Wpływ choroby refluksowej na stan jamy ustnej
|
|
- Franciszek Brzeziński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PROTET. STOMATOL., 2006, LVI, 3, Wpływ choroby refluksowej na stan jamy ustnej The influence of reflux disease on the condition of oral cavity Bogumiła Frączak 1, Agnieszka Kowalczyk 2, Halina Ey-Chmielewska 1 1 Z Zakładu Protetyki Stomatologicznej PAM w Szczecinie Kierownik: dr hab. n. med. B. Frączak 2 Z Zakładu Propedeutyki Stomatologii PAM w Szczecinie Studium Doktoranckie Kierownik: prof. dr hab. n. med. K. Lisiecka-Opalko HASŁA INDEKSOWE: ślina, refluks, błona śluzowa, stomatopatie KEY WORDS: saliva, reflux, mukosa, stomatopaties Streszczenie Cel pracy: Celem pracy było ustalenie: 1) czy istnieje zależność pomiędzy chorobą refluksową a środowiskiem jamy ustnej, 2) określenie ilości wydzielanej śliny oraz jej ph u pacjentów refluksem, 3) ocena wpływu refluksu na przebieg chorób w obrębie twardych i miękkich tkanek układu stomatognatycznego. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono u 10 pacjentów z objawami choroby refluksowej w oparciu o szczegółowe badanie kliniczne oparte na wskaźnikach PUW, CPITN. Oceniano także stopień starcia zębów wg Martina oraz obecność stomatopatii protetycznej. Wyniki badań: Stwierdzono większą podatność i szybszy przebieg próchnicy u pacjentów z chorobą refluksową. U 100% pacjentów z refluksem stwierdzono także obecność nadżerek o wygładzonych brzegach. W badanej grupie pacjentów z refluksem ph śliny było obniżone i wynosiło 8,2 w grupie kontrolnej 6,6. Badania wykazały, że choroba refluksowa wpływa też niekorzystnie na stan przyzębia. Wnioski: 1. Choroba refluksowa ma wpływ na ph i ilość wydzielanej śliny, zwiększa ilość osadu i kamienia nazębnego oraz zaostrza dolegliwości ze strony przyzębia. 2. Wraz ze spadkiem wydzielania śliny i ph w jamie ustnej rośnie tendencja do powstawania ubytków próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia oraz patologicznego starcia zębów. Summary Aim: The aims of the study were as follows: 1) determination of the dependence between reflux disease and the oral cavity environment, 2) determination of the quantity and ph of saliva among patients with reflux disease, 3) estimation of the influence of reflux on hard and soft tissues of the stomatognathic system. Material and method: The study examination was carried out on 10 patients. All examined patients had symptoms of reflux disease. The group of patients went through a detailed clinical examination including the estimation of the PUW and CPITN index, tooth attrition according to Martin and presence of prosthetic stomatopathy. Results: Results analysis showed a greater susceptibility and a faster course of caries in patients with reflux. 100% of patients presented with enamel erosions with smooth edges. In the studied group of patients with reflux ph of saliva was reduced to 8.2 and in the control group its value came to 6.6. Study results also showed that reflux disease has a negative influence on the periodontium. Conclusions: 1) Reflux disease influences the quantity of secreted saliva and its ph, causes an increase in the amount of dental deposits and calculus and also exacerbates symptoms from the periodontium. 2) The reduction of saliva ph and secretion causes an increase of caries and non-caries cavities and pathological teeth attrition. 220
2 Choroba refluksowa Wstęp W etiologii wielu schorzeń twardych tkanek zębów i przyzębia duże znaczenie przypisuje się chorobom endogennym. Jedną z nich jest refluks żołądkowo-przełykowy. Z chorobą tą mamy do czynienia, gdy kwaśna treść pokarmowa cofa się do przełyku, powodując podrażnienia i uszkodzenia błony śluzowej. W warunkach prawidłowych czynność dolnego zwieracza przełyku (LES) zapobiega zarzucaniu soku żołądkowego. Istnieje jednak wiele czynników, które zaburzają pracę zastawki mięśniowej łączącej przełyk z żołądkiem, takich jak: 1. Zmniejszenie spoczynkowego ciśnienia w obrębie (LES). 2. Przedłużone lub nawracające rozluźnienie (LES). 3. Przejściowe zwiększenie ciśnienia śródbrzusznego. Dolegliwości związane z refluksem określa się między innymi jako zgagę, kwaśne odbijanie, bóle i pieczenie za mostkiem. Same objawy choroby nie dają pewności rozpoznania, dlatego pomocne są następujące badania: ph-metria, czyli 24-godzinne monitorowanie ph w przełyku, manometria, scyntygrafia przełyku, endoskopia. Badaniem endoskopowym można stwierdzić przekrwienie i kruchość łatwo krwawiącej błony śluzowej, zlewające się nadżerki, a nawet owrzodzenia. Taki przebieg choroby sprzyja powstawaniu zwężeń przełyku. Nabłonek płaski wyściełający przełyk, może też zostać zastąpiony nabłonkiem walcowatym, jaki występuje w żołądku. Stan ten zwany przełykiem Barreta wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powstawania