D URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU

Transkrypt

1 D URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU D URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 175

2 D Oznakowanie poziome D Oznakowanie poziome 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem oznakowania poziomego dla przebudowy wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. i Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem oznakowania poziomego. Zakresem robót jest objęte: a) wykonanie oznakowania grubowarstwego z mas chemoutwardzalnych linie ciągłe, linie przerywane, strzałki i inne symbole, b) wykonanie oznakowania grubowarstwowego strukturalnego z funkcją akustyczną (oznakowanie dudniące) z mas chemoutwardzalnych - linie krawędziowe ciągłe i przerywane, c) wykonanie oznakowania cienkowarstwowego uszorstnionego - linie ciągłe, linie przerywane, strzałki i inne symbole- naleŝy zastosować do tymczasowego oznakowania na czas prowadzenia robót budowlanych, Zakres występowania oznakowania poziomego zgodnie z Dokumentacją Projektową Określenia podstawowe Oznakowanie poziome znaki drogowe poziome, umieszczone na nawierzchni w postaci linii ciągłych lub przerywanych, pojedynczych lub podwójnych, strzałek, napisów, symboli oraz innych linii związanych z oznaczeniem określonych miejsc na tej nawierzchni Znaki podłuŝne linie równoległe do osi jezdni lub odchylone od niej pod niewielkim kątem, występujące jako linie segregacyjne lub krawędziowe, przerywane lub ciągłe Strzałki znaki poziome na nawierzchni, występujące jako strzałki kierunkowe słuŝące do wskazania dozwolonego kierunku jazdy oraz strzałki naprowadzające, które uprzedzają o konieczności opuszczenia pasa, na którym się znajdują Znaki poprzeczne znaki wyznaczające miejsca przeznaczone do ruchu pieszych i rowerzystów w poprzek jezdni oraz miejsca zatrzymania pojazdów Znaki uzupełniające znaki w postaci symboli, napisów, linii przystankowych oraz inne określające szczególne miejsca na nawierzchni. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 176

3 D Oznakowanie poziome Materiały do poziomego znakowania dróg materiały niezawierające rozpuszczalników, które mogą zostać naniesione albo wbudowane przez malowanie, natryskiwanie, itp. na nawierzchnie drogowe, stosowane w temperaturze otoczenia lub w temperaturze podwyŝszonej. Materiały te powinny być retrorefleksyjne Materiały do znakowania cienkowarstwowego farby niezawierające rozpuszczalników, wodorozcieńczalne i chemoutwardzalne nakładane na nawierzchnie drogową warstwą grub. od 0,3 mm do 0,8 mm. Materiały te powinny być retrorefleksyjne Materiały do znakowania grubowarstwowego materiały niezawierające rozpuszczalników, masy chemoutwardzalne i nakładane warstwą grub. od 0,9 mm do 5 mm. Linie krawędziowe ciągłe i przerywane w technologii oznakowania grubowarstwowego strukturalnego z funkcją akustyczną powodującego podczas najechania na linie powstanie efektu akustycznego. Materiały te powinny być retrorefleksyjne Materiały prefabrykowane materiały, które łączy się z powierzchnią drogi przez klejenie, wtapianie, wbudowanie przykręcanie śrubami lub w inny sposób. Zalicza się do nich folie do oznakowań czasowych (Ŝółte) oraz punktowe elementy odblaskowe pryzmatyczne-bierne i aktywne, białe i kolorowe, separatory ruchu U-25, tablice uchylne U-24, krawęŝniki z tworzywa sztucznego. Materiałami elementów wysp prefabrykowanych /azyli dla pieszych są elementy składowe o wym. 0,5x0,5x0,1m wraz z kołkami rozporowymi i śrubami do montaŝu w nawierzchni. Producent jest obowiązany do załączenia dokładnej instrukcji montaŝu do kaŝdego rodzaju lub typu elementu prefabrykowanego Punktowe elementy odblaskowe pryzmatyczne-bierne i aktywne materiały o wysokości do 15 mm, a w szczególnych przypadkach do 25 mm, które są przyklejanie lub wbudowywane w nawierzchnię - jako element typu stałego. Punktowe elementy odblaskowe dzieli się na pryzmatyczne-bierne i aktywne. W punktowych elementach odblaskowych pryzmatycznych biernych odblask zapewniają odbłyśniki retrorefleksyjne, do których naleŝą szklane soczewki, elementy odblaskowe z tworzywa sztucznego z osłoną przed ścieraniem i folie odblaskowe. Część odblaskowa moŝe znajdować się po jednej lub po obu stronach elementu, moŝe być jedno lub dwukierunkowa, moŝe się zginać lub nie. W punktowych elementach odblaskowych aktywnych oprócz wkładów retrorefleksyjnych znajdują się źródła światła diody LED wraz z baterią, doładowywaną światłem dziennym i światłem reflektorów lub zasilane energia elektryczną z zewnętrznej sieci energetycznej. Mają róŝny kształt, wielkość i wysokość oraz rodzaj i liczbę zastosowanych elementów odblaskowych. Producent jest obowiązany do załączenia dokładnej instrukcji montaŝu do kaŝdego rodzaju lub typu punktowego elementu odblaskowego Kulki szklane - materiał w postaci przezroczystych kulistych cząstek szklanych do posypywania lub narzucania pod ciśnieniem na oznakowanie wykonane materiałami w stanie ciekłym, w celu uzyskania widzialności oznakowania w nocy. Kulki szklane są takŝe składnikami materiałów grubowarstwowych Materiał uszorstniający - kruszywo zapewniające oznakowaniu poziomemu właściwości antypoślizgowe Oznakowanie grubowarstwowe strukturalnego z funkcją akustyczną (oznakowanie dudniące) w postaci progu, wałka, baretki z mas chemoutwardzalnych na liniach P-7a i P-7b (krawędziowych oraz ograniczających powierzchnie wyłączone z ruchu P-21) naleŝy wykonać z tej samej masy, z której wykonuje się linię celem wywołania efektu linii akustycznej lub wibracyjnej Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w SST D.M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D.M Wymagania Ogólne pkt 1.5. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 177

