2 Wymagania edukacyjne

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne 11 2 Wymagania edukacyjne Wymagania edukacyjne przygotowano w formie zestawienia wiadomoêci i umiej tnoêci, które uczeƒ powinien opanowaç po omówieniu poszczególnych tematów podr cznika. Miarà tych osiàgni ç sà normy jakoêciowe zawarte w poziomach wymagaƒ: koniecznym, podstawowym, rozszerzajàcym i dope niajàcym. Pomogà one nauczycielowi w obiektywnej ocenie pracy i post pów ucznia. Wymagania edukacyjne zosta y opracowane przez panià Barbar Tomczak. Kryteria oceniania nale y dostosowaç do poziomu ucznia. Poziomy wymagaƒ Poziom wymagaƒ koniecznych (K) obejmuje umiej tnoêci potrzebne do Êwiadomego udzia u ucznia w zaj ciach szkolnych. Zak ada równie wykonywanie przez niego prostych zadaƒ zwiàzanych z yciem codziennym. Pozwala na wystawienie oceny dopuszczajàcej. Poziom wymagaƒ podstawowych (P), zapewniajàcy ocen dostatecznà, zak ada opanowanie wa nych i najbardziej uniwersalnych wiadomoêci. Stanowià one podstaw percepcji treêci na wy szych poziomach. Poziom wymagaƒ rozszerzajàcych (R), zapewniajàcy ocen dobrà, obejmuje treêci trudniejsze. Sà one w pewnym stopniu hipotetyczne, przydatne, ale nie niezb dne na danym etapie kszta cenia. PoÊrednio mogà byç u yteczne w pozaszkolnej dzia alnoêci ucznia. Poziom wymagaƒ dope niajàcych (D), pozwalajàcy na wystawienie oceny bardzo dobrej, zak ada opanowanie pe nego zakresu treêci kszta cenia. Zawiera elementy trudne do przyswojenia, wyjàtkowo z o one i twórcze pod wzgl dem naukowym. Oceniajàc wiedz i umiej tnoêci ucznia, nale y jednak uwzgl dniç jego indywidualne mo liwoêci. Trzeba te wziàç pod uwag jego zaanga owanie w prac na lekcji oraz na zaj ciach dodatkowych. Kategorie celów nauczania W zamieszczonych wymaganiach edukacyjnych zastosowano oznaczenia kategorii celów nauczania na podstawie taksonomii ABC wed ug prof. Boles awa Niemierki. Poziom Kategoria celu WiadomoÊci A. Zapami tywanie wiadomoêci B. Zrozumienie wiadomoêci Umiej tnoêci C. Stosowanie wiadomoêci w sytuacjach typowych D. Stosowanie wiadomoêci w sytuacjach problemowych

2 II. Rolnictwo Dzia programu Lp. Temat Geografia ekonomiczna geografià cz owieka Ilu nas jest? Rozmieszczenie ludnoêci Mozaika spo eczna Ludzie migrujà ycie w wielkim mieêcie Problem wy ywienia ludnoêci Êwiata Czynniki rozwoju rolnictwa i u ytkowanie ziemi I. Spo eczeƒstwo 12 Wymagania edukacyjne konieczny rozumie termin: geografia ekonomiczna podaje przyk ady gospodarczej dzia alnoêci cz owieka wskazuje przyk ady map gospodarczych rozumie terminy: wspó czynnik przyrostu naturalnego, piramida wieku wyjaênia wp yw przyrostu naturalnego na liczb ludnoêci rozumie poj cia: spo eczeƒstwo m ode, spo eczeƒstwo stare wymienia najwa niejsze czynniki przyrodnicze, które wp ywajà na rozmieszczenie ludnoêci na Ziemi rozumie termin: g stoêç zaludnienia omawia rozmieszczenie ludnoêci Chin, pos ugujàc si mapà rozumie terminy: naród, j zyk urz dowy, mniejszoêç narodowa wymienia przyk ady rodzin j zykowych na Ziemi wyjaênia zró nicowanie religijne Êwiata rozumie poj cia: migracja wewn trzna, migracja zewn trzna, migracja sta a, migracja okresowa podaje przyczyny