pod redakcją Małgorzaty Celuch Bhp w szkole Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły

Transkrypt

1 pod redakcją Małgorzaty Celuch Bhp w szkole Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły Wydanie II Rok 2013

2 Bhp w szkole Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły

3 Bhp w szkole Autorzy: Małgorzata Celuch, Małgorzata Mądra-Janeda, Waldemar Krupa Konsultacja: Bożena Winczewska Redakcja: Katarzyna Giruć Kierownik marketingu i sprzedaży: Julita Lewandowska-Tomasiuk Menedżer produktu: Tomasz Chojecki Projekt graficzny okładki: Sylwia Tymkiewicz Korekta Zespół Koordynator produkcji Katarzyna Kopeć Druk MDruk Skład i łamanie Raster studio, Norbert Bogajczyk ISBN Wydanie II Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2013 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel , faks , cok@wip.pl NIP: , KRS: Sąd rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, Wysokość kapitału zakładowego zł. Publikacja Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

4 WSTĘP Książka Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły to zbiór praktycznych wskazówek niezbędnych do zapewnienia właściwego stanu bhp w szkole. Dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczeństwo uczniów i pracowników przebywających na jej terenie. Aby uniknąć wypadków albo konsekwencji, gdy już do nich dojdzie, szkoła musi spełniać wszystkie wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Realizacja tych obowiązków podlega regularnym kontrolom zarówno zewnętrznym (kontrola budowlana, sanepid, PIP, straż pożarna, kuratorium), jak i wewnętrznym. W niniejszej książce dyrektor szkoły znajdzie nie tylko aktualne wytyczne wynikające z przepisów prawa, ale również praktyczne wskazówki ekspertów, którzy na co dzień dokonują kontroli warunków bhp, jak również przykłady z życia szkół. Materiał obejmuje m.in. następujące zagadnienia: wytyczne bhp w budynku szkolnym, wytyczne bhp na terenie wokół szkoły, dyrektor jako pracodawca obowiązki bhp, przegląd obiektów należących do szkoły, dokumentacja bhp w szkole, wypadki uczniów, ochrona przeciwpożarowa w szkole.

5 Bhp w szkole Spis treści ROZDZIAŁ 1. BHP W BUDYNKU SZKOLNYM Wejście, korytarz, klatka schodowa Stołówka i kuchnia Sale lekcyjne Warsztaty, stanowiska praktycznej nauki zawodu Pracownia chemiczna Sala gimnastyczna Pracownia komputerowa Pomieszczenia higienicznosanitarne Inne pomieszczenia toalety, strych, piwnica, kotłownia ROZDZIAŁ 2. BHP WOKÓŁ SZKOŁY Ogrodzenie terenu wokół szkoły Oświetlenie terenu wokół szkoły Drogi, przejścia na terenie szkoły Prace porządkowe w otoczeniu szkoły Boiska sportowe Zajęcia sportowe poza budynkiem szkoły Bezpieczeństwo sprzętu sportowego Zapewnienie dostępu do bieżącej wody w szkole Monitorowanie terenu wokół szkoły ROZDZIAŁ 3. DYREKTOR JAKO PRACODAWCA OBOWIĄZKI W ZAKRESIE BHP PRACOWNIKÓW OŚWIATY Odpowiedzialność dyrektora szkoły Zadania dyrektora w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników Obowiązki w zakresie informowania pracowników Zakres obowiązkowych konsultacji z pracownikami Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów bhp Szkolenie pracowników w zakresie bhp

