zbrojne NATO Kampania lotnicza przeciw Serbii i Czarnogórze od 24 marca do 10 czerwca 1999 roku. Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca 1999 roku.

5 Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od Grudnia 2001 roku. Debata na temat przyszłości NATO Upadek "wroga świata zachodniego" w Europie Wschodniej oraz niezgoda państw członkowskich odnośnie decyzji o podjęciu interwencji w Iraku powoduje, iż często pada pytanie zarówno w Ameryce Północnej jak i w Europie czy NATO jest jeszcze potrzebne. Domniemane zagrożenie terrorystyczne może stanowić podstawę dla istnienia Sojuszu jeszcze przez kilka lat, ale wiele osób sądzi, że to nowe wyzwanie wymaga stworzenia nowych struktur politycznych i wojskowych, oraz innych form walki niż te, na podstawie których NATO zostało zbudowane. Wiele osób uważa także, że istnienie NATO pozostaje w konflikcie z ewentualną integracją Europy w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach Unii Europejskiej. Zwolennicy prowadzenia Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (CFSP) chcą rozwiązania NATO, oraz realizacji wspólnej polityki obronnej i zagranicznej przez istniejące instytucje Unii Europejskiej. W listopadzie 2004 po zwycięstwie Georga W. Busha w wyborach w Stanach Zjednoczonych, premier Norwegii Kjell Magne Bondevik poddał pod publiczną debatę kwestię, czy Norwegia zyskałaby w przypadku zwiększenia współpracy z Unią Europejską w zakresie obrony. Wielu norweskich analityków politycznych, jak i politycy w innych krajach, uważa NATO za instytucję "martwą politycznie". Ten punkt widzenia z pewnością znajdzie swoje odzwierciedlenie w ewentualnej debacie na temat przyszłości NATO. dr Andrzej Żygadło