INSTRUKCJA SZKOLENIOWA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "INSTRUKCJA SZKOLENIOWA"

Transkrypt

1 INSTRUKCJA SZKOLENIOWA OPROGRAMOWANIE EASY BUILDER 8000 DO WSPÓŁPRACY Z PANELAMI HMI WEINTEK MT8000 / MT6000 Oprogramowanie w wersji 4.4 lub wyższej Multiprojekt Kraków, III.2011

2 Rozdział 1 Transfer projektu... 4 Ethernet...4 Download...6 Komunikacja przez Kabel MiniUSB... 8 Download...9 Upload pobieranie projektu z panela Pamięć Flash (Pendrive,SD card,cf card) Download...10 Upload za pomocą nośnika pamięci (Odczyt danych z HMI) Schematy połączeń PLC-HMI Połączenie po RS232, RS485, Ethernet na przykładzie PLC Fatek Rozdział 2 Project Manager Rozdział 3 Tworzenie nowego projektu Rozdział 4 Pierwsze kroki z EasyBuilderem...16 Wstawianie prostych kształtów i nadawanie im cech...16 Multiple copy...17 Biblioteki, tworzenie, dodawanie i używanie komponentów Shape Library...18 Tworzenie nowej biblioteki Picture library, Group library...20 Label library czyli opisy wielojęzyczne Address Tag library oraz zmienne systemowe Zapis, kompilacja i przesłanie do panela Symulacja w trybie online i offline...30 Window copy...31 Rozdział 5. Obiekty Bit Lamp, Set Bit Bit Lamp Set Bit Word Lamp, Set Word...35 Word Lamp Set Word Toogle Switch...37 Numeric Input and Numeric Display Objects...38 Ascii Input and Ascii Display Objects...40 Function Key...42 Moving Shape...43 Animation Object...45 PLC Control Object Event/Alarm Log Management...47 Event log display Alarm Bar Alarm Display...52 Event History Log...53 Schedule Object Direct/Indirect window na przykładzie POP-UPów...54 XY Plot Data Sampling...61 Trend Display... 62

3 Bar graph, meter display...63 Timer...65 Backup danych...67 Rozdział 6 ZABEZPIECZENIA...68 Ustawianie Hasła Object s Security...69 Safety control...69 User restriction...70 Przykład Rozdział 7 Makro na przykładzie kalkulatora IF...74 For...75 While...75 Kalkulator Rozdział 8 Recipe Editor Zapis...77 Edycja Import do RW/RW_A...78 Index register Przykład... 79

4 Rozdział 1 Transfer projektu Ethernet Pracę z panelem HMI firmy Weintek seria MT8000 rozpoczynamy od wyboru rodzaju komunikacji (n.p. Ethernet). Postępowanie: 1. odczytanie/ustawienie adresu IP w wewn. menu panela: System Information / Network. (Wywoływane z prawego dolnego rogu ekranu) 2. ustawienie adresu IP karty sieciowej komputera w tej samej grupie roboczej co panel HMI. Gateway - Brama jest wymagana tylko w przypadku konfiguracji DHCP. 3. Uruchomienie programu EB8000 Project Manager. 4. Ustawienie adresu IP do komunikacji. 4

5 5. Ustawienie hasła dostępu do panelu. Identyczne musi być ustawione w HMI. Domyślne hasło dostępu to sześć jedynek (111111) 5. Reboot HMI Restartujemy panel przyciskiem Reboot HMI i w okienku pojawia się informacja o jego przebiegu. 5

6 Funkcja reset HMI przydatna jest w przypadku zaktualizowania niektórych systemowych rejestrów. Download Gotowy projekt w Easy Builderze zapisujemy ikonką. Następnie kompilujemy go używając ikonki. Istnieje opcja pozwalająca na automatyczną kompilację i zapis: Przebieg kompilacji. W okienku możemy odczytać dołączane do projektu komponenty. Np.czcionki. Można też zobaczyć wielkość projektu a w przypadku wystąpienia błędów dwuklik myszy przenosi nas do elementu powodującego błąd. 6

7 Wysłanie programu na panel: - ikonka Download na pasku narzędziowym. 7

8 W oknie download wpisujemy adres IP panelu oraz hasło. Aktualizacja Firmware wymagana jest tylko w przypadku pierwszego wgrania programu na panel. Dodatkowo w sieci możemy wyszukać panel po nazwie wcześniej nadanej. Komunikacja przez Kabel MiniUSB Większość paneli (seria MT6000i/8000i) można programować korzystając z komunikacji przez port MiniUSB. Np. MT6070iH, MT6100iV Przy pierwszym podłączeniu panela do komputera za pomocą kabla USB należy zainstalować odpowiednie sterowniki umożliwiające komunikacje miedzy urządzeniami. Znajdują się one w folderze EB8000 (dokładna ścieżka przy standardowej instalacji programu EasyBuilder8000 jest następującą C:\EB8000\usbdriver ). 1. Uruchomiamy program EB8000 Project Manager, wybieramy odpowiedni typ panelu i ustawiamy sposób połączenia na USB cable. 8

9 Download 1.Włączamy program EasyBuilder Stworzony projekt kompilujemy (przycisk Compile) 3. W celu przesłania programu do panelu wciskamy przycisk Download. W oknie które się pojawi, ustawiamy tryb USB cable. Następnie przesyłamy nasz projekt (przycisk Download). 9

10 Upload pobieranie projektu z panela. Przycisk Upload dostępny jest z poziomu aplikacji ProjectManager. W nowym oknie wybieramy typ urządzenia (MT6000/8000 i Series). Następnie zaznaczamy co chcemy odczytać z panela, do wyboru mamy Project, RW, RW_A. Wybierając projekt podajemy gdzie ma być zapisany i klikamy Upload. RW i RW_A pozwala także na zapisanie wartości z rejestrów trwałych. Jeżeli projekt jest zabezpieczony hasłem nie pobierzemy go na komputer. Pamięć Flash (Pendrive,SD card,cf card) Download Jeżeli nie dysponujemy żadnym kablem, możemy przesłać nasz projekt na panel korzystając z urządzeń typu usb-pendrive (z wykluczeniem paneli MT60/8050i, które nie posiadają złącza dla karty SD ani USB). 1. Tworzymy i zapisujemy projekt na dysku jak przy normalnym transferze 2. Stworzony projekt kompilujemy (przycisk Compile) 10

11 3. Przesyłamy projekt na pendrive. W tym celu używamy opcji Tools-> Build data for USB disk or CF card download 4. Po wciśnięciu Build na nośniku o wskazanej literze powstanie folder: EB8000 zawierający pliki projektu. 5. Podłączamy pendrive do panelu. Zostanie on po chwili wykryty i w okienku które się pojawi wciskamy przycisk Download, wpisujemy hasło dostępu (domyślnie: ), odszukujemy katalog nadrzędny względem utworzonego katalogu MT8000, który jest zapisany na urządzeniu. Jeżeli wszystko wykonaliśmy poprawnie, program powinien pojawić się na panelu po restarcie. Upload za pomocą nośnika pamięci (Odczyt danych z HMI) Wkładamy pen-drive a do panela, następnie wybieramy upload i ścieżkę na pen-drivie gdzie projekt ma być zapisany. Przenosimy projekt na dysk. Otwieramy katalog z projektem i wchodzimy do katalogu 001. Zmieniamy rozszerzenie istniejącego tam pliku na.xob. Następnie otwieramy EasyBuilder8000 z paska zadań wybieramy Tools -> Decompile oraz wskazujemy nasz plik. 11

12 Wybieramy ścieżkę do naszego pliku z projektem (rozszerzenie.xob) i ścieżkę gdzie ma zostać zapisany plik po dekompilacji. Wpisujemy hasło, które mamy ustawione w panelu i naciskamy decompile. Teraz wystarczy tylko otworzyć w Easy Builderze nasz zdekompilowany projekt. Schematy połączeń PLC-HMI Wszystkie schematy znajdują się w manualu dostarczonym przez producenta, jest on zapisany w pliku PDF o nazwie Chapter22_PLC_connecting_guide.pdf lub do pobrania z ftp.weintek.com/mt8000 Połączenie po RS232, RS485, Ethernet na przykładzie PLC Fatek Aby utworzyć połączenie między panelem a PLC Fatek wybieramy z paska zadań Edit->system parameters w zakładce Device tworzymy nowe połączenie, klikając New. Można nadać nazwę urządzeniu, a następnie zaznaczamy PLC, Location Local. W PLC type wyszukujemy nasz sterownik PLC np. FATEK FB Series.W PLC I/F rodzaj połączenia (RS232, RS485 lub Ethernet), następnie nadajemy numer stacji (ważne w przypadku połączenia RS485 lub ETHERNET). Opcja COM symbolizuje fizyczne złącze do którego podpięliśmy kabel przy panelu (oznaczenia portów znajdują się na odwrocie panelu) i klikamy ok. 12

13 Rozdział 2 Project Manager Type - seria do której należy model. Settings - ustawienia haseł upload/download. Domyślnie Reboot HMI - Ponowne uruchomienie aplikacji. Restart. Connection do wyboru Ethernet lub USB. Jeśli wybieramy Ethernet to musimy wpisać IP panela. (Można go odczytać z menu panela) EasyBuilder 8000 Główny program narzędziowy do tworzenia aplikacji. EasyConverter program do konwertowania Logów/Eventów. EasyPrinter serwer drukowania screenów z panela, konfiguracja znajduje się w manualu Recipe/Extender Memory Editor program do tworzenia i edycji receptur EasyAddress Viewer zawiera adresy specyficzne dla danego urządzenia Build Download Data for CF / USB Disk... zgrywanie projektów na dysk USB lub kartę CF Download do zgrywania projektu, receptur, data log, na panel. Upload do zgrywania, receptur oraz projektów z panela On-line Simulation uruchamia symulację w połączeniu z HMI (Limit: 10minut max) Off-line Simulation uruchamia symulację bez użycia panela, na ekranie PC. Pass-through - funkcja pozwalająca programowanie PLC przez kabel podłączony do HMI, tzw. tryb transparentny. 13

14 Rozdział 3 Tworzenie nowego projektu 1. Klikamy w ikonkę New w celu utworzenia nowego projektu 2. Z rozwijanego menu wybieramy model panelu. 3. W oknie System Parameter Setting wybieramy nowe urządzenie. 14

15 4. Wybieramy typ sterownika PLC oraz sposób jego podłączenia. Dla połączenia RS trzeba wprowadzić ustawienia portu COM, natomiast dla połączenia przez Ethernet należy wprowadzić ustawienia adresu IP. 4. W oknie System Parameter Setting wybieramy OK i przechodzimy do głównego okna programu. 15

16 Rozdział 4 Pierwsze kroki z EasyBuilderem Wstawianie prostych kształtów i nadawanie im cech Do wyboru mamy szereg funkcji rysujących (proste, krzywe, okręgi, łuki, prostokąty itp.). Aby skorzystać, z którejś opcji należy po prostu nacisnąć odpowiednią ikonkę i rysować. Przy rysowaniu wyświetla nam się powyższe okno (gdy rysujemy linie nie ma opcji Interior). Możemy wybrać w nich kolor linii, grubość oraz styl. Gdy rysujemy figurę dodatkowo możemy wybrać kolor wypełnienia. Każdemu obiektowi można ustawić ręcznie jego położenie oraz wymiary, wystarczy w tym celu wejść do jego opcji (dwuklik) i w zakładce profile wpisać odpowiednie parametry. Aby nadać obiektom te same cechy (kolor, kształt) najpierw zaznaczamy wszystkie obiekty, którym chcemy nadać te same cechy (w ten sposób aby nasz obiekt wzorcowy był zaznaczany jako ostatni, oznaczony będzie czerwonymi kropkami), następnie z paska zadań wybieramy Edit -> make same size (do wybrania tych samych rozmiarów) -> Make same color (do wybrania tego samego koloru) -> Align (by wyrównać do linii) -> Space Envenly (do wyrównywania przestrzeni między obiektami). 16

