OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO prawidłowe sporządzenie raportu

Transkrypt

1 OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO prawidłowe sporządzenie raportu Zamość, 28 maja 2010 r. JOANNA SZTYBER

2 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz ze zm.)

3 Art. 3 ust.1 pkt 8 ustawy ooś Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmujące w szczególności: a) WERYFIKACJĘ RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, b) uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień, c) zapewnienie moŝliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu

4 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO Art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

5 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Art. 66 ust.1 ustawy ooś 1. Raport powinien zawierać: 1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki uŝytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub uŝytkowania, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania przedsięwzięcia;

6 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody; 3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia;

7 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 5) opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym równieŝ w przypadku wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej, a takŝe moŝliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko;

8 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d;

9 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji;

10 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 9) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru;

11 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 10) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko: a) określenie załoŝeń do: ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych, programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego, b) analizę i ocenę moŝliwych zagroŝeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia;

12 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 11) jeŝeli planowane przedsięwzięcie jest związane z uŝyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania o których mowa w art. 143 ustawy Poś; 12) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego uŝytkowania w rozumieniu przepisów ustawy Poś, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej;

13 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 13) przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 14) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umoŝliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 15) analizę moŝliwych konfliktów społecznych związanych z przedsięwzięciem; 16) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub uŝytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru;

14 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 17) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport; 18) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do kaŝdego elementu raportu; 19) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport; 20) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

15 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Art. 66 ust. 2-3 Informacje, o których mowa w pkt 4-8 powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. W razie stwierdzenia moŝliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, informacje, o których mowa w pkt 1-16 powinny uwzględniać określenie oddziaływania przedsięwzięcia poza terytorium RP.

16 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Art. 66 ust. 6 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub uŝytkowania oraz likwidacji.

17 ZAKRES RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO w przypadku przeprowadzania PONOWNEJ OCENY Art. 67 Raport sporządzany w ramach ooś stanowiącej część postępowania w sprawie wydania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1 i 10 powinien: 1) zawierać informacje, o których mowa w art. 66, określone ze szczegółowością i dokładnością odpowiednio do posiadanych danych wynikających z projektu budowlanego i innych informacji uzyskanych po wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2-9 i pkt 11-15, jeŝeli były juŝ dla danego przedsięwzięcia wydane; 2) określać stopień i sposób uwzględnienia wymagań dotyczących ochrony środowiska, zawartych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i decyzjach, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2-9 i pkt 11-15, jeŝeli były juŝ dla danego przedsięwzięcia wydane.

18 Przygotowanie rzetelnego raportu o oddziaływaniu na środowisko oraz prawidłowo przeprowadzony udział społeczeństwa stanowią o jakości decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w konsekwencji - - o absorpcji środków unijnych

19 JAKOŚĆ RAPORTU WPŁYWA NA OBNIśENIE KOSZTÓW INWESTYCJI przyspieszenie procedur inwestycyjnych (brak wezwań do uzupełnienia, jedna ooś) optymalny dobór urządzeń ochrony środowiska (górne przejście dla zwierząt 20 mln zł)

20 NAJWAśNIEJSZE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA JAKOŚĆ RAPORTU JAKOŚĆ DECYZJI: Znajomość prawa z zakresu ooś oraz z zakresu ochrony środowiska (konsultacje z prawnikami) Właściwie dobrany zespół specjalistów odpowiadających za wykonanie raportu (współpraca autorów raportu i autorów projektu)

21 INWESTOR zamierzenie inwestycyjne ZESPÓŁ EKSPERTÓW przygotowanie raportu INSTYTUCJA FINANSUJĄCA ORGAN ADMINISTRACJI ocena oddziaływania na środowisko

22 Oceniając raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko naleŝy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

23 ZAKRES RAPORTU Czy zakres raportu jest zgodny z zakresem określonym w ustawie? Raport jest załącznikiem do wniosku o wydanie decyzji. Postępowanie wszczynane jest na wniosek inwestora, ale wniosek ten musi być kompletny pod względem formalnym.

24 NIEWŁAŚCIWIE ZDEFINIOWANY ZAKRES PRZESTRZENNY OPRACOWANIA - dzielenie przedsięwzięć - w raportach o oddziaływaniu na środowisko niedopuszczalne jest prezentowanie ogólnych danych na temat fauny i flory dla bardzo duŝego obszaru, bez szczególnego uwzględnienia terenu, na którym bezpośrednio realizowane ma być planowane przedsięwzięcie.

