ZAŁĄCZNIK Z. Szczegółowy opis przedsięwzięć i kalkulacja płatności dla Działania 6 Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej

Transkrypt

1 ZAŁĄCZNIK Z. Szczegółowy opis przedsięwzięć i kalkulacja płatności dla Działania 6 Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej 1. Wyposażenie gospodarstwa w urządzenia do składowania nawozów naturalnych w celu dostosowania do standardu UE pod względem ochrony środowiska Zagrożenie dla środowiska związane ze składowaniem odchodów zwierzęcych wynika głównie z powodu strat azotu z powodu nieszczelnych zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych. Przemieszczanie się związków azotu do środowiska glebowego, a następnie do wód gruntowych i cieków wodnych pogarsza jakość wody. W konsekwencji powoduje to obniżenie jakości wody pitnej (zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt) oraz negatywnie wpływa na walory turystyczne obszarów wiejskich. Generalnie zasoby wód podziemnych w Polsce, z punktu widzenia struktury hydrogeologicznej oraz glebowej są narażone na przenikanie zanieczyszczeń. W Polsce wody podziemne często występują w piaszczystych poziomach wodonośnych, przez co są szczególnie narażone na wpływ różnych źródeł zanieczyszczeń, w tym na zanieczyszczenia spowodowane niewłaściwym przechowywaniem nawozów naturalnych. Istotnym problemem związanym z działalnością ludzką jest eutrofizacja wód, wynikająca z nadmiernego ładunku do środowiska związków azotu. Skutkami eutrofizacji są, między innymi, zakwity glonów, niedobór tlenu w wodzie, zmiany w składzie gatunkowym (zmniejszenie różnorodności biologicznej) oraz obniżenie przejrzystości wody. W nawiązaniu do art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej (b) dla wód gruntowych (I) Kraje Członkowskie powinny wdrożyć niezbędne instrumenty w celu przeciwdziałania lub ograniczania zanieczyszczania wód podziemnych oraz przeciwdziałania pogarszaniu istniejącego stanu wszystkich wód podziemnych, Biorąc pod uwagę powyższe zobowiązania oraz zagrożenia dla zasobów wodnych, wynikające z gospodarki rolnej, szczególna uwaga powinna być zwrócona na problem odchodów zwierzęcych (obornik, gnojowica), ponieważ niewłaściwe przechowywanie nawozów naturalnych może prowadzić do poważnych zagrożeń dla środowiska. Analogiczne odwołanie w tej kwestii zawarto w innych częściach wspomnianej wyżej Dyrektywy 2000/60/EC 1 (w szczególności Artykuł 4 (i) oraz Załącznik 8 pkt. 11 (odniesienie do Dyrektywy Azotanowej), jak również w polskim prawodawstwie: ustawa Prawo wodne (art. 47) 2 oraz ustawa o nawozach i nawożeniu. W związku z tym konieczne jest ograniczenie ryzyka zanieczyszczenia wód ze źródeł rolniczych na obszarze całego kraju. Polska aktywnie wdraża wspomniane standardy, biorąc pod uwagę stan wód powierzchniowych oraz stan Morza Bałtyckiego (również biorąc pod uwagę postanowienia Konwencji HELCOM). Problemem wymagającym najpilniejszego rozwiązania w kwestii zanieczyszczenia 1 Dyrektywa 2000/60/EC Parlamentu Europejskiego oraz Rady z 23 września 2000 roku ustanawiająca ramy dla Wspólnotowych działań związanych z polityką wodną (Dziennik Urzędowy 327, 22/12/2000). 2 Ustawa - Prawo wodne z 2001 roku, art

2 środowiska ze źródeł rolniczych jest sposób składowania i przechowywania obornika, gnojówki i gnojowicy. Polskie prawodawstwo w pełni odzwierciedla konieczność przeciwdziałania zagrożeniom zanieczyszczenia azotanami zasobów wodnych. Konkretne rozwiązania zawarte są w ustawie o nawozach i nawożeniu, które pokrywają się z niektórymi działaniami wymienionymi w Dyrektywnie Azotanowej. Przykładowo, zgodnie z art. 18 ustawy o nawozach i nawożeniu - nawozy naturalne powinny być przechowywane w pomieszczeniach inwentarskich lub na nieprzepuszczalnych płytach, zabezpieczonych przed przenikaniem wycieku do gruntu oraz wyposażonych w instalację odprowadzającą wycieki do szczelnych zbiorników. Każda budowla związana z gospodarką odpadami z produkcji zwierzęcej (w tym z nawozami naturalnymi) musi spełniać podstawowe wymogi środowiskowe, eliminujące źródła zanieczyszczeń i ich negatywny wpływ na ludzi, zwierzęta i rośliny. Standard ten będzie obowiązywał na wyznaczonych Obszarach Szczególnie Narażonych (OSN) od 1 maja 2008 roku, a na pozostałych obszarach od 25 września 2008 roku. Cele Umożliwienie dostosowania gospodarstw rolnych do Standardów Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska, zdrowia publicznego, zdrowia i dobrostanu zwierząt. Uzasadnienie kalkulacji wsparcia: Koszt wykonania (wraz z projektem) płyty gnojowej lub zbiornika na gnojówkę i gnojowicę wraz z wyposażeniem; Dotowaniu będą podlegać następujące wydatki: Nieprzepuszczalne płyty obornikowe; Nieprzepuszczalne zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, pozwalające na przechowywanie nawozów co najmniej 4 miesiące (na OSN 6 miesięcy). Kalkulacja kosztów: 1. Koszty inwestycyjne (100 %) Wyposażenie gospodarstwa rolnego w płytę gnojową o powierzchni (w m 2 ) do ,1 powyżej 35 do 52, ,7 powyżej 52,5 do ,4 powyżej 70 do 87, ,8 powyżej 87,5 do ,6 powyżej 105 do 122, ,8 powyżej 122,5 do ,1 powyżej 140 do 157, ,1 powyżej 157,5 do ,4 2

