Zarządzanie czasem. Na co nie warto tracić czasu sposoby rozpoznawania Jak umiejętnie zaplanować czynności SAMOKSZTAŁCENIE W BIZNESIE

Transkrypt

1 Zarządzanie czasem Na co nie warto tracić czasu sposoby rozpoznawania Jak umiejętnie zaplanować czynności SAMOKSZTAŁCENIE W BIZNESIE

2

3 Heinz Hütter Zarządzanie czasem Na co nie warto tracić czasu sposoby rozpoznawania Jak umiejętnie zaplanować czynności SAMOKSZTAŁCENIE W BIZNESIE

4 Wydano na licencji Cornelsen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin. Przy opracowywaniu edycji polskiej wykorzystano tekst, układ graficzny oraz ilustracje z niemieckiego oryginału. Tytuł oryginału: Zeitmanagement Przekład: Urszula Goebel Redakcja: Maria Białek Korekta: Olga Gorczyca Ilustracja na okładce: Tomasz Wilczkiewicz Skład: Bernard Ptaszyński Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się wykorzystywania niniejszej książki i jej części do innych celów niż prawnie ujęte bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy. Zgodnie z prawem autorskim, bez uprzedniej zgody wydawcy zabrania się powielania, zapisywania oraz zamieszczania dzieła lub jego części w sieci komputerowej, a także w wewnętrznej sieci szkół i innych placówek oświatowych. Cornelsen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2006 BC Edukacja Sp. z o.o., Warszawa 2008 Wydanie I Druk i oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN ISBN:

5 Spis treści Wprowadzenie Pierwszy krok Zarządzanie samym sobą a zarządzanie czasem Nowoczesne zarządzanie samym sobą pytania Nowoczesne zarządzanie samym sobą schemat Zarządzanie czasem = codzienne zarządzanie samym sobą Narzędzia wspomagające zarządzanie czasem Funkcje zarządzania czasem Jak zarządzasz swoim czasem? Podsumowanie Zarządzanie czasem analiza Czynniki wpływające na zarządzanie czasem Typowy dzień pracy protokół Lepiej wykonywać właściwą pracę czy pracę wykonywać właściwie?

6 3.4 Co właściwie robię w ciągu dnia? Pułapki czasowe złośliwość rzeczy martwych Zobowiązanie i kradzież czasu naucz się odmawiać Delegowanie, standaryzowanie, racjonalizowanie Odkładanie na później, przerywanie, rezygnowanie Perfekcjonizm Stres bliższej perspektywy: Zjawisko stresu Przerwy Zarządzanie czasem z uwzględnieniem zegara biologicznego Cykliczna metoda pracy Cykl rozwiązywania problemów Połowiczne rozwiązywanie problemów Lęk przed planowaniem Czasem trzeba pójść okrężną drogą Etapy cyklu rozwiązywania problemów bliższej perspektywy: Cykl rozwiązywania problemów = cykliczna metoda pracy... 66

7 5.6 Sytuacje, w których można korzystać z cyklu rozwiązywania problemów Czwarta generacja zarządzania czasem Czwarta generacja zarządzania czasem (zarządzanie pragmatyczne) Odwrócony kwadrat Eisenhowera Według której ćwiartki działasz? Czwarta generacja zarządzania czasem jak się to robi? Podsumowanie Cele Wyobrażenia celów. Rodzaje celów Definiowanie celów. Kiedy cel jest prawdziwy? Dopasowywanie celów. Konflikty. Hierarchia Realizacja celów podejmowanie konkretnych działań Analiza końcowa weryfikacja wyniku, feedback i świętowanie sukcesu Zarządzanie czasem od strony praktycznej Szybki wgląd

8 8.2 Uwzględnianie stałego rytmu Kalendarz dzienny i tygodniowy Ocena i selekcja napływających informacji Elastyczność wynikająca z uwzględnienia luk czasowych bliższej perspektywy: Wskazówki dotyczące korzystania z kalendarza i listy zadań Korzystanie z kalendarza i listy zadań (ciąg dalszy) Ocenianie nowych zadań Porządkowanie chaotycznych dni Podsumowanie Terminarz biznesowy, program komputerowy czy organizer? System multifunkcjonalny Unikanie dublowania zapisów Terminarz biznesowy PC PDA Nowy system? Podsumowanie Zalecana literatura O Autorze

