EKONOMIA Temat: Wprowadzenie do ekonomii

Transkrypt

1 EKONOMIA Temat: Wprowadzenie do ekonomii Prowadzący zajęcia: dr inŝ. Edyta Ropuszyńska Surma Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Instytut Organizacji i Zarządzania edyta.ropuszynska-surma@pwr.wroc.pl Wrocław

2 Informacje podstawowe 1. Miejsce konsultacji: B-4, p. 523; 2. Terminy konsultacji: Środa Czwartek Telefon: Strona internetowa: Szukaj linku do Edyta Ropuszyńska-Surma

3 Literatura do ćwiczeń: 1. D. Begg, S. Fischer, R. Dornbuch, Mikroekonomia, PWE, Warszawa Baszyński A., Piątek D. Szarzec K., Makroekonomia. Rynek w gospodarce (ćwiczenia i przykłady), Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Materiały Dydaktyczne 175, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań B. Klimczak, Mikroekonomia, Wrocław Podstawy ekonomii, pod red.: B. Czarny, R. Rapacki, PWE, Warszawa Podstawy ekonomii, pod red.: R. Milewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Podstawy ekonomii. Ćwiczenia i zadania, pod red.: R. Milewskiego, E. Kwiatkowskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus, Ekonomia, PWN, Warszawa 1996.

4 Literatura uzupełniająca: 1. M. Friedman, R. Friedman, Wolny wybór, Kraków W. Kwaśnicki, Zasady ekonomii rynkowej, Wrocław Skopowski M., Wiśniewski M., Współczesna polityka pienięŝna instrumenty, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Materiały Dydaktyczne 204, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań Papell D. H., Ćwiczenia z makroekonomii, PWN, Warszawa 1997.

5 Plan 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne: 1.1. Definicje ekonomii 1.2. Gospodarowanie, 1.3. Potrzeba klasyfikacja potrzeb, 1.4. Dobro klasyfikacja dóbr, 1.5. Efekty zewnętrzne (pozytywne, negatywne) 1.6. Zasoby: Zasoby a strumienie, Klasyfikacja zasobów Amalteiści i neo-maltuzjanie 2. Podział ekonomii: 2.1. Ekonomia staroŝytna a ekonomia nowoŝytna 2.2. Ekonomia pozytywna i normatywna 2.3. Mikroekonomia i makroekonomia 3. Ekonomia jako nauka

6 Definicje ekonomii Ekonomia Oikosnomia (gr.): - Oikos dom - Nomos prawo daw. gospodarka, gospodarowanie Ekonomika (gr. Oikosnomikos = dotyczący zarządzania gospodarstwem) daw. gospodarność, oszczędność Ksenofont (ok. 430 ok. 355 w p.n.e.) Arystotelesa ( p.n.e.) Ekonomia to nauka o prawach rządzących postępowaniem gospodarstw domowych czyli o sposobie zarządzania wielkim majątkiem ziemskim.

7 Definicje ekonomii Ekonomia polityczna (political economy) (politicos społeczny) jest to proces gospodarowania w skali społecznej. Ekonomia polityczna = ekonomia społeczna economics

8 Definicje ekonomii Economics is what economists do (ekonomia jest tym czym zajmują się ekonomiści) (Jacob Viner, za Kwaśnicki, 2001). Działalność jest nieekonomiczna, jeśli nie prowadzi do odpowiedniego zysku w postaci pieniędzy (E. F. Schumacher, za Kwaśnicki, 2001)

9 Współczesne definicje ekonomii Ekonomia (Rekowski) - nauka badająca, w jaki sposób ludzie (pojedynczo lub w zorganizowanych zespołach) wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji w celu zaspokojenia róŝnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych. Ekonomia (Begg) nauka badająca, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać. Ekonomia (Czarny) jest nauką gromadzącą i porządkującą wiedzę o gospodarowaniu. Ekonomia (McKenzy) nauka o gospodarowaniu dobrami rzadkimi. Ekonomia (Milewski) nauka o procesach gospodarczych, tzn. procesach produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji środków zaspokajania potrzeb ludzkich. Ekonomia jest nauką, która odnosi się przede wszystkim do sposobów tworzenia bogactwa, dochodu, poprawy standardu Ŝycia, produkcji i dystrybucji dóbr i usług wszystkiego, co ma na celu poprawę naszego Ŝyciowego losu (Skousen: Economic Logic, 2000; za Kwaśnicki, 2001).