4 D Oznakowanie poziome 1.6. Wspólny Słownik Zamówień (CPV) Kody grup, klas i kategorii robót Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) dotyczących przedmiotu zamówienia podano w SST D.M Wymagania Ogólne. 2. MATERIALY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST D.M Wymagania Ogólne pkt Dokument dopuszczający do stosowania materiałów Materiały stosowane przez Wykonawcę do poziomego oznakowania dróg powinny spełniać warunki postawione w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury [7]. Producenci powinni oznakować wyroby znakiem CE, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury [8], co oznacza wystawienie deklaracji zgodności z aprobatą techniczną (np. dla farb oraz mas chemoutwardzalnych) lub znakiem CE, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury [12], co oznacza wystawienie deklaracji zgodności z normą zharmonizowaną (np. dla kulek szklanych [3, 3a] i punktowych elementów odblaskowych [5, 5a]. Aprobaty techniczne wystawione przed czasem wejścia w Ŝycie rozporządzenia [15] nie mogą być zmieniane, lecz zachowują waŝność przez okres, na jaki zostały wydane Badanie materiałów, których jakość budzi wątpliwość Wykonawca powinien przeprowadzić dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości jego lub InŜyniera, co do jakości, w celu stwierdzenia czy odpowiadają one wymaganiom określonym w aprobacie technicznej. Badania te Wykonawca zleci IBDiM lub akredytowanemu laboratorium drogowemu. Badania powinny być wykonane zgodnie z PN-EN 1871:2003 [6] lub Warunkami Technicznymi POD-97 [9] lub nowymi po ich wydaniu Przechowywanie, składowanie materiałów i oznakowanie opakowań Wykonawca powinien Ŝądać od producenta, aby oznakowanie opakowań materiałów do poziomego znakowania dróg było wykonane zgodnie z PN-O [2], a ponadto, aby na kaŝdym opakowaniu był umieszczony trwały napis zawierający: - nazwę i adres producenta, - datę produkcji i termin przydatności do uŝycia, - masę netto, - numer partii i datę produkcji, - informację, Ŝe wyrób posiada aprobatę techniczną IBDiM i jej numer, - nazwę jednostki certyfikującej i numer certyfikatu, jeśli dotyczy [8], - znak "CE" wg rozporządzenia Ministra Infrastruktury [12), - informację o szkodliwości i klasie zagroŝenia poŝarowego, - ewentualne wskazówki dla uŝytkowników. W przypadku farb rozpuszczalnikowych i wyrobów chemoutwardzalnych oznakowanie opakowania powinno być zgodne z rozporządzeniem Ministra Zdrowia (13). Materiały do znakowania poziomego nawierzchni powinny zachować stałość swoich właściwości chemicznych i fizykochemicznych przez okres, co najmniej 6 miesięcy składowania w warunkach określonych przez producenta. Materiały do poziomego znakowania dróg naleŝy przechowywać w magazynach odpowiadających zaleceniom producenta, zwłaszcza zabezpieczających je od napromieniowania słonecznego, opadów i w temperaturze, dla: a) farb wodorozcieńczalnych od 5o do 40oC, b) pozostałych materiałów - poniŝej 40oC. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 178

5 D Oznakowanie poziome 2.5. Wymagania dla oznakowania poziomego W ofercie oraz przed rozpoczęciem robót Wykonawca ma obowiązek przedstawić Aprobaty Techniczne IBDiM na wybrane przez siebie materiały. Wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych zastosowanych materiałów. Wykonawca zapewni, Ŝe składowane materiały będą zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowają swoją jakość i właściwość do robót i będą dostępne dla Zamawiającego. KaŜdy materiał uŝywany przez Wykonawcę do poziomego znakowania dróg musi posiadać Aprobatę Techniczną Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Materiały stosowane do znakowania nawierzchni nie powinny zawierać substancji zagraŝających zdrowiu ludzi i powodujących skaŝenie środowiska. W tablicy 1 podano zbiorcze zestawienie wymagań dla oznakowania poziomego. Tabela nr 1 Wymagania Lp. Wymagania farby masy chemoutwardzalne Grubość warstwy na mokro Grubość warstwy z baretkami 0,3-0,8 mm Twardość wg skali LPC po: a) 6 miesiącach min. 8 b) 12 miesiącach min. 6 c) 24 miesiącach - Barwa oznakowania określona współczynnikiem luminacji β: a) w stanie świeŝym do 10 dni b) 6 miesiącach c) 12 miesiącach Powierzchniowy współczynnik odblasku RL mierzony w mcd m-2 lx-1: a) w stanie świeŝym do 10 dni b) 6 miesiącach c) 12 miesiącach d) 24 miesiącach Czas schnięcia (wg ASTM D ) gwarantowany przez producenta (dopuszczenie do ruchu pojazdów po wykonanym oznakowaniu poziomym) min. 0,65 min. 0,45 min. 0,30 min. 300 min. 250 min max. 30min 0,9 5 mm min. 5 mm min. 8 min. 6 min. 6 min. 0,60 min. 0,32 min. 0,30 min. 400 min. 200 min. 150 min. 100 max. 30 min. 6 Wskaźnik szorstkości SRT min. 45 min Masy chemoutwardzalne - oznakowanie grubowarstwowe Masy chemoutwardzalne powinny być substancjami jedno- lub dwuskładnikowymi, mieszanymi ze sobą w proporcjach ustalonych przez producenta i nakładanymi na nawierzchnię odpowiednim aplikatorem. Masy te powinny tworzyć warstwę kohezyjną w wyniku reakcji chemicznej. Wymagany okres gwarancji - 4 lat oraz spełnienie w tym okresie wymagań podanych w tablicy l kol. 3 pozycje: 2c; 3c; 4d Farby - oznakowanie cienkowarstwowe Biała farba drogowa na bazie rozpuszczalników, jednoskładnikowa stosowana na zimno. Farba musi posiadać świadectwo dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym wydane przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz musi być umieszczona na liście preferencyjnej materiałów do cienkowarstwowego znakowania dróg, opracowanej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Rozpuszczalnik - do rozcieńczania farby wolno uŝywać tylko rozpuszczalnika wskazanego przez producenta Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 179

6 D Oznakowanie poziome farby i wymienionego w świadectwie dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym i mostowym w danym dla farby. Przy myciu sprzętu do znakowania mogą być uŝyte inne rozpuszczalniki. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 180

7 D Oznakowanie poziome Oznakowanie cienkowarstwowe jest przewidziane do stosowania tylko i wyłącznie na odcinkach dróg funkcjonujących jako tymczasowe objazdy na czas trwania budowy. Wymagany okres gwarancji - l rok oraz spełnienie w tym okresie wymagań podanych w tablicy l kol. 3 pozycje: 2b; 3c, 4c Materiał odblaskowy Odblask farby uzyskuje się przez, posypanie jej powierzchni, bezpośrednio po naniesieniu. mikrokulkami szklanymi. Mikrokulki szklane powinny charakteryzować się uziarnieniem mikrometrów lub mikrometrów. Mikrokulki powinny być powierzchniowo ulepszone w celu wyeliminowania trudności przy ich rozsypywaniu. Mikrokulki muszą charakteryzować się następującymi cechami: - współczynnik załamania światła - ponad 1,50, - odpornością na wodę i chlorek sodowy, - zawartością kulek z defektami mniejszą od 20% Punktowe elementy odblaskowe pryzmatyczne-bierne Odbłyśnik punktowych elementów odblaskowych typów 1, 2 i 3 powinien spełniać wymagania podane w tabeli 2 dotyczące współczynnika światłości R pomnoŝonego przez odpowiedni mnoŝnik odpowiadający barwie podanej w tabeli 3. Tabela nr 2 Minimalne wartości współczynniki światłości R (mcd/lx) dla punktowych elementów odblaskowych typów 1, 2 i 3 o odbłyśniku barwy białej: Kąt padania β H β v=0 ± 15º ± 10º ± 5º Kąt obserwacji α 2º 1º 0,3º Typ 1 2, Typ 2 2, Typ 3 1, Dla barwy czerwonej podane wartości naleŝy pomnoŝyć przez 0,2. Dla barwy Ŝółtej podane wartości naleŝy pomnoŝyć przez 0,6. Współrzędne chromatyczności promieniowania odbitego od odbłyśnika punktowego elementu odblaskowego stałego lub tymczasowego badanego zgodnie z odpowiednią normą, powinny mieścić się w obszarze określonym w tablicy 3 Tabela nr 3 Współrzędne punktów naroŝnych chromatyczności promieniowania odbitego od odbłyśników stałych lub tymczasowych punktowych elementów odblaskowych Barwa Współrzędne punktów naroŝnych Biała x 0,390 0,440 0,500 0,500 0,500 y 0,410 0,440 0,440 0,390 0,375 śółta x 0,539 0,530 0,580 0,589 - y 0,460 0,460 0,410 0,410 - Czerwona x 0,665 0,645 0,721 0,735 - y 0,335 0,335 0,259 0,265 - JeŜeli dwa punkty leŝą na linii widma, nie powinny być łączone linią prostą, lecz dołączone do granic widma. Pomiary przeprowadzać zgodnie z wymaganiami podanymi w ISO/CIE i (pole obserwacji 2º przy zastosowaniu kąta padania β H = 5º, β v = 5º i kąta obserwacji α = 0,3º. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 181