9 Wprowadzenie Każdy z nas pragnie się dowiedzieć, jak efektywnie zarządzać czasem, jak dobrze zorganizować pracę, jak radzić sobie z codziennym stresem, jak postępować, aby lepiej i sprawniej wykonywać swoje zadania... Często wydaje się nam, że wszyscy są od nas lepiej zorganizowani, że świetnie sobie radzą, perfekcyjnie wykonują zadania porównujemy się z nimi, sięgamy po różne triki mające usprawnić nasze zarządzanie czasem, jednak najczęściej stwierdzamy, że metody te funkcjonują u innych, a u nas nie. Często taka postawa oczekiwanie od siebie wzmożonej dyscypliny i samokontroli prowadzi do jeszcze większej frustracji! Kłopotliwe staje się zatem już samo podejście do problemu. Cóż bowiem znaczy wykonywać coś perfekcyjnie lub świetnie sobie radzić z czasem? Czy nie rozsądniej byłoby zapytać: Jak postępować, aby bardziej optymalnie wykonywać swoje obowiązki, jak lepiej radzić sobie ze stresem? Być może masz już wytyczone cele, np. efektywniejsze wykorzystywanie czasu pracy, optymalne wykonywanie zadań. Świetnie! Cel to istotny element zarządzania czasem. A teraz spróbuj odpowiedzieć na pytanie, jakie jest najlepsze rozwiązanie twoich problemów. Może takie: nauczyć się odpowiednio selekcjonować wszystkie codziennie sprawy w zależności od roli, jaką odgrywają w życiu prywatnym i zawodowym, oraz tego, czy przynoszą nam zadowolenie i sukces, a może nawet szczęście. Ważne jest, by najistotniejsze sprawy potraktować poważnie i odpowiednio wcześnie podjąć się ich realizacji. Pomoże to zmniejszyć stres, który stanie się wyzwaniem, a nie problemem (oczywiście należy pamiętać, że sytuacji stresowych zupełnie uniknąć się nie da). Przyjmij założenie: od dziś podchodzę do swoich zadań z większym spokojem, jestem bardziej konsekwentny w dążeniu do realizacji celów, sprawy mniej istotne załatwiam pobieżnie. 9

10 Jeśli pragniesz szczęścia, zadowolenia, sukcesu zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym weź sobie te rady do serca. Zarządzanie czasem dostarcza narzędzi wspomagających zarządzanie samym sobą. Na dobry początek Jeśli naprawdę chcesz zmienić swoje przyzwyczajenia i sposób myślenia, musisz je najpierw przeanalizować, przemyśleć własną postawę i okazać szczerą chęć zmiany. Wewnętrzna motywacja jest bardzo istotna. Zastanów się, jakie popełniałeś błędy w twoim planowaniu czasu i jak możesz to zmienić. Podejdź do sprawy z dystansem łatwiej znajdziesz rozwiązanie. Na dobry początek zapoznaj się z kilkoma powiedzeniami nawiązującymi do tematu Praca i czas : X Gdy sam wszystko robisz, szybko się nie dorobisz. (przysłowie chorwackie) X Nie brakuje nam czasu, lecz trwonimy go. (Seneka) X Brak czasu jest nadczynnością gruczołu zarządzania u menedżerów. (Mérleg Jennö) X Gdy Bóg stwarzał świat, Europejczykom podarował zegar, a Afrykańczykom czas. (Robbi Kastner) X Każdego dnia na pół godziny odsuń od siebie kłopoty; ten czas przeznacz na drzemkę. (Abraham Lincoln) X To, co wczoraj minęło, o jutro zatroszczy się Bóg, ja żyję teraźniejszością. (Inge Meysel) 10