migracji ludnoêci wskazuje na mapie Êwiata kierunki migracji zewn trznej wyjaênia terminy: urbanizacja, slumsy wskazuje ró nice mi dzy aglomeracjà a konurbacjà wskazuje na mapie Êwiata wielkie miasta rozumie poj cia: g ód, niedo ywienie wskazuje sposoby uzyskiwania ywnoêci omawia sposoby walki z g odem na przyk adzie Kambod y wymienia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa wymienia formy u ytkowania ziemi omawia u ytkowanie ziemi w Chinach Poziom wymagaƒ podstawowy rozszerzajàcy analizuje kartogram, kartodiagram i metod kropkowà wyjaênia znaczenie geografii ekonomicznej w praktyce wyjaênia i analizuje przyczyny wzrostu liczby ludnoêci na Êwiecie oblicza wspó czynnik przyrostu naturalnego analizuje na planszy model rozwoju demograficznego charakteryzuje poszczególne fazy przyrostu naturalnego omawia struktur wiekowà ludnoêci na podstawie piramidy wieku wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze, które wp ywajà na rozmieszczenie ludnoêci na Ziemi omawia i uzasadnia nierównomierne rozmieszczenie ludnoêci Chin, spowodowane czynnikami przyrodniczymi i pozaprzyrodniczymi charakteryzuje czynniki decydujàce o rozmieszczeniu ludnoêci na Ziemi o najwi kszej g stoêci zaludnienia oraz regiony niezamieszka e wymienia religie skupiajàce najwi cej wyznawców czyta i analizuje map J zyki Êwiata potrafi przyporzàdkowaç j zyki sàsiadów Polski do grup j zykowych omawia rozmieszczenie skupisk wyznawców najwa niejszych religii rozumie przyczyny konfliktów etnicznych i religijnych na przyk adzie krajów by ej Jugos awii rozumie i uzasadnia wp yw migracji zewn trznej na przyrost rzeczywisty ludnoêci omawia rol gastarbeiterów w gospodarce Niemiec wskazuje ró nic mi dzy migracjà wewn trznà a migracjà zewn trznà omawia przyczyny migracji wewn trznych i ich wp yw na zmiany spo eczne wskazuje przyczyny i kierunki migracji zewn trznych oblicza przyrost rzeczywisty charakteryzuje najwa niejsze funkcje miast analizuje wybrane strefy wielkiego miasta omawia przyczyny powstawania slumsów wyjaênia, dlaczego wokó europejskich miast nie tworzà si dzielnice n dzy g odu i niedo ywienia wyjaênia ró nice mi dzy g odem a niedo ywieniem omawia przyczyny g odu na Êwiecie: przyrodnicze, np. susze, powodzie; pozaprzyrodnicze, np. wojny wymienia przyczyny zmian w strukturze u ytkowania ziemi Holandii i Chin analizuje tabel przedstawiajàcà struktur u ytkowania ziemi w wybranych krajach charakteryzuje przyczyny zmian w strukturze u ytkowania ziemi Holandii i Chin porównuje u ytkowanie ziemi w Holandii i Chinach dope niajàcy analizuje powiàzania i wspó zale noêci mi dzy geografià ekonomicznà a innymi naukami analizuje zró nicowanie przyrostu naturalnego na Êwiecie przyczyny i konsekwencje omawia wp yw procesów demograficznych na gospodark i Êrodowisko przyrodnicze uzasadnia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludnoêci na Ziemi, pos ugujàc si konkretnymi przyk adami podaje czynniki wp ywajàce na g stoêç zaludnienia swojego regionu wyjaênia, na czym polega mozaika spo eczna wspó czesnego Êwiata uzasadnia potrzeb tolerancji w yciu spo eczeƒstw i narodów analizuje zmiany w strukturze demograficznej i narodowoêciowej Êwiata, powodowane przez migracj zewn trznà analizuje i interpretuje dane statystyczne i wykresy dotyczàce migracji, na ich podstawie wyciàga wnioski omawia wp yw urbanizacji na zmiany w Êrodowisku przyrodniczym wskazuje pozytywne i negatywne skutki urbanizacji uzasadnia potrzeb walki z g odem wskazuje ró ne sposoby walki z kl skà g odu rozumie i wykazuje ró nice mi dzy u ytkowaniem ziemi w krajach wysoko rozwini tych i krajach rozwijajàcych si

