POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO na lata

Transkrypt

1 POWIATOWY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO na lata Tarnów 2013 Str 1/110

2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 4 I. Charakterystyka powiatu tarnowskiego i jego struktura demograficzna. 5 II. Sytuacja epidemiologiczna oraz zasoby w obszarze opieki psychiatrycznej Psychiatryczna opieka ambulatoryjna Zaburzenia psychiczne bez uzależnień Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu Psychiatryczna opieka stacjonarna Zasoby kadrowe w psychiatrycznej opiece zdrowotnej 30 III. Formy pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi Domy pomocy społecznej Środowiskowe domy samopomocy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej Mieszkania chronione Specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowane przez ośrodki pomocy społecznej Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Placówki szkolnictwa specjalnego Warsztaty terapii zajęciowej Zakład aktywności zawodowej Samopomocowe organizacje pozarządowe realizujące oparcie dla osób z zaburzeniami psychicznymi IV. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi V. Analiza kluczowych obszarów działań (SWOT) oraz zalecane rozwiązania organizacyjne w psychiatrycznej opiece zdrowotnej VI. Cele programowe oraz kierunki działań 83 VII. Lista priorytetów promocji zdrowia psychicznego w poszczególnych obszarach działań VIII. Zarządzanie i monitorowanie programu Zakończenie.. 88 Str 2/110

3 Spis map, tabel i wykresów.. 89 Aneks.. 94 Dane teleadresowe jednostek świadczących pomoc dla osób z zaburzeniem psychicznym Gminne komisje ds. przeciwdziałania alkoholizmowi. 102 Załącznik 1 Harmonogram realizacji zadań Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Załącznik 2 Powiatowy program promocji zdrowia psychicznego Załącznik 3 Powiatowy program informacyjno-edukacyjny sprzyjający postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałający dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi Załącznik 4 Powiatowy program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nierówności w dostępie do różnych form środowiskowej psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w tym zwłaszcza form niezbędnych do tworzenia centrów zdrowia psychicznego: - leczenia ambulatoryjnego, - leczenia w zespołach środowiskowych, - leczenia w oddziałach dziennych, - leczenia w oddziałach psychiatrycznych w szpitalach ogólnych, dla dzieci, młodzieży i dorosłych Załącznik 5 Powiatowy program poszerzenia, zróżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w zakresie pomocy: bytowej, mieszkaniowej, stacjonarnej, samopomocy środowiskowej Str 3/110

4 Wprowadzenie Światowa Organizacja Zdrowia w 1948 roku w swojej klasycznej definicji określiła zdrowie psychiczne jako stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, radzi sobie ze stresem w codziennym życiu, wydajnie i owocnie pracuje oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty. Zgodnie z definicją WHO pod pojęciem zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania natomiast rozumie się schorzenia o charakterze klinicznym objawiające się zmianami w myśleniu, nastroju lub zachowaniu związanymi z problemami osobistymi i /lub upośledzonym funkcjonowaniem. Ustawodawstwo polskie definiuje osoby z zaburzeniami psychicznymi jako: osoby chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne), upośledzone umysłowo, wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoby te wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym, nakładając równocześnie na organy administracji rządowej, samorządowej oraz instytucje do tego powołane obowiązek ochrony zdrowia psychicznego. Celem Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata jest podjęcie szeroko zakrojonych działań w zakresie ochrony zdrowia psychicznego ludności powiatu tarnowskiego. Jest to również wyraz znaczenia, jakie organy samorządu powiatu tarnowskiego przykładają do wdrożenia nowoczesnego modelu opieki psychiatrycznej i zapewnienia odpowiedniej dostępności do niej mieszkańcom regionu. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego jest realizacją wytycznych określonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego, które podkreślają znaczenie upowszechnienia środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, a także głównych założeń zawartych w Raporcie WHO pt. Zdrowie Psychiczne: nowe rozumienie, nowa nadzieja oraz Rezolucji Komitetu Wykonawczego Światowej Organizacji Zdrowia pt. Umocnienie zdrowia psychicznego. Program jest dokumentem wieloletnim, obejmującym zasięgiem obszar powiatu tarnowskiego w jego granicach administracyjnych, zawiera charakterystykę powiatu tarnowskiego, przedstawia sytuację epidemiologiczną w powiecie tarnowskim oraz stan zasobów opieki psychiatrycznej regionu, definiuje cele programowe i kierunki działań a także sposób zarządzania i monitorowania programu. Str 4/110

5 I. Charakterystyka powiatu tarnowskiego i jego struktura demograficzna Powiat tarnowski położony jest we wschodniej części województwa małopolskiego, na pograniczu dwóch krain geograficznych będących częścią Zachodnich Karpat Wewnętrznych: Pogórza Ciężkowicko Rożnowskiego i Kotliny Sandomierskiej. Powierzchnia ogólna powiatu wynosi km 2 i stanowi 9,3% całkowitej powierzchni województwa małopolskiego ( km 2 ). Pod względem wielkości powierzchni powiat tarnowski znajduje się na 3 miejscu w województwie, po powiecie nowosądeckim i nowotarskim oraz przed powiatem krakowskim. Strukturę administracyjną powiatu tworzy 16 gmin, w tym: 7 gmin miejsko wiejskich: Ciężkowice, Radłów, Ryglice, Tuchów, Wojnicz, Zakliczyn i Żabno; 9 gmin wiejskich: Gromnik, Lisia Góra, Pleśna, Rzepiennik Strzyżewski, Skrzyszów, Szerzyny, Tarnów, Wierzchosławice i Wietrzychowice. 187 sołectw; 184 miejscowości. Gminy powiatu tarnowskiego usytuowane są na obrzeżach miasta Tarnowa, stanowiącego odrębny powiat. Mapa 1 Powiat tarnowski w podziale na gminy Str 5/110

