NIFC k HOTLINE POLSKA DYŻURNET.PL RAPORT P i e r w s z y r o k d z i a ł a l n o ś c i. National Initiative for Children

Transkrypt

1 NIFC k HOTLINE POLSKA DYŻURNET.PL RAPORT 2005 P i e r w s z y r o k d z i a ł a l n o ś c i k National Initiative for Children

2 2 Zespoły hotline należące do INHOPE k ZESPOŁY EUROPEJSKIE ZESPOŁY SPOZA EUROPY Kraj Nazwa zespołu Kraj Nazwa zespołu Spis treści Austria Belgia Stopline Child Focus Australia Brazylia ABA Hotline.br WSTĘP 3 Zadania zespołu 4 Nielegalne treści 6 Obsługa zgłoszeń 6 Cypr Dania Finlandia Francja Grecja SafeWeb Red Barnet STC Finland AFA Safeline Kanada Cybertip!ca Korea ICEC Taiwan ECPAT Taiwan Stany Zjednoczone Cybertipline STATYSTYKI 7 Podstawowe założenia 7 Statystyka zgłoszeń 7 Podjęte działania 8 Hiszpania Holandia Islandia Irlandia Litwa Protegeles Meldpunt Barnaheill ISPAI Draugiskasinternetas EFEKTY DZIAŁANIA I PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ 9 Dyżurnet.pl w mediach 9 Trudności i wyzwania 11 Najbliższe plany 11 Niemcy Niemcy Niemcy Polska Węgry Wielka Brytania Włochy ECO FSM jugendschutz.net Dyżurnet.pl MATISZ Internet Watch Foundation STC Italy k The Association of Internet Hotline Providers

3 WSTĘP 3 Zjawisko rozpowszechniania w Internecie pornografii z wykorzystaniem dzieci jest stosunkowo nowym i coraz wyraźniej dostrzeganym problemem społecznym, także w Polsce. Bardzo niepokojące jest używanie do tego celu Internetu i tzw. nowych mediów. Tempo rozwoju Internetu i usług świadczonych przez telefonie komórkowe jest imponujące. Za rozwojem tym nie nadąża jednak świadomość i edukacja użytkowników w zakresie bezpiecznego korzystania z nowych mediów. Realnym niebezpieczeństwem wynikającym z użytkowania Internetu są zagrożenia bezpieczeństwa dzieci, wynikające z działalności osób wykorzystujących niedoświadczenie i naiwność dziecięcą poprzez celowe umieszczanie w Internecie łatwo dostępnych materiałów pornograficznych i innych nielegalnych treści. Potwierdzają to przeprowadzone badania opinii. Zjawiskom tym przeciwdziała Unia Europejska w ramach programu SIAP (Safer Internet Action Plan). Udział Polski w SIAP dokonuje się za pośrednictwem Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej NASK, która wystąpiła z wnioskiem o uczestnictwo w tym programie. W ramach SIAP realizowane są dotychczas dwa główne projekty: Hotline i Awareness. W przypadku projektu Hotline podpisany został przez NASK i Komisję Wspólnot Europejskich Dyrektoriat Generalny ds. Społeczeństwa Informacyjnego kontrakt w sprawie utworzenia w Polsce punktu kontaktowego do przyjmowania zgłoszeń szkodliwych treści występujących w Internecie, przy zaangażowaniu środków finansowych w proporcji: 50 proc. UE i 50 proc. NASK. Zorganizowany przez NASK punkt kontaktowy Dyżurnet.pl nosi oficjalną nazwę NIFC Hotline Polska (NIFC jest skrótem od National Initiative for Children). Współpraca narodowych zespołów hotline następuje w ramach stowarzyszenia INHOPE (The Association of Internet Hotline Providers). Należą do niego europejskie zespoły hotline, a także zespoły spoza Europy. Projekt utworzenia hotline u powstał w odpowiedzi na inicjatywę Komisji Europejskiej tworzenia takich punktów kontaktowych wyrażoną w formie Call for Proposals 2003/2004, na podstawie wytycznych zawartych w dokumencie Safer Internet Action Plan, Work Programme Dokument ten wyznacza trzy kierunki działania Unii Europejskiej w zakresie stwarzania warunków dla rozwoju bezpiecznego