3 III. Przemys i us ugi II. Rolnictwo Gospodarowanie w górach Produkcja roêlinna Produkcja zwierz ca Polityka rolna Rolnictwo uprzemys owione czy ekologiczne? Podziemne bogactwa Ropa naftowa p ynne z oto Czynniki lokalizacji przemys u wskazuje na mapie Europy Szwajcari i Alpy wymienia sektory gospodarki, które mogà rozwijaç si w górach turystyka i rolnictwo rozumie termin: produkcja roêlinna wymienia grupy roêlin uprawnych wraz z przyk adami omawia przyrodnicze warunki uprawy ry u w Indiach wymienia zwierz ta hodowlane wskazuje na mapie Êwiata g ówne obszary hodowli byd a, trzody chlewnej i owiec omawia przyczyny rozwoju hodowli zwierzàt w Mongolii rozumie, e wielkoêç produkcji rolnej nie zale y od liczby osób zatrudnionych w rolnictwie wymienia czynniki pozaprzyrodnicze wp ywajàce na wielkoêç produkcji rolnej wymienia cechy rolnictwa Belgii rozumie terminy: rolnictwo ekologiczne, rolnictwo uprzemys owione, rolnictwo intensywne, rolnictwo ekstensywne rozumie znaczenie rolnictwa ekologicznego rozumie poj cie: surowce mineralne wymienia przyk ady surowców energetycznych, metalicznych, chemicznych i budowlanych rozumie i uzasadnia znaczenie surowców energetycznych w rozwoju przemys u i transportu wskazuje na mapie Êwiata RPA i omawia baz surowcowà tego kraju wskazuje na mapie Êwiata paƒstwa b dàce najwi kszymi producentami ropy naftowej omawia znaczenie ropy naftowej w gospodarce Arabii Saudyjskiej rozumie termin: okr g przemys owy wymienia trzy okr gi przemys owe w Rosji i omawia czynniki ich lokalizacji omawia wp yw barier przyrodniczych (orograficznych, glebowych i klimatycznych) na rolnictwo wyjaênia, dlaczego w górach rozwija si hodowla pastwiskowa rozumie i uzasadnia znaczenie upraw dla produkcji ywnoêci wskazuje na mapie Êwiata g ówne obszary upraw najwa niejszych roêlin uprawnych wyjaênia termin: plon omawia znaczenie hodowli wybranych zwierzàt trzody chlewnej, byd a, owiec, drobiu, koni w przesz oêci i obecnie wyjaênia znaczenie poj ç: polityka rolna, nadprodukcja ywnoêci wskazuje paƒstwa o du ym i ma ym zatrudnieniu w rolnictwie wymienia pozytywne i negatywne skutki rolnictwa uprzemys owionego omawia znaczenie surowców mineralnych w rozwoju gospodarczym paƒstw wyjaênia, dlaczego rop naftowà zaliczamy do surowców nieodnawialnych rozumie znaczenie ropy naftowej w gospodarce i transporcie wymienia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji zak adów przemys owych wskazuje na mapie Êwiata najwi ksze pasma górskie omawia tradycyjne i wspó czesne formy gospodarowania w górach rozumie wp yw gospodarki rolnej na zmiany w Êrodowisku naturalnym gór analizuje zale noêci mi dzy warunkami klimatycznymi a produkcjà roêlinnà uzasadnia