6 Powiat tarnowski zamieszkuje mieszkańców, w tym kobiet i mężczyzn. Zdecydowaną większość stanowią mieszkańcy wsi aż , w mieście natomiast mieszka zaledwie osoby. Gęstość zaludnienia, czyli liczba ludności na 1 km 2 wynosi 139 osób i jest prawie połowę mniejsza niż średnia wojewódzka (218). Tabela 1 Powierzchnia i ludność w liczbach bezwzględnych faktycznie zamieszkała w powiecie tarnowskim oraz gęstość zaludnienia (stan na dzień r.) Liczba ludności Gęstość Powierzchnia Gmina w km 2 zaludnienia Kobiety Mężczyźni Ogółem na 1 km 2 POWIAT TARNOWSKI Ciężkowice Gromnik Lisia Góra Pleśna Radłów Ryglice Rzepiennik Strzyżewski Skrzyszów Szerzyny Tarnów Tuchów Wierzchosławice Wietrzychowice Wojnicz Zakliczyn Żabno Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych zamieszczonych przez Główny Urząd Statystyczny Najwięcej osób zamieszkuje gminy: Tarnów (24 070), Żabno (19 031) i Tuchów (17 830). Gminy te są również najgęściej zaludnione: Tarnów osób na 1 km 2, Żabno osób na 1 km 2 oraz Tuchów osób na 1 km 2. Najmniej osób mieszka w gminie Wietrzychowice (4 124), gmina ta, obok Ryglic, Rzepiennika Strzyżewskiego i Szerzyn, charakteryzuje się również najmniejszą gęstością zaludnienia nie przekraczającą 100 osób na km 2. Str 6/110

7 Zdecydowaną większość mieszkańców powiatu tarnowskiego stanowią osoby w wieku produkcyjnym ( ). Populacja osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym kształtuje się na zbliżonym poziomie ( i ). Ludność w podziale na grupy ekonomiczne w powiecie tarnowskim w 2010 roku Tabela 2 Wyszczególnienie ludność ogółem razem w tym kobiet przedprodukcyjnym (14 lat i mniej) razem w tym kobiet Liczba ludności w wieku : Produkcyjnym (15 59) razem w tym kobiet poprodukcyjnym (60 i więcej) razem w tym kobiet Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym razem POWIAT TARNOWSKI Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych zamieszczonych przez Główny Urząd Statystyczny Uwzględniając podział na płeć 9% mężczyzn jest w wieku przedprodukcyjnym, 35,4% w wieku produkcyjnym i 5,1% w wieku poprodukcyjnym. W przypadku kobiet 8,6% jest w wieku przedprodukcyjnym, 31,6% w wieku produkcyjnym, a 10,3% w wieku poprodukcyjnym. Zaznacza się przy tym przewaga liczebna kobiet w wieku poprodukcyjnym przy jednoczesnej przewadze mężczyzn w pozostałych grupach ekonomicznych. Struktura wiekowa populacji powiatu według płci i grup ekonomicznych Wykres Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny 5 0 Mężczyźni Kobiety Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych zamieszczonych przez Główny Urząd Statystyczny Str 7/110

8 Uwarunkowania genetyczne, szybkie tempo życia, brak stałych źródeł utrzymania, brak oparcia społecznego, przewlekłe choroby - to tylko niektóre czynniki powodujące wzrost odsetka osób niepełnosprawnych, w tym osób mających problemy ze zdrowiem psychicznym. Tendencje te szczególnie uwidaczniają się we wzrastającej liczbie wydawanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Badając przyczyny niepełnosprawności - pod względem liczby wydanych orzeczeń w roku 2010 wśród mieszkańców powiatu tarnowskiego można zauważyć, iż choroby psychiczne (kod P) stanowią czwartą w kolejności podstawę do wydawania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności osobom powyżej 16 roku życia. Na pierwszym miejscu znajdują się choroby powodujące niepełnosprawność w zakresie narządu ruchu (kod R), na drugim choroby układu oddechowego i krążenia (kod S) natomiast na trzecim miejscu choroby neurologiczne (kod N). Tabela 3 Liczba wydanych orzeczeń wg wybranych przyczyn niepełnosprawności, wieku i płci osobom powyżej 16 roku życia. Lp. Symbole STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI WIEK PŁEĆ znaczny umiarkowany lekki razem i więcej U P E N Pozostałe RAZEM Źródło: Opracowane Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. K M Objaśnienia: 01-U - upośledzenia umysłowe, 02-P - choroby psychiczne, 06-E - epilepsja, 10-N - choroby neurologiczne, inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórcze Pozostałe: zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, choroby narządu wzroku, upośledzenia narządu ruchu, choroby układów oddechowego i krążenia, choroby układu pokarmowego, choroby układu moczowo-płciowego, całościowe zaburzenia rozwojowe Str 8/110

9 W przedziale wiekowym do 16 roku życia w 2010 roku choroby psychiczne stanowiły dziesiątą przyczynę pod względem liczby wydanych orzeczeń z kodem P. Liczba wydanych orzeczeń wg wybranych przyczyn niepełnosprawności, wieku i płci osobom poniżej 16 roku życia. Tabela 4 Lp. Przyczyny niepełnosprawności Razem liczba orzeczeń WIEK PŁEĆ 0-3 lat od 4-7 lat od 8-16 lat Kobiety Mężczyźni U P E N Pozostałe RAZEM Źródło: Opracowane Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Objaśnienia: 01-U - upośledzenia umysłowe, 02-P - choroby psychiczne, 06-E - epilepsja, 10-N - choroby neurologiczne, inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórcze Pozostałe: zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, choroby narządu wzroku, upośledzenia narządu ruchu, choroby układów oddechowego i krążenia, choroby układu pokarmowego, choroby układu moczowo-płciowego, całościowe zaburzenia rozwojowe Niepokojącym jest fakt dotyczący liczby wydanych orzeczeń z kodem P pod względem płci. W przedziale wiekowym do 16 roku życia wskaźnik ten wyniósł 58% dla mężczyzn i 42% dla kobiet, a w przedziale wiekowym powyżej 16 roku życia wskaźnik radykalnie wzrasta w odniesieniu do kobiet i stanowi 63% orzeczeń z kodem P. Str 9/110

