NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Transkrypt

1 Wanda Pakulniewicz, Małgorzata Celuch NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Zasady i harmonogram wdrażania Warunki i sposób realizacji Zadania dyrektora i nauczycieli Monitorowanie realizacji podstawy programowej PROFESJONALNE PUBLIKACJE DLA SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH

2 Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego Zasady i harmonogram wdrażania Warunki i sposób realizacji Zadania dyrektora i nauczycieli Monitorowanie realizacji podstawy programowej

3 Autor: Małgorzata Celuch, Wanda Pakulniewicz Redaktor publikacji Agnieszka Stebelska Menedżer produktu: Paulina Krzyżanowska Kierownik marketingu i sprzedaży: Julita Lewandowska-Tomasiuk Zdjęcie na okładce: fotolia.pl Projekt graficzny okładki: Piotr Fedorczyk Korekta: Zespół Koordynator produkcji: Magdalena Huta Druk: Miller Druk Skład i łamanie: Dariusz Ziach ISBN Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel , faks , cok@wip.pl NIP: , KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, Wysokość kapitału zakładowego zł. Publikacja Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

4 Spis treści Spis treści Wstęp... 5 Nowa definicja podstawy programowej...7 Główne założenia nowej podstawy programowej...9 Harmonogram wdrażania nowej podstawy programowej...11 Zadania dyrektora związane z wdrażaniem nowej podstawy...15 Podręczniki do nowej podstawy programowej...29 Wdrażanie nowej podstawy programowej zadania dyrektora i nauczycieli...31 Lista kontrolna zadania dyrektora...31 Lista kontrolna zadania nauczyciela...34 Nowa podstawa programowa w praktyce pytania i odpowiedzi...38 Monitorowanie realizacji podstawy programowej przez nauczycieli i dyrektora...46 Zadania dyrektora...47 Narzędzia kontroli sposobów naprawczych...50 Podstawa prawna

5

6 Wstęp Reforma oświaty wniosła liczne zmiany w przepisach, nową strukturę szkolnictwa, nowe wymagania. Zmiany będą wprowadzane sukcesywnie co powoduje, że w okresie przejściowym obowiązywać będą jeszcze niektóre dotychczasowe rozporządzenia oraz wejdą w życie nowe. Dyrektorzy szkół mają wyjątkowo trudne zadanie, bowiem muszą pogodzić dwa światy. Jedną z nowych regulacji jest nowa podstawa programowa. Ekspert przedstawia najważniejsze informacje dotyczące nowej podstawy programowej, harmonogramu wdrażania, bezpłatnych podręczników i materiałów dla uczniów oraz zadania dyrektora w związku ze zmianami w tym zakresie. W publikacji znajdują się ponadto listy kontrolne dla dyrektora i nauczycieli z obowiązkami do wypełnienia oraz szczegółowy harmonogram monitorowania realizacji podstawy programowej w szkole. Uzupełnieniem materiału są odpowiedzi na najczęściej pojawiające się wątpliwości, związane z wdrażaniem nowej podstawy programowej. Poruszony temat dotyczy też szkół niepublicznych. 5

7

8 Nowa definicja podstawy programowej Podstawa programowa zyskała nową definicję. Zgodnie z art. 4 pkt 24 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe przez podstawę programową wychowania przedszkolnego lub podstawę programową kształcenia ogólnego należy rozumieć obowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego, programach nauczania i podczas realizacji zajęć z wychowawcą oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych, a także warunki i sposób realizacji tych podstaw programowych. Natomiast o programie wychowania przedszkolnego lub programie nauczania do danych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego mówi art. 4 pkt 26 ustawy rozszerzono zakres zadań o treści wychowawczo-profilaktyczne dla szkoły i uwzględniono zajęcia do realizacji z wychowawcą. Nowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym 7

9 Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej będzie obowiązywało od 1 września 2017 r. Rozporządzenie określa nową podstawę programową dla publicznych szkół i placówek, tj.: 1) wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego załącznik nr 1 do rozporządzenia, 2) kształcenia ogólnego dla publicznych szkół: a) szkoły podstawowej załącznik nr 2 do rozporządzenia, b) szkoły podstawowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym załącznik nr 3 do rozporządzenia, 3) branżowej szkoły I stopnia załącznik nr 4 do rozporządzenia, 4) szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy załącznik nr 5 do rozporządzenia, 5) szkoły policealnej załącznik nr 6 do rozporządzenia. Nową podstawę programową wychowania przedszkolnego stosuje się także do prowadzenia wychowania przedszkolnego w ośrodkach umożliwiających dzieciom z niepełnosprawnością intelektualną z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. Szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych oraz przedszkola niepubliczne są zobowiązane stosować podstawę programową określoną dla szkół publicznych (przedszkoli publicznych). Terminy wdrażania nowej podstawy programowej jak w szkołach (przedszkolach) publicznych. 8

10 Główne założenia nowej podstawy programowej Nową podstawę programową cechuje: 1) powrót do spiralnego układu treści nauczania, tj. powtarzanie i utrwalanie materiału na kolejnych, wyższych etapach nauczania, 2) ocenianie wychowawczej i profilaktycznej funkcji szkoły poprzez szersze uwzględnienie zadań wychowawczo-profilaktycznych, 3) zastąpienie integracji przedmiotowej korelacją przedmiotową w ramach przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów przyrodniczych i ścisłych począwszy od kl. V szkoły podstawowej, 4) nauczanie przedmiotowe od klasy V, 5) wzmocnienie edukacji w zakresie języków obcych nowożytnych po przez system zapewniający uczniom nieprzerwaną i systematyczną naukę pierwszego języka obcego przez 12 (13) lat, naukę drugiego języka obcego przez 6 (7) lat, 6) możliwość kształcenia dwujęzycznego począwszy od klasy VII szkoły podstawowej, z kontynuacją w szkołach ponadpodstawowych, 7) szersze uwzględnienie w podstawie programowej technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) na poszczególnych przedmiotach celem jeszcze lepszego kształcenia kompetencji i umiejętności cyfrowych uczniów, 8) wprowadzenie nauki programowania, począwszy od edukacji wczesnoszkolnej, 9