8 D Oznakowanie poziome Punkty naroŝne współrzędnych chromatyczności i minimalny współczynnik luminancji β (widzialność w dzień) dla korpusów tymczasowych punktowych elementów odblaskowych podano w tabeli nr 4 Tabela nr 4 Współrzędne punktów naroŝnych obszarów chromatyczności i promieniowania odbitego od korpusów tymczasowych punktowych elementów odblaskowych. Współrzędne punktów naroŝnych Współczynnik Barwa luminancji β Biała x 0,350 0,300 0,290 0,340 0,75 y 0,60 0,310 0,320 0,370 śółto-zielona x 0,539 0,530 0,580 0,589 0,75 fluorescencyjna y 0,460 0,460 0,410 0,410 śółta x 0,549 0,543 0,590 0,605 0,45 y 0,450 0,450 0,395 0, Punktowe elementy odblaskowe aktywne Aktywnym punktowym elementem odblaskowym powinna być naklejana, kotwiczona lub wbudowana w nawierzchnię płytka z materiału wytrzymującego przejazdy pojazdów samochodowych. Płytka ta powinna zawierać element aktywny wysyłający światło własne umieszczony w ten sposób, aby zapewniał widzialność w nocy a takŝe w czasie opadów deszczu. Profil punktowego elementu nie powinien mieć Ŝadnych ostrych krawędzi od strony najeŝdŝanej przez pojazdy. Jeśli punktowy element odblaskowy wykonany jest z dwu lub więcej części, kaŝda z nich powinna być usuwalna tylko za pomocą narzędzi polecanych przez producenta. Wysokość punktowego elementu odblaskowego ponad nawierzchnię jezdni powinna umoŝliwiać odśnieŝanie przez pługi w okresie występowania opadów śniegu. Barwa, w przypadku oznakowania trwałego powinna być biała lub srebrzysta Kulki szklane Materiały w postaci kulek szklanych refleksyjnych do posypywania lub narzucania pod ciśnieniem na materiały do oznakowania powinny zapewniać widzialność w nocy poprzez odbicie powrotne w kierunku pojazdu wiązki światła wysyłanej przez reflektory pojazdu. Kulki szklane powinny charakteryzować się współczynnikiem załamania powyŝej 1,50, wykazywać odporność na wodę, kwas solny, chlorek wapniowy i siarczek sodowy i zawierać nie więcej niŝ 20% kulek z defektami w przypadku kulek o maksymalnej średnicy poniŝej I mm oraz 30 % w przypadku kulek o maksymalnej średnicy równej i większej niŝ 1 mm. Krzywa uziarnienia powinna mieścić się w krzywych granicznych podanych w wymaganiach aprobaty technicznej wyrobu lub w certyfikacie CE. Kulki szklane hydrofobizowane powinny ponadto wykazywać stopień, hydrofobizacji co najmniej 80%. Wymagania i metody badań kulek szklanych podano w PN-EN 1423:2000[3, 3a]. Właściwości kulek szklanych określają odpowiednie aprobaty techniczne, certyfikat "CE" Materiał uszorstniający oznakowanie Materiał uszorstniający oznakowanie powinien składać się z naturalnego lub sztucznego twardego kruszywa (np. krystobalitu), stosowanego w celu zapewnienia oznakowaniu odpowiedniej szorstkości (właściwości antypoślizgowych). Materiał uszorstniający nie moŝe zawierać więcej niŝ 1% cząstek mniejszych niŝ 90 µm. Konieczność jego uŝycia zachodzi w przypadku potrzeby uzyskania wskaźnika szorstkości oznakowania SRT nie mniejszego niŝ 50. Materiał uszorstniający oraz mieszanina kulek szklanych z materiałem uszorstniającym powinny odpowiadać wymaganiom określonym w aprobacie technicznej lub POD Zawartość składników lotnych w 0materiałach do znakowania cienko- i grubowarstwowego Zawartość składników lotnych (rozpuszczalników organicznych) nie powinna przekraczać w materiałach do znakowania: - cienkowarstwowego 25% (m/m), - grubowarstwowego 2% (m/m). Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 182

9 D Oznakowanie poziome Nie dopuszcza się stosowania materiałów zawierających rozpuszczalnik aromatyczny (jak np. toluen, ksylen, etylobenzen) w ilości większej niŝ 8 % (m/m). Nie dopuszcza się stosowania materiałów zawierających benzen i rozpuszczalniki chlorowane. Do końca 2007 r. dopuszcza się stosowanie farb rozpuszczalnikowych o zawartości składników lotnych do 30% (m/m) i rozpuszczalników aromatycznych do 10% (m/m) Badania wykonania znakowania poziomego z materiału cienkowarstwowego lub grubowarstwowego Wykonawca wykonując znakowanie poziome z materiału cienko- lub grubowarstwowego przeprowadza przed rozpoczęciem kaŝdej pracy oraz w czasie jej wykonywania, co najmniej raz dziennie, lub zgodnie z ustaleniem SST, następujące badania: a) przed rozpoczęciem pracy: - sprawdzenie oznakowania opakowań, - wizualną ocenę stanu materiału, w zakresie jego jednorodności i widocznych wad, - pomiar wilgotności względnej powietrza, - pomiar temperatury powietrza i nawierzchni, - badanie lepkości farby (cienkowarstwowej), wg POD-97, b) w czasie wykonywania pracy: - pomiar grubości warstwy oznakowania, - pomiar czasu schnięcia, wg POD-97, - wizualną ocenę równomierności rozłoŝenia kulek szklanych, - pomiar poziomych wymiarów oznakowania, na zgodność z dokumentacją projektową i Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa - ruchu drogowego i warunków umieszczania ich na drogach - wizualną ocenę równomierności skropienia (rozłoŝenia materiału) na całej szerokości linii, - oznaczenia czasu przejezdności, wg POD-97. Protokół z przeprowadzonych badań wraz z jedną próbką na blasze (300 x 250 x 0,8 mm), wykonawca powinien przechować do czasu upływu okresu gwarancji. W przypadku wątpliwości dotyczących wykonania oznakowania poziomego, InŜynier moŝe zlecić wykonanie badań: - widzialności w dzień, - widzialności w nocy, - szorstkości, odpowiadających wymaganiom podanym w punktach od 2.1 do 2.6. i wykonanych według metod określonych w Warunkach technicznych POD-97. JeŜeli wyniki tych badań wykaŝą wadliwość wykonanego oznakowania to koszt badań ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiający Badania wykonania znakowania poziomego z punktowych elementów odblaskowych Wykonawca wykonując znakowanie z prefabrykowanych elementów odblaskowych przeprowadza, co najmniej raz dziennie lub zgodnie z ustaleniem SST, następujące badania: - sprawdzenie oznakowania opakowań, - sprawdzenie rodzaju stosowanego kleju lub innych elementów mocujących, zgodnie z zaleceniami SST, - wizualną ocenę stanu elementów, w zakresie ich kompletności i braku wad, - wilgotności względnej powietrza, - temperatury powietrza i nawierzchni, - pomiaru czasu oddania do ruchu (schnięcia), - wizualną ocenę liniowości przyklejenia elementów, - równomierności przyklejenia elementów na całej długości linii, - zgodności wykonania oznakowania z dokumentacja projektową i Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków umieszczania ich na drogach Protokół z przeprowadzonych badań wraz z próbkami przyklejanych elementów, w liczbie określonej w SST, Wykonawca przechowuje do czasu upływu okresu gwarancji. W przypadku wątpliwości dotyczących wykonania oznakowania poziomego InŜynier moŝe zlecić wykonanie badań: Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 183

