TECHNIKI DOKONYWANIA OSZUSTW W HANDLU ELEKTRONICZNYM W INTERNECIE Z WYKORZYSTANIEM SIECI ANONIMIZUJ CYCH

Transkrypt

1 TECHNIKI DOKONYWANIA OSZUSTW W HANDLU ELEKTRONICZNYM W INTERNECIE Z WYKORZYSTANIEM SIECI ANONIMIZUJ CYCH MARCIN KURZEJA, UKASZ ZAKONNIK Uniwersytet ódzki Streszczenie W artykule autorzy opisuj potencjalne metody dokonania oszustw w sieci Internet, których ofiar mog pa przede wszystkim zwykli u ytkownicy ale tak e instytucje i korporacje. Tematyka artyku u skupia si na wykorzystaniu wspó czesnych technik anonimizuj cych oraz narz dzi do wykonywania oszustw. S owa kluczowe: tor, oszustwa internetowe, bitcoin, sieci anonimizuj ce, kryptowaluty 1. Wprowadzenie wspó czesne oszustwa internetowe Ocenia si, e tylko w samym roku 2011 oszustwa on-line spowodowa y straty na poziomie 3,4 mld $ i to wy cznie w samych USA (co stanowi o ~1% warto ci ca ego handlu w tym kraju) [1]. Co alarmuj ce skala oszustw zwi ksza si z roku na rok. Przyczynia si do tego przede wszystkim obserwowany w ostatnich latach, sta y wzrost sektora handlu elektronicznego oraz mnogo ogólnodost pnych narz dzi umo liwiaj cych przeprowadzenie skutecznego oszustwa [17]. Analizuj c g ówne przyczyny wzrostu ilo ci oszustw w handlu elektronicznym w Internecie nale y od razu zaznaczy jedn kwesti niemo liwym jest odwrócenie korelacji pomi dzy skal handlu a ilo ci oszustw. Dokonywanie oszustw jest po prostu nazbyt intratnym zaj ciem, daj cym zyski nazbyt wielu osobom. Bardzo istotn przyczyn umo liwiaj c dokonywanie oszustw jest tak e niedoskona o zabezpiecze oraz niemo no zapobiegni cia b dom ludzkim. Mówi c o niedoskona o ci zabezpiecze trzeba mie na uwadze zabezpieczenia kont bankowych, kart debetowych/kredytowych oraz serwisów og oszeniowych i aukcyjnych. W wielu przypadkach, g ównym powodem wszelkiego rodzaju oszustw jest czynnik ludzki du a cz w ama jest dokonywana dzi ki niefrasobliwo ci u ytkownika pobieraj cego oprogramowanie z niepewnego ród a (cz sto w celu unikni cia zap aty), w tpliwa aktywno na portalach spo eczno ciowych oraz wielokrotne stosowanie tych samych hase. Obecnie ocenia si, e ju oko o 1/5 u ytkowników Internetu pad a ofiar przest pców w zakresie cho by utraty w asnego konta , b d konta na portalu spo eczno ciowym [10]. Kolejn przyczyn wzrostu skali przest pstw jest dost pno atwych w u yciu narz dzi do anonimizacji aktywno ci w sieci (i po rednio w wiecie rzeczywistym). Do pierwszej kategorii tych narz dzi nale y zaliczy przede wszystkim narz dzia powi zane z technologi TOR (ang. The Onion Router). Poj cie technologii TOR i jej zastosowanie b dzie obja niane i analizowane w dalszej cz ci artyku u. Do drugiej kategorii nale y zaliczy nowoczesne produkty typu przedp aconych kart debetowych, które umo liwiaj wygodny odbiór gotówki przy minimalizacji mo liwo ci fizycznej identyfikacji.