10 Podstawowe zagadnienia ekonomii: 1. Alokacja zasobów 2. Produkcja 3. Podział (dystrybucja, redystrybucja) 4. SpoŜycie

11 Funkcje ekonomii 1. Teoria poznawcza wyjaśnienie, określenie róŝnych zjawisk i ich przebiegu 2. Aplikacyjna próba formułowania wskazówek dla gospodarki

12 Czym zajmuje się ekonomia? Adama Smitha: ekonomia związana jest z badaniem natury i przyczyn bogactwa narodów. Davida Ricardo: zadaniem ekonomii jest poszukiwanie praw, które rządzą podziałem produktu ziemi. Karola Marksa: zadaniem ekonomii było określenie praw ruchu kapitalizmu Lionela Robbinsa (1932): ekonomia jest nauką, której przedmiotem zainteresowania jest ludzkie zachowanie jako stosunek między danymi celami i ograniczonymi środkami o alternatywnych zastosowaniach. Encyklopedii Popularnej PWN (1992) Ekonomia o społecznych prawach gospodarczych w warunkach ograniczonych zasobów i wielkości celów.

13 działanie celowe, Gospodarowanie produkcja dóbr i ich podział miedzy ludzi, dokonywanie wyborów ekonomicznych decydowanie na co przeznaczyć stosunkowo rzadkie zasoby.

14 Socjosystem Biosystem Psychosystem

15 Potrzeba uczucie braku z chęcią jego zaspokojenia 1. Obiektywizm, Cechy potrzeb: 2. Subiektywizm i indywidualizm, 3. Konkurencyjność 4. Substytucyjność 5. Nieograniczoność co do liczby 6. Ograniczoność co do pojemności 7. Odnawialność 8. Społeczny charakter (miejsce w strukturze społęcznej) 9. Komplementarność, 10. Historycznie zmienny charakter

16 Podział zasobów Zasoby Naturalne Ludzkie Kapitałowe Organizacja Technologia Wiedza Wyczerpywa lne Niewyczerpywal ne Finansowy Rzeczowy Odnawialne Środki pracy Nieodnawial ne Przedmioty pracy Czas G. Feudalna (agralna) Industrialna i postindustrialna GOW ( trzecia fala )

17 Teorie zasobów 1. Statyczna (maltuzjanizm) 2. Dynamiczna (almateiści) optymizm technologiczny

18 Dobra (goods) to wszystko to, co zaspokaja potrzeby: rzecz, usługa, prawo, Usługa (service) słuŝy do zaspokojenia potrzeb ludzkich przez bezpośrednie wykonywanie pracy. Gospodarując, ludzie i całe społeczeństwa zuŝywają zasoby (inaczej: czynniki produkcji), czyli dobra niezbędne do wytwarzania innych dóbr (dóbr ekonomicznych).

19 Dobro - klasyfikacja 1. Dobra wolne a dobra ekonomiczne 2. Dobra konsumpcyjne a dobra produkcyjne

20

21 Efekty zewnętrzne Efekty zewnętrzne (negatywne, pozytywne) to efekty towarzyszące produkcji lub konsumpcji dóbr, które oddziałują na podmioty niezaangaŝowane i/lub niezainteresowane konsumpcją/produkcją tych dóbr

22 Zasoby a strumienie Które z poniŝszych kategorii są strumieniami: Ilość pieniądza w obiegu, Miesięczne dochody rodziny, Roczne wydobycie węgla w Polsce, Poziom oszczędności gospodarstw domowych. Podaj własne przykłady strumieni i zasobów

23 Podział ekonomii Mikroekonomia a makroekonomia Kryterium porównawcze Przedmiot badań Słowa kluczowe Mikroekonomia Przedsiębiorca (teoria podaŝy), konsument (teoria wyboru konsumenta), rynek (np. motoryzacyjny) Popyt, podaŝ, cena, rynek Makroekonomia Gospodarka w skali świata, kraju, regionu. Popyt zagregowany, dochód narodowy, PKB (produkt krajowy brutto), wskaźnik inflacji, stopa bezrobocia.