17 Multiple copy Multi copy pozwala na wielokrotne skopiowanie obiektów i rozłożenie ich na siatce prostokątnej. Dodatkowo kopiowanie może się odbywać ze zmianą adresów zmiennych kontrolowanych przez obiekty o zadany odstęp. Spacing [określa sposób i odstępu rozłożenia elementów na siatce] X, Horizontal distance odległość w poziomie Y, Vertical distance odległość w pionie Pitch powyższe odległości liczone są od środków obiektów Interwal powyższe odległości liczone są od krawędzi obiektów Number of copies to make Quantity X/Y ilość kopii w poziomie/pionie 17

18 Addressing adresowanie obiektów Left to right od lewej do prawej Top to bottom od góry do dołu Adjust distance krok zmiany adresu Biblioteki, tworzenie, dodawanie i używanie komponentów Shape Library Biblioteki Shape'ów to zbiory elementów graficznych, którymi obrazuje się w projekcie stany zmiennych lub po prostu definiuje wygląd użytych w projekcie obiektów. W celu wizualizacji stanów, shape'y mogą posiadać więcej niż jeden wygląd (rożne wyglądy dla różnych stanów zmiennych). Można korzystać z gotowych bibliotek lub tworzyć własne w których będziemy dodawać nowe komponenty. Aby skorzystać z bibliotek wybieramy opcje Library z paska menu. Do wyboru mamy Shape, Picture, Group Wybieramy np. Shape. Z lewej strony możemy wybrać jedną z pięciu gotowych bibliotek. W środkowym oknie pokazują się wzory z których możemy skorzystać. Tworzenie nowej biblioteki Aby dodać nową bibliotekę wybieramy z prawej strony New lib. następnie w oknie, które się pojawi wprowadzamy jej nazwę i wciskamy OK. Nasza nowa biblioteka pojawi się po lewej stronie i będziemy mogli z niej korzystać, wcześniej jednak należy dodać nowe elementy (kształty, przyciski). 18

19 Aby dodać nowy element rysujemy go w dowolnym oknie (używając narzędzi rysunkowych). Następnie zaznaczamy wszystkie elementy rysunkowe, które maja wejść w skład pojedynczego stanu shape'a i naciskamy ikonkę Save objects to shape library. Wyskakuje nam okienko z następującymi opcjami: Shape library: wybieramy np. naszą nowo stworzoną bibliotekę Description: Opis naszego obiektu Shape number: wybieramy numer wolnego pola, w którym będzie widnieć nasz obiekt States: stan naszego przycisku, może być ich kilka, w zależności ilu stanowy chcemy mieć obiekt Frame: tło dla naszego obiektu Inner: część aktywna naszego obiektu Aby później skorzystać z danego wzoru tworzymy obiekt następnie w zakładce Shape w opcjach obiektu wybieramy Shape Library i kształt, który nas interesuje. Picture library, Istota bibliotek obrazów jest analogiczna do biblioteki shape'ów, tzn będziemy ich używać do definiowania wyglądów umieszczanych w projekcie obiektów. Aby dodać nowy element do biblioteki obrazów: wybierz menu Library-> Picture Call up library w poniższym oknie wskaż pozycję w wybranej bibliotece i wybierz Import Picture wpisz nazwę dla nowego elementu w bibliotece i wybierz OK: 19

20 zostaniesz poproszony o wskazanie ścieżki na dysku do pliku, który ma reprezentować pierwszy stan w elemencie biblioteki. Po wybraniu pliku ukaże się poniższe okno: wybierając NEXT dodasz kolejne stany do elementu biblioteki. Wybierając FINISH zakończysz tworzenie biblioteki. UWAGA: W celu optymalizacji rozmiaru projektu, zaleca się aby przed zaimportowaniem obrazu, obrobić go w ten sposób aby jego rozmiar w pikselach był taki jaki docelowo będzie wykorzystywany w projekcie. Group library Biblioteki grup pozwalają na stworzenie elementów złożonych zarówno z biernych elementów graficznych jak: shape, picture, jak i obiektów czynnych. Tworzone są wtedy gdy zachodzi potrzeba wielokrotnego zastosowania w projekcie tak samo wyglądających i zachowujących się grup obiektów a odwołujących się tylko do innych adresów zmiennych. Tworzenie biblioteki grup na przykładzie wizualizacji poziomu cieczy w zbiorniku: wstawienie w oknie projektu obiektu picture, obrazującego pojemnik nałożenie na niego obiektu bar graph i symetryzacja jego zachowania (określenie skali, wyświetlanych kolorów itp.) 20

21 zaznaczenie wszystkich elementów mających wejść w skład grupy wybór menu Library Group-> Save to library wybranie pozycji i wpisanie opisu nowego elementu w bibliotece: po wybraniu OK utworzymy nowy element w bibliotece grup. można go teraz wprowadzić do okna projektu wybierając w powyższym oknie przycisk PLACE próbując edytować grupę ujrzymy listę czynnych elementów, które wchodzą w jej skład. Ich możliwość edycji ogranicza się tylko do zakładki General. 21

22 Label library czyli opisy wielojęzyczne Label library ma zastosowanie w środowiskach wielojęzycznych. Opis każdego obiektu można przetłumaczyć maksymalnie na 8 języków i w prosty sposób dokonywać ich przełączania w trakcie pracy programu. Funkcja Opis State no. Ilość stanów dla danego obiektu. Każda etykieta może mieć maksymalnie 256 stanów (0255), ale ich ilość jest zależna od ilości użytych języków. Jeżeli użyliśmy 4 języki to etykieta może mieć 256/4=64 stany. New Dodanie nowej etykiety do biblioteki Settings Edycja wybranej etykiety Delete Usunięcie wybranej etykiety Delete All Usunięcie wszystkich pozycji Copy Kopiowanie zaznaczonej pozycji Paste Wklejenie etykiety ze schowka Save Label File Zapisanie biblioteki do pliku.lbl Load Label File Odczyt zapisanej biblioteki z pliku.lbl Export EXCEL File Eksport do pliku arkusza kalkulacyjnego w formacie xls lub csv (funkcja nie obsługuje kodowania Unicode). Możliwy eksport jednego lub wielu języków. Import EXCEL File Import z pliku arkusza kalkulacyjnego w formacie xls lub csv do projektu MTP (funkcja nie obsługuje kodowania Unicode). 22

23 Zakładka Font zawiera przypisane do języka czcionki, które zawierają wymagane przez dany język znaki diakrytyczne. Tworzenie nowego opisu Dostęp do obiektu z menu Library -> Label. W oknie, które się pojawi, opcja New powoduje dodanie nowego opisu do biblioteki. Wpisujemy identyfikator (Label name) i ilość przypisanych do niego stanów. 23

24 Stany dla konkretnego obiektu mogą przyjmować także przypisane im opisy. Edycji dokonuje się poprzez dwuklik na pozycji w bibliotece lub użycie przycisku Settings. Używanie bibliotek opisów W projekcie można wstawić n.p. obiekt tekstowy, czyli po prostu opis Text Object Aby jego zawartość była zaczerpnięta z biblioteki wystarczy zaznaczyć Use label library. Pozostaje już tylko wybór opisu z listy Label tag. I tak wygląda efekt: 24

25 Teraz należy wstawić do projektu obiekt za pomocą którego zmienimy aktualny język dla całego projektu. Najprościej będzie to zrobić za pomocą numeric input. W ustawieniach dla obiektu zmieniam w opcjach adres na LW9134. Zaznaczając wcześniej System tag łatwiej będzie go odnaleźć na liście systemowych zmiennych. W rejestrze tym powinna znaleźć się cyfra z zakresu 0-7 która kolejno definiuje aktualny język. UWAGA: Podczas kompilacji należy zaznaczyć używane w projekcie języki. Gdy zaznaczone będą wybiórczo - numery będą przyznane kolejno wg listy w bibliotece. Przykładowo, Użytkownik zdefiniował 6 języków: 1: Polski, 2: Angielski, 3: Francuski, 4: Norweski, 5: Czeski, 6: Litewski ale przy kompilacji zaznaczył tylko języki nr 1, 3, 5 bo takie były akurat potrzebne. Wówczas w rejestrze następujące cyfry będą aktywować języki: 0- Polski, 1-Francuski, 2-Czeski. 25

26 Address Tag library oraz zmienne systemowe Biblioteka służy do przypisania konkretnemu adresowi jego nazwy co ułatwia znacznie pracę przy dużych projektach. Wybieramy w pasku zadań Library -> Tag. W oknie które się pojawi zostawiamy Customized. Opcja New powoduje dodanie nowego identyfikatora do biblioteki 26

27 Należy ustawić mu opis (Tag name). PLC name definiuje urządzenie, którego adres chcemy opisać. Wybieramy typ adresu: Bit lub Word. I w następnych polach konkretny adres. Aby skorzystać z danego Taga wchodzimy w opcje konkretnego obiektu, następnie w Read Address wybieramy opcję User defined Tag i w miejsu Device Tag pojawia się lista ze zdefiniowanymi przez nas Tagami. Opcja Opis Customized Wyświetla tylko zdefiniowane przez użytkownika w projekcie opisy. System Wyświetla tylko zarezerwowane, systemowe adresy. Np. aktualna godzina rej LW9019 New Nowa etykieta (Opis) Delete Usunięcie wybranej etykiety Delete All Usunięcie wszystkich pozycji Settings Edycja wybranej etykiety Save Tag File Zapisanie biblioteki do pliku.lbl Load Tag File Odczyt zapisanej biblioteki z pliku.lbl Export CSV Eksport do pliku tekstowego rozdzielonego przecinkami (CSV) Import CSV Import z pliku tekstowego rozdzielonego przecinkami (CSV) do aktualnego projektu. Export EXCEL Eksport do pliku arkusza kalkulacyjnego w formacie xls Import EXCEL Import z pliku arkusza kalkulacyjnego w formacie xls 27

28 Zapis, kompilacja i przesłanie do panela Projekt zapisujemy ikonką (Save) w oprogramowaniu EasyBuilder. Standardowy plik projektu ma rozszerzenie mtp. Następnie kompilujemy go używając ikonki (Tools- compile). Przy kompilacji zaznaczamy języki, które mają być dołączone do tego projektu. Jeżeli zostały w nim użyte dodatkowe czcionki, należy też zaznaczyć Biuld font files aby dołączyć je do projektu i wysłać na panel. Możliwe jest zabezpieczenie projektu przed dekompilacją na dwa sposoby: Całkowity brak możliwości dekompilacji (Decompilation is prohibited), który powoduje zarazem brak możliwości edycji pobranego projektu z panela. Tylko osoba posiadająca plik projektu mtp będzie mogła go modyfikować. Zabezpieczenie hasłem pliku xob (XOB password). Po ściągnięciu (upload) projektu z panela możliwa jest jego dekompilacja, ale dopiero po podaniu hasła zdefiniowanego tutaj. 28