6 Spis treści Formy szkoleń Cele szkoleń Rodzaje szkoleń Szkolenie wstępne Szkolenie okresowe Ochrona kobiet w ciąży Rozwiązanie umowy w okresie ciąży Ciąża a warunki pracy Ocena i dokumentacja ryzyka zawodowego pracowników szkoły Definicja ryzyka zawodowego i jego ocena Obowiązki pracodawcy związane z oceną ryzyka zawodowego Środki ochrony indywidualnej Ocena ryzyka zawodowego w szkole Częstotliwość dokonywania oceny ryzyka zawodowego Pierwsza pomoc w szkole Obowiązki dyrektora szkoły w zakresie udzielania pierwszej pomocy Zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za udzielanie pierwszej pomocy w szkole Punkty pierwszej pomocy w szkole Kara za nieudzielenie pomocy Choroby zawodowe Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej Wszczęcie postępowania Wydanie orzeczenia o chorobie zawodowej Odwołanie od orzeczenia Stwierdzenie choroby zawodowej Zapobieganie chorobom zawodowym Stres szkolny Badania lekarskie pracowników szkoły Wstępne badania lekarskie Okresowe badania lekarskie

7 Bhp w szkole Kontrolne badania lekarskie Skierowanie na badania Badania w godzinach pracy Orzeczenie lekarskie Orzeczenie niezdolności do pracy Odwołanie od orzeczenia Badania do celów sanitarno-epidemiologicznych Służba bhp w szkole Powołanie służby bhp Zakres działań służby bhp Uprawnienia pracowników służby bhp Wymagania kwalifikacyjne pracowników służby bhp Warunki higienicznosanitarne Wypadek przy pracy Postępowanie po wypadku pracownika Wypadek pracownika w warunkach szkolnych Skład zespołu powypadkowego Postępowanie zespołu powypadkowego Protokół powypadkowy Rejestr wypadków przy pracy Wypadek nauczyciela oddelegowanego do pracy w innej szkole ROZDZIAŁ 4. PRZEGLĄD OBIEKTÓW NALEŻĄCYCH DO SZKOŁY Termin i częstotliwość przeglądu bhp Obowiązki i odpowiedzialność dyrektora szkoły Skład komisji biorącej udział w przeglądzie bhp Wezwanie z urlopu do dokonania przeglądu Odwołanie z urlopu pracownika niepedagogicznego Odwołanie z urlopu nauczyciela Konsekwencje niewywiązania się z obowiązku kontroli bhp Zakres przeglądu obiektów należących do szkoły

8 Spis treści Dokumentowanie przeglądu bhp Lista kontrolna Protokół z ustaleń komisji ROZDZIAŁ 5. DOKUMENTACJA BHP W SZKOLE Statut szkoły zapisy dotyczące bhp Dokumentacja szkolna związana z bhp ZAŁĄCZNIKI DO ROZDZIAŁU 5 Załącznik nr 1.. Regulamin bhp Załącznik nr 2.. Protokół z kontroli stanu bhp Załącznik nr 3.. Sprawozdanie z przeprowadzonej próbnej ewakuacji Załącznik nr 4.. Wniosek do organu prowadzącego o wykonanie barierek zabezpieczających Załącznik nr 5.. Rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby Załącznik nr 6.. Rejestr wydanych zaświadczeń o odbyciu szkolenia w zakresie bhp Załącznik nr 7.. Protokół kontroli obiektów należących do szkoły pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów Załącznik nr 8.. Lista kontrolna przeglądu obiektów należących do szkoły pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów Załącznik nr 9.. Regulamin bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego Załącznik nr 10.. Regulamin boiska szkolnego Załącznik nr 11.. Regulamin korzystania ze stołówki Załącznik nr 12.. Zasady postępowania w razie zaistnienia wypadku w szkole Załącznik nr 13.. Regulamin pracowni chemicznej