Internetu: 1. budowę bezpiecznej infrastruktury technicznej dostępu do Internetu, 2. tworzenie systemów filtracji i klasyfikacji/znakowania treści dostępnych w Internecie, 3. wspieranie inicjatyw budujących świadomość na temat bezpieczeństwa w Internecie. W połączeniu z podstawowymi normami etycznymi odnoszącymi się do ochrony nieletnich i godności ludzkiej, powyższe kierunki działania określają zasady europejskiego podejścia do zagadnienia bezpiecznego korzystania z Internetu. Powstanie hotline u wpisuje się w pierwszy zakres działania. NASK zdecydował się na przystąpienie do tego programu między innymi z tego powodu, że posiada dobre zaplecze techniczne i organizacyjne. NASK jest pionierem polskiego Internetu, a obecnie jednym z wiodących w kraju operatorów teleinformatycznych. W strukturze NASK działa zespół wysoko wykwalifikowanych specjalistów CERT Polska Computer Emergency Response Team. Do zadań zespołu należy rejestracja, obsługa i klasyfikacja zdarzeń naruszających bezpieczeństwo sieci, prowadzenie badań i publikacja raportów na temat bezpieczeństwa użytkowników Internetu w Polsce. Zespół sporządza ekspertyzy, szkoli w zakresie bezpieczeństwa w Internecie. CERT Polska jest członkiem FIRST (Forum of Incidents Response and Security Teams), otrzymał także status Truster Introducer Level 2 przyznawany przez organizację TERENA (Trans European Research and Education Networking Association). Zespół włącza się w międzynarodowe inicjatywy na rzecz podwyższania bezpieczeństwa sieci i systemów IT, między innymi aktywnie współpracuje z europejską agencją ENISA (European Network and Information Security Agency). CERT Polska jest istotnym zapleczem technicznym i organizacyjnym w realizacji zadań zespołu Dyżurnet.pl.

4 4 Dyżurnet.pl nie zajmuje się wyszukiwaniem w Internecie nielegalnych treści, ani nie zachęca nikogo do podejmowania takich działań. Zajmuje się obsługą zgłoszeń przesyłanych przez użytkowników Internetu, którzy natrafili w sieci na takie przypadki. Od stycznia 2005 r. NASK wraz z Fundacją Dzieci Niczyje realizuje założenia unijnego programu Awareness, nawiązującego do wymienionego wyżej kierunku działań Unii Europejskiej wspieranie inicjatyw budujących świadomość na temat bezpieczeństwa w Internecie. Projekt Awareness uzupełnia swoim działaniem edukacyjnym realizację zadań zespołu NIFC Hotline Polska Dyżurnet.pl. Pierwsze trzy miesiące istnienia NIFC Hotline Polska Dyżurnet.pl były okresem organizacyjnym, przygotowującym zespół do właściwego działania, które rozpoczęło się 1 stycznia 2005 r. Z a d a n i a z e s p o ł u Misją zespołu NIFC Hotline Polska Dyżurnet.pl jest dążenie do usuwania upublicznionych w Internecie treści zabronionych prawem, wytworzonych z udziałem dzieci lub skierowanych przeciwko bezpieczeństwu dzieci, a nadto dotyczących ksenofobii i rasizmu, w oparciu o polskie uwarunkowania prawne oraz współpracę międzynarodową w ramach stowarzyszenia INHOPE. Hotline jest punktem kontaktowym, do którego można anonimowo zgłaszać przypadki występowania zabronionych prawem treści w Internecie, przypadki wskazujące na działalność osób wykorzystujących Internet w celu przekazywania treści pornograficznych z udziałem nieletnich czy też działających w celu nawiązywania kontaktów z nieletnimi. WSPÓŁPRACA l INHOPE l Awareness l policja l ISP l instytucje rządowe i pozarządowe l współpraca międzynarodowa OBSŁUGA ZGŁOSZENIA l przyjmowanie l klasyfikacja zgłoszeń l analiza l lokalizacja