25 WARIANTOWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia;

26 INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA - brak inwentaryzacji przyrodniczej - nieaktualna lub niekompletna inwentaryzacja (zbyt krótki lub niewłaściwie dobrany okres badań terenowych, zbyt mały obszar objęty badaniami, wybiórcze badania terenowe tylko ssaki) - niewiarygodne dane materiały źródłowe - mapy

27 SIEDLISKA PRZYRODNICZE i SIEDLISKA GATUNKÓW - brak wskazania wielkości powierzchni, która ulegnie bezpośredniemu lub pośredniemu zniszczeniu na skutek zajęcia terenu lub w wyniku innego oddziaływania przedsięwzięcia, np. zmiany stosunków wodnych - brak oceny wartości przyrodniczej i roli siedliska - brak analizy istotności oddziaływania w odniesieniu do powierzchni i wartości przyrodniczej siedliska

28 FORMY OCHRONY PRZYRODY - brak inwentaryzacji, waloryzacji i oceny oddziaływania przedsięwzięcia na potencjalne obszary Natura 2000, - brak inwentaryzacji, waloryzacji i oceny oddziaływania przedsięwzięcia na inne formy ochrony przyrody niŝ obszary Natura brak propozycji środków minimalizujących i kompensujących, równieŝ dla innych siedlisk i gatunków niŝ chronione na obszarach Natura 2000, - mylna interpretacja pojęć minimalizacja i kompensacja - nieadekwatne do oddziaływań propozycje środków minimalizacji i kompensacji

29 NATURA 2000 ZNACZĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIE NA OBSZAR NATURA 2000 W myśl art. 3 ust 1 pkt 17 ustawy ooś - oddziaływanie na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności działania mogące: pogorszyć stan chronionych siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony utworzono ostoję; wpłynąć negatywnie na gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar Natura 2000; pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. 29

30 NATURA 2000 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE lokalizacja, rozwiązania konstrukcyjne/technologiczne, rozwiązania organizacyjno/czasowe. ŁAGODZENIE (MINIMALIZACJA) środki mające na celu zminimalizowani lub wręcz wyeliminowanie negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia w trakcie lub po zakończeniu jego realizacji ekrany akustyczne, nasadzenia roślinności, filtry zanieczyszczeń powietrza, harmonogram prac budowlanych, np. zakaz wycinki drzew w okresie lęgowym ptaków KOMPENSACJA 30

31 NATURA 2000 KOMPENSACJA PRZYRODNICZA art. 3. ust. 1 pkt 8 Poś Kompensacja przyrodnicza - zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych

32 NATURA 2000 ZASADY KOMPENSACJI NATUROWEJ zachowanie proporcji w stosunku do siedlisk i gatunków podlegających negatywnym oddziaływaniom, powyŝej 1:1, ten sam region biogeograficzny, w obrębie państwa, najbliŝsza odległość od miejsca szkody, zapewnienie funkcji obszaru kompensacji porównywalnych do funkcji spełnianych pierwotnie, dostosowanie do konkretnego negatywnego oddziaływania na dane gatunki i siedliska (odpowiednia do straty wywołanej inwestycją), określony harmonogram realizacji: terminy, monitoring, zabezpieczenie prawne i finansowe działań, skuteczność i wykonalność, koszty działań kompensacyjnych ponosi inwestor (mogą być sfinansowane ze środków UE jako koszt kwalifikowany) 32

33 NATURA 2000 PRZYKŁADY DZIAŁAŃ KOMPENSUJĄCYCH odtwarzanie siedliska przyrodniczego / siedliska gatunku w innym miejscu obszaru Natura 2000 poprawę stanu pozostałych zasobów siedliska przyrodniczego / siedliska gatunku w obszarze Natura 2000 odtwarzanie siedliska przyrodniczego / siedliska gatunku w innym obszarze Natura 2000 lub w miejscu, które będzie następnie włączone do sieci Natura tworzenie siedlisk zastępczych gatunku w obszarze Natura 2000 i przenoszenie gatunku na takie siedliska przywracanie ciągłości ekologicznej siedliska gatunku, likwidowanie barier ekologicznych dla gatunku na dawnych obiektach reintrodukcja gatunku lub restytucję i wzmacnianie populacji gatunku poprawa bazy pokarmowej dla gatunku ograniczanie (innych) zagroŝeń dla gatunku (np usuwanie gatunków inwazyjnych) włączenie do sieci nowych obszarów Natura 2000, przywracających utraconą spójność sieci, jeśli sieć została utworzona 33