10 Wykres 2 Struktura orzeczeń wg wybranych przyczyn niepełnosprawności w odniesieniu do płci % % Kobiety Mężczyżni 20 0 osoby powyżej 16 r.ż. 42% 58% osoby poniżej 16 r.ż. Źródło: Opracowane Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Drugim ważnym wskaźnikiem jest liczba osób niepełnosprawnych z kodem U (upośledzenie umysłowe). Dokonując analizy danych w tym zakresie, uwzględniając liczbę orzeczeń wydanych z innych przyczyn niż upośledzenie umysłowe można stwierdzić, iż w 2010 roku orzeczenia z kodem U stanowią siódmą przyczynę wydawania orzeczeń wśród osób, które ukończyły 16 rok życia. Wśród osób do 16 roku życia liczba orzeczeń wydanych z tego powodu zajmuje szóste miejsce. Pozostałe kody niepełnosprawności, zarówno dla osób powyżej 16 jak i do 16 roku życia, które mają znaczący wpływ na zdrowie psychiczne to orzeczenia z kodem N (schorzenia neurologiczne) i kodem E (epilepsja). W 2010 roku w przypadku osób powyżej 16 r.ż. stanowiły one 13,6% wydanych orzeczeń natomiast wśród osób poniżej 16 r.ż. - 18,5%. Str 10/110

11 II. Sytuacja epidemiologiczna oraz zasoby w obszarze opieki psychiatrycznej Psychiatryczna opieka ambulatoryjna. Podstawowym wskaźnikiem stanu zdrowia psychicznego jest rozpowszechnienie zaburzeń psychiatrycznych, rejestrowanych w placówkach psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w tym związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych alkoholu, narkotyków oraz leków. W 2010 roku na terenie powiatu tarnowskiego i miasta Tarnowa działało 7 jednostek leczenia ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych środków psychoaktywnych, w ramach których funkcjonowały: 4 poradnie zdrowia psychicznego dla dorosłych, 4 poradnie psychologiczne, 1 poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, 1 poradnia leczenia uzależnień i współuzależnienia, 1 oddział dzienny psychiatryczny dla dorosłych, 1 ośrodek leczenia uzależnień bliżej nieskategoryzowanych, 1 oddział leczenia uzależnień, w tym świadczenia terapii uzależnienia od alkoholu;, 1 poradnia dla osób z autyzmem dziecięcym. Tabela 5 Lp. 1. Jednostki leczenia ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz substancji psychoaktywnych w 2010 roku Nazwa placówki Rodzaj poradni, oddziału dziennego Zakres udzielanych świadczeń Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza sp zoz w Tarnowie ul. Lwowska 178a Tarnów tel.: centrala sekretariat faks hospital@lukasz.med.pl sekretariat@lukasz.med.pl poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych poradnia leczenia uzależnień i współuzależnienia ośrodek leczenia uzależnień bliżej nieskategoryzowanych oddział leczenia uzależnień, w tym świadczenia terapii uzależnienia od alkoholu świadczenia zdrowia psychicznego dla dorosłych leczenie uzależnień leczenie uzależnień bliżej nieskategoryzowanych leczenie uzależnień, w tym świadczenia terapii uzależnienia od alkoholu Str 11/110

12 Centrum Medyczne KOL-MED sp zoz w Tarnowie Pl. Dworcowy Tarnów tel.: Zespół Przychodni Specjalistycznych sp zoz w Tarnowie ul. M. Skłodowskiej Curie Tarnów tel.: sekretariat faks sekretariat@zps.tarnow.pl Mościckie Centrum Medyczne sp zoz w Tarnowie ul. Kwiatkowskiego Tarnów tel.: sekretariat faks mcm@mcm.net.pl NZOZ Poradnia dla osób z autyzmem dziecięcym ul. Okrężna 4a Tarnów tel./faks: zk.tarnow@psouu.org.pl NZOZ Centrum Zdrowia Tuchów ul. Szpitalna Tuchów tel sekretariat faks czt@czt.com.pl poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych; poradnia psychologiczna; poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych; poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży oddział dzienny psychiatryczny (ogólny) dla dorosłych świadczenia zdrowia psychicznego dla dorosłych świadczenia psychologiczne świadczenia zdrowia psychicznego dla dorosłych świadczenia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży świadczenia dzienne psychiatryczne dla dorosłych poradnia psychologiczna świadczenia psychologiczne poradnia dla osób z autyzmem dziecięcym poradnia psychologiczna poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych świadczenia dla osób z autyzmem dziecięcym lub innymi całościowymi zaburzeniami rozwoju świadczenia zdrowia psychicznego dla dorosłych świadczenia psychologiczne Str 12/110

13 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Specjalistyczna Przychodnia MEDYK 7. Generała Bema Tuchów poradnia psychologiczna świadczenia psychologiczne tel medyk.tuchow@wp.pl Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych z NFZ. Rozmieszczenie psychiatrycznych placówek medycznych w regionie tarnowskim jest nierównomierne. Większość placówek psychiatrycznego lecznictwa ambulatoryjnego funkcjonuje na terenie miasta Tarnowa w związku z czym mieszkańcy powiatu w przeważającej części są pacjentami tych placówek. W 2010 roku mieszkańcom powiatu tarnowskiego udzielono porad w ramach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej, w tym: porad lekarskich, porad psychologicznych, porad innych terapeutów. Wyszczególnienie Porady udzielane w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej Liczba porad wg stanu na dzień r. Tabela 6 Liczba porad wg stanu na dzień r Ogólna liczba wszystkich porad w tym: Porady udzielane przez lekarza Porady udzielane przez psychologa Porady udzielane przez innego terapeutę Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Str 13/110

14 Ogółem w ciągu 2010 roku w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej udzielonych zostało świadczeń zdrowotnych. Psychoterapią indywidualną i grupową objęto osoby. Najwięcej osób korzystało z psychoterapii grupowej (71,7%) oraz psychoterapii indywidualnej (27,0%). W środowisku chorego odbyło się 19 wizyt, z kolei do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych skierowanych zostało aż 77 pacjentów. Z pozyskanych danych wynika, że w 2010 roku nie udzielano porad telefonicznych. Tabela 7 Świadczenia realizowane w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej Wyszczególnienie Liczba wg stanu na dzień r. Liczba wg stanu na dzień r Świadczenia realizowane ogółem w tym: Psychoterapia indywidualna Psychoterapia grupowa / rodzinna Interwencje pracownika socjalnego Wizyty w środowisku chorego (z wyłączeniem interwencji pracownika socjalnego) Porady telefoniczne Skierowanie do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Str 14/110