3 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w płytę gnojową o powierzchni (w m 2 ) powyżej 175 do ,0 powyżej ,4 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w kryty zbiornik na gnojowicę lub kryty zbiornik na do ,6 powyżej 30 do ,8 powyżej 45 do ,3 powyżej 60 do ,6 powyżej ,1 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w otwarty zbiornik na gnojowicę lub otwarty zbiornik na powyżej 90 do ,5 powyżej 110 do ,4 powyżej 165 do ,9 powyżej 220 do ,8 powyżej 275 do ,2 powyżej 330 do ,1 powyżej 385 do ,7 powyżej 440 do ,1 powyżej 495 do ,0 powyżej 550 do ,1 powyżej ,3 Szczegółowa kalkulacja dla poszczególnej inwestycji powinna uwzględniać rodzaj utrzymania zwierząt (ściółkowy, bezściółkowy) w oparciu o wytyczne wykwalifikowanego doradcy. 2. Płatności: Wyposażenie gospodarstwa rolnego w płytę gnojową o powierzchni (w m 2 ) do ,1 powyżej 35 do 52, ,7 powyżej 52,5 do ,4 powyżej 70 do 87, ,8 powyżej 87,5 do ,6 powyżej 105 do 122, ,8 powyżej 122,5 do ,1 3

4 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w płytę gnojową o powierzchni (w m 2 ) powyżej 140 do 157, ,1 powyżej 157,5 do ,4 powyżej 175 do ,0 powyżej ,4 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w kryty zbiornik na gnojowicę lub kryty zbiornik na do ,6 powyżej 30 do ,8 powyżej 45 do ,3 powyżej 60 do ,6 powyżej ,1 Wyposażenie gospodarstwa rolnego w otwarty zbiornik na gnojowicę lub otwarty zbiornik na powyżej 90 do ,5 powyżej 110 do ,4 powyżej 165 do ,9 powyżej 220 do ,8 powyżej 275 do ,2 powyżej 330 do ,1 powyżej 385 do ,7 powyżej 440 do ,1 powyżej 495 do ,0 powyżej 550 do ,1 powyżej ,3 Przy płatnościach nie będą brane pod uwagę koszty operacyjne. 2. Dostosowania gospodarstw produkujących mleko do standardu UE pod względem zdrowia publicznego Modernizacja gospodarstw mleczarskich do wymogów weterynaryjnych wynika z braku odpowiednio dostosowanych pomieszczeń do udoju mleka oraz infrastruktury do dojenia i przechowywania mleka zgodnie z wymaganiami higienicznymi. Największe zagrożenia związane są z prowadzeniem udoju na stanowiskach ściółkowych, co może skutkować przedostawaniem się do mleka bakterii, grzybów i wirusów ze ściółki. Ponadto dużym 4

5 zagrożeniem dla higieny mleka jest prowadzenie udoju ręcznie, nie zgodnie z zasadami higieny. Również przechowywanie mleka w schładzalnikach bańkowych jest zagrożeniem dla zdrowia ze względu na materiały, z których wykonywane są bańki na mleko (przede wszystkim aluminium). W związku z tym konieczne jest wyposażenie gospodarstw w łatwo zmywalne ściany i podłogi, dojarki oraz schładzalniki mleka. Wymagania w tym zakresie wynikają z zapisów Dyrektywy Rady 92/46/EWG z dnia 16 czerwca 1992 r. ustanawiającej przepisy zdrowotne dla produkcji i wprowadzania do obrotu surowego mleka, mleka poddanego obróbce cieplnej i produktów na bazie mleka. W polskim prawodawstwie te wymogi zostały przeniesione do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 5 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy pozyskiwaniu, przetwórstwie, składowaniu i transporcie mleka oraz przetworów mlecznych. (rozdział 4). Dla powyższego standardu wprowadzono ponadto okres przejściowy w Traktacie Akcesyjnym (załącznik 12). Szczegółowe cele poprawa i utrzymanie warunków higienicznych w oborach uwiązowych i wolnostanowiskowych, z punktu widzenia zdrowia publicznego i jakości żywności; wprowadzenie i propagowanie działań służących poprawie zdrowia publicznego, z punktu widzenia wymogów higienicznej produkcji rolnej. Uzasadnienie kalkulacji wsparcia: koszt wykonania lub modernizacji obory uwiązowej lub wolnostanowiskowej; Dotowaniu podlegają następujące wydatki, w celu poprawy (zachowania) zdrowia publicznego (wymogi weterynaryjne): podłogi i ściany w pomieszczeniach, w których prowadzony jest udój lub na stanowiskach udojowych (powierzchnie nieprzepuszczalne i łatwo zmywalne); ściany i podłogi w pomieszczeniach, w których przechowywane jest mleko surowe (powierzchnie gładkie i łatwo zmywalne); nowoczesne systemy udojowe (dojarki); schładzalniki do mleka: otwarte i zamknięte; umywalka z podgrzewaczem do wody; ujęcie wody w gospodarstwie. Kalkulacja kosztów Kalkulację kosztów oparto na średnich kosztach inwestycyjnych gospodarstw mleczarskich utrzymujących 20 sztuk bydła mlecznego. 5

