Fizjologia. Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. lek. Grzegorz Szewczyk

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Fizjologia. Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. lek. Grzegorz Szewczyk"

Transkrypt

1 Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie ph (log [ ]) [ ] 5 5 nmol/l Kluczowe dla prawidłowej czynności białek ustroju Codzienna produkcja 70 mmol (1 mmol/kg) w postaci siarczanów, nie metabolizowanych kwasów organicznych, fosforanów i innych substancji kwasowych. Bufor roztwór o stałym ph (mieszanina słabego kwasu lub zasady i jego/jej soli) HA+HCO H CO +A CO +H O+A HCO 1) H CO ) Hb HHb 1. Roztwory buforujące krwi. Transport wewnątrz/zewnątrzkomórkowy HPO ) H PO ) bufor białczanowy K +. Płuca regulacja ze strony: chemoreceptory w pniu mózgu, kłębki tętnicze, kora mózgowa Kanalik bliższy. Nerki + HCO H CO Anhydraza H O + CO światło HCO H CO Anhydraza CO + H O Komórka kanalika Cl HCO Reabsorbcja PCO, PO, ph hiperwentylacja PCO, PO, ph hipowentylacja 1

2 Kanalik dystalny Nerki HPO K + HCO HCO ATP Cl HCO H CO H Anhydraza PO ATP Kwaśność miareczkowa CO + H O Światło kanalika Komórka kanalika HCO K + HCO HCO ATP Cl H CO Anhydraza amoniogeneza NH + CO + H O NH Regeneracja Wydalanie do światła kanalika jest pobudzane przez: Wzrost pco Zmniejszenie [K + ] Hipowolemia Aldosteron Wzrost stężenia nieabsorbowalnych jonów w świetle kanalików np. SO ph = pka + log H CO ph = 6.1+ log 0. pco 1. Depresja ośrodka oddechowego z powodu: narkotyki, anestetyki, choroby O.U.N. (udar). Porażenie neuronów ruchowych: polio, miastenia, z. GuillainBarre, zatrucie kurrarą. Nieprawidłowa budowa lub funkcja ścian klatki piersiowej: z. Pickwicka, skolioza, urazy klatki złamanie żeber. Zmniejszenie powierzchni wymiany gazowej: POChP, zapalenia płuc, astma, obrzęk płuc, odma opłucnowa, obturacja górnych dróg oddechowych 5. Nieskuteczna wentylacja mechaniczna, niewłaściwe stężenie gazów wdechowych wynika z pierwotnego wzrostu pco Podwyższone [ ] jest buforowane przez: a) Roztwory buforowe krwi hipochloremia b) Transport wewnątrzkomórkowy hiperkaliemia c) Nerki w zaburzeniach przewlekłych pco K + pco 1. Dominuje choroba pierwotna. Rozszerzenie naczyń mózgowych, wieńcowych i obwodowych, zwężenie naczyń płucnych i nerkowych. Encefalopatia bóle głowy, senność, stan stuporu, śpiączka.. Drżenia grubofaliste i drgawki wieloogniskowe 5. Obrzęki obwodowe 6. Zaburzenia rytmu serca

3 Zasadowica oddechowa lęk, niepokój, histeria Hiperwentylacja pacjentów na wspomaganej wentylacji, Pierwotne choroby OUN (SM, zmiany naczyniowe) Nadużywanie salicylanów, Marskość wątroby, Śpiączka wątrobowa, hipoksemia, gorączka, ból, Posocznica Gramujemna. Zasadowica oddechowa Pierwotną przyczyną jest obniżenie pco Zmniejszenie [ ] prowadzi do uwalniania protonów z: a) Roztworów buforowych krwi b) Transportu zewnątrzkomórkowego hipokaliemia c) nerki zmniejszenie regeneracji d) nasilenia metabolizmu W efekcie obserwuje się zmniejszenie stężenia HCO oraz przywrócenie właściwego ph. pco K + pco Zasadowica oddechowa Skurcz naczyń krążenia mózgowego wywołuje objawy niedotlenienia OUN Tężyczka, parestezje, zawroty głowy, uczucie omdlewania, utrata przytomności Luka anionowa (LA) [ ]+[NK]=[Cl ]+[HCO ]+[NA] [ ][Cl ][HCO ]=[NA][NK] = LA Norma: 5 1 meq/l 1. Zwiększona produkcja jonów wodorowych a) Kwasica ketonowa cukrzyca, nadczynność tarczycy, alkoholizm, głodzenie się b) Kwasica mleczanowa hipoperfuzja tkanek w czasie wstrząsu, zaburzenia czynności wątroby, cukrzyca typu leczona biguanidami c) wrodzone bloki metaboliczne choroba syropu klonowego, fenyloketonuria. Zwiększona podaż jonów wodorowych a) Spożycie niekonsumpcyjnych alkoholi metanol, glikol etylowy b) Zatrucie salicylanami. Retencja jonów wodorowych a) Niewydolność nerek upośledzone wydalanie kwasów organicznych fosforanów, siarczanów, mocznika, kreatyniny