11 1. Pierwszy krok Jak korzystać z niniejszej książki? Każdy czytelnik inaczej wykorzysta tę książkę. Jeden przeczyta ją, odłoży na bok, a po pewnym czasie zauważy, że nieświadomie zaczął stosować pewne zawarte w niej wskazówki. Inny po zakończonej lekturze podda skrupulatnej analizie wszystkie idee, a następnie będzie starał się wdrożyć je w życie. Kolejna osoba skorzysta z niej wybiórczo skoncentruje się na najważniejszych dla siebie informacjach. Najbardziej optymalny sposób korzystania z niniejszej książki stanowi lektura aktywna, tzn. wykonywanie ćwiczeń, przygotowywanie i uzupełnianie formularzy oraz ankiet. Pozycja ta uwzględnia różne przyzwyczajenia czytelników. Najważniejsze jednak, by czytać ją aktywnie. Podkreślaj najważniejsze informacje, dopisuj komentarze, załóż dzienniczek planowania czasu i umieszczaj w nim swoje przemyślenia, skojarzenia, doświadczenia i propozycje dotyczące zmian organizacji planu dnia. To pierwszy krok do prawidłowego zarządzania czasem! Stwórz listę rzeczy do zrobienia! Lista rzeczy do zrobienia to zbiór nasuwających się w czasie lektury sugestii i pomysłów, które warto zastosować w praktyce. Najlepiej sporządzić ją w formie tabeli i podzielić według części książki. Każdej z nich powinny odpowiadać: X rozdział i temat, X związane z tematem przemyślenia, sugestie, pomysły, X możliwe propozycje działań (zanotuj, jak zamierzasz wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce), X początek i zakończenie, X osiągnięcia (ocena to niezbędna część każdej metody). 11

12 2. Zarządzanie samym sobą a zarządzanie czasem Zarządzanie czasem to część zarządzania samym sobą Zarządzanie czasem stanowi istotny element kształtowania naszego życia. Kształtowanie oznacza możliwość decydowania, wolny wybór, a zarządzanie czasem kojarzy się z administrowaniem, kontrolą. Czy w takim razie te pojęcia się nie wykluczają? W żadnym wypadku! Zarządzanie czasem może rzeczywiście stać się aktem kreatywnym. 2.1 Nowoczesne zarządzanie samym sobą pytania Współczesny człowiek jest często zawieszony między różnymi punktami orientacyjnymi życia zawodowego i prywatnego tj. celami, wyobrażeniami, życzeniami i problemami. Punkty te ulegają jednak ciągłym zmianom. Nagle kończy się sen o karierze, bo zmienia się polityka firmy; sprawy prywatne przybierają nieoczekiwany obrót, bo odchodzi od nas partner. Coraz częściej brakuje nam stałych odniesień. Zmiany i związany z nimi stres sprawiają, że zmuszeni jesteśmy do ciągłej weryfikacji podejmowanych działań, tworzenia odpowiednich warunków dla ich efektywnej realizacji, nawet gdyby za chwilę miały się zdezaktualizować. Obecnie tego typu problemy coraz bardziej przybierają na sile. Przy tak dużym tempie rozwoju gospodarczego i społecznego człowiek zmuszony jest do zmiany organizacji czasu. Odpowiednie zarządzanie sobą i swoim czasem pomaga wyznaczyć właściwe granice i priorytety działań. Istotę zarządzania samym sobą wyraża następujące pytanie: Jak postępować, by być szczęśliwym i zadowolonym, 12

13 by móc z radością i bez zbędnego nakładu pracy oraz energii realizować swoje cele i wizje? 2.2 Nowoczesne zarządzanie samym sobą schemat Diagram zamieszczony na następnej stronie to schematyczne ujęcie zarządzania samym sobą. Obrazuje typowe życiowe role i dwa wymiary tego zarządzania. Aby móc mówić o zarządzaniu samym sobą, należy wziąć pod uwagę cztery aspekty: 1. Krąg życiowych ról. 2. Przebieg czasu. 3. Postrzeganie czasu. 4. Punkt teraz (czas podejmowania decyzji i działania). 1. Krąg życiowych ról to opis ról, jakie człowiek przyjmuje w danym systemie i danej społeczności. Każda rola wiąże się z pewnymi prawami, celami, które dana osoba pragnie osiągnąć, ale też z obowiązkami. Określa również stosunek do innych oraz granice wpływu na drugiego człowieka i na system społeczny. Przykład 1a Pani Kowalska jest główną księgową w niedużej firmie, działa też w kilku stowarzyszeniach. Jej mąż pracuje na stanowisku szefa działu. Mają dwoje dzieci w wieku szkolnym. Są właścicielami domu z ogrodem. Pani Kowalska pełni kilka ról, które wymagają od niej różnych umiejętności i zaangażowania; musi umieć je godzić, co jest bardzo wyczerpujące, zwłaszcza gdy kolidują ze sobą. W takich chwilach zaczyna wątpić, czy wszystkiemu podoła i czy jest w stanie pogodzić pracę, życie prywatne, działalność społeczną. Nie jest pewna, czy jedno nie dzieje się kosztem drugiego. Podstawowym wyzwaniem współczesnego człowieka jest umiejętność godzenia oczekiwań związanych z pełnionymi przez niego rolami. Nie jest to łatwe, ponieważ każda z nich składa się z ról mniejszych, podrzędnych. 13