nowotworu złośliwego (11). Niejednokrotnie kwaśna treść pokarmowa osiąga u pacjentów jamę ustną. W tym ekosystemie znaczącą rolę odgrywa ślina, która dla jamy ustnej jest tym, czym krew dla tkanek ciała bowiem spełnia podobne funkcje. Jest wydzielana przez trzy pary dużych gruczołów ślinowych: ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe oraz przez bardzo duże ilości małych gruczołów umieszczonych w błonie śluzowej policzków, warg, podniebienia i języka. W skład jej wchodzi ponadto płyn kieszonki dziąsłowej, złuszczone komórki nabłonka, leukocyty i mikroorganizmy. Ślina spełnia wiele funkcji i przynosi wiele korzyści: 1. Ma modulujący wpływ na drobnoustroje poprzez wydzielinę zawierającą immunoglobulinę IgA. Następnym składnikiem, który skutecznie toczy walkę z mikroorganizmami, jest mucyna. Niektóre składniki jak laktoferyna i lizozym mają zdolności ograniczające rozmnażanie drobnoustrojów lub też bezpośredniego zabijania komórek. Działanie przeciwbakteryjne, wirusowe i grzybicze potęgowane jest przez składniki płynu wydzielanego w kieszonce dziąsłowej. 2. Ślina stanowi dla ph bufor. Jest to możliwe dzięki zawartości dwuwęglanu, fosforanu i niektórych peptydów bogatych w histydynę, a wapń i fosfor zawarty w ślinie wspomagają remineralizację powierzchni zębów. 3. Naturalny przepływ śliny usuwa substancje oraz resztki pokarmowe z zębów i błony śluzowej. Dostateczny przepływ śliny (0,2ml/min.) pozwala na wytworzenie się osłony ze śliny, która pokrywa błonę śluzową i ogranicza penetrację czynników drażniących i toksyn, co przyczynia się w sposób istotny do lepszego procesu gojenia się ran, a także ułatwia adaptację do protez. 4. Ślina spełnia również rolę soku trawiennego. Dostarcza wody do rozpuszczania pokarmu. Wywołuje bodźce smakowe dzięki temu, że działa na chemoreceptory błony śluzowej. Umożliwia przeprowadzenie reakcji hydrolizy wiązań glikozydowych skrobi przez amylazę. Pomaga w uformowaniu kęsa pokarmowego. 5. Ślina umożliwia również ruchy warg, języka i ułatwia utrzymywanie równowagi elektrolitowej (1, 6). Silny i długotrwały napływ kwasu solnego, w chorobie refluksowej, do jamy ustnej zaburza właściwości ilościowe i fizykochemiczne śliny. Dlatego aby leczenie stomatologiczne, u pacjentów z ref1uksem, było skuteczne musi być najpierw leczona choroba podstawowa (5). Leczenie ma na celu zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów, wyleczenie zapalenia przełyku, zapobieżenie nawrotom choroby i rozwojowi powikłań. W chwili obecnej do leczenia refluksu stosuje się leki zobojętniające, między innymi H2-blokery i inhibitory pompy protonowej. Czasami zachodzi potrzeba wykonania zabiegu chirurgicznego. Wspomagającym czynnikiem leczenia farmakolo- PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3 221
3 B. Frączak i inni gicznego jest zmiana stylu życia oraz stosowanie zaleceń lekarza, takich jak: 1. Unikanie potraw i napojów ostrych, czekoladowych, miętowych, tłustych, kawy i alkoholu. 2. Normalizacja masy ciała. 3. Rzucenie palenia. 4. Podniesienie wezgłowia łóżka. Środowisko jamy ustnej przed szkodliwym działaniem kwasu solnego możemy częściowo ochronić zalecając pacjentowi płukanki o odczynie zasadowym i żucie gumy bez zawartości cukru (5). Cel pracy Choroba refluksowa staje się interdyscyplinarnym problemem dotyczącym coraz większej część populacji. Dlatego celem naszej pracy było: 1) ustalenie zależności pomiędzy refluksem a środowiskiem jamy ustnej, 2) zbadanie wpływu tej jednostki chorobowej na ph śliny, 3) określenie ilości wydzielanej śliny, 4) ocena wpływu choroby refluksowej na przebieg chorób w obrębie twardych i miękkich tkanek układu stomatognatycznego. Materiał i metoda Przebadanych zostało 10 pacjentów w wieku lat, w godzinach rannych, którzy zgłosili się do Kliniki Gastroenterologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie z objawami choroby refluksowej. Badani pacjenci użytkowali uzupełnienia protetyczne osiadające bądź wymagali leczenia protetycznego. Dla potwierdzenia diagnozy wykonane zostało badanie endoskopowe. Grupę kontrolną stanowiło 10 pacjentów leczonych w Zakładzie Protetyki Stomatologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, którzy nie zgłaszali w wywiadzie dolegliwości charakterystycznych dla refluksu (tab. I). Do badań wykorzystano specjalnie w tym celu przygotowaną ankietę do badania stomatologicznego. Do badania PH śliny użyto papierek lakmusowy Duotest o zakresie ph 3,5-6,8. Zamoczony w fiolce z określoną ilością śliny spoczynkowej zmienia on swoją barwę. Prawidłową zdolność buforową śliny przyjmuje się przy ph 5,75-6,0. Wszystkich pacjentów poddano szczegółowemu badaniu stomatologicznemu odnotowując w karcie badania wskaźnik PUW, stopień starcia zębów w/g Martina, wskaźnik CPITN. Odnotowywano