15 Struktura świadczeń realizowanych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w 2010 roku Wykres P s y c h o t e r a p i a i n d y w i d u a l n a P s y c h o t e r a p i a g r u p o w a / r o d z i n n a In t e r w e n c j e p r a c o w n i k a s o c j a l n e g o W i z y t y w ś r o d o w i s k u c h o r e g o P o r a d y t e l e f o n i c z n e S k i e r o w a n i e d o s t a c j o n a r n y c h p l a c ó w e k p s y c h i a t r y c z n y c h i o d w y k o w y c h Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Wśród zaburzeń psychicznych leczonych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej zaobserwowano 3 kategorie rozpoznań: zaburzenia psychiczne (bez uzależnień), zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych, zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu. W 2010 roku zaburzenia psychiczne bez uzależnień stanowiły 87,3% ogółu rozpoznań, zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu - 11,6%. Tylko 1,1% stanowiły rozpoznania dotyczące zaburzeń spowodowanych używaniem środków psychoaktywnych. W 2011 r. zaznacza się tendencja wzrostowa w zakresie zaburzeń psychicznych bez uzależnień i spowodowanych używaniem alkoholu, przy minimalnym spadku zaburzeń dotyczących używania środków psychoaktywnych. Str 15/110

16 Tabela 8 Rozpoznania zaburzeń psychicznych osób leczonych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej I połowa 2011 Lp. Rozpoznanie 2010 rok roku 1. Zaburzenia psychiczne (bez uzależnień) Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu Ogółem Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Zaburzenia psychiczne bez uzależnień Wśród mieszkańców powiatu tarnowskiego w 2010 r. leczyło się osoby z zaburzeniami psychicznymi (bez uzależnień). W ogólnej liczbie leczonych w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej, najwięcej chorych zdiagnozowanych zostało w grupie zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i zaburzeń somatoformicznych (1 751 przypadków). Schizofrenie stwierdzono u 722 osób, afektywne zaburzenia nastroju rozpoznano w 481 przypadkach, depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe w 479, natomiast organiczne zaburzenia psychotyczne u 397 badanych. Niewielki odsetek rozpoznań dotyczył zespołów behawioralnych związanych z zaburzeniami fizjologicznymi 36 osób oraz pozostałych zaburzeń rozwoju psychicznego (2 przypadki). Niepokojącym jest fakt, iż w ciągu 6 miesięcy 2011 roku liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych dorównuje liczbie leczonych za cały 2010 rok, a w dwóch przypadkach rozpoznań tj. przy zespołach behawioralnych związanych z zaburzeniami odżywiania i całościowymi zaburzeniami rozwojowymi liczba ta w I półroczu 2011 r. została przekroczona. Str 16/110

17 Tabela 9 Chorzy leczeni z zaburzeniami psychicznymi w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej Lp. Rozpoznanie Leczeni ogółem 2010 I połowa 2011 (osoba) (%) (osoba) (%) Ogółem: Organiczne zaburzenia niepsychotyczne 362 6, ,62 2. Organiczne zaburzenia psychotyczne 397 7, ,79 3. Schizofrenia , ,12 4. Inne zaburzenia psychotyczne i urojenia 325 6, ,33 5. Epizody afektywne 139 2, ,40 6. Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe 479 9, ,23 7. Inne zaburzenia nastroju (afektywne) 481 9, , Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami odżywiania Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi , ,26 5 0,09 6 0, , , Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych 63 1, , W tym: patologiczny hazard Upośledzenie umysłowe 343 6, , Całościowe zaburzenia rozwojowe 12 0, , Pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego 32 0, , Zaburzenia zachowania zaczynające się zwykle w dzieciństwie 113 2, , Nieokreślone zaburzenia psychiczne 1 0, Obserwacja stanu psychicznego, rozpoznania nie ustalone, bez zaburzeń psychicznych i rozpoznania 2 0, niepsychiatryczne Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej W regionie tarnowskim w 2010 roku zachorowalność na zaburzenia psychiczne była znacznie wyższa wśród kobiet niż u mężczyzn kształtowała się na poziomie przekraczającym 60% wszystkich rozpoznań. Wśród obu płci najczęstszym rozpoznaniem były zaburzenia nerwicowe związane ze stresem. Stanowiły oni 36,7% wszystkich leczonych psychiatrycznie kobiet i 27,9% ogółu leczonych mężczyzn. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn częstą przyczyną leczenia była również schizofrenia (13,2% ogółu kobiet i 14,5% ogółu mężczyzn). Str 17/110

18 Najrzadszym rozpoznaniem były całościowe zaburzenia rozwojowe (0,06% w przypadku kobiet i 0,49% w przypadku mężczyzn). Należy zaznaczyć, iż wśród populacji kobiet w 2010 roku nie odnotowano żadnego przypadku nieokreślonych zaburzeń psychicznych, natomiast u mężczyzn zespołów behawioralnych związanych z zaburzeniami odżywiania. Problem ten dotyczył wyłącznie kobiet. Wykres 4 Chorzy leczeni z zaburzeniami psychicznymi w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w 2010 roku w podziale na płeć O rganiczne zaburzenia niepsychotyczne O rganiczne zaburzenia psychotyczne S chizofrenia Inne zaburzenia psychotyczne i urojenia Epizody afektywne D epresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe Inne zaburzenia nastroju (afektywne) Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami odż ywiania Ze społy be h awioraln e z wiąz ane z z abu rz e niam i fiz jologicz n ym i Kobie ty Męż cz yź n i Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych W tym : patologiczny hazard 0 0 Upośledzenie umysłowe C ałościowe zaburzenia rozwojowe Pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego Zaburzenia zachowania zaczynające się zwykle w dzieciństwie N ieokreślone zaburzenia psychiczne 1 0 Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej W 2010 roku wśród pacjentów z zaburzeniami psychicznymi korzystającymi z psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej, najliczniejszą grupę stanowili pacjenci z grupy wiekowej lata (70,4% ogółu leczonych). Najmniej leczonych osób należało do grupy wiekowej 0-18 (5,7% populacji). Podobna sytuacja miała miejsce w I połowie 2011 roku. Str 18/110