29 Wysłanie programu na panel Zapis projektu do panela odbywa się za pomocą ikonki: (Tools-Download). Podstawową decyzją jest wybór pomiędzy kablem, którego użyjemy do transferu. Są dwie możliwości: USB lub Ethernet. W przypadku USB należy uprzednio zainstalować sterownik w systemie. W przypadku Ethernetu wystarczy podać numer IP lub użyć szukania panela w sieci i wybrać jego nazwę z listy (Zakładka Name). Jeżeli panel jest używany po raz pierwszy należy zaznaczyć opcję Firmware, która uaktualni wewnętrzne oprogramowanie panela i dostosuje do EasyBuildera. Font files spowoduje załadowanie czcionek użytych w projekcie. Use user-definied startup screen możliwość ustawienia własnego ekranu startowego. Reset recipe/event log/sampling powoduje wyczyszczenie pamięci RW oraz flash. 29

30 Reboot hmi after download ważne aby zaznaczyć aby projekt się uruchomił po załadowaniu. Automatically using - opcja pozwala zachować w/w ustawienia przy każdym użyciu. Symulacja w trybie online i offline W programie EasyBuilder 8000 są dwa typy symulacji: On-line oraz Off-line. Za pomocą wirtualnej maszyny komputer może symulować operację na sterowniku PLC bez połączenia ze sterownikiem. Po wybraniu powyższej opcji pojawia się okienko symulacji Off-line 30

31 Window copy Aby skopiować okno/a z innego projektu, z paska zadań wybieramy Edit -> Window process -> Window copy. - Source Project wpisujemy ścieżkę projektu, z którego chcemy skopiować okno/a - Source wpisujemy zakres numerów okien, które chcemy skopiować - Destination okno/a do którego chcemy skopiować okno/a z innego projektu. Rozdział 5. Obiekty Bit Lamp, Set Bit Bit Lamp Opcja Bit Lamp pozwala na graficzną reprezentację stanu dowolnego bitu. W zakładce General wybieramy sterownik, zmienną i jej adres. 31

32 Zakładka Shape pozwala na wybranie i dostosowanie do swoich potrzeb obrazka, który będzie reprezentował stan zmiennej. 32

33 Ustalamy wygląd dla stanu 0 (wyłączony) i 1 (włączony). Set Bit 33

34 Wybieramy ikonkę Set Bit Pojawia się następujące okno: Wybieramy adres taki jak w przypadku Bit Lamp. Mamy dodatkową opcję, której nie było w Bit Lamp Set style. Za pomocą tej opcji możemy ustawić sposób włączania guzika: -Set ON guzik ustawia na ON -Set OFF guzik ustawia na OFF -Toggle guzik ustawia na ON i OFF -Mommentary guzik chwilowo ustawia się na ON i z powrotem na OFF (niestabilny) I inne. Prosty program wygląda w następujący sposób: Przełącznik TS_0 przełącza stan lampy B1. 34

35 Word Lamp, Set Word Word Lamp Word lamp służy do reprezentowania wartości rejestru. Aby utworzyć Word lamp należy kliknąć na ikonie na pasku narzędzi co spowoduje wyświetlenie się okna z trzema zakładkami. W pierwszej General wybieramy rejestr który będziemy monitorować oraz ilość jego stanów od 1 do

36 W zakładce Shape wybieramy, w zależności od tego co będzie nam potrzebne, albo Bitmapę albo Shape. W kolejnej zakładce Label zaznaczając Use label możemy reprezentować zmiany bitów w rejestrze dodatkowo wpisując w Content tekst, który będzie reprezentował zmiany w rejestrze. Set Word Set Word służy do wpisywania wartości do rejestru. Wybieramy ikonkę Set Word. 36

37 Ustawiamy Address i wpisujemy wartość do pola Set value. W Set Style wybieramy opcje przycisku. Toogle Switch 37

38 Za pomocą Toogle Switch możliwe jest przełączanie stanu na wyjściu np.y1 i jednocześnie pokazywanie stanu na tym samym bądź innym bicie. Pole Switch Style pozwala wybrać rodzaj przełącznika. W zakładce Shape wybieramy graficzną reprezentację przełącznika. Numeric Input and Numeric Display Objects Oba polecenia możemy wykorzystać do wyświetlenia wartości liczbowych. W poleceniu Numeric Display Objects możemy wpisywać wartości za pomocą klawiatury bezpośrednio na panelu dotykowym. 38

39 Klawiatura do wpisywania wartości na panelu. Można ją wybrać w zakładce Data Entry/Keyboard W poniższym okienku wybieramy nasz sterownik PLC oraz adres z którego będzie zapisywana i odczytywana wartości. W zakładce Shape możemy ustawić wygląd dla wybranego przez nas narzędzia. 39

40 Ascii Input and Ascii Display Objects Polecenia te możemy wykorzystać do wyświetlania znaków ASCII. Poleceniem ASCII Display Objects możemy za pomocą klawiatury wprowadzić znaki ASCII bezpośrednio na panelu dotykowym. 40

41 We właściwościach obiektu w zakładce General wybieramy nasz sterownik oraz adres pod który będzie zapisywana i odczytywana wartość. Klawiaturę do wpisywania znaków ASCII można wybrać w zakładce Data Entry/Keyboard. W zakładce Shape możemy ustawić wygląd dla wybranego przez nas narzędzia. Ilość wprowadzanych znaków należy wybrać w rubryce No. Of words. 41

42 Prosty program wygląda następująco: Aby rozpocząć wprowadzanie znaków ASCII należy kliknąć w okno wyświetlacza co spowoduje pojawienie się klawiatury. Function Key Za pomocą tego narzędzia można swobodnie przełączać się między oknami programu. W Windows no. wybieramy nazwę okna które chcemy włączyć po naciśnięciu przycisku. 42

43 Aby powrócić do wcześniejszego okna należy w nowym oknie umieścić przycisk który to umożliwi. Moving Shape Z paska narzędzi wybieramy moving shape Ustawiamy adres w pamięci, a także atrybuty, w których możemy wybrać sposób poruszania się obiektu. W zakładce shape wybieramy kształt naszego obiektu. 43

44 Następnie tworzymy przycisk do regulacji położenia obiektu. Wybieramy Numeric Input i konfigurujemy dla wybranych przez nas wcześniej sposób poruszania się obiektu. W naszym przypadku dla położenia po X, mamy LW1 dla Y mamy LW2. Wartości będziemy wprowadzać przy pomocy keypad a. Po utworzeniu obiektów, mamy gotową aplikacje. 44

45 Animation Object Za pomocą tego narzędzia możemy zmieniać pozycje obiektu. Po wyborze narzędzia, prawym przyciskiem, ustalamy kolejne położenia obiektu. Aby zakończyć ustalanie pozycji naciskamy prawy klawisz myszy. 45

46 Dokładne położenie obiektu w określonej pozycji może być skorygowane w zakładce Profile we właściwościach obiektu. Pozycja obiektu może być kontrolowana przez rejestr lub uzależniona od czasu. PLC Control Object Za pomocą tego narzędzia możemy aktywować wybrane operacje, kiedy zostanie aktywowany Trigger address 46

47 Event/Alarm Log Management 47

48 Po wyborze narzędzia Alarm(Event) Log pojawia się okno dodawania i edycji. Aby dodać nowy alarm klikamy New 48

49 Po pojawieniu się powyższego okna ustawiamy parametry m.in. priorytet, co jaki czas ma być przeprowadzanie skanowanie, adres który ma być sprawdzany oraz warunek. W zakładce Message ustawiamy treść komunikatu i sygnał dźwiękowy. 49

50 Historię zdarzeń można zapisać do pamięci panelu ( save to HMI), na kartę CF oraz na przenośny dysk USB(musi być zaznaczona jedna z opcji). W trakcie działania można monitować występujące alarmy i eventy w oknach wyświetlających: Event log display Z paska zadań Object->alarm-> event display Okno to wyświetla wszystkie zdarzenia, zarówno te które trwają jak i te które się zakończyły, dodatkowo oznaczone są odpowiednimi kolorami. 50

51 W zakładce General wpisujemy: Description Opis Mode tryb: - Normal - aktualne eventy - History historia eventów Plc name gdy mamy zarówno okno do wyświetlania historii eventów i aktualnych zdarzeń wpisać inne adresy dla każdego okna 51 musimy

52 Include categories -zakres wyświetlanych zdarzeń zdefiniowanych w alarm(event)log object (0 thru 0 oznacza wyświetlanie wszystkich zdarzeń). Acknowledge style potwierdzenie alarmu Max. Event no. maksymalna liczba zdarzeń wyświetlanych w oknie Color opcje kolorów okna i zdarzeń Sort sposób wyświetlania rosnąco/malejąco Time format czasu, jaki będzie wyświetlany w zależności od zdarzenia Date- możliwość dodania daty z wyborem formatu Alarm Bar Z paska zadań wybieramy Objects->alarm-> alarm bar Jest to okno, które w postaci ruchomego paska informuje o aktualnie występującym alarmie. Opcje takie same jak w przypadku Event Log Display, dodatkowo Scroll speed pozwala wybrać prędkość przewijania paska informacyjnego. Alarm Display Z paska zadań wybieramy Objects->alarm-> alarm display Okno podobne do Event log display, z taką różnicą, że wyświetla tylko aktualne alarmy. Opcje takie same jak w przypadku Event Log Display. 52

53 Event History Log Z paska zadań wybieramy Object -> alarm -> Event display Schedule Object Aby użyć tego narzędzia należy na pasku narzędzi kliknąć ikonę Schedule po czym wybrać opcje New. Przykład: Chcemy aby silnik uruchamiał się codziennie od poniedziałku do piątku o godzinie 8.00, a kończył prace o

54 W General/Action mode zaznaczamy Bit ON Action Adress ustawiamy adres sterujący np. silnikiem. Otwieramy zakładkę Time Set i zaznaczamy Constant W rubryce Start i End wybieramy czas i dni kiedy silnik ma być załączany i wyłączany. Klikamy OK. Direct/Indirect window na przykładzie POP-UPów Z paska zadań wybieramy Object-> Direct Window 54

55 W opcjach okna które się nam pojawia, należy ustawić read address, jest to adres BITU, którego zmiana będzie wywoływać pojawianie się naszego okna. W Attribute-Style do wyboru mamy no title bar oraz with title bar oznacza to, że przy użyciu opcji with title bar, będzie widoczny pasek z tytułem okna, dzięki czemu będzie można to okno w trakcie operacji na panelu przesuwać, takiej możliwości nie daje nam opcja no title bar, która ustawia okno na stałe. Window No: w tej opcji należy wybrać, które okno zostanie otwarte po zmianie wcześniej ustawionego bitu. Najprostszym przykładem użycia direct window jest użycie przycisku SetBit, do włączania i wyłączania okna (ten sam adres bitu który został wpisany w opcjach direct window). Z paska zadań wybieramy Object-> Indirect Window 55