10 D Oznakowanie poziome - widzialności w dzień, - widzialności w nocy, odpowiadających wymaganiom podanym w punkcie 2.7. i wykonanych według metod określonych w Warunkach technicznych POD-97. Jeśli wyniki tych badań wykaŝą wadliwość wykonanego oznakowania to koszt badań ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiający Separatory ruchu U-25 Separatory ruchu U-25 powinny być wykonane z wysoko-udarowego tworzywa sztucznego lub betonu barwy Ŝółtej, lub czerwonej i muszą umoŝliwiać montaŝ na górnej powierzchni separatora punktowych elementów odblaskowych. Wymiary gabarytowe separatorów ruchu nie mogą przekraczać: wysokość mm, długość mm, szerokość 280 mm. Separatory muszą posiadać otwory umoŝliwiające mocowanie do nich tablic kierujących. Producent jest obowiązany do załączenia dokładnej instrukcji montaŝu do kaŝdego rodzaju lub typu separatora ruchu. Wymagania dotyczące separatorów ruchu mogą ulec zmianie po zaakceptowaniu przez InŜyniera Prefabrykowane wyspy-azyle Prefabrykowane wyspy-azyle muszą być wykonane (na przykład z tworzyw sztucznych, betonu polimerycznego, betonu Ŝywicznego) z elementów segmentowych tworzących po zmontowaniu wysepki, których górna pozioma powierzchnia posiada fakturę przeciwpoślizgową w kolorze czerwonym a krawędzie w kolorze białym. Prefabrykowane wyspy-azyle powinny być o wysokości 10 cm z dopuszczalną odchyłką ± 5 mm lub o innej wysokości zaakceptowanej przez InŜyniera. Elementy azylu muszą być wyposaŝone w stalowe kołki rozporowe o minimalnej śr. 16 mm (w ilości minimalnej 3 szt. kołków rozporowych na 0,25m2 azylu) słuŝące do kotwienia ich w podłoŝu w sposób trwały - uniemoŝliwiający ich przesunięcie, a takŝe elementy azylu muszą umoŝliwiać montaŝ na górnej powierzchni azylu znaków pionowych i punktowych elementów odblaskowych. Wymagania dla prefabrykowane wysp-azyli: Właściwości Jednostki Wymagania wytrzymałość na ściskanie MPa 65 wytrzymałość na rozciąganie przy zginaniu MPa 20 nasiąkliwość % 0,25 mrozoodporność F 150 Wymagania dotyczące prefabrykowanych wysp-azyli mogą ulec zmianie po zaakceptowaniu przez InŜyniera U-24 Tablice uchylne z elementami odblaskowymi Tablice uchylne U-24 musza mieć konstrukcje podatną w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem wskutek najechania pojazdu,. Elementy te nie powinny podczas zgięcia załamywać się ani tak odkształcać trwale, by odbłyśnik był trwale zasłonięty lub częściowo. Konstrukcja tablice uchylne U-24 powinna umoŝliwiać trwały montaŝ odbłyśnika elementami odblaskowymi w kształcie koła lub kwadratu. Wszystkie elementy tablicy uchylnej U-24 oraz odbłyśniki barwy Ŝółtej i korpusy barwy Ŝółtej lub Ŝółto zielonej fluorescencyjnej punktowych elementów odblaskowych powinny spełniać wymagania określone w Załączniku nr 1-4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki umieszczania ich na drogach, Dz. Ustaw nr 220, poz. 2181z dnia r. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D.M "Wymagania ogólne", pkt.3. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 184

11 3.2. Sprzęt do wykonania oznakowania poziomego SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D Oznakowanie poziome Do wykonania oznakowania poziomego naleŝy stosować następujący sprzęt: - układarki mas chemoutwardzalnych, - samobieŝne maszyny do aplikacji metodą natryskową oznakowania grubowarstwowego, - szczotek mechanicznych (zaleca się stosowanie szczotek wyposaŝonych w urządzenia odpylające) oraz szczotek ręcznych, - spręŝarek, - malowarki zintegrowane z systemem zmechanizowanego posypywania mikrokulkami szklanymi, do wykonania oznakowania cienkowarstwowego, lub inny sprzęt zaakceptowany przez InŜyniera. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D.M "Wymagania ogólne" pkt Przewóz materiałów do poziomego znakowania dróg Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót. Materiały do poziomego znakowania dróg naleŝy przewozić w pojemnikach gwarantujących szczelność bezpieczny transport i zachowanie wymaganych właściwości materiałów. Pojemniki powinny być oznakowane zgodnie z normą PN-O Materiały do znakowania poziomego naleŝy przewozić krytymi środkami transportowymi, chroniąc opakowania przed uszkodzeniem mechanicznym, zgodnie z PN-C [1] 46],oraz zgodnie z prawem przewozowym. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne wymagania dotyczące wykonania robót Ogólne wymagania dotyczące wykonania robót podano w SST D.M Wymagania ogólne pkt Warunki atmosferyczne W czasie wykonywania oznakowania temperatura nawierzchni i powietrza powinna wynosić, co najmniej 10oC, a wilgotność względna powietrza powinna być zgodna z zaleceniami producenta lub wynosić, co najwyŝej 85% Jednorodność nawierzchni znakowanej Poprawność wykonania znakowania wymaga jednorodności nawierzchni znakowanej. Nierównomierności i albo miejsca łatania nawierzchni, które nie wyróŝniają się od starej nawierzchni i nie mają większego rozmiaru niŝ 15% powierzchni znakowanej, uznaje się za powierzchnie jednorodne Przygotowanie podłoŝa do wykonania znakowania Przed wykonaniem znakowania poziomego naleŝy oczyścić powierzchnię nawierzchni malowanej z pyłu, kurzu, smarów, olejów i innych zanieczyszczeń, przy uŝyciu sprzętu wymienionego w SST i zaakceptowanego przez InŜyniera. Powierzchnia nawierzchni przygotowana do wykonania oznakowania poziomego musi być czysta i sucha. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 185