także występowanie dolegliwości ze strony narządu żucia w postaci pieczenia dziąseł i języka, suchości w jamie ustnej, bólów w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych. U pacjentów użytkujących ruchome uzupełnienia protetyczne określano obecność stomatopatii protetycznej wg Newtona z modyfikacją Spiechowicza: 0 pieczenie i suchość jamy ustnej 1 ograniczone powierzchnie zapalne 2 zmiany zapalne rozlane 3 zmiany rozrostowe ziarninujące. U pacjentów bez uzupełnień protetycznych określano obecność stomatodynii w postaci suchości i pieczenia jamy ustnej. Wyniki i ich omówienie Oceniając przyczyny utraty zębów na podstawie zebranego wywiadu w obu grupach badanych stwierdziliśmy utratę zębów z powodu próchnicy. U pacjentów z refluksem u 60% badanych, w grupie kontrolnej u 50%. (tab. II). Bardzo charakterystyczne było to, że w grupie pacjentów z refluksem żaden nie posiadał pełnych łuków zębowych, a aż 60% wymagało ponownego leczenia protetycznego (tab. III). Analizując wyniki badań stwierdziliśmy większą podatność i szybszy przebieg próchnicy u pacjentów dotkniętych omawianą chorobą. T a b e l a I. Płeć a choroba refluksowa Płeć Mężczyźni Kobiety PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3
4 Choroba refluksowa Świadczy o tym wyższy wskaźnik PUW 14,8 niż w grupie kontrolnej, gdzie PUW 8,2 (5). W grupie pacjentów z refluksem ph śliny wynosiło 8,2, a w grupie kontrolnej 6,6 (tab. IV). Refluks ma także wpływ na ilość wydzielanej śliny (tab. V), ponieważ 100% badanych chorych zgłosiło suchość i pieczenie w jamie ustnej, podczas gdy w grupie kontrolnej tylko 20% (5). Stopień starcia zębów w poszczególnych przypadkach zestawiono w tabeli VII. Badaniem stomatologicznym w obrębie twardych tkanek zęba u 100% badanych wykryto od strony językowej nadżerki o wygładzonych brzegach. Świadczy to o tym, że na ich powstanie miała wpływ kwaśna treść pokarmowa (2). W grupie kontrolnej nadżerki wykryto tylko u 20% badanych. Charakterystyczne było ich umiejscowienie na wargowych powierzchniach, ich brzegi były ostre co sugeruje, iż powstały na skutek złego szczotkowania oraz picia dużej ilości kwaśnych napojów (7, 9). Zaawansowane nadżerki, starcie (ryc. 1 i 2) i próchnica zębów powodują w następstwie obniżenie wysokości zwarcia i są przyczyną zgryzu urazowego, a ten wtórnie może powodować schorzenia przyzębia i stawu skroniowo-żuchwowego (3, 7, 8). Zmniejszenie wydzielanej śliny może objawić się jako subiektywne uczucie suchości w jamie ustnej. Zmiany mogą dotyczyć także języka w postaci ścieńcze- T a b e l a I I. Przyczyny utraty zębów Przyczyna utraty zębów Liczba % liczba % Próchnica Parodontopatia T a b e l a I I I. Uzupełnienia protetyczne użytkowane przez pacjentów Rodzaj uzupełnień protetycznych Pełne łuki Brak uzupełnienia Uzupełnienia protetyczne ruchome T a b e l a I V. Wartości PUW i ph w obu grupach badanych Grupy pacjentów PUW ph 14,8 8,2 5,3-6,0 6,6 T a b e l a V. Obecność stomatopatii protetycznych i stomatodynii wg Newtona z modyfikacją Spiechowicza Obecność stomatopatii protetycznych i stomatodynii Stomatodynia Pieczenie i suchość w jamie ustnej Zmiany zapalne ograniczone I Zmiany zapalne rozlane II Zmiany rozrostowe III PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3 223
5 B. Frączak i inni Ryc. l. Charakterystyczny obraz jamy ustnej u pacjenta z chorobą refluksową. Ryc. 2. Obraz jamy ustnej u pacjenta bez refluksu. nia pokrywającej go błony śluzowej (3). Często zmniejszeniu wydzielania śliny towarzyszy zapalenie kątów ust, zapalenie złuszczające warg lub zapalenie gruczołowe warg. Zmiany w ilości wydzielanej śliny utrudniają użytkowanie i adaptację przez pacjentów do uzupełnień protetycznych ruchomych i stałych czasami wywołując objawy stomatopatii protetycznej. Przez pojęcie stomatopatii protetycznych rozumie się obiektywnie występujące zmiany morfologiczne różnego pochodzenia, które są wyzwalane przez protezę lub zawarte w niej materiały, a także występowanie samych subiektywnych zaburzeń czucia bez zmian anatomo- -patologicznych. Wśród stomatopatii protetycznych można wyróżnić dwie formy zasadnicze, które mogą występować zarówno oddzielnie, jak też jednocześnie. Są to: stany zapalne błony śluzowej oraz odczucia subiektywne, takie jak: pie- T a b e l a V I. Wskaźnik CPITN CPITN I II III IV T a b e l a V I I. Wskaźnik starcia zębów według Martina. Stopień starcia zębów I II III IV V PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3