19 Tabela 10 Lp. Chorzy leczeni z zaburzeniami psychicznymi w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w 2010 roku w podziale na wiek Wyszczególnienie 2010 I połowa 2011 (osoba) (%) (osoba) (%) 1. Leczeni ogółem , , Grupy wiekowe , , , ,4 65 i więcej , ,3 Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych W jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej regionu w 2010 r. leczyło się 66 pacjentów z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych. Wśród pacjentów korzystających ze świadczeń, dominującym rozpoznaniem były zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem kilku substancji psychoaktywnych, które stanowiły 83,3% ogółu rozpoznań. Grupą uzależnień mających negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców powiatu tarnowskiego były również środki uspakajające i nasenne (15,2% populacji leczonej z powodu zażywania środków psychoaktywnych). Tylko jeden przypadek dotyczył zaburzeń spowodowanych przyjmowaniem opiatów. Str 19/110

20 Tabela 11 Chorzy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi używaniem środków psychoaktywnych leczeni w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej Lp. Rozpoznanie Leczeni ogółem 2010 I połowa 2011 (osoba) (%) (osoba) (%) Ogółem: Opiaty 1 1, Kanabinole ,2 3. Leki uspakajające i nasenne 10 15,2 6 19,4 4. Kokaina Inne substancje pobudzające, w tym: kofeina Substancje halucynogenne Lotne rozpuszczalniki Kilka substancji lub inne substancje psychoaktywne 55 83, ,4 9. Używanie tytoniu Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej W 2010 r. liczba leczonych mężczyzn z rozpoznaniem zaburzeń spowodowanych używaniem środków psychoaktywnych, leczonych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej wyniosła 45 osób i była o 24 osoby większa niż w przypadku kobiet (21). Najczęstszym zdiagnozowanym rozpoznaniem wśród kobiet (57,1%) jak i mężczyzn (95,6%) było używanie kilku substancji psychoaktywnych. Tylko u jednej kobiety odnotowano uzależnienie od opiatów. Mało spotykanymi rozpoznaniami u leczonych obu płci były uzależnienia o leków uspokajających i nasennych (8 kobiet i 2 mężczyzn). Problem uzależnienia od środków psychoaktywnych dotyczy głównie populacji w wieku produkcyjnym. Odnotowano nieliczne przypadki używania środków psychoaktywnych przez osoby w wieku powyżej 65 roku życia (4 przypadki). Str 20/110

21 Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem środków psychoaktywnych w 2010 roku w podziale na płeć Wykres 5 Kilka substancji lub inne substancje psychoaktywne Leki uspakajające i nasenne 2 8 Kobiety Mężczyźni 0 Opiaty 1 Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu Problemy alkoholowe są powszechnie postrzegane jako jedne z najważniejszych zagrożeń społecznych. Wśród najpoważniejszych z nich należy wymienić nadużywanie alkoholu przez dorosłych jak również uzależnienie od alkoholu oraz picie alkoholu przez dzieci i młodzież. W 2010 r. w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej leczyło się 699 pacjentów, u których rozpoznano zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu. Dominującym rozpoznaniem wśród osób leczonych z zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej był zespół uzależnienia. Aż 93,7% leczonych osób znalazło się właśnie w tej grupie rozpoznań. Wśród pozostałych 6,3% najczęstszą przyczyną schorzeń były rozpoznania dotyczące używania szkodliwego (4,0%), ostrych zatruć (1,4%), innych zaburzeń psychicznych oraz współistniejących uzależnień od środków psychoaktywnych (0,9%). W 2010 roku u mężczyzn leczonych w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej, rozpoznano 573 przypadki zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu. Jest to ponad 4-krotnie więcej rozpoznań niż w przypadku kobiet. Str 21/110

22 Podobnie jak przy ogólnym rozpoznaniu kwestie uzależnień z powodu alkoholu dotyczą głównie osób poniżej 65 roku życia. Znikomy procent w analizowanej populacji stanowią osoby w wieku emerytalnym. Tabela 12 Lp. w tym: Chorzy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi używaniem alkoholu leczeni w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w podziale na płeć Rozpoznanie 2010 I połowa 2011 Ogółem Mężczyźni Kobiety Ogółem Mężczyźni Kobiety Ogółem: Ostre zatrucia Używanie szkodliwe Zespół uzależnienia Zespół abstynencyjny bez majaczenia Zespół abstynencyjny z majaczeniem Zaburzenia psychotyczne bez majaczenia Zespół amnestyczny Inne zaburzenia psychiczne Współistniejące uzależnienie od środków psychoaktywnych Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych pozyskanych z zakładów opieki zdrowotnej Istotną rolę w zakresie zapobiegania zaburzeniom spowodowanym alkoholem pełnią Gminne Komisje ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi. Na skutek działań tych Komisji w 2010 roku 272 osoby zostały poddane leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, w tym 246 mężczyzn i 26 kobiet. Str 22/110

23 Tabela 13 Działalność Gminnych Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w powiecie tarnowskim Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA Liczba zgłoszonych osób z problemem alkoholowym, kobiety 39 z którymi gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych przeprowadziła rozmowy mężczyźni Liczba osób, w stosunku do których gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych podjęła czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego kobiety 26 mężczyźni Liczba osób, wobec których gminna komisja rozwiązywania kobiety 6 problemów alkoholowych wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego mężczyźni 76 Liczba rodzin korzystających z pomocy materialnej Gminnego / Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, objętych tą pomocą z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu, przez co najmniej jednego z członków rodziny Liczba punktów konsultacyjno informacyjnych dla osób z problemem alkoholowym i ich rodzin na terenie powiatu tarnowskiego Liczba osób oraz udzielonych im porad w punktach liczba osób 624 konsultacyjno informacyjnym liczba porad Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i polityki Społecznej na podstawie danych z GOPS Psychiatryczna opieka stacjonarna Mieszkańcy powiatu tarnowskiego pozbawieni są zakładów psychiatrycznej opieki stacjonarnej oraz szpitala z oddziałem stacjonarnym dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Psychiatryczną opiekę stacjonarną dla potrzeb mieszkańców powiatu tarnowskiego świadczą publiczne szpitale psychiatryczne zlokalizowane w powiecie krakowskim, dębickim, łańcuckim i gorlickim. Szpital Specjalistyczny im. dr Józefa Babińskiego sp zoz w Krakowie, sp zoz Zespół Opieki Zdrowotnej w Dębicy Oddział Psychiatryczny w Straszęcinie oraz doraźnie: Oddział Psychiatryczny dla Dzieci i Młodzieży Centrum Medycznego w Łańcucie Str 23/110

