Edukacja globalna na zajęciach z języków obcych

Transkrypt

1 Edukacja globalna na zajęciach z języków obcych (na przykładzie lekcji języka angielskiego) Agnieszka Odrzywołek Już sama nauka języka obcego jest elementem edukacji globalnej. Znajomość języka służy nie tylko skutecznej komunikacji z jego rodzimymi użytkownikami w celach turystycznych lub zawodowych, ale również przyczynia się do lepszego poznania i zrozumienia kultury danego kraju. Trudno wyobrazić sobie efektywną współpracę międzynarodową czy to gospodarczą, czy polityczną, albo rozwiązywanie konfliktów drogą pokojową bez werbalnego przekazu informacji. Znajomość języka ułatwia również dostęp do wiedzy, wymianę idei i doświadczeń, korzystanie z nowoczesnych mediów i upowszechnienie nowych technologii, dzięki czemu lepiej rozumiemy naszą współczesną cywilizację, ale wzrasta również świadomość zagrożeń i problemów, z którymi musimy się zmagać oraz wyzwań, które stawia przed nami rzeczywistość. Skoro nauka języka, ma, jak widać, wymiar globalny, to warto doskonalić kompetencje językowe uczniów zapoznając ich jednocześnie z globalnymi zjawiskami właśnie, a zwykłe szkolne zajęcia mogą być doskonałą ku temu okazją. Poniżej kilka przykładów wykorzystania wątków edukacji globalnej na zajęciach języka angielskiego w gimnazjum wraz z odniesieniami do konkretnych zapisów w podstawie programowej z uwzględnieniem poziomów zaawansowania. Migracje, stosunki międzykulturowe 7 procent populacji Wielkiej Brytanii stanowiły do niedawna mniejszości etniczne między innymi z Karaibów, Indii, Pakistanu, Bangladeszu i Chin (źródło Podziel uczniów na grupy i poproś o przygotowanie krótkiej prezentacji (w formie multimedialnej lub plakatu) na temat jednego z wymienionych krajów (zabytki, święta narodowe, tradycje, życie codzienne, sytuacja polityczna i społeczna, historia), a następnie zorganizuj wystawę ich prac. Zapytaj uczniów: Który z przedstawionych krajów chcieliby odwiedzić i dlaczego? Dlaczego mieszkańcy poszczególnych krajów migrują do Wielkiej Brytanii? W jakim stopniu te powody pokrywają się z motywacjami Polaków, którzy migrują do Wielkiej Brytanii? Uczniowie mogą również poszukać informacji na temat brytyjskich gwiazd muzyki, filmu, sportu, itp., które reprezentują mniejszości narodowe, np. Freddie Mercury, Jamelia, Lewis Hamilton. Jeśli w Twoim mieście mieszkają imigranci (być może do szkoły, w której pracujesz uczęszczają ich dzieci) zaproś ich na spotkanie z uczniami. Będzie do świetna okazja do poznania nowych sąsiadów i rozmowy z nimi. 1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, w zakresie następujących tematów: ( ) 15) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej. ( ) 4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: ( ) 1

2 4) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności poziom 5) wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia poziom III.1( ) 10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych. ( ) Zanieczyszczenie środowiska Przeczytaj z uczniami artykuł The world s largest garbage dump (źródło o zanieczyszczeniu Pacyfiku. Na podstawie tekstu przeprowadź dyskusję na temat degradacji środowiska z powodu nadmiernego zużycia plastiku i sposobów jej przeciwdziałania (recykling, wykorzystywanie opakowań biodegradowalnych). Zachęć uczniów do sprawdzenia jak gospodaruje się odpadami w ich miejscu zamieszkania i zorganizowania kampanii promującej segregację śmieci w szkole. Poproś ich również o odwiedzenie anglojęzycznych stron organizacji działających na rzecz ochrony środowiska (np. i przygotowanie krótkiej prezentacji na ich temat. 1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, w zakresie następujących tematów: ( ) 13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe) poziom III.1. ( ) 4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: ( ) 4) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności poziom 5) wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia poziom III.1. ( ) 8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: 2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym. ( ) Zmiany klimatu Pokaż uczniom telewizyjną reklamę Stop global warming (źródło zatrzymaj projekcję przed ostatnim ujęciem (tam znajduje się tytuł i hasło) i zapytaj uczniów co ich zdaniem jest tematem tego filmu i jak można ten problem rozwiązać. Następnie przeczytajcie tekst What is global warming? (źródło i skonfrontujcie wspólnie pomysły uczniów z rozwiązaniami proponowanymi w artykule. Następnie zaproponuj uczniom wypełnienie ankiet How green are you? na temat proekologicznych zachowań (źródło lub How big is your ecological footprint? (źródło 2