2 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, Intencj podj cia niniejszego tematu jest poszerzenie i uporz dkowanie wiedzy oraz u wiadomienie odbiorców, co do technicznych mo liwo ci i umiej tno ci potencjalnych cyberprzest pców. 2. Technologie i narz dzia wykorzystywane przez przest pców Podstawowym problemem przest pców internetowych (i paradoksalnie wielu aktywistów monitoruj cych nadu ycia w adzy) jest zachowanie anonimowo ci. Wspó czesna struktura sieci Internet wydaje si zapewnia anonimowo obywateli, jednak nie jest to stwierdzenie w pe ni prawdziwe. Organy cigania mog w do prosty sposób ustali to samo poszukiwanych osób na podstawie adresu IP. Istniej jednak ju narz dzia informatyczne pozwalaj ce w szerokim zakresie unika powi zania to samo ci danej osoby z danym adresem IP. Do technologii i narz dzi pozwalaj cych zwi kszy anonimowo dzia a mo na zaliczy : sie TOR (oraz inne sieci anonimizuj ce), VPN, SOCKS/PROXY i podobne [11]. Na szczególn uwag zas uguj zw aszcza wszystkie narz dzia oparte o technologi sieci TOR, pozwala ona bowiem na anonimizacj ruchu nie tylko wewn trz samej sieci TOR ale tak e w komunikacji do serwerów znajduj cych si w standardowym Internecie. Do narz dzi opartych o sie TOR poza dedykowan przegl dark nale y zaliczy : instalowany (jednak ju nie wspierany) plugin/dodatek; systemy oparte o Linux (takie jak Tails oraz Whonix [5]); ró nego rodzaju typy serwerów/us ug po rednicz cych. Sama sie TOR jest wirtualn sieci komputerow implementuj c wielokrotne szyfrowanie oraz przesy anie danych poprzez szereg w z ów po rednicz cych. Technologia ta u ywana jest w celu anonimizacji ruchu w sieci Internet i ma uniemo liwi (lub cho by stanowczo utrudni ) ledzenie dzia a pojedynczego u ytkownika. W praktyce dzia anie TOR polega w uproszczeniu na przesy aniu danych u ytkownika poprzez inne komputery (w z y) w sieci Internet. Komputery te s odpowiednio skonfigurowane do wspó pracy z sieci TOR. Proces ten umo liwia zamaskowanie danych identyfikuj cych konkretnego u ytkownika (g ównie adresu IP, z którego korzysta) poprzez stosowanie losowego po czenia z tzw. w z ami po rednicz cymi. Podstawowe w asno ci sieci TOR s nast puj ce: po czenie jest co kilkana cie minut odnawiane zmieniana jest trasa pakietów poprzez zmian wykorzystywanych w z ów (co swoj drog utrudnia niektóre rodzaje aktywno ci); wspomniany proces maskowania w a ciwego adresu IP u ytkownika polega na korzystaniu z w z ów znajduj si w wielu krajach wiata (co w razie podj cia próby ledzenia aktywno ci u ytkownika, utrudnia b d uniemo liwia ten proces);

3 94 Marcin Kurzeja, ukasz Zakonnik Techniki dokonywania oszustw w handlu elektronicznym w Internecie z wykorzystaniem sieci anonimizuj cych Prosty schemat dzia ania sieci TOR przedstawiono na rysunku poni ej. ród o: Opracowanie w asne na podstawie [12]. Rysunek 1. Schemat dzia ania sieci TOR

4 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, Wykorzystanie narz dzi TOR znacz co utrudnia wy ledzenie komputera b d osoby je wykorzystuj cej jak jednak ju wspomniano wy ledzenie nie jest ca kowicie niemo liwe. Obecnie operatorzy telekomunikacyjni s w stanie monitorowa, kto jest pod czony do sieci TOR. W Polsce jest to statystycznie ~ u ytkowników [12] dziennie (przez d ugi czas rednia liczba u ytkowników TORa w Polsce wynosi a dziennie, nast pnie nast pi skokowy wzrost tej warto ci sugeruje to BOTNET (czyli sie komputerów kontrolowanych przez hakera lub grup hakerów, wykorzystywanych zgodnie z ich interesem i wbrew woli faktycznego u ytkownika) u ytkowników to stosunkowo niewiele, co mo e umo liwi identyfikacj poszczególnych osób w sieci TOR poprzez korelacj czasu po czenia u ytkownika i jego aktywno ci (co jest mo liwe z uwagi na ograniczon liczb faktycznych u ytkowników) a to zagra a anonimowo ci. W dzia aniach na