24 Oddział Psychiatryczny z Pododdziałem Leczenia Odwykowego Szpitala Specjalistycznego im. Henryka Klimontowicza w Gorlicach, Psychiatryczną opiekę półstacjonarną (dzienną) świadczy natomiast Oddział dzienny psychiatryczny (ogólny) dla dorosłych działający w ramach Zespołu Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie. W zakresie uzależnień całodobową opiekę mieszkańcom powiatu tarnowskiego zapewnia natomiast Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu oraz dzienną - Oddział Leczenia Uzależnień będący w strukturach Szpitala Wojewódzkiego im. Św. Łukasza sp zoz w Tarnowie. Tabela 14 Jednostki stacjonarnej i półstacjonarnej (dziennej) opieki psychiatrycznej udzielający świadczeń dla mieszkańców powiatu tarnowskiego w 2010 roku Liczba Nazwa zakładu, rodzaj oddziału stacjonarnego i Lp. zakontraktowanych (półstacjonarnego) miejsc w Szpital Specjalistyczny im. dr Józefa Babińskiego sp zoz w Krakowie oddział dzienny psychiatryczny ogólny 20 oddział dzienny psychiatryczny rehabilitacyjny 2 oddziały 40 oddział dzienny terapii uzależnienia od alkoholu SP ZOZ Zespół Opieki Zdrowotnej w Dębicy Oddział Psychiatryczny w Straszęcinie trzy oddziały psychiatrii ogólnej 150 oddział psychiatrii sądowej 25 oddział terapii uzależnień od alkoholu Centrum Medyczne w Łańcucie sp. z o.o. w Łańcucie oddział psychiatryczny dla dzieci i młodzieży 24 dzienny oddział psychiatryczny dla dzieci i młodzieży - 4. Szpital Specjalistyczny im. Henryka Klimontowicza w Gorlicach oddział psychiatryczny Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza sp zoz w Tarnowie całodobowy oddział terapii uzależnienia od alkoholu 50 oddział dzienny leczenia uzależnień Zespół Przychodni Specjalistycznych w Tarnowie oddział dzienny psychiatryczny (ogólny) dla dorosłych 20 Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata oraz danych NFZ. Str 24/110

25 Osoby z zaburzeniami psychicznymi prawidłowo zdiagnozowane i poddane właściwemu leczeniu w większości przypadków nie stanowią zagrożenia zarówno dla siebie jak i najbliższego otoczenia, jednakże zdarza się, że chorzy stwarzają sytuacje, które wymagają interwencji nagłej, a niejednokrotnie zastosowania tzw. przymusu bezpośredniego. Postępowanie w tym zakresie zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego - realizowane jest przez zespoły ratownictwa medycznego Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego. W latach 2009 do połowy 2011 ogólna liczba wezwań zespołów ratownictwa medycznego PSPR w Tarnowie do osób z zaburzeniami psychicznymi wynosiła łącznie Wezwania zespołów ratownictwa medycznego do osób z zaburzeniami psychicznymi Rok Liczba W tym: wyjazdów: Miasto Tarnów Powiat I połowa RAZEM Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Tabela 15 Struktura wezwań zespołów ratownictwa medycznego do osób z zaburzeniami psychicznymi w podziale na mieszkańców powiatu tarnowskiego i miasta Tarnowa Wykres 6 Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Str 25/110

26 W przypadkach udzielono pomocy na miejscu natomiast w pozostałych przypadkach przewieziono chorych do Szpitali Psychiatrycznych lub innych, a także do Poradni Zdrowia Psychicznego. Do Szpitali psychiatrycznych przewieziono 899 osób, do szpitali o innym profilu leczenia przewieziono 421 osób, do Poradni Zdrowia Psychicznego przewieziono 70 osób. Łącznie do szpitali przewieziono 1390 osób. Tabela 16 Chorzy z zaburzeniami psychicznymi przewożeni przez zespoły ratownictwa medycznego do szpitali Rok Ilość wizyt Przewiezieni do Szpitala I połowa SUMA Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Struktura wezwań zespołów ratownictwa medycznego do osób z zaburzeniami psychicznymi w podziale na wizyty na miejscu zdarzenia i przewóz do szpitali Wykres 7 Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Zespoły wyjazdowe PSPR w analizowanym okresie przewoziły pacjentów ze schorzeniami psychicznymi do szpitali psychiatrycznych; w Straszęcinie (woj. Podkarpackie) w 595 przypadkach, w Krakowie w 277 przypadkach, w Gorlicach w 26 przypadkach oraz w 1 przypadku w Łańcucie. Str 26/110

27 Zestawienie szpitali, do których przewożono osoby z zaburzeniami psychicznymi Szpital do którego pacjenci zostali przewiezieni Liczba przewiezionych osób Tabela 17 I połowa 2011 Szpital Wojewódzki Tarnów Szpital Specjalistyczny Tarnów Przychodnia Zdrowia Psychicznego Tarnów Szpital w Straszęcinie Szpital Psychiatryczny w Krakowie Szpital w Łańcucie Szpital w Gorlicach RAZEM Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Wykres 8 Liczba osób z zaburzeniami psychicznymi przewiezionych do poszczególnych szpitali Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Str 27/110