treści l współpraca z ISP l raportowanie l zgłoszenie organom ścigania Rys. 1 Zadania NIFC Hotline Polska Dyżurnet.pl Dyżurnet.pl nie zajmuje się wyszukiwaniem w Internecie nielegalnych treści, ani nie zachęca nikogo do podejmowania takich działań. Zajmuje się obsługą zgłoszeń przesyłanych przez użytkowników Internetu, którzy natrafili w sieci na takie przypadki. Zgłoszenia te analizowane są przez pracowników zespołu, a w razie powzięcia podejrzenia, że zgłoszony przypadek może odnosić się do czynu wypełniającego znamiona przestępstwa, NASK przesyła otrzymane zgłoszenie do organów ścigania lub przekazuje odpowiednie informacje do współpracujących innych zespołów hotline. Społeczny obowiązek zgłaszania informacji o popełnianych przestępstwach ściganych z urzędu, w tym np. o zauważonych treściach zabronionych prawem, spoczywa na wszystkich osobach fizycznych oraz na instytucjach państwowych i samorządowych, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu (art. 304 kodeksu postępowania karnego). Szczególne zadanie obowiązek spoczywa na administratorach systemów przetwarzających i udostępniających treści w Internecie. Na mocy art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną administrator po uzyskaniu informacji, że na zarządzanych przez niego serwerach znajdują się treści nielegalne, ma obowiązek je usunąć. Działa wtedy w pełnej świadomości tego, że cytowany wyżej art. 14 zwalnia go z jakiejkolwiek odpowiedzialności wynikającej z usunięcia treści o charakterze bezprawnym. INNE l współpraca z mediami l porady, edukacja l współpraca z FDN l prośby o uściślenie zgłoszeń l odpowiedzi na zapytania l pytania

5 Zgłoszenie: formularz telefon fax inne 5 Analiza zgłoszenia Klasyfikacja zgłoszenia według zaleceń INHOPE Zgłoszenia wchodzące w zakres działania Dyżurnet.pl Nie Treści znajdują się na serwerze w państwie, w którym działa hotline zrzeszony w INHOPE Tak Treści znajdują się na serwerze w Polsce Treści lub serwer znajdują się w państwach, gdzie nie działa hotline Przesłanie zgłoszenia do jednego ze współpracujących hotline ów Przesłanie informacji do dostawcy łącza (treści), właściciela portalu 1) Przesłanie zgłoszenia do policji Monitorowanie treści na serwerze Nie Czy treści usunięto? Tak Zamknięcie zgłoszenia i uzupełnienie bazy danych o wykonane czynności 2 ) 1) Prośba o zabezpieczenie logów lub innych informacji dla organów ścigania. 2) Jeśli w zgłoszeniu jest kontakt do użytkownika, Dyżurnet.pl udziela informacji o sposobie załatwienia sprawy lub ewentualnej odmowie przyjęcia zgłoszenia. Rys. 2 Procedura obsługi zgłoszeń

6 6 Wykonanie określonych czynności dotyczących zgłoszenia zapisywane jest w bazie danych bez możliwości ich modyfikacji. Ma to istotne znaczenie przy zachowaniu przejrzystości działania zespołu Dyżurnet.pl oraz przy wykonywaniu niezbędnych statystyk. Dyżurnet.pl ma ułatwić realizację tego obowiązku, uprościć procedurę zgłaszania zdarzeń, umożliwić zgłaszającym skorzystanie z szybkiej i praktycznej formy komunikacji oraz zapewnić anonimowość tym, którzy tego oczekują. Na stronach zespół udostępnił różne formy zgłaszania zauważonych treści. W zakresie zainteresowania zespołu Dyżurnet.pl znajdują się informacje umieszczone w Internecie dotyczące wykorzystywania seksualnego dzieci (czyny wyczerpujące znamiona przestępstw określonych w art. 202 kodeksu karnego) oraz informacje dotyczące rasizmu i ksenofobii (czyny wyczerpujące znamiona przestępstw określonych