rzecz zachowania anonimowo ci, zastosowanie znajduj tak e sieci typu VPN znane g ównie z zastosowa korporacyjnych. W normalnych warunkach wykorzystanie sieci typu VPN pozwala na po czenie si z macierzyst sieci fizyczn poprzez szyfrowany tunel i uzyskanie dost pu do chronionych danych wra liwych. Ostatnim wykorzystywanym narz dziem s serwery proxy (szczególnie SOCKS). Serwer proxy jest rodzajem serwera po rednicz cego umo liwiaj cego komunikacj pomi dzy komputerami bez bezpo redniego po czenia. Dzi ki serwerom proxy mo liwe staje si bez wzbudzania podejrze po czenie z serwisami internetowymi zwracaj cymi szczególn uwag na u ytkowników cz cych si poprzez sie TOR. Oczywi cie w celu uzyskania jak najwi kszego stopnia anonimowo ci swoich poczyna, najlepiej jest wykorzysta pe en zestaw dost pnych narz dzi i technologii. Co wi cej, istniej technologie pozwalaj ce wzgl dnie bezproblemowo tunelowa ruch kilkukrotnie przez sie TOR Przyk ad zastosowania Maskowanie swojej obecno ci w sieci TOR, ma szczególne znaczenie dla aktywistów (oraz oczywi cie przest pców) z regionów, w których u ywanie sieci TOR jest nielegalne. Proces maskowania odbywa si pierwotnie poprzez po czenie si z sieci VPN aby zaszyfrowa ruch mi dzy w asnym komputerem a serwerem VPN, co uniemo liwi dostawcy us ug internetowych (ISP ang. Internet Service Provider) odnotowanie rozpocz cia po czenia z sieci TOR. Kolejnym krokiem w celu zapewnienia w miar pe nej anonimowo ci jest zalogowanie si do sieci TOR. W tym momencie nale y rozwa y dwie mo liwo ci. Pierwsz z nich jest u ycie dedykowanej dla aktualnego systemu operacyjnego przegl darki co niestety niesie za sob ryzyko wycieku informacji o pierwotnym adresie IP (dzieje si tak poniewa przegl darka jest narz dziem wysoce zale nym od systemu operacyjnego gospodarza i nie zabroni u ytkownikowi otworzy strony z odpowiednio spreparowanym JavaScript, b d u ycie protoko u, który nie po czy si za po rednictwem sieci anonimizujacej). Drug mo liwo ci jest u ycie dedykowanych dla TORa systemów operacyjnych (wspomniany Tails lub Whonix). Tails jest systemem typu live-cd, który nie pozostawia ladów na komputerzegospodarzu po swojej obecno ci (chyba, e u ytkownicy sami celowo dokonaj zapisu danych na dysku). Whonix jest natomiast systemem sk adaj cym si, de facto, z 2 autonomicznych cz ci Whonix Workstation oraz Whonix Gateway. Obie autonomiczne cz ci s rozprowadzane w postaci

5 96 Marcin Kurzeja, ukasz Zakonnik Techniki dokonywania oszustw w handlu elektronicznym w Internecie z wykorzystaniem sieci anonimizuj cych gotowego obrazu systemu dla aplikacji umo liwiaj cej wirtualizacj VirtualBox. Whonix Gateway to system Linux skonfigurowany w celu tunelowania przez TOR ca ego ruchu, który zostanie dostarczony do odpowiedniej karty wirtualnej. Specyfika systemu sprawia, e wszystkie po czenia zostan nawi zane za po rednictwem sieci TOR albo nie zostan nawi zane w ogóle. Whonix Workstation to system typu Linux skonfigurowany do czenia si wy cznie poprzez Whonix Gateway, co uniemo liwia przedostanie si pakietów do sieci Internet bez po rednictwa sieci TOR. Domy lna konfiguracja nie pozwala jednak na pe n swobod, wymusza bowiem u ywanie systemu Linux a ponadto serwer docelowy b dzie w stanie rozpozna u ytkownika sieci TOR i uniemo liwi mu normalne korzystanie z us ugi. W celu zapobie enia rozpoznaniu, zaleca si tak skonfigurowa system, aby czenie nast pi o najpierw z serwerami proxy (SOCKS), których rozpoznanie jest znacznie utrudnione (a to umo liwia ukrycie sposobu po czenia i omini cie zabezpiecze skierowanych na sie TOR). Logowanie do banku b d na portal aukcyjny z egzotycznego adresu IP wzbudza uzasadnione podejrzenia. Dodatkowym problemem jest sposób funkcjonowania sieci TOR, która zmienia tras routingu pakietów co kilkana cie minut, co mo e prowadzi do utraty