28 We wszystkich przypadkach Szpitale Psychiatryczne znajdują się w znacznej odległości od miejsca udzielania świadczeń i przez czasokres transportu chorego psychicznie do Szpitala Psychiatrycznego zespół wyjazdowy wyłączony jest z działalności w obszarze działania statutowego. W analizowanym okresie 30,7% zgłoszeń wyjazdów do osób ze schorzeniami psychicznymi realizowano na terenie miasta Tarnowa. Osobami wzywającymi zespól wyjazdowy w przeważającej liczbie przypadków byli członkowie rodziny. Wśród chorych do których wzywano zespół ratownictwa medycznego przeważały osoby w wieku powyżej 18 lat (2685), w tym 47,5% stanowili mężczyźni (1277) oraz 4,9% osoby do 18 r. życia. Wykres 9 Struktura wezwań zespołów ratownictwa medycznego do osób z zaburzeniami psychicznymi według wieku Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Najczęstszymi przyczynami wezwań były zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną - łącznie 989 (35%), schizofrenia, zaburzenia urojeniowe (21,7%), zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków psychoaktywnych 385 (13,6%), zaburzenia nastroju - afektywne 241 (8,5%), organiczne zaburzenia psychiczne z zespołami objawowymi 221 (7,8%), zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym 165 (5,8%). Str 28/110

29 Najrzadziej Zespoły wzywane były do osób z: nieokreślonymi zaburzeniami psychicznymi 87 (3%) oraz zaburzeniami osobowości i zachowania dorosłych - 62 przypadki (2,1%). W pojedynczych przypadkach zgłaszano wezwanie pogotowia w przypadkach upośledzenia umysłowego (49), zespołów behawioralnych z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (6). Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (F00 F99) będące powodem wezwań pogotowia ratunkowego Kod chorobowy F00 F09 (Organiczne zaburzenia psychiczne z zespołami objawowymi) F10 F19 (zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków psychoaktywnych F20 F29 (Schizofremia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe F30 F39 (Zaburzenia nastroju - afektywne) F40 F48 (Zaburzenie nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną somatoform) F50 F59 (Zespoły behawioralne z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi) F60 F69 (Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych) Liczba osób w latach W tym: Tabela 18 I połowa F70 F79 (Upośledzenie umysłowe) F80 F89 (Zaburzenia rozwoju psychicznego psychologicznego) F90 F98 (Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym) F99 ( Nieokreślone zaburzenia psychiczne) RAZEM: Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie. Str 29/110

30 Wykres 10 Struktura wezwań zespołów ratownictwa medycznego do osób z zaburzeniami psychicznymi według rodzaju schorzenia Źródło: Dane Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Tarnowie 2.3. Zasoby kadrowe w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Zatrudnienie personelu w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej regionu tarnowskiego wynosiło w 2010 roku 73 osoby. Najliczniejszą grupę zawodową zatrudnioną w tego typu placówkach stanowili psycholodzy, których liczba wynosiła 23 oraz lekarze psychiatrzy (20 osób). W I połowie 2011 roku w jednostkach psychiatrycznej opieki stacjonarnej utrzymywała się mniej więcej na tym samym poziomie co w roku Str 30/110

31 Tabela 19 Personel działalności podstawowej w jednostkach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w regionie tarnowskim Wyszczególnienie Liczba lekarzy zatrudnionych wg stanu na dzień r. Liczba lekarzy zatrudnionych wg stanu na dzień r Lekarze ogółem (łącznie z rezydentami, bez konsultantów) w tym psychiatrzy I st psychiatrzy II st. i specjaliści psychiatrzy (w nowym systemie jednostopniowym) Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści terapii uzależnień Instruktorzy terapii uzależnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci Źródło: Opracowanie Zespołu ds. Zdrowia i Polityki Społecznej na podstawie danych z zakładów opieki zdrowotnej udzielających świadczeń w zakresie psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej w regionie tarnowskim Brak jest danych w poszczególnych grupach zawodowych realizujących świadczenia w rodzaju opieka psychiatryczna i uzależnień. Dane zawarte w tabelach powstały na podstawie informacji z zakładów opieki zdrowotnej funkcjonujących w regionie tarnowskim. Str 31/110

32 III. Formy pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi 3.1. Domy Pomocy Społecznej Osoby z zaburzeniami psychicznymi nie kwalifikujące się do leczenia szpitalnego, które z uwagi na podeszły wiek, schorzenia, warunki rodzinne, mieszkaniowe i materialne oraz sytuację życiową wymagają stałej opieki, której nie może zapewnić rodzina, kierowane są do domów pomocy społecznej. Na terenie Powiatu Tarnowskiego funkcjonuje 5 domów pomocy społecznej przeznaczonych dla osób z zaburzeniami psychicznymi 4 dla osób dorosłych i 1 dla dzieci i młodzieży na ogólną liczbę miejsc 400. W obrębie powiatu tarnowskiego usytuowane są dość równomierne, co w pełni zaspokaja potrzeby mieszkańców w tym zakresie. Mapa 2 Str 32/110

33 Ogółem wg stanu na 31 grudnia 2010 roku w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi na terenie powiatu tarnowskiego przebywało 392 mieszkańców, w tym 312 kobiet i 80 mężczyzn. 2,0% stanowiły osoby do 25 roku życia, 10,5% do 40 lat, 30,4% do 60 lat natomiast pozostałą grupę (57,1%) mieszkańcy w wieku powyżej 60 roku życia. Wśród pensjonariuszy 252 było ubezwłasnowolnionych. Większość mieszkańców DPS stanowiły osoby z zaburzeniami psychicznymi i sprzężonymi (62,8%). W I półroczu 2011 roku struktura wiekowa oraz liczba osób nie uległy znaczącej zmianie. Sytuacja bytowa mieszkańców DPS kształtuje się na zadowalającym poziomie. Wszystkie placówki posiadają bezterminowe zezwolenia Wojewody Małopolskiego na prowadzenie domu pomocy społecznej danego typu, co oznacza, że osiągnęły wymagany standard podstawowych usług bytowych, opiekuńczych i wspomagających. Dom Pomocy Społecznej w Nowodworzu Został oddany do użytku w grudniu 2003 r. na ogólną liczbę miejsc 80. Decyzją Wojewody Małopolskiego z dnia 24 maja 2004 r. przekazany został nieodpłatnie na rzecz Powiatu Tarnowskiego. W kolejnych latach w placówce systematycznie przybywało miejsc, tj.; - w 2004 r. 8 miejsc, - w 2006 r. 3 miejsca, - w 2008 r. 8 miejsc, - w 2009 r.- 4 miejsca, - w 2011 r. 8 miejsc W sumie na przestrzeni lat DPS w Nowodworzu stał się placówką przeznaczoną dla 111 kobiet i mężczyzn przewlekle psychicznie chorych oraz niepełnosprawnych intelektualnie. Dom zapewnia całodobową opiekę oraz zaspokaja niezbędne potrzeby bytowe, edukacyjne, społeczne i religijne mieszkańców. Nad stanem zdrowia podopiecznych czuwa odpowiednio wykwalifikowana kadra pielęgniarek i opiekunów. Ogółem w placówce zatrudnionych jest 76 osób. Str 33/110