9 Bhp w szkole Załącznik nr 14.. Regulamin sali gimnastycznej Załącznik nr 15.. Protokół powypadkowy Załącznik nr 16.. Rejestr wypadków Załącznik nr 17.. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego Załącznik nr 18.. Informacja o zagrożeniach podczas pracy dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników firm zewnętrznych ROZDZIAŁ 6. WYPADKI UCZNIÓW Zasady postępowania w razie wypadku osoby pozostającej pod opieką szkoły Pierwsze czynności po wypadku Powołanie zespołu powypadkowego Skład zespołu powypadkowego Protokół powypadkowy i rejestr wypadków ROZDZIAŁ 7. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W SZKOLE Obowiązki właściciela, zarządcy lub użytkownika obiektu Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego Ewakuacja ze szkoły Podręczny sprzęt gaśniczy Hydranty Oznakowanie obiektu i impregnacje ogniochronne Kontrola spełniania wymogów przepisów prawa w zakresie ochrony przeciwpożarowej Przyczyny powstawania pożarów Kształtowanie bezpiecznych nawyków i zachowań uczniów BHP W SZKOLE SPRAWDZIAN WIEDZY

10 ROZDZIAŁ 1. BHP W BUDYNKU SZKOLNYM Dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy w pomieszczaniach szkolnych. Poniższy rozdział dotyczy warunków, jakie należy zapewnić, aby uczniowie i pracownicy szkoły byli bezpieczni od momentu wejścia do szkoły, do czasu, gdy opuszczą jej mury. W rozdziale m.in. wytyczne bhp dotyczące: wejścia, korytarza, klatki schodowej, stołówki i kuchni, sal lekcyjnych, pracowni praktycznej nauki zawodu, pracowni chemicznej, sali gimnastycznej, pracowni komputerowej, poddasza, strychu, piwnicy, kotłowni, pomieszczeń higienicznosanitarnych.

11

12 Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym 1.1. Wejście, korytarz, klatka schodowa Poniżej wymagania, jakie powinny spełniać: stan zewnętrzny budynku, wejście do szkoły, korytarz i klatka schodowa. 1. Elewacja budynku nie powinna mieć ubytków i pęknięć. Należy również sprawdzić stolarkę drzwiową i okienną oraz stan pokrycia dachu i kominów. Pokrycie dachowe powinno być nieuszkodzone i nie mieć przecieków. Stan gzymsów, balkonów i rynien nie może stwarzać zagrożenia oberwania się. 2. Wejście do budynku powinno być łatwe do zlokalizowania. Jeśli jest kilka wejść, główne powinno być oznakowane. Jeżeli w szkole jest osobne wejście dla uczniów, w tym miejscu powinna znajdować się portiernia, a nauczyciele powinni pełnić dyżury. Dyrektor musi sprawować kontrolę nad uczniami wchodzącymi i wychodzącymi ze szkoły. 3. Drzwi wejściowe do szkoły muszą spełniać wymagania techniczne dla budynków, otwierać się na zewnątrz budynku. Wejścia z zewnątrz do budynku przewidziane do stałego użytkowania, należy chronić przed nadmiernym dopływem chłodnego powietrza. W tym celu należy zastosować rozwiązania nieutrudniające ruch. 4. Jeśli drzwi są szklane, tafle szklane muszą być wykonane z nietłukącego się szkła lub innego twałego materiału. W przypadku przezroczystych tafli szklanych należy je oznakować białymi poprzecznymi pasami. 5. W wejściu do szkoły nie powinny znajdować się wycieraczki przemieszczające się w wyniku stąpnięcia na nie butami. 6. Obiekt szkolny powinien być jak najlepiej dostosowany dla osób niepełnosprawnych (szerokość wejść, podjazdy na schodach, ergonomiczne stanowiska pracy). 7. Jeśli w szkole występują miejsca niebezpieczne, powinny być oznakowane i zabezpieczone. Również pomieszczenia, do których zabrania się wstępu osobom nieupoważnionym, powinny być oznakowane i zabezpieczone. 8. Wszyskie miejsca w szkole powinny być oznakowane widocznymi znakami lub barwami bezpieczeństwa. Głównym zadaniem znaków i barw bezpieczeństwa jest informowanie pracowników i uczniów 11