po czenia. Konfiguracja po czenia do korzystania z bramki SOCKS pozwala zachowa sta e zewn trzne IP oraz uniemo liwi rozpoznanie u ytkownika sieci TOR. Jeszcze jednym problemem mo e by fakt, e nie ka de oprogramowanie ma dost pn odpowiedni wersj lub odpowiednik pod systemem typu Linux. W wypadku, gdy dla w asnej wygody lub z konieczno ci potrzebujemy korzysta z systemu Windows (b d innego mo liwego do uruchomienia na maszynie wirtualnej) wci istnieje mo liwo przeprowadzenia pe nej konfiguracji w celu zabezpieczenia to samo ci. Aby uruchomi system Windows jednocze nie anonimizuj c wszystkie po czenia, nale y uruchomi go na maszynie wirtualnej i skonfigurowa do korzystania z wewn trznej, wirtualnej karty sieciowej systemu Whonix Gateway. Zgodnie z zaleceniami ze strony projektu Whonix, konfiguracja prezentuje si jak poni ej: Adres IP: Maska podsieci: Brama domy lna: Preferowany serwer DNS: Dzi ki powy szej konfiguracji (dotycz cej zarówno systemu Linux jak i Windows) ka dy jest w stanie nawi za anonimowe po czenie za pomoc oprogramowania normalnie do tego nieprzystosowanego. Dotyczy to wszelkich komunikatorów takich jak Skype, Jabber, korzystania z stron www (wraz z JavaScript), czy wysy ania maili bez obawy o ujawnienie prawdziwego adresu IP (opis mo liwych konfiguracji przedstawiono w Tabeli 1).

6 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, Tablica 1. Technologie porównanie mo liwo ci Technologia i narz dzia ISP Serwis ko cowy Konsekwencje BRAK Nie zauwa a nie-zntypowego IP u ytkownika Organy cigania bez problemu ustal to samo ruchu przest pcy. VPN Zauwa a po -Znczenie IP dostawcy VPN Organy cigania b d musia y ustali IP VPN a VPN nast pnie u ytkownika SOCKS/PROX Nie zauwa a nie-zntypowego IP dostawcy Organy cigania b d musia y ustali adres IP do- Y ruchu SOCKS/PROXY stawcy us ugi SOCKS/PROXY a nast pnie u ytkownika us ugi TOR Zauwa a po -Znczenie IP w z a ko cowego Organy cigania b d mie powa ny problem z TOR (exit node) sieci TOR. W ustaleniem IP u ytkownika. Istnieje jednak mo - przypadku wi kszych firm liwo ujawnienia prawdziwego IP w wyniku bardzo prawdopodobna nieprawid owej konfiguracji oprogramowania. blokada dost pu. Ponadto w razie innych, nietypowych b dów organy cigania mog wytypowa podejrzanych cz cych si w nied ugim czasie z sieci TOR VPN + TOR Zauwa a po -Znczenie IP w z a ko cowego Organy cigania b d mie powa ny problem z VPN sieci TOR. W przypadku ustaleniem IP przest pcy. Istnieje jednak mo li- najwi kszych firm e-commerence wo ujawnienia prawdziwego IP w wyniku bardzo nieprawid owej konfiguracji oprogramowania prawdopodobna blokada dost pu. VPN + TOR + Zauwa a po -Znczenie IP dostawcy Organy cigania b d mie powa ny problem z VPN SOCKS/PROX Y SOCKS/PROXY ustaleniem IP przest pcy. Istnieje jednak mo liwo ujawnienia prawdziwego IP w wyniku nieprawid owej konfiguracji oprogramowania ród o: opracowanie w asne. 3. Metody oszustw, ograniczenia techniczne i metody ochrony Do podstawowych przest pstw dokonywanych przez cyberprzest pców mo na przede wszystkim zaliczy [17]: kradzie rodków z kart debetowych/kredytowych; tymczasowa kradzie to samo ci w celu dokonania oszustwa; w amania na konta w organizacjach finansowych i parabankowych; tworzenie sieci BOTNET [14]. Z punktu widzenia z odzieja, do najprostszych do zrealizowania (od strony technicznej) przest pstw nale y kradzie rodków z kart kredytowych i kont bankowych (czy para bankowych). W celu przej cie rodków z kart kredytowych, nale y wej w posiadanie numeru karty, czasu wa no ci karty oraz kodu CVC2/CVV2. Obecnie nie jest to problemem, poniewa w sieci TOR z atwo ci mo na znale osoby oferuj ce udost pnienie kompletu danych i to po stosunkowo niskiej cenie. Jak s to kwoty przedstawiono na przyk adzie oferty dost pnej na jednej ze stron internetowych (rysunek poni ej).