potrzeb produkcji roêlinnej na przyk adzie Indii omawia znaczenie hodowli zwierzàt dla produkcji ywnoêci i rozwoju przemys u wyjaênia przyczyny ma ego wykorzystania gospodarczego byd a w Indiach i trzody chlewnej w krajach arabskich wyjaênia przyczyny ma ego zatrudnienia w rolnictwie w paƒstwach wysoko rozwini tych na przyk adzie Belgii omawia procesy spo eczne zachodzàce w krajach wysoko rozwini tych wyjaênia przyczyny gwa townego rozwoju rolnictwa uprzemys owionego uzasadnia potrzeb rozwoju rolnictwa ekologicznego charakteryzuje znaczenie poszczególnych surowców w przesz oêci i obecnie omawia rol surowców mineralnych w rozwoju gospodarczym RPA rozumie i uzasadnia, e wielkoêç wydobycia i cena ropy naftowej majà wp yw na gospodark paƒstw omawia cele organizacji OPEC wskazuje eksporterów i importerów ropy naftowej omawia czynniki lokalizacji zak adów przemys owych w przesz oêci i obecnie charakteryzuje okr gi przemys owe w Rosji z uwzgl dnieniem czynników ich lokalizacji wyjaênia, dlaczego rolnicy w górach stosujà du à ró norodnoêç upraw uzasadnia, dlaczego góry to tereny rozwoju gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych omawia znaczenie upraw w gospodarczej dzia alnoêci cz owieka charakteryzuje bariery przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju hodowli zwierzàt na Ziemi wskazuje zale noêci mi dzy poziomem rozwoju rolnictwa a liczbà zatrudnionych w rolnictwie w wybranych paƒstwach wyjaênia przyczyny nadprodukcji ywnoêci w paƒstwach UE omawia polityk rolnà UE wykazuje ró nice mi dzy rolnictwem intensywnym a ekstensywnym oraz rolnictwem uprzemys owionym a ekologicznym wskazuje zale noêci mi dzy zasobami surowcowymi i ich przetwórstwem a poziomem rozwoju gospodarczego na przyk adzie wybranych paƒstw uzasadnia potrzeb zast powania ropy naftowej innymi êród ami energii uzasadnia twierdzenie, e ropa naftowa jest podstawà rozwoju spo eczno-gospodarczego paƒstw rozumie i wskazuje zmiany znaczenia czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych dla lokalizacji zak adów przemys owych

4 IV. Problemy wspó czesnego Êwiata 14 Wymagania edukacyjne Dzia programu Lp. Temat 17. Gdy brak surowców 18. Nieodnawialne êród a energii Odnawialne êród a energii Przemys wysokiej technologii Rodzaje i znaczenie transportu 22. Turystyka korzyêci i zagro enia Przyczyny i skutki bezrobocia Kraje bogate i biedne III. Przemys i us ugi konieczny pokazuje na mapie Êwiata paƒstwa azjatyckie tygrysy omawia przemys Tajwanu wymienia odnawialne i nieodnawialne êród a energii rozumie znaczenie energii elektrycznej i energetyki w yciu cz owieka i gospodarce paƒstw wymienia odnawialne êród a energii wskazuje na mapie Êwiata kraje, które w znacznym stopniu wykorzystujà odnawialne êród a energii wymienia produkty przemys u wysokiej technologii wskazuje na mapie Êwiata USA i Dolin Krzemowà omawia najwa niejsze czynniki lokalizacji przemys u wysokiej technologii rozumie poj cia: komunikacja, transport, àcznoêç wymienia rodzaje transportu omawia wp yw transportu na gospodark kraju wymienia przyczyny rozwoju turystyki na Êwiecie omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju turystyki