14 Krąg życiowych ról i pytania w dwuwymiarowym schemacie zarządzania samym sobą 14

15 Przykład 1b Pani Kowalska, jako główna księgowa, jest odpowiedzialna za wyniki swojego działu, ma pod sobą podwładnych, motywuje ich do działania, gdy pojawiają się problemy. Poza tym pracuje w grupie projektowej, która zajmuje się instalacją nowego oprogramowania. Odpowiednie zarządzanie czasem pozwoli pogodzić oczekiwania z pełnionymi życiowymi rolami. 2. Przebieg czasu mierzony jest według dwóch krańcowych punktów: przeszłości (pochodzenie i rozwój) oraz przyszłości (kariera i planowanie życia). Przyszłość można podzielić, biorąc pod uwagę horyzont oczekiwań, na krótkoterminową (do kilku tygodni), średnioterminową (kilka miesięcy) i długoterminową (kilka lat). Ponieważ często mamy na głowie kilka spraw, które należy zrealizować w różnych terminach, powinniśmy zadać sobie pytanie, co jest ważniejsze załatwienie sprawy pilnej i krótkoterminowej czy skoncentrowanie się na realizowaniu własnych celów, na sprawach długoterminowych. Umiejętność balansowania między sprawami długoi krótkoterminowymi to warunek prawidłowego zarządzania własnym czasem. 3. Czas w jednej chwili może zmienić swoją formę. Gdy wspominamy urlop, powiemy: Było świetnie, czas minął tak szybko. Nudną konferencję skomentujemy natomiast w ten sposób: Czas się strasznie dłużył. Jak widać, miarą czasu jest tempo jego upływu. Postrzeganie czasu jest bardzo różne. Nie dlatego, że urlop jest przyjemny, a praca nuży. Równie dobrze może być odwrotnie. Postrzeganie czasu zależy raczej od tego, czy go wykorzystujemy, czy też przeżywamy. Wykorzystanie czasu oznacza koncentrację na danym celu i jego konsekwentne, czasami pełne wyrzeczeń, realizowanie. Przeżywanie czasu pozornie jest celem samym w sobie jak czerpanie radości z luźnej, miłej atmosfery w pracy lub uwolnienie 15

16 się od zmartwień, pozostawienie za sobą problemów. Jest takie, ponieważ od pewnego czasu coraz głośniej mówi się, że radość oraz zadowolenie (tak w życiu prywatnym, jak i zawodowym) wpływają pozytywnie na zdrowie i atmosferę w pracy. W tym miejscu nasuwa się kolejne pytanie związane z zarządzaniem czasem: Ciężko pracować czy cieszyć się życiem? 4. Punkt teraz to punkt przecięcia się osi czasu. To moment, w którym zadajemy sobie pytania: Co teraz robię?, Co jest celem mojego działania?. Do punktu teraz odnosi się praktyczne zarządzanie czasem w ramach szerzej pojmowanego zarządzania samym sobą. Praktyczne zarządzanie czasem polega na podejmowaniu decyzji dotyczących roli, którą narzucimy sobie w następnej kolejności, horyzontów czasowych, wykorzystania czasu i zadań, które będziemy wykonywać. 2.3 Zarządzanie czasem = codzienne zarządzanie samym sobą Zarządzanie czasem to praktyczny aspekt zarządzania samym sobą. Każdego dnia, w każdej chwili podejmujemy przecież decyzje, zastanawiamy się, czy coś zrobimy, czy nie. W tym kontekście można powiedzieć, że teraz to wciąż, zawsze. Trudno byłoby jednak pytać: Co teraz będę robił? lub Co teraz powinienem robić, co byłoby rozsądne?. Pytanie: Co teraz będę robił? należy stawiać w konkretnych momentach zarządzania czasem: stałych porach planowania, lukach czasowych, przerwach, na początku projektu lub gdy dojdzie do nieprzewidzianych sytuacji. 16