56 Podobnie jak w direct window ustawiamy read Address i attribute z tą różnicą, że tutaj adres nie wskazuje na bit tylko na słowo, dzięki temu w jednym oknie indirect window można wyświetlić różne okna w zależności od wartości znajdującej się w ustawionym adresie. Przykład: Jeśli wpiszemy przy pomocy setword np 15 do naszego ustawionego rejestru w opcji indirect window, to po włączeniu tego przycisku, w oknie indirect window wyświetli się okno 15, jeśli będzie to jakaś inna wartość to wyświetli się okno z numerem, który został wpisany do rejestru. XY Plot XY plot Object używamy do przedstawiania danych z rejestrów na wykresie liniowym. Maksymalnie na jednym wykresie można użyć 16 linii. Z paska zadań wybieramy Object-> XY plot 56

57 Opcje: Description : Opis wykresu Direction: do wyboru prawo/lewo/dół/góra kierunek rysowania wykresu No.of channels: ilość linii(serii danych), które chcemy wyrysować Control Address: służy do wyboru opcji wykresu oraz czyszczenia wykresu: Wpisując do tego adresu odpowiednio: 1 = Plot data 57

58 Wpisując 1 (ustawiamy bit 0 na On) na poprzedni wykres jest dorysowywany nowy. Po wykonaniu nowego wykresu bit 0 jest ustawiany na off. 2= Clear plot Wpisując 2 ustawiamy bit 1 na On, wyświetlany wykres jest czyszczony, po wyczyszczeniu bit 1 zostaje ustawiony na Off 3= Refresh Plot (Reset) Wpisując 3 ustawiamy bity 0 i 1 na ON, oznacza to, że po wyczyszczeniu od razu zostaje wyrysowany nowy wykres, po wyrysowaniu obydwa bity wracają na off No. Of data Address : ustawiane jest automatycznie na następny adres po control Address, zawiera on liczbę punktów,która ma zostać wyświetlona w jednej serii danych. Chanel : opcje dla każdej serii (wykresu) ustawiane osobno Read Address : Plc Address, wybieramy skąd będą pochodzić dane do konkretnej serii(wykresu), każda seria może mieć indywidualnie wybrane adresy. Po wejściu w opcje settings, wyświetli się Wybieramy adresy, z których będą pobierane dane do konkretnej serii wykresu.( na rys powyżej wybrane opcje to seperated address off, dynamic limits on, oznacza to, że wartości X i Y będę odczytywane z jednej serii adresu, gdzie LW200 oznacza dolny zakres X,LW201 górny zakres X, LW202 dolny Y LW204 pierwsza wartość X, LW205 pierwsza wartość Y, LW 206 i LW207 wartości kolejnego punktu wykresu, itd., maksymalnie można podać 1024 punkty) W przypadku wybrania opcji separated Address for x and y, dane dla X i Y są wczytywane z osobnych serii adresów (opisane przypadki przedstawia rys poniżej). 58

59 W zależności od wybrania opcji Separated Address for x and y data i dynamic limits mamy 4 opcje wczytywania danych W zakładce Display Area mamy następujące opcje: Profil colour wybieramy kolor tła wykresu gdy mamy zaznaczoną opcję transparent. Jeśli transparent nie jest zaznaczone to tło jest przezroczyste. Curie wybieramy opcje linii dla każdej serii danych osobno (kolor, rodzaj linii, szerokość) Maker wybieramy sposób zaznaczania punktów. Do wyboru są 4 opcje. Przykład poniżej. 59

60 Line reference możemy skorzystać z maksymalnie 4 linii odniesienia. Zaznaczając opcję Limit from PLC, dane tych linii pobierane będą z wybranego urządzenia. W przypadku niezaznaczenia tej opcji, dane dla każdej linii odniesienia wpisujemy ręcznie ( na stałe), należy wcześniej ustawić zakres całego wykresu tj Low i High limit. 60

61 Data Sampling Opcji tej używamy do próbkowania danych z obiektu. W zakładce Object wybieramy Data Sampling, następnie w oknie, które się pojawiło New. Sampling mode -> Time-based próbkowanie z częstotliwością zadaną w Sampling time interwal Trigger-based próbki są zbierane w zależności od zmiany stanu na bicie. Do wyboru są 3 opcje - ON -> OFF przy zmianie bitu z ON na OFF pobierana jest próbka - OFF -> ON przy zmianie bitu z OFF na ON pobierana jest próbka - OFF <-> ON przy każdej zmianie bitu pobierana jest próbka Read Address - > wybieramy adres, z którego będziemy pobierali próbki Data Record -> Ilość próbek, która ma być zapisana w pamięci Data Format -> format w jakim będą przetrzymywane dane Auto. Stop -> po zaznaczeniu tej opcji zostanie, po osiągnięciu Max Data record próbkowanie zostanie przerwane (kolejne próbki nie zostaną nadpisane na już istniejące) Clear Address -> gdy wybrany bit będzie ustawiony na ON próbki z pamięci zostaną wyczyszczone (Można używać tylko przy opcji Time-based) Hold Address -> ustawienie tego bitu na ON spowoduje pauzę w próbkowaniu do czasu ponownego ustawienia tego bitu na OFF History Files -> można zapisać dane do pamięci HMI, na przenośny dysk USB i na karte CF 61

62 Trend Display Trend Display służy do wyświetlania danych pobieranych w czasie rzeczywistym. Zanim stworzymy Trend Display musimy stworzyć Data Sampling (opisane w innym rozdziale). Wybieramy z paska zadań Object -> Trend Display. Data Sampling Object -> Wybieramy obiekt który będziemy próbkować zdefiniowany wcześniej w Sampling Object. Trend Type -> wybieramy Real Time dla próbkowania w czasie rzeczywistym lub History jeśli posiadamy wcześniej zapisane dane przebiegu (w data sampling musi być zaznaczona opcja History Files). No. Of channels ilość serii danych do wykresu. Distance between data samples: Gdy wybierzemy np. 20 pixels: 62

63 Gdy wybierzemy np. 20sec Watch line -> pionowa linia która zwraca do rejestru wartość wykresu którą zaznaczymy w trakcie użytkowania. W zakładce Trend wybieramy wygląd naszego wykresu: Frame -> kolor obramowania Background -> kolor tła Grid -> siatka, vertical pionowe linie, horizontal poziome linie, można wybrać ich ilość i kolor Chanel -> dla każdej serii danych możemy wybrać kolor linii oraz jej szerokość. Limits -> wybieramy zakres osi pionowej. Można to zrobić na dwa sposoby. Statycznie lub dynamicznie. Gdy wybierzemy opcję dynamic możemy zmieniać limity w trakcie użytkowania panelu wpisując wartości do wybranego przez nas rejestru (wybrany adres określa limit dolny a kolejny po nim określa limit górny). Time/Date: wyświetla nam aktualną datę i czas w lewym górnym rogu. Bar graph, meter display Opcje te służą do graficznej interpretacji danych. Z paska zadań wybieramy Object->Bar graph, następnie w zakładce General ustawiamy skąd będą pobierane dane do grafu. W zakładce Outline 63

64 Attribute: Type: przy wyborze normal, wykres rysowany jest od położenia zerowego(zero), w kierunku wybranym w Direction, do położenia maksymalnego Span. Przy wyborze offset, pojawia się dodatkowa opcja Origin- jest to wartość początkowa od której będzie rysowany słupek. Bar width ratio(%) określa szerokość słupka (wypełnienia wykresu) Bar color/style: wybieramy kolor obramowania, wypełnienia słupka oraz tła. Bar style to styl wypełnienia. Zaznaczenie opcji transparent powoduje przeźrocze tła i obramowania. Target indicator zmienia kolor wypełnienia słupka gdy wartość próbkowana osiągnie zadaną przez nas wartość o określonej tolerancji. Alarm indicators zmienia kolor wypełnienia słupka gdy wartość jest poniżej lub powyżej wybranych wartości. Target/alarm/zero(span) dynamic Address wszystkie powyższe wartości można zmieniać dynamicznie pod wybranym adresem. METER DISPLAY Z paska zadań wybieramy Objects-> Meter Display W zakładce General ustawiamy skąd będą pobierane dane do naszego wyświetlacza. W zakładce Outline określamy wygląd wyświetlacza Start Degree: pozycja początkowa wskazówki na wyświetlaczu (0 odpowiada godzinie 12, 180-6, 270-9) End degree: pozycja końcowa wskazówki Przy pomocy Star i end degree ustalamy zakres pracy wyświetlacza 64

65 Background: ustawiamy kolory tła, zaznaczając opcję full circle wyświetlane będzie pełne koło z zakresami wybranymi wcześniej w start i end degree, używając opcji transparent tło będzie przezroczyste Tick Marks: opcje znaczników na krawędzi wyświetlacza, do dyspozycji główne i podrzędne znaczniki, w main scale określamy ilość głównych, w sub podrzędnych, length długość znaczników. Pointer : ustawiamy opcje wskaźnika, wielkość,szerokość, kolor, kształt. Pin point: ustawiamy opcje kropki wskaźnika (radius wielkość). W zakładce limits: Value : zakres wyświetlacza od Zero do Span Range limits: możliwość podzielenia tarczy wyświetlacza na 3 części odpowiednimi kolorami, szerokość tych przedziałów określamy w low limits i high limits. Zakresy te można zmieniać dynamicznie(zaznaczając opcje dynamic limits) wtedy zakresy będą sczytywane z podanego adresu. Timer W pasku zadań wybieramy Object->Timer Mode -> wybieramy typ Timera. Np. On delay, pokazuje nam się obrazek wyjaśniający w jaki sposób on działa. Time base -> najmniejszy przedział czasowy naszego timera. Input bit -> bit, który rozpoczyna działanie timera Measurement bit -> bit jest w stanie ON gdy timer odlicza czas Output bit -> bit ustawia się w stan ON gdy timer skończy odliczanie czasu Preset time -> rejestr, w którym ustawiamy czas, który ma nam odmierzyć timer Elapsed time -> rejestr, w którym pokazywana jest aktualnie zliczana wartość 65

66 66

67 Backup danych Z paska zadań wybieramy Object -> Backup. Wyskakuje nam następujące okno. Description Opis Source źródło do wyboru: - rejestry RW - rejestry RW_A - Historical event log historia zdarzeń Backup position wybieramy gdzie zgrywamy backup Range zakres zgrywanych danych Start dzień aktualny lub dzień poprzedni Within ilość dni Mode tryb rozpoczęcia - Touch trigger po wciśnięciu przycisku - External trigger gdy nastąpi zmiana w rejestrze, który wybierzemy tryby: - ON -> OFF - OFF -> ON - ON <-> OFF 67

68 Rozdział 6 ZABEZPIECZENIA Ustawianie Hasła Klikamy Edit->System parameters-> Security aby ustawić poziom zabezpieczeń i hasła. Mamy do dyspozycji 6 klas zabezpieczeń. Możemy ustawić do 12 użytkowników z czego każdy może mieć inny poziom kontroli. Hasło musi składać się z samych cyfr. 68

69 Object s Security Safety control Mamy do dyspozycji dwie metody ochrony: Min. press time (sec) tylko nieprzerwane naciśnięcie obiektu przez zadany czas aktywuje obiekt Display confirmation request po naciśnięciu obiektu wymagane jest potwierdzenie 69

70 Użytkownik musi potwierdzić operacje, aby została wykonana, w ciągu czasu zadanego w Max. waiting time (sec). User restriction Wybieramy jakiej klasy ma być dany obiekt i sposób wyświetlania zabezpieczonego obiektu. Przykład Tworzymy nowy projekt. Wchodzimy w Edit/system parameters i tam ustawiamy użytkowników, ich hasła i prawa dostępu. 70