13 Bhp w szkole o zagrożeniach. Dyrektor szkoły rozmieszcza tablice ostrzegawcze, a inspektor bhp kontroluje jakość ich wykonania. Aby prawidłowo rozmieścić tablice: z przed zastosowaniem znaków i barw bezpieczeństwa w konkretnym miejscu należy dokonać analizy oceny ryzyka zawodowego i zastosować wszelkie możliwe środki eliminujące to ryzyko. Tam, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia, stosuje się znaki bezpieczeństwa tymczasowe lub stałe, z liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa powinna być uzależniona od wielkości terenu, na którym są zastosowane, oraz od rodzaju i poziomu występujących zagrożeń, z znaki zakazu, nakazu, ostrzegawcze, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe, z wszystkie stosowane znaki i sygnały bezpieczeństwa muszą być czytelne, widoczne i słyszalne (jeżeli w szkole stosuje się sygnały dźwiękowe). Żeby to osiągnąć: nie umieszcza się zbyt wielu znaków obok siebie, nie stosuje się jednocześnie obok siebie 2 podobnych znaków lub sygnałów, ponieważ łatwo je pomylić, stosuje się odpowiednie wzory znaków, należy dbać o właściwy stan techniczny znaków i sygnałów, dostosowuje się wielkość znaków do możliwości percepcyjnych pracowników i uczniów. Dyrektor szkoły, realizując polecenie inspektora pracy, umieścił instrukcje, wymalowane na blachach, tuż nad maszynami. Pracownicy stale kaleczyli o te blachy głowę. Należy zatem pamiętać, by nie umieszczać instrukcji w miejscach, które będą zwiększały zagrożenia. Do tworzenia instrukcji dyrektor szkoły może zobowiązać specjalistę ds. bhp zatrudnionego w szkole lub zatrudnić specjalistę z zewnątrz. 12

14 Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym 9. Podłogi korytarzy muszą być równe, nieśliskie, o szerokości zapewniającej bezpieczną komunikację. Nie wolno stosować żadnych nabłyszczających i dających poślizg past. 10. W miejscach ogólnie dostępnych i widocznych, np. na korytarzach szkolnych, na tablicach ogłoszeń powinien wisieć regulamin postępowania w razie wypadku. Można nadać mu formę skróconą graficzną dostosowaną do wieku uczniów, możliwości percepcyjnej uczniów niepełnosprawnych. Pracownikom szkoły należy podać formę pełną i skróconą. Należy poinformować ich o treści takiego regulaminu również w czasie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. 11. Stopnie schodów w szkole powinny być równe i szorstkie, posiadać poręcze z zabezpieczeniami przed ewentualnym zsuwaniem się po nich. 12. Otwartą przestrzeń pomiędzy biegami schodów zabezpiecza się siatką lub w inny skuteczny sposób. Wysokość i wypełnienie płaszczyzn pionowych powinny zapewniać skuteczną ochronę przed wypadnięciem osób. Balustrady przy schodach nie powinny mieć ostro zakończonych elementów. 13. Chodniki na schodach muszą być zamocowane uchwytami, tak by się nie przesuwały Stołówka i kuchnia Poniżej warunki, jakie należy zapewnić uczniom w pomieszczeniach, gdzie przygotowuje się i spożywa posiłki. 1. Stołówka i kuchnia powinny być utrzymane w czystości i w stanie pełnej sprawności technicznej zapewniającej bezpieczne używanie. Drzwi do pomieszczenia kuchennego nie powinny mieć progów. 2. Gorące posiłki muszą być spożywane wyłącznie w jadalni/stołówce lub innych pomieszczeniach wydzielonych do tego celu. Gorące posiłki tylko w wyznaczonym miejscu Jeżeli w szkole nie ma stołówki (jadalni zaprojektowanych w tym celu) należy wydzielić inne pomieszczenie 13