34 Lp. Tabela 20 Zestawienie danych dotyczących Domu Pomocy Społecznej w Nowodworzu Stan na r. Stan na r. Wyszczególnienie (w osobach) (w osobach) Liczba mieszkańców w tym: kobiety mężczyźni Schorzenia uczestników: Osoby chore psychicznie Osoby upośledzone umysłowo Przedział wiekowy: do 25 lat do 40 lat od lat powyżej 60 lat Sytuacja prawna mieszkańców ubezwłasnowolnionych Zatrudnienie w osobach Liczba pokoi mieszkalnych: 6. pokoje dwuosobowe pokoje trzyosobowe STANDARD OSIĄGNIĘTY Decyzja Nr 10/z/2008 z dnia 11 lipca 2008 r. zmieniona decyzją z dnia 15 maja 2009 r. oraz decyzją z dnia 6 kwietnia 2011 r. zezwolenie stałe Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie. Dom Pomocy Społecznej w Karwodrzy Powstał w 1952 roku jako Państwowy Dom Pomocy Społecznej dla osób ubogich, samotnych i starszych pochodzących z okolicznych gmin. W późniejszym okresie do placówki przyjmowano wyłącznie kobiety z zaburzeniami psychicznymi i upośledzeniem umysłowym. W latach osiemdziesiątych dokonano zmiany przeznaczenia domu na koedukacyjny (dom dla kobiet i mężczyzn), a następnie w latach placówkę powtórnie przekwalifikowano na dom dla 100 kobiet niepełnosprawnych intelektualnie i psychicznie chorych. W 2010 roku DPS osiągnął obowiązujący standard i uzyskał zezwolenie na prowadzenie domu przeznaczonego dla 80 osób niepełnosprawnych intelektualnie. Podstawowym przedmiotem działalności Domu jest zapewnienie jego mieszkańcom stałej, Str 34/110

35 całodobowej opieki, warunków bezpiecznego i godnego życia, intymności, niezależności oraz rozwoju osobowości i samodzielności z uwzględnieniem stopnia psychicznej i fizycznej sprawności. W domu zatrudnionych jest 67 osób. Lp. Zestawienie danych Domu Pomocy Społecznej w Karwodrzy Wyszczególnienie Stan na r. (w osobach) Tabela 21 Stan na r. (w osobach) 1. Liczba mieszkańców 80 kobiet 79 kobiet Schorzenia uczestników: Osoby chore psychicznie Osoby upośledzone umysłowo Przedział wiekowy: do 25 lat do 40 lat od lat powyżej 60 lat Sytuacja prawna mieszkańców ubezwłasnowolnionych Zatrudnienie w osobach Liczba pokoi mieszkalnych: pokoje jednoosobowe pokoje dwuosobowe pokoje trzyosobowe pokoje czteroosobowe 7. STANDARD OSIĄGNIĘTY Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie Decyzja Nr 22/2010 Wojewody Małopolskiego z dnia 14 grudnia 2010 roku zezwolenie stałe Dom Pomocy Społecznej w Sieradzy Został powołany przez Wojewodę Tarnowskiego Zarządzeniem Nr 51/91 z dnia 4 listopada 1991 roku. Dom jest jednostką pobytu stałego przeznaczoną dla 85 kobiet przewlekle psychicznie chorych. Świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, medycznorehabilitacyjne, społeczne oraz religijne w formie i zakresie wynikającym z indywidualnych potrzeb na poziomie obowiązującego standardu. W celu zapewnienia właściwych usług w Domu zatrudniony jest wykwalifikowany personel składający się m.in. z pielęgniarek, pracowników socjalnych, opiekunek, instruktorów terapii zajęciowej, pokojowych, dietetyka, psychologa i kapelana, stanowiący zespół terapeutyczno-opiekuńczy. Str 35/110

36 Lp. Zestawienie danych Domu Pomocy Społecznej w Sieradzy Wyszczególnienie Stan na r. (w osobach) Tabela 22 Stan na r. (w osobach) 1. Liczba mieszkańców 85 kobiet 84 kobiety Schorzenia uczestników: Osoby chore psychicznie Osoby upośledzone umysłowo Przedział wiekowy: do 25 lat do 40 lat od 60 lat i powyżej Sytuacja prawna mieszkańców ubezwłasnowolnionych Zatrudnienie w osobach Liczba pokoi mieszkalnych: pokoje jednoosobowe pokoje dwuosobowe pokoje trzyosobowe Decyzja Nr 25/2010 Wojewody Małopolskiego 7. STANDARD OSIĄGNIĘTY z dnia 20 grudnia 2010 roku zezwolenie stałe Źródło: Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowie Dom Pomocy Społecznej w Stróżach Dom Pomocy Społecznej w Stróżach prowadzi swoją działalność od 1951 roku. W 2010 roku osiągnął standard i decyzją Wojewody Małopolskiego uzyskał zezwolenie na prowadzenie DPS dla 108 kobiet przewlekle psychicznie chorych. Placówka świadczy podstawowe usługi zgodne ze standardem w zakresie potrzeb bytowych, opiekuńczych i wspomagających. Dom zapewnia mieszkańcom całodobową opiekę, oraz zaspokaja potrzeby takie jak: intymność, niezależność, poczucie bezpieczeństwa, które są niezbędne człowiekowi do prowadzenia godnego życia. DPS zatrudnia 20 osób. Str 36/110