7 98 Marcin Kurzeja, ukasz Zakonnik Techniki dokonywania oszustw w handlu elektronicznym w Internecie z wykorzystaniem sieci anonimizuj cych ród o: [16]. Rysunek 2. Ile kosztuj us ugi hakera Praktycznie jedynym powa nym zmartwieniem przest pcy jest obecnie wyprowadzenie skradzionych rodków na w asne konto lub uzyskanie gotówki przy zachowaniu anonimowo ci, w przypadku nawi zywania po czenia ze sklepem lub instytucj finansow wa ne jest tak e anonimowe po czenie(tabela 1 na poprzedniej stronie). Jest to mo liwe poprzez wykorzystanie kryptowalut, skorzystanie z us ug niektórych firm po rednicz cych w transakcjach internetowych oraz poprzez u ycie przedp aconych kart p atniczych. Kolejnym teoretycznie prostym do wykonania przest pstwem jest przej cie czyjej to samo ci w ramach portalu aukcyjnego (takiego jak Allegro lub Ebay). W tym wypadku konieczne jest poznanie has a do portalu, przydatne (a cz sto niezb dne) jest tak e zdobycie dost pu do maila oraz rozpoznanie jak aktywno przejawia na portalu ofiara. Zdobycie danych do logowania i przeprowadzenia oszustwa jest zazwyczaj równie proste jak wcze niej opisywane dane najcz ciej mo na kupi bezpo rednio u hakera og aszaj cego si w sieci TOR lub zakupi dost p do maili, których zawarto b dzie nale a o przeszuka pod k tem potrzebnych informacji (nale y nadmieni, e w skrajnym wypadku przest pca mo e wej w posiadanie informacji umo liwiaj cych dokonanie szanta u lub wzi cie kredytu/zobowi zania na koszt innej osoby) Po zdobyciu odpowiednich informacji i przej ciu konta na portalu aukcyjnym najcz ciej dochodzi do szeregu fa szywych transakcji, w wyniku których rodki sp ywaj na podstawione konto. Kolejnym typem oszustwa jest przej cie konta PayPal i wyprowadzenie z niego rodków poprzez odpowiednie transakcje np. zakup dóbr wirtualnych, które mo na pó niej wygodnie up ynni. Ostatnim rodzajem analizowanej aktywno ci przest pców w Internecie jest tworzenie oprogramowania [9], które poprzez swoje funkcjonowanie albo przynosi dochody z tzw. wykopywania kryptowalut (czyli wykorzystuje zasoby fizycznych zara onej maszyny w celu pozyskania np. Bitcoinów) albo wykrada informacje mo liwe pó niej do sprzedania na czarnym rynku (np. kradzione

8 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, has a albo ju zapisane albo aktualnie wpisywane na komputerze ofiary). Podstawow zalet tego typu dzia a jest atwo ich przeprowadzenia w chwili, gdy posiadamy dedykowane oprogramowanie (do którego stworzenia wymagane jest jednak posiadanie eksperckiej wiedzy z zakresu bezpiecze stwa oraz tworzenia oprogramowania). Jedn z cz stszych dróg rozprowadzania szkodliwego oprogramowania s wiadomo ci rozsy- ane drog elektroniczn (cz sto z ju zara onych maszyn) oraz u ywanie plików wykonywalnych ami cych (lub pozornie ami cych) zabezpieczenia ró nego rodzaju licencjonowanego oprogramowania (tzw. cracki ). Dodatkowo wiadomo te, e je li kto jest w stanie utworzy cracka, to jego umiej tno ci pozwalaj na znacznie wi cej w zakresie cyberprzest pczo ci. Skutkuje to tym, e wi kszo cracków jest rozprowadzana tak e z jakim rodzajem szkodliwego oprogramowania (zak ada si, e ponad 50% cracków posiada dodatek w postaci z o liwego oprogramowania [13]). W tym miejscu nale a oby tak e wspomnie o wci popularnych sieciach wymiany plików typu Peer2Peer (np. Torrent). Sieci tego typu znacznie u atwiaj wymian wszelkiego typu plików, tak e tych o ograniczonej b d w tpliwej legalno ci. Sieci te tak e znacz co utrudniaj proces weryfikacji pochodzenia pliku i u atwiaj dystrybucj oprogramowania szkodliwego. Dodatkowym wyzwaniem jest tak e weryfikacja oprogramowania rozpowszechnianego poprzez ró nego rodzaju fora tematyczne. Je li do czone do docelowego programu z o liwe oprogramowanie b dzie w odpowiedni stopniu ma o rozpowszechnione, istnieje du a szansa, e adne oprogramowanie antywirusowe nie powiadomi ofiary o zagro eniu. Wynika to z u omno ci oprogramowania antywirusowego, które dzia a w oparciu o dwa g ówne mechanizmy. Pierwszym z nich jest rozpoznawanie sygnatury szkodliwego oprogramowania udaje si to tylko, je li dany plik zawiera rozpoznane wcze niej szkodliwe