w art. 256 i 257 kodeksu karnego). W swojej pracy Dyżurnet.pl realizuje trzy podstawowe grupy zadań: obsługę zgłoszeń, współpracę z innymi podmiotami oraz inne, uzupełniające zadania. Szczegóły działań zespołu opisuje rys. 1 (str. 4). N i e l e g a l n e t r e ś c i Dyżurnet.pl funkcjonuje zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce, które za nielegalne treści uznaje: treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej 15-go roku życia, treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem (art. 202 kodeksu karnego), treści propagujące publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujące do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość (art. 256 kodeksu karnego), treści publicznie znieważające grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości (art. 257 kodeksu karnego). O b s ł u g a z g ł o s z e ń Dyżurnet.pl opracował procedury wewnętrzne i zasady współpracy z odpowiednimi podmiotami, uwzględniając zasady dobrych praktyk INHOPE oraz przepisy prawa polskiego, a także ustalenia robocze z podmiotami będącymi dostawcami Internetu ISP (Internet Service Providers) i ICP (Internet Content Providers), zespołem realizującym w Polsce program Awareness i policją. Zgłoszenie przesłane przez użytkownika Internetu przy pomocy: formularza ze strony a dyzurnet@hotline.org.pl, faksu , infolinii jest zapisywane w bazie danych i podlega szczegółowej analizie pod względem rodzaju zgłaszanych treści i miejsca zainstalowania serwera. Zależnie od tego, czy treści te znajdują się na serwerach w Polsce, w kraju, w którym działa lokalny hotline, czy w innych krajach, gdzie lokalnego hotline u nie ma, realizowana jest jedna z trzech ścieżek procedury przedstawiona na rys. 2. Zgłoszenia przekazywane do polskiej policji zawierają informacje o serwerach działających w Polsce lub w innym kraju, gdzie nie ma lokalnego hotline u. W pierwszym przypadku sprawa prowadzona jest przez daną jednostkę policji lub kierowana do jednostki policji związanej miejscowo z popełnieniem przestępstwa. Na odpowiednim poziomie realizacji sprawa przekazywana jest do prokuratury, a jeśli materiał dowodowy to uzasadnia, prokuratura powinna kierować akt oskarżenia do sądu. W drugim przypadku zgłoszenia kierowane są przez polską policję do Biura Międzynarodowej Współpracy Policji (do Interpolu) i dalej do policji kraju, w którym znajduje się serwer. Wykonanie określonych czynności dotyczących zgłoszenia zapisywane jest w bazie danych bez możliwości ich modyfikacji. Ma to istotne znaczenie przy zachowaniu przejrzystości działania zespołu Dyżurnet.pl oraz przy wykonywaniu niezbędnych statystyk. Jednym z wymagań Komisji Europejskiej było uzyskanie poparcia oraz pozytywne zaopiniowanie działań inicjujących powstanie NIFC Hotline Polska Dyżurnet.pl przez kluczowe instytucje w kraju. Działalność zespołu Dyżurnet.pl uzyskała poparcie Ministerstwa Nauki i Informatyzacji, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Komendy Głównej Policji, Komendy Stołecznej Policji, Polskiego Komitetu ds. UNESCO, Urzędu Ochrony Konsumenta i Konkurencji, Rzecznika Praw Dziecka. Operatorzy największych polskich portali internetowych i dostawcy Internetu również zadeklarowali poparcie dla działań podejmowanych przez Dyżurnet.pl. Mamy nadzieję, że dzięki wykazanemu zainteresowaniu ze strony portali i dostawców Internetu informacja o istnieniu Dyżurnet.pl dotrze do szerszego grona użytkowników Internetu w Polsce.