6 Choroba refluksowa Ryc. 3. Język pofałdowany u pacjenta z refluksem. czenie, parestezje itd. (cyt. za Urban & Partner). Zastosowana w pracy klasyfikacja Newtona z modyfikacją Spiechowicza potwierdziła istnienie klasy 0, która wystąpiła u 40% pacjentów, a równocześnie z klasą II wg Newtona u 30% pacjentów z chorobą refluksową (12, 13). U 60% pacjentów, którzy nie użytkowali uzupełnień protetycznych stwierdzono stomatodynię. U pacjentów z chorobą refluksową obniżone ph i wydzielanie śliny modeluje jakość błony śluzowej i drobnych gruczołów ślinowych. Pojawia się uczucie pieczenia, suchości, a u pacjentów użytkujących uzupełnienia protetyczne stomatopatie o różnym stopniu nasilenia. Stwierdza się również niepowodzenia w użytkowaniu uzupełnień stałych, ponieważ istnieje duża skłonność do próchnicy (5). Na podstawie wskaźnika CPITN stwierdzono, że choroba refluksowa ma również wpływ na przebieg chorób przyzębia (tab. VI). U 80% badanych stwierdzono pogłębione kieszonki dziąsłowe od 3,5 do 5,5 mm (III stopień skali CPITN), a u 20% (II o CPITN) kamień nad i poddziąsłowy (ryc. 4). W grupie kontrolnej 10% badanych zakwalifikowano do I stopnia, 50 do II stopnia i 40 do III stopnia. Potwierdzają to badania Pilck i Romanowicz (10). W grupie pacjentów z refluksem tylko 4 badanych posiadało uzupełnienia protetyczne ruchome. Wszyscy zgłosili w wywiadzie pieczenie pod płytą protezy, a badaniem stwierdzono zmiany zapalne w podłożu. Z grupy kontrolnej tylko dwóch pacjentów na ośmiu z uzupełnieniami protetycznymi ruchomymi zgłosiło podobne dolegliwości (4, 5). U 70% badanych z refluksem stwierdzono III o starcia Ryc. 4. Starcie patologiczne zębów, osad i kamień nad i poddziąsłowy u pacjenta z refluksem. zębów w/g Martina oraz u 30% II o, w grupie kontrolnej u 80% badanych starcie zębów było w I o i u 10% w II o (tab. VII). Podsumowanie 1. Choroba refluksowa ma wpływ na ph i ilość wydzielanej śliny, zwiększa ilość osadu i kamienia nazębnego oraz zaostrza dolegliwości ze strony przyzębia. 2. Wraz ze spadkiem wydzielania śliny i ph w jamie ustnej rośnie tendencja do powstawania ubytków próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia oraz patologicznego starcia zębów. 3. Istniejące zmiany i objawy chorobowe w jamie ustnej należy zawsze oceniać w stosunku do innych narządów, tkanek oraz całości ustroju. Piśmiennictwo l. Douglas O.: Ochronne i regeneracyjne funkcje śliny. Quintessence, 1994, 6, II, Fijał D., Kaczmarczyk-Stachowska A., Knychalska-Karwan Z., Chomyszyn-Gajewska M., Ciesielska M., Gawrzewska B., Kwapińska H., Sendur A.: Występowanie ubytków niepróchnicowego pochodzenia w populacji w wieku lat w Krakowie. Czas. Stomat., 2001, LIV, 10, Gudmundson K., Kristleifsson G., Theodors A., Holbrook W. P.: Tooth erosion, gastro-esophageal reflux and salivary buffer capacity. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod., 1995, 2; 79, 2, Hupfauf L.: Protezy częściowe. (pod red. B. Płonki), Urban & Partner, Wrocław Laskus A., Lenczewska H., Górska R., Perendyk PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3 225
7 B. Frączak i inni J.: Schorzenia błony śluzowej jamy ustnej związane z zaburzeniami ilościowymi i jakościowymi wydzielania śliny. Mag. Stom., 1995, II, Mendel I. D.: The functions of saliva. J. Dent. Res., 1987, 2, 66, Neurman J. H., Knittinem T., Kongs M., Tuisk T.: Buffg effect of antacids in the month a new treatment of dental erosion? Scand J. Detal. Res., 1988, 10, 96, 5, Neurman J. H., Toskala J., Nuutinen P., Klemmeti E.: Oral and dental manifestatins in gastroesofageal reflux disease. Oral Surg. Med. Oral Pathol., 1994, 78, 5, 11, Owczarek D., Likemman P., Stendere P.: Przypadek nietypowego starcia zębów. Prot. Stom., 2000, L, 4, Pilck K., Romanowicz M.: Ocena stanu przyzębia i higieny jamy ustnej w wybranych jednostkach chorobowych. Prot. Stom., 1984, XXXIV-, 1, Richter J.: Do we know the cause of reflux disease? Eur. J. Gastroenterol. Hepatol., 1999, 1, 11, Spiechowicz E.: Czy klasyfikacja Newtona jest nieprzydatna w diagnostyce i leczeniu stomatopatii protetycznych. Protet. Stom., 2004, LIV, 2, Spiechowicz E.: Protetyka Stomatologiczna. Podręcznik dla studentów stomatologii. PZWL, Warszawa Zaakceptowano do druku: 6.IX.2005 r. Adres autorów: Szczecin, al. Powstańców Wielkopolskich 72. Zarząd Główny PTS K O M U N I K A T Zarząd Sekcji Protetyki PTS uprzejmie informuje, że konferencja naukowo-szkoleniowa Sekcji Protetyki odbędzie się w dniach października 2006 r. w Gdańsku. Temat konferencji: Nowoczesne metody, techniki i materiały stosowane w rehabilitacji protetycznej układu stomatognatycznego. Kontakt: Zakład Implantoprotetyki Stomatologicznej Akademii Medycznej w Gdańsku Gdańsk, ul. Orzeszkowej 18 tel. (58) rejestracja drogą elektroniczną ze strony PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2006, LVI, 3
Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej
Gdańsk,10.10.2015 r. Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej Prof. dr hab. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia
Bardziej szczegółowoZgaga i refluks żołądkowo-przełykowy. Nadzór merytoryczny Prof. dr hab. med. Witold Bartnik
Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy Nadzór merytoryczny Prof. dr hab. med. Witold Bartnik Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy POZNAJ SWOJĄ CHOROBĘ Większość z nas zna uczucie nieprzyjemnego pieczenia
Bardziej szczegółowoMonika Weber-Dubaniewicz 1, Zdzisław Bereznowski 1, Anna Kędzia 2, Jolanta Ochocińska 3
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 5, 339-343 Stężenie białka całkowitego, immunoglobuliny A (IgA,) laktoferyny i lizozymu w ślinie użytkowników akrylowych protez ruchomych z objawami stomatopatii protetycznej
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Choroby błony śluzowej
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu Rok studiów 4 Semestr studiów 8 Liczba przypisanych punktów
Bardziej szczegółowoSylabus na rok 2014-2015
Sylabus na rok 04-05 () Nazwa przedmiotu Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod
Bardziej szczegółowoLeczenie powikłań będących konsekwencją błędów jatrogennych w rehabilitacji protetycznej opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 125-129 Leczenie powikłań będących konsekwencją błędów jatrogennych w rehabilitacji protetycznej opis przypadku Treatment of iatrogenic complications in the prosthetic
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając sprawozdanie oceniające PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie (PSUR) dotyczących
Bardziej szczegółowoRyzyko próchnicy? Nadwrażliwość zębów? Choroby dziąseł? Profilaktyka u dzieci. Co może dać Ci profilaktyczne dbanie o zęby?
3M ESPE Skuteczna ochrona jamy ustnej Ryzyko próchnicy? Choroby dziąseł? Nadwrażliwość zębów? Profilaktyka u dzieci Co może dać Ci profilaktyczne dbanie o zęby? Drogi Pacjencie, Czy odczuwasz ból podczas
Bardziej szczegółowoProfilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów
Profilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów W 2014 roku, z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i firmy Colgate powołany został Polski Oddział Sojuszu
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w
Lek. stom. Elżbieta Wojtyńska Tytuł pracy: Rehabilitacja protetyczna oraz ocena jakości życia pacjentów w wieku rozwojowym i młodych dorosłych z zaburzeniami w obrębie części twarzowej czaszki Promotor:
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko-Stomatologiczny (WLS) rok 5 (sem. X)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Gerostomatologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np.
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoCHOROBY PRZYZĘBIA jak zmotywować pacjenta do zmiany nawyków?
CHOROBY PRZYZĘBIA jak zmotywować pacjenta do zmiany nawyków? BADANIE EPIDEMIOLOGICZNE Tylko 1,7% populacji dorosłych Polaków nie wymaga działań profilaktyczno-leczniczych w zakresie chorób przyzębia 1,7%
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoGłównym czynnikiem wywołującym chorobę przyzębia są bakterie znajdujące się w płytce nazębnej.
Paradontoza Paradontoza Paradontoza to drugie po próchnicy najczęściej spotykane schorzenie jamy ustnej i obecnie główna przyczyna utraty zębów u dorosłych. Jest to choroba przyzębia, czyli wszystkich
Bardziej szczegółowoKlinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Dysphagia in the intensive care unit: epidemiology, mechanisms, and clinical management. Critical Care 2019, marzec Systematyczny
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY
DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK kierunek lekarsko-dentystyczny Imię i nazwisko studenta PESEL Numer albumu zdjęcie Nazwa uczelni Data wystawienia
Bardziej szczegółowoDO PŁUKANIA KIESZONEK DZIĄSŁOWYCH
01 2019 DO PŁUKANIA KIESZONEK DZIĄSŁOWYCH Laboratorium Farmakologii Stomatologicznej Nasutów 99 C 21-025 Niemce www.arkonadent.com DO PŁUKANIA KIESZONEK DZIĄSŁOWYCH - PŁUCZE, PRZEMYWA I OCZYSZCZA KIESZONKI
Bardziej szczegółowoLeczenie protetyczne pacjentów z częściowymi brakami uzębienia przyjmowanych w ramach NFZ
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 106-113 Leczenie protetyczne pacjentów z częściowymi brakami uzębienia przyjmowanych w ramach NFZ Prosthodontic rehabilitation of partially edentulous patients under the
Bardziej szczegółowoParoCheck. Oznaczanie bakterii odpowiedzialnych za chorobę przyzębia (periopatogenów)
ParoCheck Oznaczanie bakterii odpowiedzialnych za chorobę przyzębia (periopatogenów) JAK POWSTAJE CHOROBA PRZYZĘBIA? Zapalenie przyzębia jest chorobą infekcyjną tkanek podtrzymujących ząb. Nawet w zdrowej
Bardziej szczegółowoSpis Treści. Przedmowa... 11
Spis Treści Przedmowa................................................ 11 Rozdział 1 Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii jamy ustnej Maria Anna Nowakowska.................................. 13 1.1.