12 D Oznakowanie poziome 5.5. Przedznakowanie W celu dokładnego wykonania poziomego oznakowania drogi, moŝna wykonać przedznakowanie, stosując się do instrukcji InŜyniera oraz Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki umieszczania ich na drogach. Do wykonania przedznakowania moŝna stosować nietrwałą farbę, np. farbę silnie rozcieńczoną rozpuszczalnikiem. Zaleca się wykonywanie przedzankowania w postaci cienkich linii lub kropek. Początek i koniec znakowania naleŝy zaznaczyć małą kreską poprzeczną. W przypadku odnawiania znakowania drogi, gdy stare znakowanie jest wystarczająco czytelne i zgodne z dokumentacją projektową, moŝna przedznakowania nie wykonywać Wykonanie oznakowania poziomego grubowarstwowego Wykonanie oznakowania powinno być zgodne z zaleceniami producenta materiałów, a w przypadku ich braku lub niepełnych danych zgodne z poniŝszymi wskazaniami. Materiał znakujący naleŝy nakładać równomierna warstwą o grubości ustalonej w SST zachowując wymiary i ostrość krawędzi. Grubość nanoszonej warstwy zaleca się kontrolować przy pomocy grzebienia pomiarowego na płytce szklanej lub metalowej, podkładanej na drodze układarki. Ilość materiału zuŝyta w czasie prac, określona przez średnie zuŝycie na metr kwadratowy, nie moŝe się róŝnić od ilości ustalonej, więcej niŝ o 20%. Wszystkie większe prace powinny być wykonywane przy uŝyciu urządzeń samojezdnych z automatycznym podziałem linii i posypywaniem kulkami szklanymi z ew. materiałem uszorstniającym. W przypadku mniejszych prac, wielkość, wydajność i jakość sprzętu naleŝy dostosować do ich zakresu i rozmiaru. Decyzję dotyczącą rodzaju sprzętu i sposobu wykonania znakowania podejmuje InŜynier na wniosek Wykonawcy. W przypadku dwuskładnikowych mas chemoutwardzalnych prace moŝna wykonywać ręcznie, przy uŝyciu prostych urządzeń, np. typu Plastomarker lub w inny sposób zaakceptowany przez InŜyniera. Wykonane oznakowanie będzie posiadało wymiary zgodne z Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki umieszczania ich na drogach, oraz będzie wykonane zgodnie z Dokumentacją Projektową. Wszelkie niezgodności (długość linii, szerokość, niewłaściwe linie) w malowaniu spowodowane błędami Wykonawcy zostaną zatarte na jego koszt. Oznakowanie poziome naleŝy wykonać mechanicznie materiałami grubowarstwowymi z mikrokulkami szklanymi retrorefleksyjnymi. Oznakowanie grubowarstwowe strukturalnego z funkcją akustyczną (oznakowanie dudniące) w postaci progu, wałka, baretki z mas chemoutwardzalnych na liniach P-7a i P-7b (krawędziowych oraz ograniczających powierzchnie wyłączone z ruchu P-21) naleŝy wykonać z tej samej masy, z której wykonuje się linię celem wywołania efektu linii akustycznej lub wibracyjnej. Wygląd zewnętrzny oraz sposób nanoszenia oznakowanie grubowarstwowe strukturalnego Wykonawca uzgodni z Zamawiającym za pośrednictwem i InŜyniera. Schemat wykonania progu, wałka, baretki na linii P-7a lub P-7b jako oznakowania dudniącego przedstawiono w Dokumentacji Projektowej Wykonanie oznakowania poziomego cienkowarstwowego Wykonanie znakowania powinno być zgodne z zaleceniami producenta materiałów, a w przypadku ich braku lub niepełnych danych - zgodne z poniŝszymi wskazaniami. Farbę do znakowania cienkowarstwowego po otwarciu opakowania naleŝy wymieszać w czasie od 2 do 4 min do uzyskania pełnej jednorodności. Przed lub w czasie napełniania zbiornika malowarki zaleca się przecedzić farbę przez sito 0,6 mm. Nie wolno stosować do malowania mechanicznego farby, w której osad na dnie opakowania nie daje się całkowicie wymieszać lub na jej powierzchni znajduje się koŝuch. Farbę naleŝy nakładać równomierną warstwą o grubości ustalonej w SST, zachowując wymiary i ostrość krawędzi. Grubość nanoszonej warstwy zaleca się kontrolować przy pomocy grzebienia pomiarowego na płytce szklanej lub metalowej podkładanej na drodze malowarki. Ilość farby zuŝyta w czasie prac, określona przez średnie zuŝycie na metr kwadratowy nie moŝe się róŝnić od ilości ustalonej, więcej niŝ o 20%. Wszystkie większe prace powinny być wykonane przy uŝyciu samojezdnych malowarek z automatycznym podziałem linii i posypywaniem kulkami szklanymi z ew. materiałem uszorstniającym. W przypadku mniejszych prac, wielkość, wydajność i jakość sprzętu naleŝy dostosować do zakresu i rozmiaru prac. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 186

13 D Oznakowanie poziome Decyzję dotyczącą rodzaju sprzętu i sposobu wykonania znakowania podejmuje InŜynier na wniosek Wykonawcy Wykonywane oznakowanie musi posiadać wymiary zgodne z Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunkami umieszczania ich na drogach oraz musi być wykonywane z zgodnie z Dokumentacją Projektową. Wszelkie niezgodności (długość linii, szerokość niewłaściwe linie) w malowaniu spowodowane błędami Wykonawcy zostaną zatarte na jego koszt Usuwanie oznakowania poziomego W przypadku konieczności usunięcia istniejącego oznakowania poziomego, czynność tę naleŝy wykonać jak najmniej uszkadzając nawierzchnię. Zaleca się wykonywać usuwanie oznakowania: cienkowarstwowego, metodą: frezowania, piaskowania, trawienia, wypalania lub zamalowania, grubowarstwowego, metodą frezowania, punktowego, prostymi narzędziami mechanicznymi. Środki zastosowane do usunięcia oznakowania nie mogą wpływać ujemnie na przyczepność nowego oznakowania do podłoŝa, na jego szorstkość, trwałość oraz na właściwości podłoŝa. Usuwanie oznakowania na czas robót drogowych moŝe być wykonane przez zamalowanie nietrwałą farbą barwy czarnej. Materiały pozostałe po usunięciu oznakowania naleŝy usunąć z drogi tak, aby nie zanieczyszczały środowiska, w miejsce zaakceptowane przez InŜyniera. Ostateczną decyzję o wyborze sposobu usuwania oznakowania podejmuje InŜynier Separatory ruchu Separatory ruchu powinny być wykonane z wysoko-udarowego tworzywa sztucznego lub betonu. Separatory muszą być odpowiednio przymocowane do nawierzchni jezdni w sposób zapobiegający ich przemieszczaniu. Separatory muszą posiadać otwory umoŝliwiające mocowanie do nich tablic kierujących Baterie słoneczne do zasilania znaków aktywnych Sposób posadowienia i ustawienia konstrukcji wsporczej wraz z baterią słoneczną i podłączeniem do znaku prześwietlanego D-6 powinno być zgodne z zaleceniami producenta urządzenia. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne wymagania dotyczące kontroli jakości robót Ogólne wymagania dotyczące kontroli jakości robót podano w SST D.M Wymagania ogólne pkt Badanie przygotowania podłoŝa i przedznakowania Powierzchnia jezdni przed wykonaniem znakowania poziomego musi być całkowicie czysta i sucha. Przedznakowanie powinno być wykonane zgodnie z wymaganiami punktu Kontrola wykonywanego oznakowania poziomego Wymagania wobec oznakowania poziomego przedstawiono w tablicy 1. Wykonawca wykonując znakowanie poziome przeprowadza przed rozpoczęciem kaŝdej pracy oraz w czasie jej wykonywania, co najmniej raz dziennie, następujące badania: a) przed rozpoczęciem pracy: - sprawdzenie oznakowania opakowań, - wizualną ocenę stanu materiału, w zakresie jego jednorodności i widocznych wad, - pomiar wilgotności względnej powietrza, - pomiar temperatury powietrza i nawierzchni, Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 187