7 STATYSTYKI 7 P o d s t a w o w e z a ł o ż e n i a Stowarzyszenie INHOPE stosuje klasyfikację treści nielegalnych, którą każdy z hotline ów dostosowuje do specyfiki ustawodawstwa narodowego. INHOPE podzieliło nielegalne treści na następujące grupy: pornografia dziecięca, erotyka dziecięca, nudyzm dziecięcy, uwodzenie dzieci, handel dziećmi, turystyka seksualna z wykorzystaniem dzieci, pornografia dorosłych dostępna dla dzieci, twarda pornografia, rasizm i ksenofobia, znieważanie jednostek lub grup osób, terroryzm, handel narkotykami, spam www infolinia Rys. 3 Liczba zgłoszeń otrzymanych za pomocą formularza umieszczonego na stronie a i infolinii 5 S t a t y s t y k a z g ł o s z e ń Prezentowane statystyki pochodzą z pierwszych dziewięciu miesięcy funkcjonowania zespołu, czyli od 1 stycznia do 30 września 2005 r. Wynika z nich, że najwięcej zgłoszeń napływa przez formularz umieszczony na stronie Najmniej informacji o nielegalnych treściach zgłoszono telefonicznie. Droga elektroniczna jest naturalnym kanałem komunikacji dla użytkownika Internetu, który natrafił na nielegalne treści podczas surfowania w sieci. Około 25 proc. przekazanych zgłoszeń nie zawiera treści nielegalnych, nie wchodzi w zakres działalności Dyżurnet.pl lub są to różnego rodzaju zapytania. Niewielka liczba spraw odrzuconych (2 proc.) to różnego typu spam. Ze względu na to, że w jednym zgłoszeniu przesyłanych jest często kilka różnych sygnałów, nie można w sposób bezpośredni sumować i porównywać wyników ujętych w prezentowanych obok wykresach. W okresie od 1 stycznia do 30 września 2005 r. zespół Dyżurnet.pl obsłużył 885 zgłoszeń. Ok. 400 zgłoszeń dotyczyło pornografii dziecięcej. Znacznie mniej około 10 proc. zgłoszono treści ksenofobicznych i rasistowskich pornografia dziecięca rasizm i ksenofobia inne k pornografia dostępna dla dzieci twarda pornografia pornografia dorosłych Rys. 4 Statystyka zgłoszeń wg klasyfikacji INHOPE k erotyka dziecięca nudyzm dziecięcy turystyka seksualna z wykorzystaniem dzieci znieważanie niezabronione polskim prawem Stowarzyszenie INHOPE opracowało klasyfikację treści nielegalnych, którą każdy z hotline'ów dostosowuje do specyfiki ustawodawstwa narodowego.

8 8 P o d j ę t e d z i a ł a n i a Zgodnie z przyjętą procedurą Dyżurnet.pl przekazuje zgłoszone treści do organów ścigania w Polsce lub do innych hotline ów zrzeszonych w INHOPE. Począwszy od 1 stycznia do 30 września 2005 r. do Komendy Stołecznej Policji przekazano 248 spraw, do Centralnego Biura Śledczego 33 sprawy. 165 zgłoszeń uznanych przez Dyżurnet.pl za zasadne przekazano do innych hotline ów Stany Zjednoczone Dania Hiszpania Holandia Wielka Brytania Korea Niemcy Australia Austria Kanada KSP inne hotline y CBŚ ISP/ICP Rys. 6 Zgłoszenia przekazane do hotline ów działających w innych krajach Rys. 5 Liczba zgłoszeń przekazanych do Komendy Stołecznej Policji, Centralnego Biura Śledczego, zagranicznych zespołów hotline działających w ramach stowarzyszenia INHOPE i ISP/ICP Najszybszą ścieżką usunięcia treści nielegalnych jest bezpośredni kontakt z administratorami serwisu internetowego. Z