Bardziej szczegółowoSERIA PRODUKTÓW TIENS DO HIGIENY JAMY USTNEJ. Zdrowe zęby, wspaniały uśmiech!
SERIA PRODUKTÓW TIENS DO HIGIENY JAMY USTNEJ Zdrowe zęby, wspaniały uśmiech! Znaczenie opieki stomatologicznej Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej 12 września Zęby mają wpływ na: Rozdrabnianie pokarmu Poprawność
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Propedeutyka Stomatologii 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoStomatologia. Chirurgia szczękowa
WU Stomatologia. Chirurgia szczękowa WU 1-49 Wydawnictwa informacyjne i ogólne WU 50-95 Etyka. Praktyka zawodowa i personel. Dokumentacja WU 100-113.7 Anatomia. Fizjologia. Higiena WU 140-166 Choroby.
Bardziej szczegółowoZapraszamy do sklepu Producent: 5 Pillars Research 17,00 zł Waga: 0.08kg. Kod QR: Opis płukanki BLUEM 50ml (MAŁY)
HAPPYDENTAL Rafał Rogula ul. Bajana 39b/1a 54-129 Wrocław, PL NIP 949-189-63-28 info@happydental.pl Tel. 71-349-77-90/91 Zapraszamy do sklepu www.happydental.pl BLUEM 50ml - specjalistyczna PŁUKANKA do
Bardziej szczegółowo2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY Cel stażu: pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i utrwalenie praktycznych umiejętności z zakresu promocji zdrowia oraz zapobiegania,
Bardziej szczegółowoJama ustna i ustna część gardła
Jama ustna i ustna część gardła Jama ustna Przedsionek Jama ustna właściwa Z przodu ograniczona przez wargi Z tyłu przez łuk językowo-migdałkowy Od dołu dno jamy ustnej Od góry podniebienie twarde i miękkie
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoChoroba refluksowa przełyku (GERD) oznacza takie wsteczne zarzucanie treści, które. po posiłku, jest krótkotrwały, nie powoduje dolegliwości, nie
7. Streszczenie Choroba refluksowa przełyku (GERD) oznacza takie wsteczne zarzucanie treści, które wywołuje kłopotliwe objawy i/lub prowadzi do powikłań. Treść refluksowa wydostająca się poza przełyk wywołuje
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoRok akademicki 2015/2016. Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski
Rok akademicki 05/06 () Nazwa Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod - (4) Studia
Bardziej szczegółowoWykorzystanie wybranych badań fizykochemicznych śliny w diagnostyce stomatologicznej na podstawie piśmiennictwa
Czas. Stomatol., 2008, 61, 5, 353-358 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Wykorzystanie wybranych badań fizykochemicznych śliny w diagnostyce stomatologicznej na podstawie piśmiennictwa
Bardziej szczegółowoSeria do pielęgnacji jamy ustnej TIENS
[bbbbbbbkkk [bbbbbbbkkk Zdrowe zęby, wspaniały uśmiech Seria do pielęgnacji jamy ustnej TIENS R&D Center Product Management Dept. Znaczenie opieki stomatologicznej Czy wiesz kiedy jest dzień zdrowych zębów?
Bardziej szczegółowoChoroby przyzębia. Rok IV
Choroby przyzębia Rok IV Seminaria interaktywne 1. Budowa tkanek przyzębia brzeżnego. Rola i funkcja przyzębia w układzie stomatognatycznym. Kontrola odnowy tkanek w przyzębiu (powtórka z roku II i III).
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Propedeutyka Stomatologii 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoKSEROSTOMIA. Kserostomia może być prawdziwa lub rzekoma:
KSEROSTOMIA Kserostomia zwana potocznie suchością jamy ustnej to zespół objawów będących efektem redukcji lub braku wytwarzania śliny. Objawy kserostomii są wynikiem uszkodzenia, niechronionych przez wystarczającą
Bardziej szczegółowoAnaliza ruchu wysuwania żuchwy u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego*
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 5, 325-330 Analiza ruchu wysuwania żuchwy u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego* Analysis of protrusive mandibular movement
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko-Stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Nauczanie zintegrowane Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Protetyka stomatologiczna
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Protetyka stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoZasady udzielania świadczeń stomatologicznych w gabinecie Doktor Wrona
R E G U L A M I N Zasady udzielania świadczeń stomatologicznych w gabinecie Doktor Wrona Gabinet Stomatologiczny Doktor Wrona jest Prywatną Praktyką Stomatologiczną działającą na podstawie Zezwolenia wydanego
Bardziej szczegółowoWARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ LEKARSKO-DENTYSTYCZNY KATEDRA PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ ANALIZA ZMIAN WARTOŚCI SIŁY RETENCJI W TRÓJELEMENTOWYCH UKŁADACH KORON TELESKOPOWYCH Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoIntroducing the VELscope Vx. Enhanced Oral Assessment
Introducing the VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Wprowadzenie do VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Czym jest VELscope Vx? VELscope Vx, jako najnowszy model z LED Dental's VELscope technology, wykorzystuje
Bardziej szczegółowoNZOZ CENTRUM UŚMIECHU www.centrum-usmiechu.pl HIGIENA JAMY USTNEJ
HIGIENA JAMY USTNEJ W etiopatogenezie chorób przyzębia najistotniejszą rolę odgrywają miejscowe czynniki zapaleniotwórcze: płytka bakteryjna i kamień nazębny Zapalenie dziąseł jest odwracalne, może trwać
Bardziej szczegółowoLeczenie protetyczne pacjentki z hipodoncją. Opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2006, LVI, 4, 295-299 Leczenie protetyczne pacjentki z hipodoncją. Opis przypadku Prosthetic treatment of the patient with hipodontia. A case report Jacek Kasperski 1, Przemysław Rosak
Bardziej szczegółowoSzanowny Pan Aleksander Sopliński Podsekretarz Stanu Ministerstwo Zdrowia w Warszawie
KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ Instytut Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-155 Kraków, ul. Montelupich 4, tel./fax 012/424-54-24, mail: sekretariat@uks.com.pl Kraków,
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoOpieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych.
Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Aby ujednolicić opis opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po zabiegu operacyjnym
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - gastroenterologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-G Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
Bardziej szczegółowoWykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia. do ukończenia 19. roku życia oraz warunki ich realizacji
Załącznik nr 10 Wykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku oraz warunki ich realizacji Tabela nr 1 Wykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych
Bardziej szczegółowoWoda najlepiej gasi pragnienie
Woda najlepiej gasi pragnienie dr inż. Agnieszka Sulich Centrum Komunikacji Społecznej Zawartość wody w ciele zależy od: Wieku Płci Budowy ciała http://www.alvogenors.com/whatisdehydration 90 % 75 % 70
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 12.09.2014 13.09.2014 Data Godziny Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 12.09.14 (piątek ) 9.00-12.45
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DLA PACJENTÓW JAK DBAĆ O GARDŁO I KRTAŃ? Przewlekły nieżyt gardła i krtani
PRZEWODNIK DLA PACJENTÓW JAK DBAĆ O GARDŁO I KRTAŃ? Przewlekły nieżyt gardła i krtani 1 W codziennej praktyce lekarskiej rozróżnia się zapalenie gardła, będące procesem zapalnym, rozwijającym się bez udziału
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Prowadzenie działalności profilaktyczno-leczniczej pod nadzorem i na zlecenie lekarza
Bardziej szczegółowoSYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne. Lekarsko-Stomatologiczny (WLS) rok 5 semestr IX i X. testowy ustny
SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne Nazwa modułu: Protetyka stomatologiczna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów
Bardziej szczegółowoSYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne. Lekarsko-Stomatologiczny (WLS) rok 5 semestr IX i X
SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne Nazwa modułu: Protetyka stomatologiczna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów
Bardziej szczegółowoWydział Lekarsko-Stomatologiczny UMW
Wydział Lekarsko-Stomatologiczny UMW Nazwa modułu/przedmiotu Wydział Kierunek studiów Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia CHOROBY BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTNEJ LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY Lekarsko-Dentystyczny
Bardziej szczegółowoWszystko o jamie ustnej i jej higienie
Wszystko o jamie ustnej i jej higienie Jama ustna początkowy odcinek przewodu pokarmowego człowieka wyznaczany przez szparę ust, podniebienie twarde, podniebienie miękkie i cieśń jamy ustnej. Funkcje jamy
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski
() Nazwa przedmiotu Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową
Układ pokarmowy czyli jak bułeczka przekracza barierę jelitową Układ pokarmowy jest zbudowany z przewodu pokarmowego oraz gruczołów dodatkowych czyli narządów wspomagających jego pracę. Przewód pokarmowy:
Bardziej szczegółowoTERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,
Bardziej szczegółowoSYLABUS. rok akademicki 2016/2017
SYLABUS rok akademicki 2016/2017 Nazwa przedmiotu/modułu Nazwa jednostki/-ek w której/ -ych jest Zakład Stomatologii Dziecięcej przedmiot realizowany e-mail jednostki stdzieci@umb.edu.pl Wydział Lekarski
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Gaviscon o smaku
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.