17 2.4 Narzędzia wspomagające zarządzanie czasem Istotną rolę w organizacji dnia odgrywają proste narzędzia wspomagające zarządzanie czasem. Należą do nich: X metody i techniki planowania, które nadają zarządzaniu czasem odpowiednią formę (np. planowanie celów, porządkowanie dziennego kalendarza), X zasady dotyczące planowania i podejmowania decyzji, X ćwiczenia służące nabyciu i utrwaleniu pewnych nawyków, X materiały pomocnicze (np. formularze, listy kontrolne, terminarz, organizer, programy komputerowe ułatwiające zarządzanie czasem). 2.5 Funkcje zarządzania czasem Wcześniej padło już najważniejsze w zarządzaniu samym sobą pytanie: Jak postępować, by być szczęśliwym i zadowolonym, by móc z radością i bez zbędnego nakładu pracy oraz energii realizować swoje cele i wizje? Nawet jeśli nie można sobie stawiać tego pytania codziennie, warto do niego powracać. Wskazuje bowiem na cztery klasyczne funkcje praktycznego zarządzania czasem: 1. Działanie ukierunkowane na cele działanie w odniesieniu do przyszłości (sukcesu, szczęścia, zadowolenia). 2. Działanie proaktywne działanie w oparciu o prognozy. 3. Optymalne wykorzystanie własnych zasobów odpowiednie wykorzystanie energii i umiejętności oraz ich dalszy rozwój. 4. Pokonanie stresu eliminowanie czynników negatywnych dla naszego zdrowia, samopoczucia oraz stanu intelektualno-emocjonalnego. Warto dodać jeszcze piątą funkcję zarządzania czasem zachowanie równowagi, które oznacza optymalne wypeł- 17

18 nianie codziennych obowiązków przy jednoczesnym zachowaniu równowagi. Nie zawsze mamy przecież do czynienia ze sprawami, które mają sens. W przypadku niektórych trzeba po prostu zacisnąć zęby i przez nie przebrnąć. Funkcja ta, o czym się często zapomina, powinna stanowić podstawę wszelkich działań. Kierowanie się wymienionymi metodami w codziennym życiu pomaga lepiej zarządzać czasem, co z kolei pozwala na: X myślenie zorientowane na wynik, X kierowanie się priorytetami, X poprawienie formy podejmowanych działań, X poprawienie jakości realizowanych działań i proponowanych rozwiązań, X lepsze wykorzystanie własnych zasobów przy zachowaniu wewnętrznej równowagi, X zyskanie czasu, X prowadzenie harmonijnego życia zawodowego i prywatnego. Niektórzy postrzegają zarządzanie czasem jedynie w aspekcie jego pozyskiwania, tak jakby w głowach tykały im zegarki. Warto jednak pamiętać, że zbyt duże tempo pracy źle wpływa na jej jakość i wywołuje większy stres. Choć może to brzmieć paradoksalnie, słowa Laozi są wciąż aktualne: Jeśli się spieszysz, idź wolniej. 2.6 Jak zarządzasz swoim czasem? Może omówione do tej pory zagadnienia pozwoliły już rozwiać niektóre z twoich wątpliwości lub sprawiły, że pewne kwestie widzisz w zupełnie innym świetle. Rozwiąż test dotyczący nastawienia do zarządzania czasem. Zakreśl odpowiedzi, które według ciebie są właściwe, dokończ zdania lub odpowiedz na zadane pytania. 18

19 1. Dzięki odpowiedniej organizacji czasu można zmienić: wiele rzeczy/niektóre rzeczy/niewiele rzeczy. 2. Planowanie czasu oznacza dla mnie Moje planowanie czasu mogłoby być lepsze, gdyby Kto jest winien/co jest winne temu, że mam problemy z odpowiednim zaplanowaniem czasu? 5. Jak powinienem postępować, by być w pełni zadowolonym z własnej organizacji czasu? 6. Co mi w tym przeszkadza? 19