3 Zachęć uczniów do przygotowania na ich podstawie własnej ankiety i przeprowadzenie jej wśród rówieśników. Jej wyniki posłużą do zorganizowania kampanii informacyjnej na rzecz walki z globalnym ociepleniem w szkole. Jej elementem może być konkurs reklam (plakatów lub filmów) przygotowanych przez samych uczniów. Uczniowie gimnazjum stoją przed wyborem dalszej drogi kształcenia, a w konsekwencji i zawodu. Możemy im pomóc podjąć tę decyzję, mając przy tym na względzie edukację globalną. Zapytaj uczniów co ich zdaniem znaczy termin green jobs, poproś ich o podanie kilku przykładów, a pomysły zapisz na tablicy. Następnie wspólnie przeczytajcie artykuł What is a green job? (źródło i omówcie jego treść. Podziel klasę na grupy i rozdaj materiały dotyczące zawodów, które pomagają chronić środowisko naturalne (źródło Zadaniem uczniów będzie zareklamowanie przydzielonego im zawodu i wyboru najbardziej ich zdaniem potrzebnego i interesującego, a następnie sformułowanie ogłoszenia, w którym poszukuje się pracownika w danym zawodzie. Uczniowie będą więc musieli określić umiejętności i cechy charakteru wymagane od kandydatów. Następnie przeprowadźcie w klasie rozmowy kwalifikacyjne. 1.Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, w zakresie następujących tematów:(...) 4) praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy), (...) 13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe) poziom III.1. (...) 4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: (...) 5) wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia poziom (...) 5. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość, ankieta, pocztówka, , opis, krótki list prywatny) poziom III.1: (...) 8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: (...) 2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym. (...) 10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych. (...) 3

4 Ubóstwo, konsumpcja, prawa człowieka Zapytaj uczniów, czy wiedzą skąd pochodzi czekolada i jak się ją produkuje. Następnie wspólnie obejrzyjcie film Farm to market chocolate (clips) (dostępny w serwisie Youtube Zapytaj uczniów czego dowiedzieli się o produkcji czekolady i zaproponuj kolejny film Chocolate: the bitter truth z serii BBC Panorama documentary (również dostępny w serwisie Youtube w pięciu częściach, część pierwsza: Przed projekcją zapytaj uczniów jak rozumieją tytuł filmu i poproś by w trakcie oglądania robili notatki. Po obejrzeniu zapytaj uczniów jaki problem został w filmie przedstawiony (praca dzieci na plantacjach drzew kakaowca na Wybrzeżu Kości Słoniowej) i co naprawdę znaczy tytuł filmu. Zapytaj m. in. dlaczego dzieci są zmuszane do pracy i odbiera się je rodzicom, w jakich warunkach pracują, jakie otrzymują wynagrodzenie, czy chodzą do szkoły. Zaproponuj uczniom napisanie krótkiego tekstu w języku angielskim w formie opowiadania lub listu o zwykłym dniu pracy, z perspektywy jednego z bohaterów filmu. Poproś ich również, by podzielili się wrażeniami z filmu i zastanowili się jak można pomóc dzieciom w innych zakątkach świata, których prawa, podobnie jak prawa bohaterów filmu, są łamane. Zaproponuj zakup produktów Fair Trade jako jedno z możliwych działań, pokaż logo sprawiedliwego handlu i przedstaw cele i założenia (na podstawie Poproś uczniów o znalezienie informacji w internecie o polskim przedstawicielstwie Koalicji Sprawiedliwego Handlu ( i podejmowanych przez nią działaniach oraz o sprawdzenie, w których polskich sklepach produkty fairtrade są dostępne. 1.Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, w zakresie następujących tematów: (...) 7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama) poziom (...) 14) życie społeczne (np. konflikty i problemy społeczne, przestępczość) poziom III.1. (...) 4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: (...) 1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności poziom (...) 5) wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia poziom III.1. (...) 5. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość, ankieta, pocztówka, , opis, krótki list prywatny) poziom III.1: 1) opisuje wydarzenia dnia codziennego, 2) opisuje doświadczenia swoje i innych osób poziom (...) 8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: 2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym, 3) przekazuje w języku obcym informacje sformułowane w języku polskim poziom III 1. (...) 4

5 Podsumowanie Niektóre podane powyżej strony źródłowe posiadają wersje w kilku językach, również w języku polskim, dlatego z powodzeniem można z nich korzystać na innych zajęciach. Źródłem materiałów o tematyce globalnej mogą być również same podręczniki do nauki języków. Wydawcy dbają nie tylko o atrakcyjność szaty graficznej, czy dodatkowe interaktywne komponenty kursu (np. Multi Romy), ale również o aktualność zamieszczanych w książkach treści. Dlatego bez wysiłku znajdziemy w nich teksty o degradacji środowiska, relacjach międzykulturowych, czy odpowiedzialnej konsumpcji oraz propozycje projektów poświęconych tym zagadnieniom do realizacji z uczniami. Tylko od nas nauczycieli zależy jak wykorzystamy te materiały i w jakim stopniu zainteresujemy naszych uczniów tematyką globalną. Tekst powstał w ramach projektu Edukacja globalna z klasą. Kurs internetowy Edukacja globalna z klasą powstał w ramach projektu o tej samej nazwie współfinansowanego w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2011 r. Prawa do wykorzystywania tekstu posiada Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej. Jego wykorzystanie jest możliwe na warunkach określonych w licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. 5