71 Tworzymy przykładowy projekt. NE_0 i NE_1 to numeric input odpowiednio o adresach LW9219 i LW9220. Numeric format ustawiamy jak w oknach poniżej. Dla NE_0 Dla NE_1 71

72 ND_0 to numeric display o adresie LW9222 i ustawieniu numeric format SB_0 SB_2 to Set Bit z których każdy ma ustawioną inną klasę i Make invisible while protected Obiekt SB_3 służy do wylogowania użytkowników. Jego ustawienia są następujące Po skompilowaniu i uruchomieniu symulacji nasz projekt wygląda następująco 72

73 LW9222 pokazuje co oznacza, że użytkownik ma dostęp do obiektów klasy none. Jeśli obiekty wyższych klas miały zaznaczoną funkcję Make invisible while protected będą ukryte dla użytkownika. Kiedy użytkownik wprowadzi hasło zobaczy obiekty do których ma dostęp. Current status pokazuje co oznacza, że użytkownik ma dostęp do obiektów klasy A Po naciśnięciu Logout użytkownik zostanie wylogowany i dostęp do obiektów zostanie zablokowany. Będzie możliwy dostęp tylko do obiektów klasy none. 73

74 Rozdział 7 Makro na przykładzie kalkulatora Z paska zadań wybieramy zakładkę Tools a następnie Macro Tworzymy nowe makro, wyświetli się okno gotowe do pisania kodu makra. Pod przyciskiem GET/SET FN.. znajdują się wszystkie funkcje wraz z opisami i przykładami użycia. IF if warunek then [działania] [else [if warunek n then [Else_If_działania]. [else [Else_działania]] ]] end if gdy warunek będzie spełniony to działania się wykonają, jeśli nie to sprawdzany jest warunek-n jeśli zostanie spełniony to wykonają się Else_If_działania w przeciwnym wypadku wykonają się Else_działania. Przykład: if a = = 2 then b=1 else if a = = 3 b=2 else 74

75 b=3 end if For for Licznik = Start to koniec [krok Krok] [działania] next [Licznik] for Licznik = Start down koniec [krok Krok] [działania] next [Licznik] Pętla wykona się (koniec Start) / Krok razy wykonując działania. Przykład: for a = 0 to 10 step 2 b=a next a While while Warunek [działania] wend Pętla będzie wykonywać działania dopóki Warunek będzie spełniony. Przykład: while a = = 2 b=b+1 GetData(a, Local HMI, LB, 5, 1) wend Kalkulator Przykładowy fragment kodu realizujący prosty kalkulator: macro_command main() float a=0 float b=0 float c = 0 int znak =0 GetData(a, "Local HMI", LW, 500, 2) 75

76 GetData(b, "Local HMI", LW, 502, 2) GetData(znak, "Local HMI", LW, 499, 1) if znak == 1 then c=a+b end if if znak == 2 then c=a-b end if if znak == 3 then c=a*b end if if znak == 4 then c=a/b end if SetData(c, "Local HMI", LW, 506, 2) end macro_command Aby uruchomić makro należy włączyć je przy pomocy function key lub setbit zaznaczając w ich zakładce General opcję execute macro, wybierając makro które ma uruchamiać. Rozdział 8 Recipe Editor Recipe editor służy do tworzenia receptur. Receptury służą do przechowywania danych (np. ustawień procesu na dany dzień) w pamięci zewnętrznej (dzięki temu nie obciążamy pamięci sterownika zbędnymi na daną chwilę danymi). Na przykład każdego dnia w fabryce produkowane są śruby o różnych parametrach. W każdej recepturze są przechowywane dane o parametrach na dany dzień. Dzięki temu w każdy dzień wczytujemy do sterownika tylko parametry, które są potrzebne do wykonania danej serii, bez konieczności trzymania w pamięci sterownika wszystkich danych. 76

77 Otwieramy program Recipe Editor i tworzymy nowy. Address Range- wpisujemy jaki zakres adresów będziemy używać Select your data format format stworzonych danych Data format- wprowadzamy rodzaj danych ( rozmiar, typ, Opis) Klikamy ok. pojawia się nam tabela z danymi,które można edytowac. Zapis Zapis odbywa się poprzez File->save / save as do wyboru są 3 formaty.rcp,.emi,.csv. Edycja Aby edytować recepturę należy ją wczytać na nowo, odbywa się to poprzez File->open 77

78 Import do RW/RW_A W programie Project manager wybieramy opcję Build download data for CF/USB Wybieramy lokalizację gdzie chcemy zapisać dane W opcjach Sources wybieramy jakie dane mają zostać zgrane, w odpowiednich oknach zaznaczamy je i podajemy ich ścieżki. W przypadku wykorzystania projektu, musi on być najpierw utworzony w programie EasyBuilder. W przypadku Recipe (RW i RW_A) maksymalny rozmiar podanych receptur nie może przekraczać 64kB. Po ustawieniu, naciskamy Build. Cały utworzony folder kopiujemy na wybrany nośnik danych. Gdy zgrywamy projekt z recepturami przez Ethernet/USB wybieramy z programu Project Manager opcję download i postępujemy jak powyżej. Index register Index register służy do wskazywania na rejestry. Np. jeśli wybieramy adres LW4 i w Index Register wybierzemy Index 3 to w zależności od wpisanej wartości w Index 3, z takiego adresu będziemy korzystać. Wartość Index 3 Czytany adres jeśli wybierzemy LW 4 0 LW 4 2 LW 6 5 LW 9 7 LW 11 Wartości do Index wpisujemy poprzez rejestry systemowe LW i LW w tym drugim liczymy co 2 bo są 32-bitowe. 78

79 Przykład Aby wgrać projekt z recepturką wchodzimy do programu Project Manager wybieramy download. Wybieramy Project i RW wpisując ścieżki do naszych plików. Aby wykorzystać naszą recepturkę musimy zrozumieć jak zajmowane są rejestry przez nasze dane: Jak widać mleko zajmuje 1 word, sol zajmuje 1 word, nazwa zajmuje 10 words, emulgator zajmuje 1 word. Razem zajmują 13 words. Stąd właśnie indeksy z krokiem co 13. Przekłada się to na nasze rejestry w następujący sposób: jeden rejestr ma pojemność 1 word, a więc jeśli wgramy nasze receptury do projektu jako rejestry RW to nasze dane będą zajmować kolejno: mleko RW 0, sol RW 1, nazwa RW 2, emulgator RW 12 (bo Data2 zajmuje 10 word). Do danej recepturki tworzymy projekt w Easy Builder

80 W rozwijanej liście wybieramy produkt. Wybrany produkt wraz z danymi, które były wpisane do recepturki wyświetlają się na odpowiednich wyświetlaczach. Dzieje się tak dlatego, że każdy produkt na liście ma przypisaną wielokrotność liczby 13 (dokładnie tą samą jak adres z Recipe Editor), która po wybraniu produktu z listy jest wpisywana do rejestru LW9203 (LW 9203 odpowiada za Index 3 przy wyborze rejestru RW0, RW1, RW2, RW12). Recepturę można edytować w wyświetlaczach NE. Przycisk produkuj przesyła dane do rejestrów LW 0 LW12 i aktualnie produkowany towar wyświetla się na wyświetlaczu u dołu ekranu. Jeśli wybierzemy z listy produktów margarynę to zobaczymy, że nie wyświetlają się wszystkie dane. Jest to spowodowane tym, że w programie Recipe Editor przy tworzeniu receptury wpisaliśmy do użytku 100 słów przez co brakło nam miejsca na wszystkie dane. Dlatego zawsze należy uważać na ilość zarezerwowanych słów. Opisany przykład znajduje się w demkach plik recepturka.mtp, recepturka znajduje się w pliku recepturka.rcp. 80

Galileo v10 pierwszy program

Galileo v10 pierwszy program Notatka Aplikacyjna NA 03011PL Galileo v10 Spis treści 1. Wstęp... 2 1.1. Wymagania programowe... 2 2. Podstawy... 3 2.1. Tworzenie nowego projektu... 3 2.2. Dodawanie pola tekstowego... 10 2.3. Przechodzenie

Bardziej szczegółowo

Istnieją trzy sposoby tworzenia kopii zapasowej na panelu Comfort:

Istnieją trzy sposoby tworzenia kopii zapasowej na panelu Comfort: Istnieją trzy sposoby tworzenia kopii zapasowej na panelu Comfort: - automatyczna kopia zapasowa - kopia zapasowa / przywracanie z użyciem karty pamięci - kopia zapasowa / przywracanie z użyciem programu

Bardziej szczegółowo

1. Aplikacja LOGO! App do LOGO! 8 i LOGO! 7

1. Aplikacja LOGO! App do LOGO! 8 i LOGO! 7 1. Aplikacja do LOGO! 8 i LOGO! 7 1.1. Przegląd funkcji Darmowa aplikacja umożliwia podgląd wartości parametrów procesowych modułu podstawowego LOGO! 8 i LOGO! 7 za pomocą smartfona lub tabletu przez sieć

Bardziej szczegółowo

w w w. m o f e m a. c o m

w w w. m o f e m a. c o m v.23/08/2016 INSTRUKCJA OPROGRAMOWANIA ZuzaGraph, rejestruje skurcze mięśnia macicy wersja - (KTG) Przenośne bezinwazyjne urządzenie do monitorowania parametrów przebiegu ciąży w w w. m o f e m a. c o

Bardziej szczegółowo

WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM. NetBeans. Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem.

WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM. NetBeans. Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem. WYKONANIE APLIKACJI OKIENKOWEJ OBLICZAJĄCEJ SUMĘ DWÓCH LICZB W ŚRODOWISKU PROGRAMISTYCZNYM NetBeans Wykonał: Jacek Ventzke informatyka sem. VI 1. Uruchamiamy program NetBeans (tu wersja 6.8 ) 2. Tworzymy

Bardziej szczegółowo

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19

I. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19 07-12-18 Spis treści I. Program... 1 1 Panel główny... 1 2 Edycja szablonu filtrów... 3 A) Zakładka Ogólne... 4 B) Zakładka Grupy filtrów... 5 C) Zakładka Kolumny... 17 D) Zakładka Sortowanie... 18 II.

Bardziej szczegółowo

Włączanie/wyłączanie paska menu

Włączanie/wyłączanie paska menu Włączanie/wyłączanie paska menu Po zainstalowaniu przeglądarki Internet Eksplorer oraz Firefox domyślnie górny pasek menu jest wyłączony. Czasem warto go włączyć aby mieć szybszy dostęp do narzędzi. Po

Bardziej szczegółowo

Kopiowanie przy użyciu szyby skanera. 1 Umieść oryginalny dokument na szybie skanera stroną zadrukowaną skierowaną w dół, w lewym, górnym rogu.

Kopiowanie przy użyciu szyby skanera. 1 Umieść oryginalny dokument na szybie skanera stroną zadrukowaną skierowaną w dół, w lewym, górnym rogu. Skrócony opis Kopiowanie Kopiowanie Szybkie kopiowanie 3 Naciśnij przycisk na panelu operacyjnym 4 Po umieszczeniu dokumentu na szybie skanera dotknij opcji Zakończ zadanie, aby powrócić do ekranu głównego.