20 Podsumowanie X W porównaniu z umiejętnością codziennej organizacji pracy wszystko inne w życiu wydaje się jedynie dziecinadą twierdził Johann Wolfgang Goethe. I chyba miał rację... X Zarządzanie czasem przedstawiane jest często jako bardzo proste wystarczy, że będziemy przestrzegać kilku zasad i na pewno osiągniemy sukces. Jednak wiele z tych reguł funkcjonuje tylko w określonych sytuacjach. X Zarządzanie czasem oznacza zarządzanie samym sobą. Dużą część naszych codziennych zadań wyznaczają cele wynikające z pełnionych przez nas życiowych ról. Są to najistotniejsze zadania. Ich pozostała część, niezwiązana bezpośrednio z celami, wynika z codziennych potrzeb. X Zadania konkurują ze sobą i wymagają realizacji. Warto zastanowić się od czasu do czasu: Co jest celem mojego działania, co powinienem teraz robić?, by dokonać właściwego wyboru. X Pytania: Co jest celem mojego działania, co powinienem teraz robić? nie można sobie stawiać zbyt często, w przeciwnym razie nie będziemy w stanie nic zdziałać. W zarządzaniu czasem ważna jest elastyczność, zdolność balansowania między różnymi życiowymi rolami, między krótko-, średnio- i długoterminowymi zadaniami. Istotne jest też, aby nie tylko orientować się, jakie zadania wymagają wykonania, ale też mieć wgląd w każde z nich. 20

21 3. Zarządzanie czasem analiza Zmiany z uwzględnieniem aktualnego stanu Jeśli chcesz usprawnić zarządzanie czasem, musisz najpierw ocenić jego dotychczasową organizację. Dopiero wtedy zobaczysz, jakie są jej słabe strony, gdzie popełniasz błędy i jakie środki zaradcze powinieneś zastosować. Najlepszą metodą oceny jest analiza własnego wykorzystania czasu, czyli protokół z przebiegu pracy. Kilkudniowy protokół dostarcza danych, na podstawie których można zweryfikować swoją postawę i podjąć odpowiednie kroki w celu optymalizacji zarządzania czasem. Protokół zawiera części poświęcone najbardziej rozpowszechnionym błędom związanym ze złym planowaniem czasu, takimi jak odkładanie na później (zagadnieniu temu, jak również metodzie poprawiania błędów i ich unikaniu poświęcono więcej miejsca w dalszej części rozdziału). Podczas analizy tego rozdziału, należy pamiętać, że nikt nie jest doskonały, że każdy bez wyjątku ma przyzwyczajenia, które należałoby zmienić. Warto otworzyć się na te zmiany! Z pewnością nie jest łatwo tak po prostu odrzucić złe nawyki łatwiej zapobiegać ich pojawianiu się, niż potem się ich pozbyć. Każdy jednak sam odpowiada za swoje planowanie czasu i musi działać na własny rachunek. 3.1 Czynniki wpływające na zarządzanie czasem Zdarza się, że organizację czasu utrudniają niesprzyjające środowisko pracy i jej niekorzystne warunki. Przykład: X Każdego dnia przed rozpoczęciem pracy przygotowujesz plan dnia, jednak napływ wielu pilnych zadań i obowiązków uniemożliwia jego realizację. 21

22 X Nie masz jasno zdefiniowanej funkcji w pracy, więc często bierzesz na siebie zbyt wiele zadań (wychodząc z założenia, że należą do zakresu twoich obowiązków). Nie możesz skoncentrować się na jednej czynności. X Wprawdzie codziennie pracujesz z komputerem, ale ponieważ pracodawca nie może sobie pozwolić na zainwestowanie w szkolenie, program znasz jedynie częściowo. Często masz poczucie straconego czasu, bo wiesz, że mógłbyś pracować wydajniej i lepiej. Jak widać, zarządzanie czasem to nie tylko planowanie zadań i ich realizacja. Ponieważ najwięcej czasu poświęca się treści i strukturze zadań to właśnie one najbardziej utrudniają metodyczną pracę należy najpierw wziąć pod uwagę i zaakceptować ogólne warunki organizacji czasu (nawet jeśli nie mamy na nie wpływu). 1. Odpowiedz na pytania znajdujące się w ankiecie. Dotyczą one utrudnień w zarządzaniu czasem, które pojawiają się w pracy. Uzupełnij je przykładami, które przyjdą ci do głowy. Czy podczas odpowiedzi na pytania, odkryłeś inne czynniki, które wpływają na pogorszenie warunków i organizacji twojej pracy? Pamiętaj, jej warunki muszą być optymalne! 2. Zastanów się, jak możesz wpłynąć na lepsze zarządzanie czasem i poprawę warunków swojej pracy? Wypełnij formularz. 22