Odmieniamy czasownik przez czasy

Transkrypt

1 LEKCJA 6 Odmieniamy czasownik przez czasy Katarzyna Mączyńska Język polski Klasa IV SP

2 Plan pracy Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach. Czasy czasownika. Odmieniamy czasownik przez czasy i rodzaje. Praca domowa.

3 Co już wiemy o czasowniku i jego Czasownik tworzy zdanie, jest w zdaniu najważniejszym wyrazem! Czasownik odpowiadana pytania: Co robi? Co się z nim dzieje? Czasownik oznacza czynności i stany. Czasownik to część mowy. Czasownik odmienia się przez liczby i osoby. formach? Powtórzenie

4 Co już wiemy o czasowniku i jego Czasownik występuje w formach osobowych i nieosobowych. Forma osobowa formach? Powtórzenie wskazuje na osobę, która wykonuje czynność (biegnę ja, stałaś-ty, śpiewali-oni). Forma nieosobowa- BEZOKOLICZNIK nie wskazuje na wykonawcę czynności, nie da się określić osoby, która wykonuje czynność ( stać, móc, malować, czytać). Bezokolicznik ma zakończenia ć lub -c.

5 Co już wiemy o czasowniku i jego formach? Powtórzenie W zakończeniu bezokolicznika piszemy źć, jeżeli w zakończeniu formy osobowej występuje z lub ź (zi),np.: znaleźć znalazł, znaleźli

6 Czasownik odmienia się przez rodzaje: -męski (ten) -żeński (ta) -nijaki (to) -męskoosobowy (ci) Rodzaje czasownika -niemęskoosobowy (te) w liczbie pojedynczej w liczbie mnogiej Rodzaj męskoosobowy odnosi się do chłopców, mężczyzn. Rodzaj niemęskoosobowy odnosi się do kobiet, zwierząt, roślin, przedmiotów, zjawisk UWAGA! Nie da się określić rodzaju czasownika w czasie teraźniejszym

7 Czasy Forma czasownika wskazuje także na czas wykonywania czynności. Wyróżniamy czasy: -teraźniejszy (czynność wykonywana jest w momencie mówienia) np.: tańczy -przeszły (czynność tańczyła już została wykonana) np.: -przyszły (czynność dopiero będzie wykonana) np.: będzie tańczyła

8 Czasy Wpisz imiona chłopców, wiedząc, że Mateusz mówi o tym, co minęło, Kacper o tym, co dzieje się w tej chwili, a Piotr o tym, co dopiero się zdarzy. Chłopaki,mam nowa piłkę! Ja będę miał piłkę do kosza Też kiedyś taką miałem Kacper Piotr Mateusz czas teraźniejszy czas przyszły czas przeszły

9 Czasy umieć (3.os.l.poj) umie rozumieć (1.os.l.poj) rozumiem trzymać (1.os.l.poj) trzymam spać (1.os.l.poj) śpię

10 Czasy 1.Miesiącem jesiennym nie jest marzec za marzec wrzesień listopad za po kla 2.Na zimę do ciepłych krajów odlatuje sikorka bocian wróbel kra pla sta 3. Na Antarktydzie żyją no po do pingwiny pingwiny papugi wilki no bocian pla

11 Czasy 4.Brat mieszka z utworu Przyjaciele to Rus Peszek Leszek Leszek wa sa da wa 5.Uzupełnij przysłowie: Nie ma bez ostu róży kaktusa róży kolców łyś my łyś tyś 6.Uzupełnij powiedzenie: Powiedziały jaskółki kukułki wróbelki jaskółki my,że niedobre są spółki my wy ty za pla no wa łyś my os.1.,l.mn, r.niemęskoosobowy czas przeszły

12 Czasy płynęły płynąć płynęłaś płynęłam płyniemy płynę

13 UWAGA! Czasy Czas przyszły czasownika ma dwie formy: - prostą- mówi o czynności, która będzie wykonana w przyszłości (zrobię, przeczytasz, poczekają) - złożoną- mówi o czynności, która odbędzie się w przyszłości, ale nie wiadomo, kiedy się zakończy ( będę robił, będziesz czytał, będziecie czekać) Każdy czasownik występuje tylko w jednej formie czasu przyszłego: prostej lub złożonej np.: czasownik napisać występuje tylko w formie prostej napiszę, a czasownik pisać w formie złożonej- będę pisał

14 Czasy Ułóż zdania, wstawiając odpowiednie formy czasu przyszłego (przywieźć-1.os.,l.poj) ci jutro tę książkę. Przywiozę ci jutro tę książkę. Może (poprosić-2.os.,l.poj) o dokładkę? Może poprosisz o dokładkę? W poniedziałek (napisać-1.os.,l.mn.) kartkówkę z polskiego. W poniedziałek napiszemy kartkówkę z polskiego. Julek na pewno (pomyśleć-3.os.,l.poj.) o tym prezencie. Julek na pewno pomyśli o tym prezencie. Chłopcy (posmarować-3.os.,l.mn.) chleb masłem. Chłopcy posmarują chleb masłem. Czy (położyć-2.os.,l.mn.) te zeszyty na biurku? Czy położycie te zeszyty na biurku?

15 Odmieniamy czasownik przez czasy Pamiętaj! Formy proste czasu przyszłego nie odmieniają się przez rodzaje, np.: dziewczynka - przeczyta chłopiec - przeczyta dziecko - przeczyta Rodzaju nie da się też rozróżnić w liczbie pojedynczej czasu teraźniejszego, np.: dziewczynka - pisze chłopiec - pisze dziecko - pisze i rodzaje

16 Odmieniamy czasownik przez czasy i rodzaje Określ czas i rodzaj czasowników Będę podróżowała czas przyszły złożony, rodzaj żeński Zamaluję czas przyszły prosty, rodzaj - Będę śpiewał czas przyszły złożony, rodzaj męski Będziecie myli czas przyszły złożony, rodzaj męskoosobowy Będzie chodziło czas przyszły złożony, rodzaj nijaki Będą piły czas przyszły złożony, rodzaj niemęskoosobowy Weźmie czas przyszły prosty, rodzaj Będziesz czytał czas przyszły złożony, rodzaj męski

17 Praca domowa Uzupełnij tabelę czasownikami w odpowiedniej formie bezokolicznik liczba wykonawca czynności Czas przeszły czas teraźniejszy czas przyszły bawić się dziewczynka pojedyncza chłopiec zaczaruje dziecko znalazło kopnąć mnoga dziewczynki chłopcy będą marzyły dzieci grają

18 Bibliografia A. Łuczak, A. Murdzek, Język polski. Między nami. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, GWO, Gdańsk 2001 D. Chwastniewska, D. Rożek, A. Gorzałczyńska - Mróz, Maciej Szulc, A.Piechnik- Kaszuba, Język polski. Nauka o języku dla klasy czwartej szkoły podstawowej-część 1, GWO, Gdańsk 2000 A. Kempa, D. Szachnowska, Język polski dla klasy czwartej szkoły podstawowej - kształcenie językowe,wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008 Wykorzystane ilustracje pochodzą z:

19 Dziękuję za uwagę Katarzyna Mączyńska