24 Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna Ekonomia pozytywna to część wiedzy ekonomicznej nie zawierająca sądów wartościujących. Ekonomia normatywna zawiera sądy wartościujące, formułuje zalecenia dotyczące gospodarowania. Podział na ekonomię pozytywną i normatywną (tj. ekonomię naukową a zorientowaną praktycznie ma ponad 170 lat. Ekonomia pozytywna zajmuje się faktami a normatywna wartościami.

25 Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna Gilotyna Hume a pary równowaŝnych antonimów Pozytywne Jest Fakty Obiektywne Opisowe Nauka Prawdziwe/fałszywe Normatywne Powinno Wartości Subiektywne Zalecające Sztuka Dobre/złe

26 John Neville Keynes dokonał uŝytecznego rozróŝnienia nie tylko na pozytywną naukę i normatywną sztukę, lecz takŝe na: 1 naukę pozytywną, 2. naukę normatywną lub regulującą, 3. sztukę, to znaczy system reguł, których uŝycie pozwala osiągnąć dane cele. Celem nauki pozytywnej jest ustalanie współwystępowania, celem nauki normatywnej określenie ideałów, zaś celem sztuki jest formułowanie zaleceń [Keynes, 1955, s.35]. Nauka normatywna rozumiana jako łącznik pomiędzy pozytywnąnauką i sztuką ekonomii politycznej jest ( ), bardzo bliska temu, czym chce być współczesna ekonomia dobrobytu. [Blaug, 1995, s. 190]

27 Cel i metody ekonomistów Cztery fazy analizy ekonomicznej: I. obserwacja gospodarowania II. uogólnianie (indukcja) III. wnioskowanie (dedukcja) IV. krytyka (falsyfikacjonizm) Źródło: Podstawy ekonomii, 2002

28 Indukcja indukcja (łac. inductio wprowadzenie ) 1. nauk. metoda uzasadniania, polegająca na wyprowadzaniu wniosków ogólnych z faktów dowiedzionych badawczo. 1) w filozofii jedna z metod poznania i ustalania prawdy, wnioskowanie, polegające na wyprowadzeniu ogólnych wniosków z przesłanek, które są poszczególnymi przypadkami tych wniosków. 2) w naukach empirycznych metoda polegająca na wprowadzeniu uogólnień na podstawie eksperymentów i obserwacji faktów, formułowaniu i weryfikacji hipotez. Zaczątki indukcji w sensie nowoŝytnym stworzył F. Bacon, który uznał, Ŝe indukcja i eksperyment to dwie skuteczne metody ustalania prawdy.

29 Dedukcja dedukcja (łac. deductio wywód, wyprowadzenie ) 1. usystematyzowany proces myślowy, w trakcie którego analiza poszczególnych faktów doprowadza do uzyskania poprawnego logicznie wniosku. 2. filoz. rozumowanie polegające na wyprowadzaniu z pewnych zdań (prawdziwych przesłanek) wynikającego z nich logicznie następstwa (prawdziwego wniosku). 3. dawniej: wyprowadzanie sądów szczegółowych z sądów ogólnych, przechodzenie od ogółu do szczegółu; przeciwieństwo indukcji.

30 Podstawowe cechy ekonomii jako nauki 1. Prawa ekonomiczne mają charakter statystyczny, 2. Ustalenia ekonomistów mogą wpływać na wyniki badań (samosprawdzające się prognozy i samoobalające się prognozy), 3. Nie zawsze celem ekonomistów jest gromadzenie wiedzy prawdziwej, 4. Prawa ekonomiczne są zaleŝne od warunków występujących w analizowanej gospodarce.

31 ZałoŜenie ceteris paribus Ceteris paribus (łac.) - przy innych warunkach (elementach, okolicznościach) stałych, jednakowych, niezmiennych.

32 Dziękuję za uwagę