takiej możliwości Dyżurnet.pl skorzystał w 17 przypadkach. Zgodnie z założeniami przyjętymi przez INHOPE Dyżurnet.pl może kontaktować się bezpośrednio jedynie z administratorami w Polsce. Zespół obsłużył również ok. 20 zgłoszeń, które zgodnie z zasadami ustalonymi przez INHOPE napłynęły do niego od innych zespołów hotline. Zgłoszenia te (podobnie jak zgłoszenia Dyżurnet.pl kierowane do zagranicznych partnerów) traktowane były z najwyższym priorytetem. W większości dotyczyły one treści rasistowskich i ksenofobicznych. Nowa kampania na rzecz bezpiecznego Internetu Dyżurnet.pl przekazuje zgłoszone treści do organów ścigania w Polsce oraz do innych hotline'ów zrzeszonych w INHOPE , Gazeta Wyborcza 3 czerwca konferencją Bezpieczny Internet dla nauczycieli, policjantów, dostawców usług internetowych Fundacja Dzieci Niczyje oraz Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa rozpoczynają nową kampanię społeczną Dziecko w sieci. /.../ Ważnym elementem kampanii będzie promocja uruchomionego 1 stycznia 2005 r. przy NASK punktu kontaktowego ds. zwalczania nielegalnych treści w Internecie Hotline. Do 25 maja użytkownicy sieci przekazali do niego 538 informacji. Cztery piąte zgłoszeń dotyczy ujawnienia treści pornograficznych w Internecie, zwłaszcza stron z dziecięcą pornografią. Ostatnio docierają sygnały np. o reklamach turystyki seksualnej. Można je przekazywać pod numerem bezpłatnej infolinii , faksem, listem lub poprzez formularz dostępny na stronach

9 EFEK TY DZIAŁ ANIA 9 D y ż u r n e t. p l w m e d i a c h Jednym z pierwszych przedsięwzięć zespołu Dyżurnet.pl było wspólne z partnerami projektu Awareness przygotowanie i uczestnictwo w obchodach Dnia Bezpiecznego Internetu, 8 lutego 2005 r. Dzień ten organizowany jest w całej Europie i służy propagowaniu inicjatyw mających na celu podwyższanie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży korzystających z zasobów sieci. Na konferencję zorganizowaną w Dniu Bezpiecznego Internetu przybyło liczne grono dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych. Zespół Dyżurnet.pl zaprezentował im swoje cele, udzielił wielu wywiadów, a także wziął udział w kilku audycjach radiowych i telewizyjnych. Tego dnia szczególnie I Program Polskiego Radia nawiązywał we wszystkich swoich audycjach informacyjnych do problemu zagrożeń, jakie niesie ze sobą Internet. Kolejnym wydarzeniem była obecność Dyżurnet.pl na pierwszej z 16 konferencji wojewódzkich organizowanych w ramach akcji Awareness. Konferencja odbyła się 3 czerwca 2005 r. w Warszawie. W spotkaniu tym wzięło udział ponad 350 osób z województwa mazowieckiego: nauczycieli, wychowawców i psychologów pracujących z dziećmi, przedstawicieli władz samorządowych, i organizacji pozarządowych związanych z edukacją i wychowaniem, policji i wielu innych instytucji przeciwdziałających przestępczości, dostawców usług internetowych i właścicieli kawiarenek internetowych, przedstawicieli mediów. Dyżurnet.pl współpracuje z partnerami projektu Awareness. Współorganizuje cykl konferencji realizowanych w ramach tego programu, prowadzi specjalistyczne szkolenia.