oprogramowanie. Jest to jednak mo liwe do omini cia za pomoc oprogramowania szyfruj cego pliki, w wyniku czego ich sygnatury s trudne do ustalenia przez oprogramowanie antywirusowe, jednocze nie funkcjonalno tak przetworzonego programu bardzo cz sto pozostaje niezmieniona. Drug metod stosowan przez programy antywirusowe jest tzw. heurystyka. Metoda ta opiera si na za o eniu, e ka de przysz e szkodliwe oprogramowanie mo e by podobne do ju poznanych przypadków. Jest to jednak mechanizm bardzo zawodny du a cz szkodliwych programów nie wykazuje szczególnych z punktu widzenia obserwatora cech i pozostaje niezauwa ona podczas skanowania [2].

9 100 Marcin Kurzeja, ukasz Zakonnik Techniki dokonywania oszustw w handlu elektronicznym w Internecie z wykorzystaniem sieci anonimizuj cych 4. Kryptowaluty wykorzystanie w gospodarce elektronicznej i cyberprzest pczo ci Bez w tpienia bardzo istotnym elementem w handlu elektronicznym (a z perspektywy tego artyku u w cyberprzest pczo ci) jest proces przeprowadzania ró nego rodzaju transferów rodków pieni nych. W przypadku tych transferów problem stanowi granice pa stw, ró nice walutowe oraz czas przes ania rodków. W zwi zku z powy szym nieodzownym wspomnienia wydaje si by sprawa popularyzacji kryptowalut [15],[3]. Z punktu widzenia artyku u jest to o tyle istotne, e kryptowaluty cz sto bezpo rednio lub po rednio wspomagaj proces utrzymywania anonimowo ci w Internecie. Tzw. kryptowaluty s rodzajem systemu walutowego opartego o kryptografi i dzia aj cego w sposób wirtualny (bez fizycznej reprezentacji). Wymiana poszczególnych monet kryptowaluty przebiega w wewn trznych jednostkach a sama kryptowaluta nie jest najcz ciej uznawana jako prawnie funkcjonuj cy rodek p atniczy w konkretnych pa stwach. Najpopularniejsze z kryptowalut to Bitcoin (BTC), oraz Litecoin (LTC) [6]. G ówn motywacj do stworzenia i u ywania wy ej wymienionych krytowalut, by o zdecentralizowanie obrotów bezgotówkowych, zwi kszenie anonimowo ci oraz unikni cie p acenia prowizji przy przesy aniu pieni dzy (prowizji pobieranych przez banki). W efekcie powsta system wymiany oparty o punkty (odpowiednio zwanymi Bitcoin lub Litecoin zale nie od systemu) generowane poprzez prac komputerów. System ten dzia a w oparciu o zaawansowany mechanizm kryptograficzny i zdecentralizowany system potwierdze w sieci Peer2Peer. Transakcje w systemie opieraj si na atwo generowanych (i dost pnych dla ka dego) adresach (b d cych kluczami publicznymi) stanowi cych rodzaj odpowiednika numeru konta bankowego [8]. Podczas dokonywania transakcji przes ania rodków, oprogramowanie u ytkownika tworzy komunikat rozsy any do pozosta ych u ytkowników kryptowaluty, zawieraj cy podpis (klucz publiczny/adres) dotychczasowego posiadacza kryptowaluty oraz klucz publiczny(adres) odbiorcy. Po odpowiednim rozpropagowaniu danego komunikatu, monety pojawiaj si na koncie odbiorcy. Dla unikni cia oszustw polegaj cych na wys aniu nieistniej cych monet, wymogiem dla skutecznego dokonania transakcji jest otrzymanie odpowiedniej ilo ci potwierdze autentyczno ci od pozosta ych u ytkowników. Dzieje si to poprzez sprawdzenie historii operacji, która jest archiwizowana przez ka dy w ze sieci, który zosta odpowiednio skonfigurowany. Je li nie ma nieprawid owo ci i dany u ytkownik posiada monety w momencie dokonania transakcji, to generowane s potwierdzenia ko cz ce transakcj. Dwie wspomniane ju najpopularniejsze kryptowaluty Bitcoin oraz Litecoin s na tyle rozpoznawane i uznawane na wiecie, e coraz atwiej znale sklep internetowy lub inn instytucj, która umo liwi bezpo redni wymian posiadanych rodków krytowaluty na towary. Funkcjonuj te internetowe gie dy kryptowalut, umo liwiaj ce inwestowanie i spekulowanie na kursie danej kryptowaluty wzgl dem innych walut. Podstawowymi cechami kryptowalut które sprawiaj, e s u yteczne dla cyberprzest pców s : brak konieczno ci wizyty w banku (lub podobnej instytucji) w celu dokonania obrotu t walut ; mo liwo zachowania pe nej anonimowo ci zarówno przy kupnie jak i sprzeda y rodków wyra anych w kryptowalutach; atwo wymiany na waluty lokalne oraz atwo ca ego procesu zakupu.