omawia wp yw rozwoju turystyki na zmiany spo eczno-gospodarcze na przyk adzie Portugalii wymienia g ówne przyczyny bezrobocia charakteryzuje skutki bezrobocia wymienia wskaêniki poziomu ycia wskazuje na mapie Êwiata kraje o wysokim, Êrednim i niskim stopniu rozwoju spo ecznego Poziom wymagaƒ podstawowy rozszerzajàcy rozumie znaczenie substytutów i surowców odnawialnych w produkcji przemys owej wskazuje znaczenie myêli technicznej dla rozwoju gospodarki omawia eksport Tajwanu analizuje zalety i wady energetyki jàdrowej omawia zmiany w produkcji energii elektrycznej w Szwecji uzasadnia potrzeb racjonalnego gospodarowania nieodnawialnymi zasobami energetycznymi uzasadnia potrzeb zmiany struktury produkcji energii elektrycznej na przyk adzie wybranych paƒstw wymienia pozytywne i negatywne skutki budowy zapór na rzekach uzasadnia potrzeb wi kszego wykorzystywania odnawialnych êróde energii wskazuje na mapie Êwiata paƒstwa, w których rozwinà si przemys high-tech wymienia produkty przemys u wysokiej technologii analizuje powiàzania przemys u high-tech z wy szymi uczelniami, infrastrukturà transportu i czystym Êrodowiskiem omawia, korzystajàc z podr cznika, wady i zalety poszczególnych rodzajów transportu analizuje poziom rozwoju transportu w wybranych krajach omawia wp yw poszczególnych rodzajów transportu na Êrodowisko przyrodnicze wskazuje na mapie Êwiata paƒstwa najbardziej atrakcyjne turystycznie rozumie wp yw turystyki na zmiany w Êrodowisku przyrodniczym analizuje przyczyny gwa townego rozwoju turystyki na Êwiecie i paƒstwa o najkorzystniejszych walorach turystycznych uzasadnia swój wybór rozumie znaczenie wykszta cenia w przezwyci aniu bezrobocia omawia zmiany w strukturze zatrudnienia we Francji wyjaênia, dlaczego bezrobocie jest groêne uzasadnia, dlaczego Bangladesz to kraj biedny wskazuje przyczyny ró nic gospodarczych i spo ecznych mi dzy paƒstwami uzasadnia znaczenie rozwoju oêwiaty i nauki w przezwyci aniu biedy na Êwiecie dope niajàcy omawia znaczenie substytutów i surowców odnawialnych w rozwoju gospodarczym uzasadnia twierdzenie, e o poziomie rozwoju gospodarczego paƒstw i yciu spo- eczeƒstw nie decydujà surowce mineralne przewiduje rozwój energetyki w przysz oêci uzasadnia swojà odpowiedê omawia bariery utrudniajàce wykorzystanie odnawialnych êróde energii uzasadnia twierdzenie, e przemys high-tech jest przemys em przysz oêci analizuje najnowsze kierunki rozwoju transportu na Êwiecie wykazuje wspó zale noêci mi dzy poziomem rozwoju transportu a stanem gospodarki paƒstwa omawia pozytywny i negatywny wp yw turystyki na Êrodowisko przyrodnicze, gospodark i kultur analizuje czynniki wp ywajàce na poziom bezrobocia w paƒstwach o ró nym stopniu rozwoju gospodarczego uzasadnia, dlaczego wykszta cenie przyczynia si do zmniejszenia bezrobocia porównuje wskaêniki rozwoju spo ecznego HDI paƒstw wysoko rozwini tych i rozwijajàcych si omawia przyczyny ró nic