10 10 Warszawska konferencja, organizowana pod patronatem Prezydenta m.st. Warszawy, była pierwszą z cyklu konferencji organizowanych przez NASK i Fundację Dzieci Niczyje przy udziale lokalnych partnerów we wszystkich miastach wojewódzkich Polski. W ramach tego cyklu Dyżurnet.pl wziął udział w konferencji w Kielcach (20 września 2005 r.) i zorganizował w Radomiu specjalne szkolenie dla przedstawicieli policji (23 września 2005 r.). Na temat polskiego hotline u ukazało się wiele artykułów w prasie, informacji w radiu i telewizji oraz w serwisach internetowych. W okresie od stycznia do września 2005 r. odnotowaliśmy 112 informacji, w tym: w mediach internetowych 86 w prasie 20 w radiu i telewizji 6 zentowanie treści pornograficznych osobom, które sobie tego nie życzą, oraz prezentowanie treści pornograficznych dzieciom (art oraz 2 kodeksu karnego). Bardzo często jednak Dyżurnet.pl spotyka się z odmowami wszczęcia postępowania w przypadkach, gdy na stronach internetowych brak jest ostrzeżenia o charakterze prezentowanych treści oraz o przeznaczeniu danej strony tylko dla osób dorosłych. Wyzwania techniczne stojące przed zespołem dotyczą przede wszystkim serwisów peer to peer oraz wszelkiego rodzaju chat room ów. Zgłaszający nie zawsze podają dokładne dane (data, godzina, login), które mogłyby pomóc organom ścigania w zlokalizowaniu użytkownika łamiącego prawo. W pierwszym roku działalności użytkownicy zgłosili również wiele stron pochodzących z serwisów płatnych. Niestety Dyżurnet.pl nie ma możliwości weryfikacji tego typu zgłoszeń. T r u d n o ś c i i w y z w a n i a Dotychczasowe doświadczenia zespołu Dyżurnet.pl wskazują na wiele problemów. Jednym z nich jest brak wyraźnych granic pomiędzy pornografią dziecięcą a pornografią dorosłych. Kolejnym problemem są zgłoszenia dotyczące pornografii dziecięcej zawartej w komiksach, filmach animowanych i grach komputerowych. Zgłoszenia te są trudne do analizy prawnej ze względu na brak osoby pokrzywdzonej, tzn. realnego dziecka zaangażowanego w produkcję tego typu treści. Dyżurnet.pl stoi jednak na stanowisku, że mimo braku konkretnej ofiary treści te są szkodliwe dla odbiorcy, wobec czego należy dążyć do ich usuwania z sieci i ścigać ich twórców za rozpowszechnianie pornografii dziecięcej. Pewnym wyzwaniem dla zespołu Dyżurnet.pl jest również uwrażliwienie organów ścigania i operatorów na to, że w polskim prawie zakazane jest pre- N a j b l i ż s z e p l a n y Zespół Dyżurnet.pl ma przed sobą realizację następnych zadań, które mają usprawnić jego pracę i pozyskać wsparcie ze strony ważnych instytucji państwowych, organizacji samorządowych i społecznych. W najbliższym czasie Dyżurnet.pl planuje: l uściślenie procedur współpracy z policją, l pozyskanie kolejnych podmiotów ISP/ICP oraz operatorów do wspólnych działań, l promocję działalności Dyżurnet.pl. W sytuacji transgraniczności przestępstw internetowych, w tym także pornografii dziecięcej, sprawą dużej wagi jest pogłębienie posiadanych kontaktów z hotline ami działającymi w innych krajach. Zadanie to będzie realizowane podczas prac w grupach roboczych oraz na spotkaniach INHOPE. Walcz o czystość Internetu , Polityka Polska jako pierwsza z nowych członków Unii Europejskiej uruchomiła serwis pomagający ścigać autorów nielegalnych treści w Internecie. Stworzyła go Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa NASK w porozumieniu z Komisją Europejską w ramach akcji Safer Internet Action Plan. Pod adresem można zgłaszać informacje o stronach zawierających pornografię dziecięcą, propagujących faszyzm, nienawiść rasową lub religijną. Wszystkie takie sygnały, także telefoniczne, będą analizowane przez NASK i przekazywane policji. Szczegółowe instrukcje dotyczące zgłoszeń są na podanej stronie.