15 Bhp w szkole i zorganizować tam spożywanie gorących posiłków. Jeżeli w szkole nie ma takiego pomieszczenia, nie można wydawać gorących posiłków. 3. Dyrektor szkoły może opracować regulamin korzystania ze stołówki/ jadalni szkolnej, z pomocą uczniów i ich wychowawców. Uczniowie będą odbywać zapoznawcze i przypominające lekcje bezpieczeństwa szkolnego w dniu rozpoczęcia zajęć i po każdych dłuższych feriach. Warto dopilnować, by zostało to odnotowane w dokumentacji szkolnej dziennikach lekcyjnych. Do stołówki/jadalni szkolnej, podczas wydawania posiłków uczniom klas I IV, wbiegło kilku uczniów klasy VI, którym wychowawca wydał zgodę na wcześniejsze spożycie obiadu w związku z zaplanowanymi próbami do organizowanej przez szkołę uroczystości. Jeden z chłopców potrącił młodsze dziecko, które poślizgnęło się na wylanej zupie, przewróciło i uderzając o kant stołu, doznało urazu głowy. Rana wymagała szycia. Dyrektora od odpowiedzialności uchroniłby zapis w regulaminie korzystania ze stołówki i regularne zaznajamianie uczniów z zasadami bezpieczeństwa w stołówce. Przede wszystkim jednak, by zapewnić dzieciom bezpieczeństwo, powinien wyznaczyć dyżurnych nauczycieli, np. wychowawców świetlicy, którzy nadzorują ruch uczniów w stołówce. 4. Kuchnię szkolną należy wyposażyć w apteczkę pierwszej pomocy i instrukcję udzielania tej pomocy. 14

16 Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym 1.3. Sale lekcyjne Poniżej wymagania bhp, jakie powinny spełniać sale lekcyjne w szkole. 1. We wszystkich pomieszczeniach należy zapewnić właściwe oświetlenie, wentylację i ogrzewanie. 2. Właściwe natężenie oświetlenia należy potwierdzić badaniami wykonywanymi przez upoważnione laboratoria. 3. Należy sprawdzać drożność wentylacji grawitacyjnej przy okazji przeglądów kominiarskich. 4. Jeżeli w szkole jest klimatyzacja, należy ją konserwować, a w pomieszczeniach badać stężenie substancji i gazów. Należy pamiętać o przeprowadzaniu pomiarów W ocenie ryzyka zawodowego należy sprawdzić, jakie czynniki uciążliwe i szkodliwe dla środowiska pracy zostały tam wymienione, i zwrócić się do inspektora sanitarnego o wydanie decyzji o częstotliwości przeprowadzania pomiarów środowiska pracy. 5. Pomieszczenia lekcyjne należy wietrzyć w czasie każdej przerwy, a w razie potrzeby także w czasie zajęć. 6. Skuteczność ogrzewania należy sprawdzać, mierząc temperaturę i wilgotność w pomieszczeniach nauki. Na grzejnikach centralnego ogrzewania należy umieszczać osłony, ochraniające od bezpośredniego kontaktu z elementem grzejnym. 7. W pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, temperatura powinna wynosić, conajmniej 18 C. Jeśli temperatura jest niższa, należy zawiesić zajęcia na czas potrzebny do uzyskania właściwej temperatury oraz powiadamić o tym organ prowadzący szkołę. 8. Za zgodą organu prowadzącego można również zawiesić w szkole zajęcia, gdy: z temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21.00, w dwóch kolejnych dniach, poprzedzających zawieszenie zajęć, wynosi 15 C lub jest niższa, 15