34 WYCINKA DRZEW - brak inwentaryzacji drzew i krzewów - brak wskazania miejsc, w których przewiduje się wycinkę drzew - brak określenia skali wycinki - brak określenia wpływu działań polegających na wycince drzew i krzewów, m.in. na gatunki ptaków podlegające ochronie gatunkowej

35 PRZEJŚCIA DLA ZWIERZĄT - brak inwentaryzacji faunistycznej, - brak określenia przebiegu korytarzy migracji, - niedoszacowane lub przeszacowane zagęszczenie przejść dla zwierząt (zwłaszcza w odniesieniu do herpetofauny) - brak lokalizacji i parametrów przejść wysokość, szerokość, typ, sposób zagospodarowania, - niewłaściwa lokalizacja przejść, - niewłaściwe parametry przejść, - kumulacja efektu barierowego dla zwierzyny

36 ŚRODOWISKO GRUNTOWO-WODNE - brak rozpoznania warunków gruntowo wodnych, - brak oceny wpływu odwodnienia na środowisko, - UJĘCIA WÓD PODZIEMNYCH kwestia zakazów obowiązujących w strefach ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć.

37 ŚRODOWISKO AKUSTYCZNE - brak oceny oddziaływania akustycznego, - nieaktualna ocena oddziaływania akustycznego, - brak lokalizacji ekranów, wałów ziemnych czy nasadzeń - brak parametrów (wysokość, długość, typ ekranu akustycznego, wysokość wału ziemnego, szerokość, długość pasa nasadzeń) - propozycje minimalizacji oddziaływania akustycznego niemoŝliwe do zastosowania na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach np. wymiana stolarki okiennej, utworzenie obszaru ograniczonego uŝytkowania

38 JAKOŚĆ POWIETRZA - przekroczenia dopuszczalnych standardów jakości powietrza linie rozgraniczające inwestycji

39 KUMULACJA ODDZIAŁYWAŃ Analiza oddziaływań skumulowanych powinna obejmować wszystkie oddziaływania generowane przez przedsięwzięcie w połączeniu z oddziaływaniami tego samego typu, pochodzącymi od wszystkich sąsiadujących z nim przedsięwzięć (nie tylko dróg). Prognozując oddziaływania skumulowane naleŝy brać pod uwagę oddziaływania generowane przez przedsięwzięcia w fazie eksploatacji czy budowy, jak równieŝ te, które są planowane. W przypadku braku występowania oddziaływań skumulowanych dla poszczególnych typów oddziaływań, fakt ten powinien być kaŝdorazowo opisany w raporcie wraz z uzasadnieniem.

40 PONOWNA OCENA A DECYZJA O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH WYDAWANA W TRYBIE USTAWY POŚ Dla decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydawanych w trybie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska organ prowadzący postępowanie nie moŝe nałoŝyć obowiązku wykonania ponownej oceny. W przypadkach takich organ administracji nie moŝe brać pod uwagę zapisów w raporcie o doprecyzowaniu pewnych kwestii na dalszych etapach uzyskiwania przez inwestora decyzji inwestycyjnych tj. na etapie ponownej oceny. Zapewnienia inwestora o zamiarze przeprowadzenia takiej oceny w przyszłości nie stanowią podstawy do odstąpienia od określenia z właściwą szczegółowością warunków realizacji przedsięwzięcia do czego konieczny jest odpowiednio wnikliwie przygotowany raport.

41 UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA OPINIOWANIE I UZGADNIANIE PRZEZ WŁAŚCIWE ORGANY - poddanie udziałowi społeczeństwa oraz opiniowaniu i uzgadnianiu kaŝdego uzupełnienia raportu - STRESZCZENIE NIETECHNICZNE (zawartość, funkcja) - przyjazna dla odbiorcy forma i format raportu - raport w wersji elektronicznej - raport w wersji jednolitej