14 D Oznakowanie poziome b) w czasie wykonywania pracy: - pomiar grubości warstwy oznakowania, co najmniej l badanie na 1000 m2 oznakowania, - pomiar czasu schnięcia, wg POD-97, - wizualną ocenę równomierności rozłoŝenia kulek szklanych podczas objazdu w nocy, - pomiar poziomych wymiarów oznakowania w zgodności z Dokumentacją Projektową oraz Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki umieszczania ich na drogach. - wizualną ocenę równomierności skropienia (rozłoŝenia materiału) na całej szerokości linii, - oznaczenia czasu przejezdności, wg POD-97. Protokół z przeprowadzonych badań wraz z jedną próbką, jednoznacznie oznakowaną, na blasze (300 x 250 x 1,5 mm) Wykonawca powinien przechować do czasu upływu okresu gwarancji. W przypadku wątpliwości dotyczących wykonania oznakowania poziomego, InŜynier moŝe zlecić wykonanie badań: - widzialności w dzień, - widzialności w nocy, odpowiadających wymaganiom podanym w punkcie i wykonanych według metod określonych w Warunkach technicznych POD-97". JeŜeli wyniki tych badań wykaŝą wątpliwość wykonanego oznakowania to koszt badań ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiający Tolerancje Dopuszcza się następujące tolerancje w wykonaniu oznakowania poziomego: - szerokość linii nie moŝe być mniejsza od wymaganej, moŝe być większa nie więcej niŝ + 5 mm, - długość linii - 50 mm, - długość cyklu złoŝonego z linii i przerwy nie moŝe odbiegać od średniej liczonej z 10 kolejnych cykli o więcej niŝ 50 mm długości wymaganej, - rozstaw punktów naroŝnikowych (strzałki, litery, cyfry) - odchyłki od wymaganego wzoru nie mogą przekraczać ± 50 mm dla wymiaru długości Baterie słoneczne do zasilania znaków aktywnych Sprawdzenie poprawności wykonania konstrukcji wsporczej wraz z baterią słoneczną i podłączeniem do znaku prześwietlanego D-6 powinno być zgodne z zaleceniami producenta urządzenia. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne wymagania dotyczące obmiaru robót Ogólne wymagania dotyczące obmiaru robót podano w SST D.M Wymagania ogólne pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: a) 1 m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego oznakowania grubowarstwowego z mas chemoutwardzalnych: - linie ciągłe, - linie przerywane, - strzałki i inne symbole. b) 1 m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego oznakowania grubowarstwowego strukturalnego z funkcją akustyczną (oznakowanie dudniące) z mas chemoutwardzalnych: - linie ciągłe, - linie przerywane. c) 1 m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego wykonanie oznakowania cienkowarstwowego uszorstnionego: - linie ciągłe, - linie przerywane, - strzałki i inne symbole. d) 1 m (metr) wykonanego i odebranego przykręcenia separatorów ruchu do jezdni, Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 188

15 D Oznakowanie poziome e) 1 szt. (sztuka) wykonanego i odebranego przymocowania tablicy uchylnej U-24 z odbłyśnikiem, f) 1 m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego przykręcenia prefabrykowanych azyli, g) 1 szt. (sztuka) wykonanego i odebranego przymocowania punktowych elementów odblaskowych PEO biernych, h) 1 szt. (sztuka) wykonanego i odebranego przymocowania punktowych elementów odblaskowych PEO aktywnych wraz z konstrukcją wsporczą z baterią słoneczną. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D.M "Wymagania ogólne", pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności podano w SST D.M Wymagania ogólne pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania oznakowania poziomego wg pkt 7.2 a-h, obejmuje: - opracowanie Projektu Technologii i Organizacji Robót oraz Programu Zapewnienia Jakości, - prace pomiarowe, roboty przygotowawcze i oznakowanie robót oraz utrzymanie oznakowania, - zakup i dostarczenie niezbędnego materiału i sprzętu do wykonania robót, - zakup, dostarczenie i zastosowanie materiałów pomocniczych koniecznych do prawidłowego wykonania robót lub wynikających z przyjętej technologii robót, - projekt oznakowania i organizacji ruchu na czas robót, - oczyszczenie podłoŝa, - wykonanie przedznakowania, - wykonanie oznakowania grubowarstwowego masami, zgodnie z Dokumentacją Projektową oraz Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunkami umieszczania ich na drogach, - wykonanego oznakowania grubowarstwowego strukturalnego z funkcją akustyczną (oznakowanie dudniące) z mas chemoutwardzalnych zgodnie z Dokumentacją Projektową oraz Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunkami umieszczania ich na drogach, - wykonanie oznakowania cienkowarstwowego farbami, zgodnie z Dokumentacja Projektową oraz Szczegółowymi warunkami technicznymi dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunkami umieszczania ich na drogach, - przykręcenie separatorów ruchu do jezdni, - umocowania prefabrykowanych azyli, - umocowania tablic uchylnych, - przymocowania punktowych elementów odblaskowych biernych, - wykonanie wykopów pod fundamenty znaków, - ustawienie słupków w fundamencie i zamocowanie tablic znaków, - wykonanie i umocowanie punktowych elementów odblaskowych aktywnych zgodnie z opisem technicznym, - zakupu baterii słonecznych oraz wykonania i montaŝu konstrukcji wsporczych dla baterii słonecznych, - wyznaczenie miejsca wbudowania konstrukcji wsporczej dla baterii słonecznej - podłączenie kabli zasilających, - podłączenie zamontowanych punktowych elementów odblaskowych aktywnych do zasilania z baterii słonecznych, - uruchomienie punktowych elementów odblaskowych aktywnych, - ochrona oznakowania przed zniszczeniem w czasie robót - odwiezienie sprzętu, Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 189

16 D Oznakowanie poziome - uporządkowanie terenu robót; załadunek i wywóz materiałów z robiórek na wysypisko wraz z kosztami utylizacji lub na miejsce przystosowane do składowania poza terenem budowy, - utrzymanie oznakowania poziomego przez czas trwania robót budowlanych, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w SST. Lokalizację i ilość baterii słonecznych potrzebnych do zasilenia punktowych elementów odblaskowych aktywnych określi Wykonawca i uzgodni z InŜynierem. Wykonawca w swojej wycenie przewidzi odpowiednią ilość konstrukcji wsporczych wraz z bateriami słonecznymi. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-89/C Wyroby lakierowe. Pakowanie, przechowywanie i transport 2. PN-85/ Opakowania transportowe z zawartością. Znaki i znakowanie 3. PN-EN 1423:2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg Materiały do posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny) 3a. PN-EN Materiały do poziomego oznakowania dróg Materiały do 1423:2001/A1:2005 posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny (Zmiana Al) 4. PN-EN 1436:2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotyczące poziomego oznakowania dróg 4a. PN-EN 1436:2000/A1:2005 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotyczące poziomego oznakowania dróg (Zmiana A1) 5. PN-EN :2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 1: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu 5a. PN-EN :2000/A1:2005 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część l: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu (Zmiana Al) 5b. PN-EN :2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 2: Badania terenowe 6. PN-EN 1871:2003 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Właściwości fizyczne 6a. PN-EN :2004(U) Drogi samochodowe i lotniskowe - Metody badań - Część 4: Metoda pomiaru oporów poślizgu/poślizgnięcia na powierzchni: próba wahadła Przepisy związane i inne dokumenty 7. Załącznik nr 1-4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. Szczegółowe warunki techniczne dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki umieszczania ich na drogach, Dz. Ustaw nr 220, poz. 2181z dnia r. 8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie. sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041) 9. Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-97. Seria I - Informacje, Instrukcje. Zeszyt nr 55. IBDiM, Warszawa, Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD Seria I - Informacje, Instrukcje. IBDiM, Warszawa, w opracowaniu 11. Prawo przewozowe (Dz. U. nr 53 z 1984 r., poz. 272 z późniejszymi zmianami) 12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. 4 w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. nr 195, poz. 2011) 13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. nr 73, poz. 1679) 14. Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych (RID/ADR) 15. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych uprawnionych do ich wydania (Dz. U. nr 249, poz. 2497) Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 190