17 Bhp w szkole z wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów (powódź, duże opady śniegu powodujące zaspy). Od 1 września 2011 r. organ prowadzący szkołę może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, w przypadku gdy na danym terenie może wystąpić zagrożenie bezpieczeństwa uczniów związane z utrudnieniem w: 1) dotarciu ucznia do szkoły lub powrotem z niej bądź 2) organizacji zajęć w szkole w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych. 9. Kupując jakikolwiek sprzęt do szkoły, należy sprawdzić, czy ma on odpowiednie atesty i certyfikaty. W pewnej klasie doszło do zatrucia farbą pokrywającą blaty ławek. Okazało się, że farba zawierała ołów. Dyrektor poniósł odpowiedzialność karną za to zatrucie, ponieważ sala powinna być wyposażona wyłącznie w ławki z atestami. Dla zdrowia, szczególnie dzieci, bardzo ważne jest, aby meble miały odpowiednie atesty i właściwą ergonomię określoną przepisami. Prawidłowo dobrane dla każdego ucznia: ławka szkolna i krzesło, w których spędza wiele godzin dziennie, mogą mieć duży wpływ na kształtowanie jego prawidłowej postawy ciała, nie powinny powodować ani pogłębiać wad postawy czy też zmęczenia. Wymiary tych podstawowych mebli szkolnych powinny być dostosowane do wzrostu i proporcji ciała ucznia. Wymagania prawidłowego wyposażenia w meble pracowni szkolnych określa Polska Norma: 16

18 Rozdział 1. Bhp w budynku szkolnym z PN EN :2007 Meble. Krzesła i stoły dla instytucji edukacyjnych. Część 1: Wymiary funkcjonalne. z PN EN :2007 Meble. Krzesła i stoły dla instytucji edukacyjnych. Część 2: Wymagania bezpieczeństwa i metody badań. Normy te obowiązują od 2007 r. i w stosunku do obowiązujących wcześniej powiększona została liczba rozmiarów krzeseł i ławek z sześciu (od 1 do 6) aż do ośmiu: od 0 do 7. Dzięki temu jest jeszcze więcej możliwości dostosowania rozmiarów mebli do budowy dziecka. Norma przewiduje osiem rozmiarów mebli ponumerowanych od 0 do 7, każdemu z nich odpowiada określony wzrost ucznia. Numerom zestawów szkolnych odpowiadają kody kolorystyczne. Podstawowe informacje o numerach mebli, odpowiadającej im kolorystyce oraz wzroście dzieci, dla których są przewidziane, przedstawia poniższa tabela. ROZMIAR STOŁU I KRZESŁA NR KOD KOLORU DLA ZAKRESU WZROSTU (bez butów) 0 BIAŁY od 800 do 950 I POMARAŃCZOWY od 930 do 1160 II FIOLETOWY od 1080 do 1210 III ŻÓŁTY od 1190 do 1420 IV CZERWONY od 1330 do 1590 V ZIELONY od 1460 do 1765 VI NIEBIESKI od 1590 do 1880 VII BRĄZOWY od 1740 do

19 Bhp w szkole 1.4. Warsztaty, stanowiska praktycznej nauki zawodu Poniżej warunki bhp, jakie należy zapewnić w warsztatach i na stanowiskach praktycznej nauki zawodu, oraz wskazówki, do czego zobowiązać nauczycieli. 1. Dyrektor szkoły zobowiązuje nauczycieli, by zapoznali uczniów z zasadami i metodami pracy zapewniającymi bezpieczeństwo przy wykonywaniu czynności na stanowisku roboczym. Nauczyciele muszą to zrobić przed dopuszczeniem uczniów do zajęć przy maszynach i innych urządzeniach technicznych. Przed zajęciami należy sprawdzić stan urządzeń. Zajęcia rozpocząć można dopiero po sprawdzeniu i upewnieniu się przez prowadzącego zajęcia, że stan: z maszyn i innych urządzeń technicznych, z instalacji elektrycznej, z narzędzi pracy, a także z inne warunki środowiska pracy nie stwarza zagrożeń dla bezpieczeństwa uczniów. 2. Maszyny i inne urządzenia techniczne, w które wyposażone są warsztaty, należy utzymywać w stanie zapewniającym pełną sprawność działania oraz bezpieczeństwo pracy i nauki. Trzeba przy tym pamiętać o niedopuszczalności wyposażania stanowisk pracy w maszyny i urządzenia niespełniajace wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach (art. 217 Kodeksu pracy). 3. Wszystkie urządzenia techniczne muszą być wyposażone w zabezpieczenia chroniące przed: z urazami, z działaniem substancji szkodliwych dla zdrowia, 18