Bardziej szczegółowo

FAQ: 00000042/PL Data: 3/07/2013 Konfiguracja współpracy programów PC Access i Microsoft Excel ze sterownikiem S7-1200

FAQ: 00000042/PL Data: 3/07/2013 Konfiguracja współpracy programów PC Access i Microsoft Excel ze sterownikiem S7-1200 Spis treści 1 Opis zagadnienia omawianego w dokumencie.. 2 2 Wstęp do nowego projektu..... 3 2.1 Nowy projekt... 3 2.2 Dodanie nowego urządzenia... 4 3 Program w main... 6 4 Program PC Access.... 8 4.1

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO

INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO DLA LEKKIEJ PŁYTY DO BADAŃ DYNAMICZNYCH HMP LFG WYMAGANE MINIMALNE PARAMETRY TECHNICZNE: SPRZĘT: - urządzenie pomiarowe HMP LFG 4 lub HMP LFG Pro wraz z kablem

Bardziej szczegółowo

Skrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia.

Skrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia. Skrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia. Spis treści 1. Instalacja 2. Konfiguracja 3. Pomiar 4. Zarządzanie danymi 1. Instalacja. W celu rozpoczęcia pracy z urządzeniem FastTracer

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Napędu robotów

Laboratorium Napędu robotów WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT MASZYN, NAPĘDÓW I POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH Laboratorium Napędu robotów INS 5 Ploter frezująco grawerujący Lynx 6090F 1. OPIS PRZYCISKÓW NA PANELU STEROWANIA. Rys. 1. Przyciski

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 5.0 5.3.3.5 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Pierwsze kroki z easy Soft CoDeSys. 2009 Eaton Corporation. All rights reserved.

Pierwsze kroki z easy Soft CoDeSys. 2009 Eaton Corporation. All rights reserved. Pierwsze kroki z easy Soft CoDeSys Tworzenie prostego programu Rozpoczęcie pracy 2 Tworzenie prostego programu Wybór aparatu 3 Tworzenie prostego programu Wybór języka programowania Do wyboru jest sześć

Bardziej szczegółowo

MentorGraphics ModelSim

MentorGraphics ModelSim MentorGraphics ModelSim 1. Konfiguracja programu Wszelkie zmiany parametrów systemu symulacji dokonywane są w menu Tools -> Edit Preferences... Wyniki ustawień należy zapisać w skrypcie startowym systemu

Bardziej szczegółowo

Cover sheet. WinCC (TIA Portal) FAQ Listopad 2012

Cover sheet. WinCC (TIA Portal) FAQ Listopad 2012 Cover sheet W jaki sposób migrować projekt zintegrowany ze STEP 7 z WinCC flexible do WinCC (TIA Portal)? WinCC (TIA Portal) FAQ Listopad 2012 Service & Support Answers for industry. Pytanie Dokument ten

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14. 1.2 Ustawienia wprowadzające. Auto CAD 14 1-1. Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę

1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14. 1.2 Ustawienia wprowadzające. Auto CAD 14 1-1. Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę Auto CAD 14 1-1 1. Wprowadzenie. 1.1 Uruchamianie AutoCAD-a 14 Aby uruchomić AutoCada 14 kliknij ikonę AutoCAD-a 14 można uruchomić również z menu Start Start Programy Autodesk Mechanical 3 AutoCAD R14

Bardziej szczegółowo

Dodawanie stron do zakładek

Dodawanie stron do zakładek Dodawanie stron do zakładek Aby dodać adres strony do zakładek otwieramy odpowiednią stronę a następnie wybieramy ikonę Dodaj zakładkę Po wybraniu ikony otworzy się okno umożliwiające dodanie adresy strony

Bardziej szczegółowo

Tablet bezprzewodowy QIT30. Oprogramowanie Macro Key Manager

Tablet bezprzewodowy QIT30. Oprogramowanie Macro Key Manager Tablet bezprzewodowy QIT30 Oprogramowanie Macro Key Manager Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Panel Sterowania - wprowadzenie... 4 3. Instalacja... 5 3.1 Jak stworzyć nowy profil... 5 3.2 Jak zmodyfikować

Bardziej szczegółowo

WWW.ICOMFORT.PL e-mail: biuro@icomfort.pl tel.061 622 75 50 fax. 061 622 76 50

WWW.ICOMFORT.PL e-mail: biuro@icomfort.pl tel.061 622 75 50 fax. 061 622 76 50 I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE... 2 1. Podłączenie czytnika ekey module FS IN... 2 2. Podłączenie czytników i elektrozamka... 2 3. Jak poprawnie korzystać z czytnika... 3 4. Jak nie korzystać z czytnika... 3 II.

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA UZUPEŁNIAJĄCA DO CENTRAL DUPLEX ZE STEROWANIEM RD4

INSTRUKCJA UZUPEŁNIAJĄCA DO CENTRAL DUPLEX ZE STEROWANIEM RD4 INSTRUKCJA UZUPEŁNIAJĄCA DO CENTRAL DUPLEX ZE STEROWANIEM RD4 Quatrovent Morska 242 Gdynia Tel. +48 58 3505995, fax +48 58 6613553 1 Spis treści I. Ustawienie orientacji wentylatorów...3 A. Za pomocą regulatora

Bardziej szczegółowo

Arkusz kalkulacyjny EXCEL

Arkusz kalkulacyjny EXCEL ARKUSZ KALKULACYJNY EXCEL 1 Arkusz kalkulacyjny EXCEL Aby obrysować tabelę krawędziami należy: 1. Zaznaczyć komórki, które chcemy obrysować. 2. Kursor myszy ustawić na menu FORMAT i raz kliknąć lewym klawiszem

Bardziej szczegółowo

Ewidencja Wyposażenia PL+

Ewidencja Wyposażenia PL+ Ewidencja Wyposażenia PL+ Jak poprawnie skonfigurować uprawnienia systemowe Spis treści: 1. Wstęp 2. Systemy: Windows Vista,, 8, 8.1, 10... 2.1. Folder z bazą danych... 2.2. Folder z konfiguracją programu...

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Dotyczy programów opartych na bazie BDE: Menedżer Pojazdów PL+ Ewidencja Wyposażenia PL+ Spis treści: 1. Wstęp...

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA MPCC

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA MPCC V1.0.0 (10.14.2015) 1 (7) INSTALACJA UWAGA: Produkt działa jako urządzenie nadrzędne Modbus. Dlatego w przypadku podłączania narzędzia do istniejącej sieci Modbus konieczne może okazać się odłączenie innego

Bardziej szczegółowo

Dodawanie stron do zakładek

Dodawanie stron do zakładek Dodawanie stron do zakładek Aby dodać adres strony do zakładek otwieramy odpowiednią stronę a następnie wybieramy ikonę Dodaj zakładkę Po wybraniu ikony otworzy się okno umożliwiające dodanie adresy strony

Bardziej szczegółowo

Instrukcja programowania

Instrukcja programowania Instrukcja programowania Panel zewnętrzny C5 C9E21L-C Przed włączeniem zapoznaj się z treścią niniejszej instrukcji. Zaleca się zachować instrukcję na przyszłość. Genway - pomoc techniczna tel. +48 (24)

Bardziej szczegółowo

Instrukcja podstawowego uruchomienia sterownika PLC LSIS serii XGB XBC-DR20SU

Instrukcja podstawowego uruchomienia sterownika PLC LSIS serii XGB XBC-DR20SU Instrukcja podstawowego uruchomienia sterownika PLC LSIS serii XGB XBC-DR20SU Spis treści: 1. Instalacja oprogramowania XG5000 3 2. Tworzenie nowego projektu i ustawienia sterownika 7 3. Podłączenie sterownika

Bardziej szczegółowo

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika Warsztaty AVR Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR Dariusz Wika 1.Krótki wstęp: Eclipse to rozbudowane środowisko programistyczne, które dzięki możliwości instalowania

Bardziej szczegółowo

Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android

Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android Instalowanie certyfikatów celem obsługi pracy urządzenia SIMOCODE pro V PN z poziomu przeglądarki internetowej w systemie Android Wstęp Dostępna od grudnia 2013 roku jednostka podstawowa SIMOCODE pro V

Bardziej szczegółowo

Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy

Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Temat: Organizacja skoroszytów i arkuszy Podstawowe informacje o skoroszycie Excel jest najczęściej wykorzystywany do tworzenia skoroszytów. Skoroszyt jest zbiorem informacji, które są przechowywane w

Bardziej szczegółowo

1. Dodawanie integracji

1. Dodawanie integracji 08-01-19 Spis treści: 1. Dodawanie integracji... 1 2. Dodawanie grafik... 3 3. Definicje alarmów... 5 4. Szablony... 7 5. Edycja grafik... 10 5.1. Rozmieszczanie przycisków otwierających grafiki... 11

Bardziej szczegółowo

wpisujemy prawidłowe ustawienia dla naszej sieci lokalnej ustawienia

wpisujemy prawidłowe ustawienia dla naszej sieci lokalnej ustawienia Procedura uruchomienia współpracy pomiędzy systemem monitoringu Aparo opartym na rejestratorach serii AR a systemem automatyki budynkowej Fibaro dla centrali HC2 1. Podłączyć żądaną ilość kamer do rejestratora

Bardziej szczegółowo

PC0060. ADAPTER Kabel Easy Copy PC-Link USB 2.0 Proste kopiowanie, bez instalacji. Instrukcja obsługi

PC0060. ADAPTER Kabel Easy Copy PC-Link USB 2.0 Proste kopiowanie, bez instalacji. Instrukcja obsługi PC0060 ADAPTER Kabel Easy Copy PC-Link USB 2.0 Proste kopiowanie, bez instalacji Instrukcja obsługi Rozdział 1 Produkt 1.1 Instrukcja Produkt PC0060 to najlepsze rozwiązanie w zakresie przesyłania danych.

Bardziej szczegółowo

HELIOS pomoc społeczna

HELIOS pomoc społeczna Instrukcja przygotowania pliku wsadowego do zasilenia SEPI przy pomocy dodatkowej aplikacji HELSepi 1. Instalacja aplikacji Pobieramy plik instalacyjny HelSEPIsetup.exe ze strony internetowej www.ops.strefa.pl

Bardziej szczegółowo

Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2

Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2 Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2 Spis treści: 1. Tworzenie nowego testu. str 2...5 2. Odczyt raportów z wynikami. str 6...7 3. Edycja i modyfikacja testów zapisanych

Bardziej szczegółowo

Zaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM

Zaznaczanie komórek. Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM Zaznaczanie komórek Zaznaczenie pojedynczej komórki polega na kliknięciu na niej LPM Aby zaznaczyć blok komórek które leżą obok siebie należy trzymając wciśnięty LPM przesunąć kursor rozpoczynając od komórki

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Dotyczy programów opartych na bazie Firebird: System Obsługi Zleceń PL+ Grafik Urlopowy PL+ Zarządzanie Szkoleniami

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista 5.0 5.3.3.6 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert)

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert) Procesy i techniki produkcyjne Wydział Mechaniczny Ćwiczenie 3 (2) CAD/CAM Zasady budowy bibliotek parametrycznych Cel ćwiczenia: Celem tego zestawu ćwiczeń 3.1, 3.2 jest opanowanie techniki budowy i wykorzystania

Bardziej szczegółowo

1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter.