10 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, Ostatnia z wymienionych cech atwo zakupu oraz sprzeda y kryptowalut ma niebagatelne znaczenie dla przest pców internetowych. Umo liwia to bowiem atwe i szybkie wyprowadzenie rodków pieni nych z przej tych kont bankowych lub kart kredytowych. Dodatkow istotn cech kryptowalut jest mo liwo istnienia tzw. pralni brudnych pieni dzy w sieciach anonimizuj cych typu TOR. Poniewa ka da transakcja jest mo liwa do wy ledzenia poprzez analiz historii transakcji (archiwizowanej na potrzeby generowania potwierdze ), podstawowym celem istnienia pralni jest wymiana kryptowalut w sposób anonimowy, uniemo liwiaj cy wy ledzenie dotychczasowego u ytkownika. Polega to na przyj ciu danej kwoty przez pralni a nast pnie dokonanie wymiany na inny zestaw monet po potr ceniu odpowiedniej prowizji. W opinii autorów wi ksza cz pralni dzia a w oparciu o operacje na gie dach kryptowalut, poprzez które dokonuje si wielokrotnej wymiany danej kryptowaluty w celu zatarcia powi za pomi dzy przest pc a transakcjami. wie o pozyskane rodki s przesy ane z jednego adresu na inny adres (nieu ywany wcze niej). Proces ten potencjalnie uniemo liwi powi zanie tej transakcji z dokonanymi wcze niej [7]. Tak przygotowane rodki przest pca mo e stosunkowo bezpiecznie sprzeda otrzymuj c zap at na w asne konto bankowe lub rachunek powi zany z przedp acon kart p atnicz. 5. Wnioski Przedstawione w powy szym artykule narz dzia wraz z podstawowym opisem ich wykorzystania, daj w opinii autorów jedynie ogólny pogl d na zjawiska, które dzi ju zachodz. Upowszechnienie Internetu i rozwój e-handlu sugeruje wzrost ilo ci zjawisk niepo danych w przysz o ci. Jednocze nie pojawienie si narz dzi pozwalaj cych w stosunkowo atwy sposób ca kowicie ukry sw to samo, pozwala przest pcom poczu si pewniej ni kiedykolwiek. Rozwój czarnego rynku ukrytego za zas on oprogramowania do anonimizacji (a maj cego pierwotnie s u y do walki z cenzur ) wydaje si wymyka wszelkiej kontroli. Nieliczne, acz g o ne przypadki z apania cyberprzest pców sugeruj zwi zek z b dami ludzkimi a nie b dami w samym oprogramowaniu lub metodzie. Analizuj c przyczyny, które spowodowa y zamkni cie najwi kszego sklepu z nielegalnym towarem Silkroad oficjalne informacje wspominaj o b dach formalnych pope nionych kilka lat wcze niej przez za o yciela strony, nie za o technicznej s abo ci rozwi zania. Globalne infekcje oprogramowania do wykradania danych jak Conficker (od 9 do 15 mln zara onych komputerów) udowadniaj, e zagro enie jest realne a s u by maj ograniczone mo liwo ci dzia ania (przyk adowo producent systemu Windows, firma Microsoft, wyznaczy a $ za informacje o twórcy wirusa bezskutecznie). Autorzy artyku u uwa aj, e ewentualne straty z tytu u oszustw internetowych wci b d ros y. Poniewa cyberprzest pcy potrafi si wietnie zorganizowa oraz s w stanie prze amywa praktycznie wszelkie zabezpieczenia. Jednocze nie atwe do u ycia nowoczesne narz dzia anonimizuj ce pozwalaj czu si przest pcom praktycznie bezkarnie. Wszelk potrzebn wiedz mo na znale w popularnych wyszukiwarkach. Jedyn mo liwo ci ograniczenia strat po stronie uczciwych u ytkowników Internetu jest samoedukacja w zakresie bezpiecze stwa komputerowego (np. unikanie korzystania z jednego systemu/urz dzenia tak do rozrywki jak i pracy i finansów) oraz wzmo ona czujno w momencie dokonywania ewentualnych p atno ci za po rednictwem Internetu.