Bardziej szczegółowoWydział Lekarski UM w Łodzi Kierunek lekarsko dentystyczny Kierunek Stomatologia Nazwa Przedmiotu Stomatologia dziecięca i profilaktyka
Wydział Lekarski UM w Łodzi Kierunek lekarsko dentystyczny Kierunek Stomatologia Nazwa Przedmiotu Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna Jednostka prowadząca zajęcia Katedra i Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowo8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! Wiemy jak Państwu pomóc
Terapia vectorowa bezbolesny powrót przyzębia do zdrowia W terapii tej wykorzystujemy najlepszą dostępną technologię Vector Paro, która gwarantuje delikatne i bezbolesne leczenie przyczynowe oraz podtrzymujące,
Bardziej szczegółowoWZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM
WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM Przedstawiamy badanie w kierunku raka jamy ustnej zamieszczone na stronach Państwowego Instytutu Dentystycznego i Twarzowo-Czaszkowego
Bardziej szczegółowoBruksizm. & inne parafunkcje stawu skroniowo-żuchwowego
Bruksizm (zgrzytanie zębami) & inne parafunkcje stawu skroniowo-żuchwowego Henryk Dyczek 2008 Bruksizm - Definicja Bruksizm (ang. bruxism, z gr. βρυγμός = zgrzytać zębami) - termin medyczny określający
Bardziej szczegółowoPróchnica zębów. Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku
Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku Rodzaje zębów Zęby (łac. dens ząb, l.mn. dentes) złożone, twarde twory anatomiczne w jamie ustnej. Stanowią element układu trawienia i służą do rozdrabniania
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoZdolność buforowa i ph śliny u użytkowników protez całkowitych badania wstępne
Czas. Stomatol., 2008, 61, 8, 571-576 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Zdolność buforowa i ph śliny u użytkowników protez całkowitych badania wstępne Buffer capacity and ph of saliva
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. ORAL HEALTH PROBLEMS OF YEAR-OLD INHABITANTS of THE LODZ REGION
PRZEGL EPIDEMIOL 212; 66: 133-138 Zdrowie publiczne Aleksandra Hilt, Ewa Rybarczyk-Townsend, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Magdalena Wochna-Sobańska PROBLEMY ZDROWOTNE JAMY USTNEJ 35-44-LETNICH MIESZKAŃCÓW
Bardziej szczegółowoZewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność Roman Lechowski Katedra Chorób Małych Zwierząt z Klinika, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie Niewystarczajace wytwarzanie enzymów trawiennych przez trzustkę
Bardziej szczegółowoSylabus. Opis przedmiotu kształcenia. Ćwiczenia laboratoryjne (CL) Ćwiczenia w warunkach. Ćwiczenia kliniczne (CK) Ćwiczenia kierunkowe -
Nazwa modułu/przedmiotu Sylabus Opis przedmiotu CHOROBY BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTNEJ Grupa szczegółowych efektów Kod grupy Nazwa grupy Nauki kliniczne zabiegowe Wydział Kierunek studiów Specjalności LEKARSKO-STOMATOLOGICZNY
Bardziej szczegółowoFIZJOTERAPII NEURO OGICZ
FIZJOTERAPII NEURO OGICZ K M i l l J l EDWAI TSGHiitCO TERAPEUTYCZNE W FIZJOTERAPII NEUROLOGICZNEJ SUZANNE TBNIC MARTIN MARY KESSLER Redakcja wydania I polskiego Edward Sauiicz E L S E V IE R URBAN&PARTNER
Bardziej szczegółowolabrida bioclean Szczoteczka została opracowana przez ekspertów klinicznych w norweskiej firmie Labrida AS, która powstała w 2012 roku.
labrida bioclean CHIRURGIA I IMPLANTOLOGIA Antybakteryjna szczoteczka Labrida BioClean to nowatorskie narzędzie, które skraca czas leczenia i pomaga w delikatnym oraz skutecznym czyszczeniu mechanicznym
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoOcena ph i pojemności buforowej śliny u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1*
Czas. Stomatol., 2009, 62, 3, 192-196 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Ocena ph i pojemności buforowej śliny u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1* Assessment of ph and buffer capacity
Bardziej szczegółowoV LECZNICTWO STACJONARNE
V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE W 2004 r. na terenie województwa lubelskiego funkcjonowało 35 szpitali ogólnych, 3 szpitale psychiatryczne, 1 sanatorium przeciwgruźlicze oraz jeden zakład
Bardziej szczegółowoINTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Bardziej szczegółowoPraca w zespole stomatologicznym. Zespół stomatologiczny. ...aktywny udział asysty oszczędza do 40% czasu zabiegu... PRACA W ZESPOLE STOMATOLOGICZNYM
...aktywny udział asysty oszczędza do 40% czasu zabiegu... PRACA W ZESPOLE STOMATOLOGICZNYM Monika Łukomska Szymańska ( Dzieniakowski, Biskupski, Mazur ) Praca w zespole stomatologicznym Skład zespołu
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PRZEDMIOTU (SYLABUS) NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ KIERUNEK: Zakład Stomatologii Ogólnej, Zakład Stomatologii Zachowawczej, Pracowna Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia NAZWA KIERUNKU:
Bardziej szczegółowoPiśmiennictwo... 45. Manometria przełyku Krzysztof Fyderek... 31 Założenia, zasady i wskazania do badania manometrycznego przełyku u dzieci...
SPIS TREŚCI ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY ORAZ FIZJOLOGIA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZEWODU POKARMOWEGO Krzysztof Fyderek.. 13 Rozwój strukturalny................. 13 Rozwój śródściennego żołądkowo-jelitowego (enteralnego)
Bardziej szczegółowoProgram specjalizacji w ORTODONCJI
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w ORTODONCJI Dla lekarzy stomatologów posiadających specjalizację I stopnia w chirurgii stomatologicznej Warszawa 1999 (c) Copyrigth by
Bardziej szczegółowoRamowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego. 1. Cel praktycznego nauczania
Załącznik nr 2 Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego 1. Cel praktycznego nauczania Celem praktycznego nauczania jest pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i
Bardziej szczegółowoBadanie: Badanie stomatologiczne
Badanie: Badanie stomatologiczne Lek.dent. Katarzyna Zawadzka Gabinet stomatologiczny Gratis Konsultacja protetyczna (wliczona w cenę leczenia) Konsultacja implantologiczna (wliczona w cenę leczenia) 100
Bardziej szczegółowo