1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter. OPIS PROGRAMU TPREZENTER. Program TPrezenter przeznaczony jest do pełnej graficznej prezentacji danych bieżących lub archiwalnych dla systemów serii AL154. Umożliwia wygodną i dokładną analizę na monitorze

Bardziej szczegółowo

Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie

Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie 1 (Pobrane z slow7.pl) Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie awaryjnym? Najprostszym ze sposobów wymuszenia na systemie przejścia do trybu awaryjnego jest wybranie Start a następnie Zasilanie i z

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP 5.0 5.3.3.7 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows XP Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint

Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Tworzenie prezentacji w MS PowerPoint Program PowerPoint dostarczany jest w pakiecie Office i daje nam możliwość stworzenia prezentacji oraz uatrakcyjnienia materiału, który chcemy przedstawić. Prezentacje

Bardziej szczegółowo

Kontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja.

Kontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. Kontrola topto Obsługa aplikacji Kontrola topto 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. 5. Dodawanie, edycja i usuwanie przejść.

Bardziej szczegółowo

etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel

etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel Spis treści 1. Opis okna... 3 2. Otwieranie okna... 3 3. Zawartość okna... 4 3.1. Definiowanie listy instrumentów... 4 3.2. Modyfikacja lub usunięcie

Bardziej szczegółowo

Spis treści Szybki start... 4 Podstawowe informacje opis okien... 6 Tworzenie, zapisywanie oraz otwieranie pliku... 23

Spis treści Szybki start... 4 Podstawowe informacje opis okien... 6 Tworzenie, zapisywanie oraz otwieranie pliku... 23 Spis treści Szybki start... 4 Podstawowe informacje opis okien... 6 Plik... 7 Okna... 8 Aktywny scenariusz... 9 Oblicz scenariusz... 10 Lista zmiennych... 11 Wartości zmiennych... 12 Lista scenariuszy/lista

Bardziej szczegółowo

PIERWSZE URUCHOMIENIE PROGRAMU ITNC PROGRAMMING STATION

PIERWSZE URUCHOMIENIE PROGRAMU ITNC PROGRAMMING STATION PIERWSZE URUCHOMIENIE PROGRAMU ITNC PROGRAMMING STATION 1. Pobranie programu itnc 530 Programming station Program powinien być przygotowany w dostępnym w wersji edukacyjnej programu itnc 530 Programming

Bardziej szczegółowo

1. Przypisy, indeks i spisy.

1. Przypisy, indeks i spisy. 1. Przypisy, indeks i spisy. (Wstaw Odwołanie Przypis dolny - ) (Wstaw Odwołanie Indeks i spisy - ) Przypisy dolne i końcowe w drukowanych dokumentach umożliwiają umieszczanie w dokumencie objaśnień, komentarzy

Bardziej szczegółowo

Dodawanie grafiki i obiektów

Dodawanie grafiki i obiektów Dodawanie grafiki i obiektów Word nie jest edytorem obiektów graficznych, ale oferuje kilka opcji, dzięki którym można dokonywać niewielkich zmian w rysunku. W Wordzie możesz zmieniać rozmiar obiektu graficznego,

Bardziej szczegółowo

Czytnik kart pamięci 8w1, Conrad USB 2.0 Instrukcja obsługi

Czytnik kart pamięci 8w1, Conrad USB 2.0 Instrukcja obsługi Czytnik kart pamięci 8w1, Conrad USB 2.0 Instrukcja obsługi Nr produktu: 410037 Strona 1 z 5 Instalacja oprogramowania 1. Przed podpięciem czytnika Simflash Express do komputera musisz zainstalować oprogramowanie.

Bardziej szczegółowo

MultiBoot Instrukcja obsługi

MultiBoot Instrukcja obsługi MultiBoot Instrukcja obsługi Copyright 2009 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mogą zostać zmienione bez powiadomienia. Jedyne warunki gwarancji na produkty

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia z S7-1200. Komunikacja S7-1200 z miernikiem parametrów sieci PAC 3200 za pośrednictwem protokołu Modbus/TCP.

Ćwiczenia z S7-1200. Komunikacja S7-1200 z miernikiem parametrów sieci PAC 3200 za pośrednictwem protokołu Modbus/TCP. Ćwiczenia z S7-1200 Komunikacja S7-1200 z miernikiem parametrów sieci PAC 3200 za pośrednictwem protokołu Modbus/TCP FAQ Marzec 2012 Spis treści 1 Opis zagadnienie poruszanego w ćwiczeniu. 3 1.1 Wykaz

Bardziej szczegółowo

Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional

Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional Aby edytować atrybuty dostępu do plikow/ katalogow w systemie plików NTFS wpierw sprawdź czy jest Wyłączone proste udostępnianie czyli przejdź

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Podgląd informacji kart sieciowych bezprzewodowych i przewodowych

Laboratorium - Podgląd informacji kart sieciowych bezprzewodowych i przewodowych Laboratorium - Podgląd informacji kart sieciowych bezprzewodowych i przewodowych Cele Część 1: Identyfikacja i praca z kartą sieciową komputera Część 2: Identyfikacja i użycie ikon sieci w obszarze powiadomień

Bardziej szczegółowo

Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów

Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów Menu Plik w Edytorze symboli i Edytorze widoku aparatów Informacje ogólne Symbol jest przedstawieniem graficznym aparatu na schemacie. Oto przykład przekaźnika: Widok aparatu jest przedstawieniem graficznym

Bardziej szczegółowo

Tworzenie programu i konfiguracja w LOGO! Soft Comfort V8

Tworzenie programu i konfiguracja w LOGO! Soft Comfort V8 Poniżej przedstawiono sposób konfiguracji komunikacji pomiędzy przekaźnikiem programowalnym LOGO! 8 oraz panelem SIMATIC HMI. W przykładzie wykorzystano panel KTP700 Basic PN oraz oprogramowanie WinCC

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacz sygnału, repeater Wi-Fi Conrad N300, do gniazdka, 1xRJ45

Wzmacniacz sygnału, repeater Wi-Fi Conrad N300, do gniazdka, 1xRJ45 INSTRUKCJA OBSŁUGI Wzmacniacz sygnału, repeater Wi-Fi Conrad N300, do gniazdka, 1xRJ45 Produkt nr: 986922 Strona 1 z 17 Wzmacniacz sygnału, repeater Wi-Fi Conrad N300 To urządzenie WI-Fi jest zaprojekowane

Bardziej szczegółowo

OPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1

OPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1 OPTIMA PC v2.2.1 Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 Instrukcja obsługi Rev 1 2011 ELFON Wprowadzenie OPTIMA PC jest programem, który w wygodny sposób umożliwia konfigurację

Bardziej szczegółowo

Product Update 2013. Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6

Product Update 2013. Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6 Product Update 2013 Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6 Str. 2 / 15 Funkcjonalność ADR dla przemienników PF 750 Temat: Celem niniejszego ćwiczenia, jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII

IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII IIIIIIIIIIIIIIIMMIMMIII O programie Program Itelix itender Manager przeznaczony jest do zarządzania zapytaniami ofertowymi przesyłanymi za pomocą poczty elektronicznej przez firmy korzystające z systemu

Bardziej szczegółowo

Przykładowa konfiguracja komunikacji pomiędzy oprogramowaniem Wonderware i Codesys z wykorzystaniem sieci LAN lub modułu GSM

Przykładowa konfiguracja komunikacji pomiędzy oprogramowaniem Wonderware i Codesys z wykorzystaniem sieci LAN lub modułu GSM Przykładowa konfiguracja komunikacji pomiędzy oprogramowaniem Wonderware i Codesys z wykorzystaniem sieci LAN lub modułu GSM Informator Techniczny Wonderware nr 159 07.11.2016 r. SPIS TREŚCI Konfiguracja

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi SafeIT - modułu zdalnego sterowania do sterowników kotłów CO firmy Foster v1.0

Instrukcja obsługi SafeIT - modułu zdalnego sterowania do sterowników kotłów CO firmy Foster v1.0 Instrukcja obsługi SafeIT - modułu zdalnego sterowania do sterowników kotłów CO firmy Foster v1.0 Wersja z dnia: 2017-08-21 Spis treści Opis... 3 1. Zasady bezpieczeństwa... 3 Instalacja... 3 Użytkowanie...

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi funkcji specjalnych szablonu C01 v.1.0

Instrukcja obsługi funkcji specjalnych szablonu C01 v.1.0 Instrukcja obsługi funkcji specjalnych szablonu C01 v.1.0 UWAGA 1: Przed dokonaniem jakichkolwiek zmian, zalecamy skopiować wcześniej kod html modułu do pliku na lokalnym dysku. W przypadku problemów ułatwi

Bardziej szczegółowo

Tworzenie szablonów użytkownika

Tworzenie szablonów użytkownika Poradnik Inżyniera Nr 40 Aktualizacja: 12/2018 Tworzenie szablonów użytkownika Program: Plik powiązany: Stratygrafia 3D - karty otworów Demo_manual_40.gsg Głównym celem niniejszego Przewodnika Inżyniera

Bardziej szczegółowo

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze

Szkolenie dla nauczycieli SP10 w DG Operacje na plikach i folderach, obsługa edytora tekstu ABC. komputera dla nauczyciela. Materiały pomocnicze ABC komputera dla nauczyciela Materiały pomocnicze 1. Czego się nauczysz? Uruchamianie i zamykanie systemu: jak zalogować się do systemu po uruchomieniu komputera, jak tymczasowo zablokować komputer w

Bardziej szczegółowo

Rejestrator temperatury i wilgotności AX-DT100. Instrukcja obsługi

Rejestrator temperatury i wilgotności AX-DT100. Instrukcja obsługi Rejestrator temperatury i wilgotności AX-DT100 Instrukcja obsługi Wstęp Rejestrator temperatury i wilgotności wyposażony jest w bardzo dokładny czujnik temperatury i wilgotności. Głównymi zaletami rejestratora

Bardziej szczegółowo

Przed restartowaniem routera odłącz wszystkie urządzenia podłączone pod porty USB.