11 102 Marcin Kurzeja, ukasz Zakonnik Techniki dokonywania oszustw w handlu elektronicznym w Internecie z wykorzystaniem sieci anonimizuj cych Bibliografia [1] CyberSource, 13th Annual 2012 Online Fraud Report, [Online]. Dost pne: ername1=cache-control&blobheadervalue1=private&blobcol=urldata&blobtable=mungoblobs [2] Harley D., Lee A., Heuristic Analysis Detecting Unknown Viruses, [Online]. Dost pne: ( ) [Online]. [3] Interia NT Nowe Technologie, Bitcoin gor czka cyfrowej waluty, Interia online, , [4] Komenda G ówna Policji, Cyberprzest pczo raporty 2014, [Online]. Dost pne: [5] Loshin P., Practical Anonymity. Hiding in Plain Sight Online, Publisher: Elsevier, [6] Morris L., Anonymity Analysis of Crypto- currencies, Master s Thesis Proposal, Department of Computer Science, Rochester Institute of Techology, , [Online]. Dost pne: [7] Moser M., Anonymity of Bitcoin Transactions. An Analysis of Mixing Services, Munster Bitcoin Conference (MBC), July 13, Munster, Germany, [Online]. Dost pne: [8] Nakamoto S., Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System, [Online]. Dost pne: [9] Plohmann D., Gerhards-Padilla E., Case Study of the Miner Botnet, 4th International Conference on Cyber Conflict, Tallinn 2012, proceedings/5_7_Plohmann%26Gerhards-Padilla_ACaseStudyOnTheMinerBotnet.pdf [10] Rainie L. (red.), Anonymity, Privacy, and Security Online, PawReserach Center, , [Online]. Dost pne: AnonymityOnline_ pdf, [11] Roberts H., Zuckerman E., York J., Faris R., Palfrey J., Circumvention Tool Usage Report, The Berkman Center for Internet & Society, October 2010, [Online]. Dost pne: eport.pdf [12] TopProject.org, Statystyki zwi zane z projektem TOR, [Online]. Dost pne: 30&country=pl, ( ) oraz opis projektu TOR, [Online]. Dost pne: [13] UC San Diego Academic Computing and Media Services, [Online]. Dost pne: Piracy is associated with malware,

12 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materia y, nr 71, [14] Vacca J. R., Computer and Information Security Handbook, Publisher: Elsevier, 2009 [15] W glewski M., BitCoin - zamiana psa na dwa koty, Newsweek online , [Online]. Dost pne: [16] Witryna [Online]. Dost pne: [17] ystat.com, GLOBAL B2C E-commerce market report 2013, [Online]. Dost pne: FRAUD TECHNIQUES IN E-COMMERCE IN THE INTERNET WITH USING ANONYMIZING NETWORKS Summary In this article authors describe potential methods realizations of frauds on the internet network. Victims are usually normal users but also institutions and corporations. The subject of article focuses on the use of modern techniques, anonymizing tools and financial products to perform fraud. Keywords: tor, internet frauds, bitcoin, anonymizing networks, cryptocurrency Marcin Kurzeja Studenckie Ko o Naukowe Technologii Internetowych i Multimedialnych Wydzia Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet ódzki ul. Polskiej Organizacji Wojskowej nr 3/5, ód marcin.kurzeja@gmail.com ukasz Zakonnik Katedra Informatyki Ekonomicznej Wydzia Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet ódzki ul. Polskiej Organizacji Wojskowej nr 3/5, ód lzakonnik@wzmail.uni.lodz.pl