17 D Oznakowanie pionowe SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D Oznakowanie pionowe 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem oznakowania pionowego dla przebudowy wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. i Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji mają zastosowanie przy wykonywaniu oznakowania pionowego: a) ustawienie słupków z rur stalowych o średnicy 70 mm do znaków drogowych, b) ustawienie słupków kratowych typu wiązka z rur stalowych, c) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu A do gotowych słupków, d) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu B do gotowych słupków e) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu C do gotowych słupków f) przymocowanie tarcz małych znaków drogowych odblaskowych typu C do gotowych słupków g) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu D do gotowych słupków h) przymocowanie tablic znaków drogowych typu D o powierzchni do 4,5 m2 do konstrukcji wsporczych i) przymocowanie tablic znaków drogowych typu E o powierzchni do 4,5 m2 do konstrukcji wsporczych j) przymocowanie tarcz małych znaków drogowych odblaskowych typu E do gotowych słupków k) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu E do gotowych słupków l) przymocowanie tarcz średnich znaków drogowych odblaskowych typu F do gotowych słupków 1.4. Określenia podstawowe Znak pionowy - znak wykonany w postaci tarczy lub tablicy, z naniesionym na niej odblaskowym licem, zwykle umieszczony na konstrukcji wsporczej Tarcza znaku - element konstrukcyjny, na powierzchni, którego odblaskowe lico znaku. Tarcza moŝe być wykonana z róŝnych materiałów (stal, tworzywa syntetyczne itp.) -jako jednolita lub składana Lico znaku - przednia część znaku, słuŝąca do podania treści znaku. Lico znaku jest wykonane z folii odblaskowej, na powierzchni, której naniesiona jest treść przy uŝyciu transparentnych farb sitodrukowych bądź transparentnych kolorowych folii ploterowych. W przypadkach szczególnych (znak z przejrzystych tworzyw syntetycznych) lico znaku moŝe być zatopione w tarczy znaku Konstrukcja wsparcia znaku - słup (słupy), wysięgnik, wspornik itp., na którym zamocowana jest tarcza znaku, wraz z elementami słuŝącymi do przymocowania tarczy (śruby, zaciski itp.) Pozostałe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w SST D.M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D.M Wymagania ogólne pkt 1.5. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 191

18 D Oznakowanie pionowe 1.6. Wspólny Słownik Zamówień (CPV) Kody grup, klas i kategorii robót Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) dotyczących przedmiotu zamówienia podano w SST D.M Wymagania Ogólne. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST D.M Wymagania Ogólne pkt Materiały do oznakowania pionowego Materiałami do wykonania oznakowania pionowego według zakresu określonego w Dokumentacji Projektowej są: - prefabrykaty betonowe lub beton wykonywany "na mokro" do zamocowania konstrukcji wsporczych znaków, - konstrukcje wsporcze, - tarcze znaków, - folie odblaskowe, transparentne farby sitodrukowe, transparentne kolorowe folie ploterowe, - materiały do montaŝu znaków, - elementy łączące tarcze znaków i tablic ze słupkami nośnymi. Wszystkie znaki pionowe, wymienione w Dokumentacji Projektowej będą zamówione u producenta posiadającego certyfikat na znak CE dla produkcji pionowego oznakowania dróg, a takŝe gwarantującego trwałość znaków w okresie odpowiednim do typu folii odblaskowej uŝytej do wykonania lica znaku. I tak dla lic znaków wykonanych z folii odblaskowej typu 1, minimalna trwałość znaków wyniesie 7lat, dla lic znaków wykonanych z folii odblaskowej typu 2, minimalna trwałość znaków wyniesie 10 lat, a dla lic znaków wykonanych z folii odblaskowej typu 3 (pryzmatycznej), minimalna trwałość znaków wyniesie 12 lat. W przypadku wykonania tarcz znaków z blachy stalowej ocynkowanej ogniowo, maksymalna wymagana gwarantowana trwałość znaków wynosi 5 lat. KaŜdy materiał uŝyty do wykonania i zamocowania pionowego znaku drogowego, na który nie ma polskiej normy (PN), będzie posiadać Aprobatę Techniczną wydaną przez IBDiM. Dotyczy to zwłaszcza folii odblaskowych uŝytych do wykonania odblaskowych lic znaków. Nie wymaga się Aprobat Technicznych dla transparentnych farb sitodrukowych lub transparentnych kolorowych folii ploterowych, wykorzystywanych do wykonania kolorowych powłok lica znaku i stanowiących jego treść. Wybór tych materiałów będzie zgodny z zaleceniami producenta uŝytej folii odblaskowej Fundamenty znaków Fundamenty pod konstrukcje wsporcze oznakowania kierunkowego zostaną wykonane z betonu klasy nie mniejszej, niŝ B-20 spełniającego wymagania zgodnie z PN-EN 206-1:2000, a zbrojenie stalowe będzie zgodne z normą PN - 84/B Wykonanie i osadzenie kotew fundamentowych będzie zgodne z normą PN-85/ Posadowienie fundamentów powinno być wykonane na głębokości poniŝej przemarzania gruntuj. Fundamenty dla znaków A-D i F naleŝy wykonać z betonu B-20 według KPED karta nr Cement stosowany do betonu w fundamencie znaku powinien być cementem portlandzkim klasy 32,5, odpowiadający wymaganiom PN-EN 197-1:2000. Kruszywo stosowane do betonu powinno odpowiadać wymaganiom PN-86/B Woda do betonu powinna być "odmiany 1", zgodnie z wymaganiami normy PN-88/B Beton w fundamentach powinien być klasy, co najmniej B-20, zgodnie z PN-EN 206-1:2000. Rodzaj, wymiary i wymagania wytrzymałościowe prefabrykatów betonowych do zamocowania słupków i konstrukcji wsporczych w gruncie, powinny być zgodne z KPED - karta i naleŝy uzgodnić z InŜynierem. Sposób połączenia słupka z prefabrykatem wykonawca uzgodni z InŜynierem Konstrukcje wsporcze dla znaków kierunku o duŝych powierzchniach na jednej podporze typu wiązka Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 192