Przed restartowaniem routera odłącz wszystkie urządzenia podłączone pod porty USB. Podłączanie i konfiguracja zewnętrznych dysków i pamięci masowych do router ów firmy ASUS. Routery wyposażone w porty USB mają możliwość podłączenia zewnętrznych dysków twardych po przez port USB i udostępniania

Bardziej szczegółowo

Nagrywamy podcasty program Audacity

Nagrywamy podcasty program Audacity Pobieranie i instalacja Program Audacity jest darmowym zaawansowanym i wielościeżkowym edytorem plików dźwiękowych rozpowszechnianym na licencji GNU GPL. Jest w wersjach dla systemów typu Unix/Linux, Microsoft

Bardziej szczegółowo

Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia

Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia Utworzenie aplikacji mobilnej Po uruchomieniu Visual Studio pokazuje się ekran powitalny. Po lewej stronie odnośniki do otworzenia lub stworzenia nowego projektu (poniżej są utworzone projekty) Po kliknięciu

Bardziej szczegółowo

Przywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru

Przywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru Zadanie 1 Przywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. 5 Sekund = nie GOTOWY Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru 1 1 2009 Eaton Corporation. All

Bardziej szczegółowo

Jak przygotować pokaz album w Logomocji

Jak przygotować pokaz album w Logomocji Logomocja zawiera szereg ułatwień pozwalających na dość proste przygotowanie albumu multimedialnego. Najpierw należy zgromadzić potrzebne materiały, najlepiej w jednym folderze. Ustalamy wygląd strony

Bardziej szczegółowo

Przesyłanie planowanych odbiorów dostawcy do monitora prognozy zlecenia PL

Przesyłanie planowanych odbiorów dostawcy do monitora prognozy zlecenia PL Pomoc stanowiskowa Przesyłanie planowanych odbiorów dostawcy do monitora prognozy zlecenia PL Użyj tego działania portalu dostawcy w celu przesyłania planowanych odbiorów dostawcy. Step 1. Po zalogowaniu

Bardziej szczegółowo

Multimetr cyfrowy MAS-345. Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0

Multimetr cyfrowy MAS-345. Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0 Multimetr cyfrowy MAS-345 Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0 Do urządzenia MAS-345 została dołączona płyta CD zawierająca oprogramowanie DMM VIEW 2.0, dzięki któremu moŝliwa

Bardziej szczegółowo

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu Wprowadzenie Memeo Instant Backup pozwala w łatwy sposób chronić dane przed zagrożeniami cyfrowego świata. Aplikacja regularnie i automatycznie tworzy kopie zapasowe ważnych plików znajdujących się na

Bardziej szczegółowo

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Zadanie: Utwórz szablon rysunkowy składający się z: - warstw - tabelki rysunkowej w postaci bloku (według wzoru poniżej)

Bardziej szczegółowo

3.7. Wykresy czyli popatrzmy na statystyki

3.7. Wykresy czyli popatrzmy na statystyki 3.7. Wykresy czyli popatrzmy na statystyki Współczesne edytory tekstu umożliwiają umieszczanie w dokumentach prostych wykresów, służących do graficznej reprezentacji jakiś danych. Najprostszym sposobem

Bardziej szczegółowo

Przygotuj za pomocą tabulatorów element formularza. Utwórz pole tekstowe i sformatuj tak, aby dół napisu w polu był dokładnie nad kropkami.

Przygotuj za pomocą tabulatorów element formularza. Utwórz pole tekstowe i sformatuj tak, aby dół napisu w polu był dokładnie nad kropkami. FORMULARZE POLA TEKSTOWE Pole tekstowe Pole tekstowe kilka wierszy Karta Developer Formanty Formant i pole tekstowe Ćwiczenia Jak wypełnić danymi utworzony w edytorze tekstów formularz? Jak wpisać informacje

Bardziej szczegółowo

Inwentarz Optivum. Jak wykorzystać kolektor danych do wypełniania arkuszy spisowych?

Inwentarz Optivum. Jak wykorzystać kolektor danych do wypełniania arkuszy spisowych? Inwentarz Optivum Jak wykorzystać kolektor danych do wypełniania arkuszy spisowych? Kolektor danych jest to urządzenie, które umożliwia automatyczną identyfikację kodów kreskowych. Program Inwentarz Optivum

Bardziej szczegółowo

Pracownik dodawanie danych o pracownikach

Pracownik dodawanie danych o pracownikach Instrukcja instalacji oraz obsługi programu Rejestr Szkoleń BHP Instalacja: 1. Po ściągnięciu programu na dysk, proszę rozpakować plik zip. 2. W folderze Rejestr Szkoleń BHP znajduje się folder Framework

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA PROGRAMOWANIA KASY FISKALNEJ I-ERGOS 3050 PRZY POMOCY PROGRAMU PLU MANAGER I-ERGOS.

INSTRUKCJA PROGRAMOWANIA KASY FISKALNEJ I-ERGOS 3050 PRZY POMOCY PROGRAMU PLU MANAGER I-ERGOS. INSTRUKCJA PROGRAMOWANIA KASY FISKALNEJ I-ERGOS 3050 PRZY POMOCY PROGRAMU PLU MANAGER I-ERGOS. Edata Polska Sp. z o.o. ul. Puławska 314 02-819 Warszawa Tel 22 545-32-40 Fax 22 678-60-29 biuro@edatapolska.pl

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji oraz konfiguracji sterowników. MaxiEcu 2.0

Instrukcja instalacji oraz konfiguracji sterowników. MaxiEcu 2.0 Instrukcja instalacji oraz konfiguracji sterowników. MaxiEcu 2.0 Wersja instrukcji 1.0.1 1 SPIS TREŚCI 1. Sprawdzenie wersji systemu Windows... 3 2. Instalacja sterowników interfejsu diagnostycznego...

Bardziej szczegółowo

pozwala wydrukować kopię czarno-białą, a przycisku kopię kolorową. Kopiowanie przy użyciu szyby skanera

pozwala wydrukować kopię czarno-białą, a przycisku kopię kolorową. Kopiowanie przy użyciu szyby skanera Skrócony opis Kopiowanie Kopiowanie Szybkie kopiowanie 2 W przypadku ładowania dokumentu do automatycznego podajnika dokumentów należy wyregulować prowadnice papieru. 3 Naciśnięcie na panelu sterowania

Bardziej szczegółowo

Korzystanie z aplikacji P-touch Transfer Manager

Korzystanie z aplikacji P-touch Transfer Manager Korzystanie z aplikacji P-touch Transfer Manager Wersja 0 POL Wprowadzenie Ważna uwaga Treść niniejszego dokumentu i dane techniczne produktu mogą ulegać zmianom bez powiadomienia. Firma Brother zastrzega

Bardziej szczegółowo

Kolory elementów. Kolory elementów

Kolory elementów. Kolory elementów Wszystkie elementy na schematach i planach szaf są wyświetlane w kolorach. Kolory te są zawarte w samych elementach, ale w razie potrzeby można je zmienić za pomocą opcji opisanych poniżej, przy czym dotyczy

Bardziej szczegółowo

Compas 2026 Vision Instrukcja obsługi do wersji 1.07

Compas 2026 Vision Instrukcja obsługi do wersji 1.07 Compas 2026 Vision Instrukcja obsługi do wersji 1.07 1 2 Spis treści Integracja...5 1.Compas 2026 Lan...5 Logowanie...7 Użytkownicy...8 Raporty...10 Tworzenie wizualizacji Widoki...12 1.Zarządzanie widokami...12

Bardziej szczegółowo

Instrukcja NAWIGACJA MEDIATEC 7 CALI

Instrukcja NAWIGACJA MEDIATEC 7 CALI Instrukcja NAWIGACJA MEDIATEC 7 CALI KOD PRODUKTU T107/ T108 Przed pierwszym użyciem naładuj całkowicie GPS. Zmiana języka na polski ( jeśli nie jest ustawiony fabrycznie ) W urządzeniu Na ekranie głównym

Bardziej szczegółowo

Opis szybkiego uruchomienia programu APBSoft

Opis szybkiego uruchomienia programu APBSoft Opis szybkiego uruchomienia programu APBSoft www.telmatik.pl Program APBSoft należy instalować z otrzymanej płyty CD albo pobrać ze strony www.telmatik.pl. W drugim przypadku program dostarczany jest w

Bardziej szczegółowo

Zdalny podgląd wizualizacji z panelu XV100 przez przeglądarkę internetową (WebServer)

Zdalny podgląd wizualizacji z panelu XV100 przez przeglądarkę internetową (WebServer) www.eaton.com www.moeller.pl Zdalny podgląd wizualizacji z panelu XV100 przez przeglądarkę internetową (WebServer) Notatka aplikacyjna NA152PL Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Wymagane oprogramowanie...

Bardziej szczegółowo

MS Word 2010. Długi dokument. Praca z długim dokumentem. Kinga Sorkowska 2011-12-30

MS Word 2010. Długi dokument. Praca z długim dokumentem. Kinga Sorkowska 2011-12-30 MS Word 2010 Długi dokument Praca z długim dokumentem Kinga Sorkowska 2011-12-30 Dodawanie strony tytułowej 1 W programie Microsoft Word udostępniono wygodną galerię wstępnie zdefiniowanych stron tytułowych.

Bardziej szczegółowo

Gromadzenie danych. Przybliżony czas ćwiczenia. Wstęp. Przegląd ćwiczenia. Poniższe ćwiczenie ukończysz w czasie 15 minut.

Gromadzenie danych. Przybliżony czas ćwiczenia. Wstęp. Przegląd ćwiczenia. Poniższe ćwiczenie ukończysz w czasie 15 minut. Gromadzenie danych Przybliżony czas ćwiczenia Poniższe ćwiczenie ukończysz w czasie 15 minut. Wstęp NI-DAQmx to interfejs służący do komunikacji z urządzeniami wspomagającymi gromadzenie danych. Narzędzie

Bardziej szczegółowo

Autorzy. Zespół SABUR Sp. Z o.o. Wydanie Data. Sierpień SABUR Sp. Z o. o. Wszelkie prawa zastrzeżone

Autorzy. Zespół SABUR Sp. Z o.o. Wydanie Data. Sierpień SABUR Sp. Z o. o. Wszelkie prawa zastrzeżone SMART RIO Autorzy Wydanie Data : : : Zespół SABUR Sp. Z o.o. 3.00 Sierpień 2013 2013 SABUR Sp. Z o. o. Wszelkie prawa zastrzeżone Bez pisemnej zgody firmy SABUR Sp. Z o.o. niniejszy materiał ani w całości,

Bardziej szczegółowo

Dlaczego stosujemy edytory tekstu?

Dlaczego stosujemy edytory tekstu? Edytor tekstu Edytor tekstu program komputerowy służący do tworzenia, edycji i formatowania dokumentów tekstowych za pomocą komputera. Dlaczego stosujemy edytory tekstu? możemy poprawiać tekst możemy uzupełniać

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi przełącznika KVM ATEN CS661. Opis urządzenia. Instalacja urządzenia

Instrukcja obsługi przełącznika KVM ATEN CS661. Opis urządzenia. Instalacja urządzenia Instrukcja obsługi przełącznika KVM ATEN CS661 Opis urządzenia Przełącznik ATEN CS661 jest urządzeniem małych rozmiarów, które posiada zintegrowane 2 kable USB do podłączenia komputera lokalnego (głównego)

Bardziej szczegółowo

Site Installer v2.4.xx

Site Installer v2.4.xx Instrukcja programowania Site Installer v2.4.xx Strona 1 z 12 IP v1.00 Spis Treści 1. INSTALACJA... 3 1.1 Usunięcie poprzedniej wersji programu... 3 1.2 Instalowanie oprogramowania... 3 2. UŻYTKOWANIE

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu MS Word 2003 - podstawy

Edytor tekstu MS Word 2003 - podstawy Edytor tekstu MS Word 2003 - podstawy Cz. 4. Rysunki i tabele w dokumencie Obiekt WordArt Jeżeli chcemy zamieścić w naszym dokumencie jakiś efektowny napis, na przykład hasło reklamowe, możemy wykorzystać

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG dla Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy 1. Uruchomienie aplikacji. a. Wprowadź nazwę użytkownika w miejsce Nazwa użytkownika b. Wprowadź hasło

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA PODŁĄCZENIA KAMERY IP SERII LV VSS

INSTRUKCJA PODŁĄCZENIA KAMERY IP SERII LV VSS INSTRUKCJA PODŁĄCZENIA KAMERY IP SERII LV VSS I. Podłączyć kablem internetowym UTP kamerę do sieci (przez router lub switch) aby ustawić parametry sieci lokalnej. Standardowy kabel internetowym UTP podłączyć

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy OpenOffice to darmowy zaawansowany pakiet biurowy, w skład którego wchodzą następujące programy: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc, program do tworzenia

Bardziej szczegółowo