5 IV. Problemy wspó czesnego Êwiata Globalna gospodarka Wspó praca mi dzynarodowa Funkcjonowanie Unii Europejskiej Skutki integracji europejskiej èród a konfliktów mi dzynarodowych Najwa niejsze obszary konfliktów i ich skutki Degradacja Êrodowiska naturalnego Cz owiek zmienia i chroni Êrodowisko rozumie termin: globalizacja omawia korzyêci spo eczno-gospodarcze wynikajàce z globalizacji w Czechach wyjaênia terminy: handel mi dzynarodowy, eksport, import wymienia najbardziej znane organizacje mi dzynarodowe (ONZ, UE, NAFTA, WNP, NATO, OPEC) omawia korzyêci gospodarcze Kanady w ramach uk adu NAFTA wskazuje na mapie paƒstwa UE rozumie przyczyny integracji paƒstw w ramach UE omawia flag i hymn UE wie, e Polska jest krajem nale àcym do UE wymienia przyczyny konfliktów na Êwiecie wskazuje na mapie Êwiata regiony konfliktów zbrojnych (Izrael, Irak, Czeczenia) wyjaênia terminy: wojna, terroryzm wymienia êród a i rodzaje zanieczyszczeƒ atmosfery rozumie negatywny wp yw efektu cieplarnianego, dziury ozonowej i kwaênych deszczów na Êrodowisko naturalne wskazuje przyk ady wp ywu dzia alnoêci cz owieka na zmiany w Êrodowisku przyrodniczym omawia formy ochrony przyrody charakteryzuje park narodowy Yorkshire Dales w Wielkiej Brytanii podaje i omawia przyk ady pozytywnych i negatywnych skutków dzia ania mi dzynarodowych korporacji charakteryzuje rodzaje wspó pracy mi dzynarodowej wskazuje przyk ady dzia alnoêci paƒstw w ramach UE i korzyêci z nich wynikajàce rozumie i wyjaênia, na czym polega niebezpieczeƒstwo konfliktów zbrojnych dla spo eczeƒstw lokalnych i dla Êwiata omawia zmiany klimatyczne i ich wp yw na Êrodowisko naturalne Tanzanii wyjaênia znaczenie rezerwatów przyrody i parków narodowych w ochronie przyrody omawia na przyk adach mi dzynarodowe wspó zale noêci w gospodarce i handlu rozumie przyczyny integracji ekonomicznej i politycznej paƒstw wyjaênia poj cie: c o i jego rol w handlu mi dzynarodowym omawia przyczyny powstania UE omawia g ówne dziedziny integracji w ramach UE analizuje dzia alnoêç g ównych filarów UE wymienia najwi ksze konflikty zbrojne na Êwiecie po II wojnie Êwiatowej i omawia ich przyczyny podaje przyk ady Êrodków bezpieczeƒstwa podejmowanych w krajach Europy i USA, aby zapobiec atakom terrorystycznym wymienia negatywne skutki zanieczyszczenia atmosfery wyjaênia mechanizm powstawania efektu cieplarnianego, dziury ozonowej i kwaênych deszczów charakteryzuje najgroêniejsze dla Êrodowiska przyrodniczego formy gospodarczej dzia alnoêci cz owieka omawia ró ne formy ochrony Êrodowiska przyrodniczego charakteryzuje efekty globalizacji na przyk adzie inwestycji zagranicznych wybranych koncernów przedstawia w asne stanowisko wobec procesów globalizacji gospodarki w oparciu o materia y êród owe artyku y z prasy, internet charakteryzuje dzia alnoêç najwa niejszych organizacji mi dzynarodowych na podstawie materia ów êród owych wskazuje pozytywne i negatywne skutki procesów integracyjnych wymienia instytucje UE i ich zadania analizuje pozytywne i negatywne skutki integracji paƒstw UE ocenia znaczenie ONZ w rozwiàzywaniu konfliktów mi dzynarodowych uzasadnia tez, e terroryzm stanowi najwi ksze zagro enie dla pokoju na Êwiecie wykazuje zwiàzki mi dzy efektem cieplarnianym a zmianami klimatycznymi i zmianami w Êrodowisku naturalnym uzasadnia potrzeb ochrony Êrodowiska przyrodniczego, w tym tworzenia rezerwatów i parków narodowych