19 D Oznakowanie pionowe Konstrukcje wsporcze do wszystkich znaków powinny być obliczone w oparciu o normę PN-EN Przykładowa konstrukcja wsporcza przestrzenna wykonana jest z trzech rur połączonych jarzmami. Połączenie rury z jarzmem przy pomocy śrub. Całość stanowi słup trój gałęziowy o podstawie trójkąta równobocznego. Jarzmo wykonuje się z 3 odcinków rur połączonych na trwałe płaskownikiem. Rozwiązanie konstrukcje wsporczych dla znaków E zaproponuje Wykonawca i uzgodni z InŜynierem, w zaleŝności od ich wymiarów liniowych. Będą one wykonane w postaci konstrukcji kratowych przestrzennych z ocynkowanych rur, kątowników lub o innym kształcie zaakceptowanym przez InŜyniera. Konstrukcje wsporcze mogą posiadać wyjątkowo dwie podpory. Zamocowanie tarcz oznakowania kierunkowego do konstrukcji wsporczych zostanie wykonane przy uŝyciu uchwytów uniwersalnych, ocynkowanych ogniowo. Konstrukcje wsporcze znaków oraz sposób połączenia konstrukcji wsporczej z fundamentem zaproponuje Wykonawca i uzgodni z InŜynierem. Kształtowniki powinny odpowiadać wymaganiom PN-91/H Do kaŝdej partii dla rur i kształtowników wytwórca powinien dostarczyć "zaświadczenie o jakości" stwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami normy, zawierające, co najmniej: nazwę lub znak towarowy wytwórcy, oznaczenie wyrobu i stwierdzenie o zgodności wyrobu z wymaganiami normy. Powłoka metalizacyjna cynkowa na konstrukcjach wsporczych do znaków powinna być z cynku o czystości nie mniejszej niŝ 99,5% i odpowiadać wymaganiom BN-89/ Minimalna grubość powłoki metalizacyjnej cynkowej naraŝonej na działanie korozji atmosferycznej wg BN-89/ , w warunkach umiarkowanych wynosi 120 µm Rury i kształtowniki na słupki i konstrukcje do znaków Rury powinny odpowiadać wymaganiom PN-H-74219, PN-H lub innej normy zaakceptowanej przez InŜyniera. Powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna rur nie powinna wykazywać wad w postaci łusek, pęknięć, zwalcowań i naderwań. Dopuszczalne są nieznaczne nierówności, pojedyncze rysy wynikające z procesu wytwarzania, mieszczące się w granicach dopuszczalnych odchyłek wymiarowych. Końce rur powinny być obcięte równo i prostopadle do osi rury. PoŜądane jest, aby rury były dostarczane o długościach: - dokładnych, zgodnych z zamówieniem; z dopuszczalną odchyłką ± 10 mm, - wielokrotnych w stosunku do zamówionych długości dokładnych poniŝej 3 m z naddatkiem 5 mm na kaŝde cięcie i z dopuszczalną odchyłką dla całej długości wielokrotnej, jak dla długości dokładnych. Rury powinny być proste. Dopuszczalna miejscowa krzywizna nie powinna przekraczać 1,5 mm na 1 m długości rury. Rury powinny być wykonane ze stali w gatunkach dopuszczonych przez normy (np. R 55, R 65, 18G2A): PN-H , PN-H-84018, PN-H-84019, PN-H lub inne normy po zaakceptowaniu przez InŜyniera. Do ocynkowania rur stosuje się gatunek cynku Raf według PN-H Rury powinny być dostarczone bez opakowania w wiązkach lub luzem względnie w opakowaniu uzgodnionym z Zamawiającym. Rury powinny być cechowane indywidualnie (dotyczy średnic 31,8 mm i większych i grubości ścianek 3,2 mm i większych) lub na przywieszkach metalowych (dotyczy średnic i grubości mniejszych od wyŝej wymienionych). Cechowanie na rurze lub przywieszce powinno, co najmniej obejmować: znak wytwórcy, znak stali i numer wytopu. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 193

20 D Oznakowanie pionowe Tablica 1a. Rury stalowe okrągłe bez szwu walcowane na gorąco wg PN-H Średnica Grubość Masa 1 m Dopuszczalne odchyłki zewnętrzna mm ścianki mm kg/m średnicy zewnętrznej grubości ścianki 44,5 48,3 51,0 54,0 57,0 60,3 63,5 70,0 76,1 82,5 88,9 101,6 102,0 108,0 114,0 114,3 121,0 od 2,6 do 11,0 od 2,6 do 11,0 od 2,6 do 12,5 od 2,6 do 14,2 od 2,9 do 14,2 od 2,9 do 14,2 od 2,9 do 16,0 od 2,9 do 16,0 od 2,9 do 20,0 od 3,2 do 20,0 od 3,2 do 34,0 od 3,6 do 20,0 od 4,0 do 12,0 od 3,6 do 20,0 od 4,0 do 14,0 od 3,6 do 20,0 od 4,0 do 16,0 od 2,69 do 9,09 od 2,93 do 10,01 od 3,10 do 11,9 od 3,30 do 13,9 od 3,87 do 15,0 od 4,11 do 16,1 od 4,33 do 18,7 od 4,80 do 21,3 od 5,24 do 27,7 od 6,26 do 30,8 od 6,76 do 34,0 od 8,70 do 40,2 od 9,67 do 26,6 od 9,27 do 43,4 od 10,9 do 34,5 od 9,83 do 46,5 od 11,5 do 41,4 ± 1,25 % ± 15 % Tablica 1b. Kątowniki równoramienne wg PN-H Wymiary Grubość Masa 1 m Dopuszczalne odchyłki ramion mm ramienia mm kątownika kg/m długości ramienia grubości ramion 40 x x x x x x x x x 100 od 4 do 5 od 4 do 5 od 4 do 6 od 5 do 8 od 6 do 9 od 5 do 9 od 6 do 10 od 6 do 11 od 8 do 12 od 2,42 do 2,97 od 2,74 do 3,38 od 3,06 do 4,47 od 4,57 do 7,09 od 5,91 do 8,62 od 5,76 do 10,00 od 7,34 do 11,90 od 8,30 do 14,70 od 12,20 do 17,80 ± 1 ± 1 ± 1,5 ± 1,5 ± 1,5 ± 1,5 ± 1,5 ± 1,5 ± 2 ± 0,4 ± 0,4 ± 0,5 ± 0,5 ± 0,5 ± 0,5 ± 0,5 ± 0,5 ± 0,6 Kształtowniki powinny odpowiadać wymaganiom PN-H Powierzchnia kształtownika powinna być charakterystyczna dla procesu walcowania i wolna od wad jak widoczne łuski, pęknięcia, zwalcowania i naderwania. Dopuszczalne są usunięte wady przez szlifowanie lub dłutowanie z tym, Ŝe obrobiona powierzchnia powinna mieć łagodne wycięcia i zaokrąglone brzegi, a grubość kształtownika nie moŝe zmniejszyć się poza dopuszczalną dolną odchyłkę wymiarową dla kształtownika. Kształtowniki powinny być obcięte prostopadle do osi wzdłuŝnej kształtownika. Powierzchnia końców kształtownika nie powinna wykazywać rzadzizn, rozwarstwień, pęknięć i śladów jamy skurczowej widocznych nieuzbrojonym okiem. Kształtowniki powinny być ze stali St3W lub St4W oraz mieć własności mechaniczne według PN-H tablica 1A lub innej uzgodnionej stali i normy pomiędzy Zamawiającym i wytwórcą. Kształtowniki mogą być dostarczone luzem lub w wiązkach z tym, Ŝe kształtowniki o masie do 25 kg/m dostarcza się tylko w wiązkach. Przebudowa wraz z odwodnieniem i budową ścieŝki rowerowej drogi powiatowej 1809 O Izbicko - Ligota dolna na odcinku Izbicko Otmice 194