6 1. Koszty inwestycyjne dla 20 stanowisk (10 m x 20 m) Przedsięwzięcie Koszt jednostkowy () Szt. Koszt () Schładzalnik mleka od 400 do 800 l Schładzalnik mleka od 200 do 400 l Schładzalnik mleka do 200 l Łatwozmywalne podłogi i ściany 15/m Drzwi zewnętrzne rozsuwane Drzwi wewnętrzne Umywalka z podgrzewaczem do wody Ujęcie wody Płatności (100%) Cel Standardu UE zdrowie publiczne (wymogi weterynaryjne) /stanowisko /stanowisko Dostosowanie obory ,42 /szt. /szt. Schładzalnik mleka od 400 do 800 l ,79 Schładzalnik mleka od 200 do 400 l ,61 Schładzalnik mleka do 200 l ,07 Umywalka z podgrzewaczem do wody ,31 Ujęcie wody ,80 Przy płatnościach nie będą brane pod uwagę koszty operacyjne. 3. Dostosowanie ferm kur niosek do standardu UE pod względem dobrostanu zwierząt Modernizacja gospodarstw (ferm kurzych), produkujących jaja konsumpcyjne, jest wynikiem problemów dotyczących utrzymania zwierząt w zbyt małych klatkach i konieczności zapewnienia odpowiednich parametrów tych klatek (wysokość, nachylenie podłoża). Wymogi dotyczące dobrostanu zwierząt w odniesieniu do ferm kurzych zawarte są w Dyrektywie Rady 1999/74/WE z dnia 19 lipca 1999 r. ustalającej minimalne normy ochrony kur niosek, a w polskim pawie mają odniesienie w Rozporządzeniu MRiRW z dnia 2 września 2003 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich. (Rozdz. 7, z późn. zm.). Szczegółowe cele 6

7 poprawa dobrostanu zwierząt (kur niosek) utrzymywanych w gospodarstwie; wprowadzenie i propagowanie działań przyjaznych dla zwierząt gospodarskich. Uzasadnienie kalkulacji wsparcia: koszt wykonania lub modernizacji klatek. 1. Koszty inwestycyjne Rodzaj przedsięwzięcia Koszt jednostkowy Zakup klatek z wyposażeniem 16 /klatkę 3,4 /klatkę 2. Płatności Rodzaj przedsięwzięcia Koszt jednostkowy Zakup klatek z wyposażeniem 16 /klatkę 4 /klatkę Przy płatnościach nie będą brane pod uwagę koszty operacyjne. Dane źródłowe: 1. Jóźwikowski T., Wierzbicki K., Rudnik K., Sadowiska M., Palmowski J Wybrane obiekty infrastruktury technicznej obszarów wiejskich, wyd. IBMiMR, Warszawa. 2. Niewęglowska G. 2000, 2001, Mały poradnik zarządzania gospodarstwem rolniczym. Wyd. IERiGŻ, Warszawa. 3. Rocznik statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej. 1999, 2000, 2001 Warszawa, wyd. GUS. 4. Runowski H Organizacyjno-ekonomiczne aspekty rolnictwa ekologicznego. Wyd. SGGW Warszawa. 5. Rynek środków produkcji i usług dla rolnictwa. 1999, 2000, Wyd. IERiGŻ. Warszawa. 6. Skarżyńska A., Augustyńska I.2000: Koszty jednostkowe i dochodowość produkcji rolniczej w gospodarstwach indywidualnych w 1999, 2000, 2001 r. Wyd. IERiGŻ, Warszawa. 7. Woś A. 1992: Rolnictwo zrównoważone. Zagadnienia ekonomiki rolnej. Z 1-3, KERR PAN, IERIGŻ, Wyniki rachunkowości rolnej gospodarstw indywidualnych 1998, 1999, 2000, 2001 Praca zbiorowa Zakładu Rachunkowości Rolnej IERiGŻ, wyd. w IERiGŻ, Warszawa. 9. Dane własne, MRiRW, Dane własne, Instytut Zootechniki Kraków,