11 Policjanci i cywile walczą z przestępcami w sieci 11 Co to jest Dyżurnet? Specjalny zespół powstał na początku tego roku przy Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej. Takie grupy funkcjonują w państwach Unii Europejskiej tłumaczy Marek Dudek, kierownik zespołu NIFC Hotline Polska. Pracuje tam grupa osób przyjmująca zgłoszenia od internautów, którzy podczas surfowania natrafią na nielegalne treści. Zgłoszenia są anonimowe dodaje Marek Dudek. Pracownicy Dyżurnetu przyznają, że doniesienia dzielą się głównie na dwa typy: pornografia dziecięca, treści pedofilskie oraz rasizm i ksenofobia. Strony, które zwierają zakazane informacje, są sprawdzane przez pracowników Dyżurnetu. Do końca sierpnia pracownicy Dyżurnetu otrzymali ponad 700 zgłoszeń. 248 trafiło do stołecznych policjantów. Ci po zebraniu dowodów występują do administratora danego serwera o zlikwidowanie strony, a przeciw właścicielowi witryny kierują wniosek do prokuratury , Życie Warszawy W dalszym ciągu realizacji programu Hotline Dyżurnet.pl będzie dążyć do propagowania idei tego projektu w innych sąsiadujących z Polską państwach, gdzie jeszcze nie działają hotline y (Słowacja, Czechy, Estonia, Łotwa), a także do pogłębienia kontaktów z sąsiednimi krajami, w których hotline y rozpoczynają pracę (Litwa, Węgry, Bułgaria). Działając w tej samej strefie kulturowo-geograficznej oraz posiadając podobne prawo oraz zbliżony poziom rozwoju usług internetowych, możemy współpracować z zespołami hotline w tych krajach, zgodnie z wytycznymi INHOPE i procedurami opracowanymi przez Dyżurnet.pl. Na podstawie naszych dotychczasowych doświadczeń przewidujemy, że w ciągu najbliższych dwóch lat do Dyżurnet.pl może napłynąć około 4 tys. zgłoszeń, w tym 75 proc. zasadnych. Można szacować, że podczas analizy i obsługi tych zgłoszeń 50 proc. z nich będzie przekazane do polskiej policji, 25 proc. do współpracujących hotline ów, a 25 proc. do firm ISP/ICP (w celu natychmiastowego zablokowania). Zarysowana tu tendencja przewidywanej ilości zgłoszeń stwarza konieczność rozbudowy bazy danych i modyfikacji lub uproszczenia procedur współpracy, szczególnie z ISP/ICP. Obowiązujące w Polsce prawo oraz związane z nim procedury karne dotyczące pornografii dziecięcej, rasizmu i ksenofobii różnią się od przyjętych w innych krajach. Skuteczność walki z niepożądanymi zjawiskami występującymi w sieci będzie rosnąć wraz ze zbliżaniem się polskich przepisów prawnych i procedur karnych do przepisów obowiązujących w innych państwach. Dyżurnet.pl deklaruje gotowość dzielenia się swoimi doświadczeniami z jednostkami podejmującymi prace nad zmianą prawa. RAPORT 2005 NIFC HOTLINE POLSKA DYŻURNET.PL Wydawca: Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa NASK ul. Wąwozowa Warszawa Opr. graficzne: Witold Pauzewicz

12 Z w r a c a m y s i ę d o w s z y s t k i c h o d b i o r c ó w r a p o r t u z p r o ś b ą o w s p ó ł p r a c ę z z e s p o ł e m D y ż u r n e t. p l. n Przyjmujemy każdą informację o nielegalnych treściach zauważonych w Internecie n Reagujemy na wszelkie sygnały o wykorzystaniu Internetu do celów zabronionych prawem n Mobilizujemy organy ścigania do zajęcia się zgłoszonymi do nas informacjami n Wykorzystujemy nasze kontakty z innymi zespołami hotline do walki z nielegalnym treściami w Internecie w skali światowej Aktualne informacje o pracy naszego zespołu znajdą Państwo w serwisie internetowym pod adresem lub Niezbędna jest szeroka akcja uświadamiająca i możliwie wyczerpujące informowanie o inicjatywach związanych z ochroną dzieci i młodzieży przed różnego rodzaju zagrożeniami płynącymi z Internetu. W realizacji tego zadania bardzo liczymy na Państwa pomoc. Nielegalne treści można zgłaszać: n pocztą elektroniczną pod adresem: dyzurnet@hotline.org.pl, n za pomocą formularza internetowego, umieszczonego na stronie n zwykłym listem na adres: Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, Warszawa, ul. Wąwozowa 18 koniecznie z dopiskiem Dyżurnet.pl, n faksem pod numerem: , n telefonicznie pod numerem: (koszt połączenia lokalnego), n telefonicznie pod numerem: Dyżurnet.pl działa przy Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej NASK.