4 kanalik dystalny Kwasica hiperchloremiczna (z normalną luką anionową) b) Kwasica kanalikowa typ 1 kwasica kanalikowa dystalna NH + światło NH ATP amoniogeneza komórka kanalika HCO H CO CO + H O Cl HCO HCO Kwasica kanalikowa typ 1 Kwasica dystalna może być pierwotna lub wtórna z powodu: anemii sierpowatej, hiperkalcemii, zatrucia amfoterycyną B, toluenem lub litem. Utracona jest zdolność zakwaszania moczu poniżej ph 5,5 nawet w czasie istniejącej ciężkiej kwasicy : nadmierna diureza, odwodnienie, nasilone uwalnianie wapnia z kośćca, kamica nerkowa, zaburzenia wzrostu u dzieci c) typ kwasica kanalikowa proksymalna lumen + HCO H CO H O + CO HCO H CO CO + H O Tubule cell Cl HCO blood upośledzona reabsorbcja [HCO ] prowadzi do zwiększonego ich wydalania z moczem zmniejszenie ich stężenia we krwi zmniejszenie wydalania z moczem kwasica kanalikowa proksymalna Najczęściej jako postać zespołu Fanconiego (fosfaturia, glukozuria and aminoaciduria) kliniczne i badania dodatkowe: Losowa próbka moczu najczęściej o ph mniejszym od 5,5 Odwodnienie, hipokaliemia Badanie decydujące o rozpoznaniu: znaczny wzrost ph po podaniu HCO, wysokie stężenie HCO w moczu, niskie we krwi. Utrata substancji alkalizujących Nadmierna utrata wydzielin przewodu pokarmowego biegunki, gruczolak kosmkowy okrężnicy, drenaż wydzieliny z pęcherzyka żółciowego, soku trzustkowego PCO Nadmiar [ ] jest buforowany przez: Roztwory buforowe krwi Bufory komórkowe Wzrost wentylacji Zwiększoną regenerację w nerkach PCO

5 choroby podstawowej Zaburzenia nieznacznie odbiegające od normy mogą być bezobjawowe lub przebiegać z nudnościami i wymiotami Zwiększona wentylacja w nasilonej kwasicy. (Oddech Kussmaula) odwodnienia, zwłaszcza u pacjentów z kwasicą ketonową lub z towarzyszącą utratą płynów z przewodu pokarmowego. W ciężkiej kwasicy metabolicznej może wystąpić niewydolność krążenia z powodu zaburzeń rytmu serca oraz nieprawidłowej odpowiedzi naczyń na katecholaminy. 1. Utrata [ ] przedłużające się wymioty, odsysanie treści żołądkowej, nadmierna utrata chlorków przez przewód pokarmowy lub z moczem. Nadmierna podaż substancji alkalizujących tzw. milkalkali syndrome (CaCO ). Przesunięcie jonów do wnętrza komórek hipokaliemia, hipowolemia Kompensacja 1. Roztwory buforowe krwi. Bufory wewnątrzkomórkowe zwiększona produkcja [H+] kwas mlekowy, ciała ketonowe. Ograniczenie wentylacji częściowa kompensacja z powodu hipoksemii. Mechanizmy nerkowe często niewydolne z powodu tzw. aciduria paradoxa pco K + pco Brak specyficznych objawów W ciężkich zaburzeniach apatia, stany splątania, stupor. Przy jednoczesnym granicznym poziomie wapnia może wystąpić tężyczka. 5

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.5 7.45 (log [ ]) [ ] 5 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.35 7.45 (log [ ]) [ ] 35 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń Paulina Dumnicka 1. GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA Woda stanowi ok. 60% masy ciała dorosłego mężczyzny i ok. 50% masy ciała

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych.

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Prawo zachowania stałości stężenia jonu wodorowego jest jednym z najważniejszych praw dotyczących żywego organizmu. Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Równanie Hendersona-Hasselbacha

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy i skóra

Układ wydalniczy i skóra Układ wydalniczy i skóra 1. Zaznacz definicję wydalania. A. Usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. B. Pobieranie przez organizm substancji niezbędnych do podtrzymywania funkcji Ŝyciowych

Bardziej szczegółowo

Producent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem.

Producent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem. VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktów leczniczych z ambroksolem VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli

Bardziej szczegółowo

MECHANIZM NEUROHORMONALNY

MECHANIZM NEUROHORMONALNY MECHANIZM NEUROHORMONALNY bodźce nerwowe docierają do nerek włóknami nerwu trzewnego, wpływają one nie tylko na wielkość GFR i ukrwienie nerek (zmieniając opór naczyń nerkowych), ale również bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej 17 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej Tabela 17.1. Ocena stopnia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej ph krwi tętniczej Równowaga kwasowo-zasadowa Stężenie jonu wodorowego (nmol/l) < 7,2 Ciężka kwasica

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa H + HCO 3 - HCO 3 - Konieczne Na + lub K + Nerki Zakwaszenie moczu ph = pk + log [HCO 3- ] 0,03 x pco 2 Alkalizacja moczu ph = -log[h + ] CO

Bardziej szczegółowo

Ból w klatce piersiowej - przyczyny. Ból dławicowy. Diagnostyka różnicowa bólu w klatce piersiowej 2015-04-23. Ból w klatce piersiowej skąd pochodzi?

Ból w klatce piersiowej - przyczyny. Ból dławicowy. Diagnostyka różnicowa bólu w klatce piersiowej 2015-04-23. Ból w klatce piersiowej skąd pochodzi? Ból w klatce piersiowej skąd pochodzi? Diagnostyka różnicowa bólu w klatce piersiowej II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1. wnętrza klatki piersiowej Serca, aorty, tętnicy płucnej, śródpiersia Tchawicy,

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu

Bardziej szczegółowo

WITAMINY. www.pandm.prv.pl

WITAMINY. www.pandm.prv.pl WITAMINY - wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów a szczególnie hormonów tarczycy - pomaga w utrzymaniu prawidłowej czynności uk.immunologicznego - pomaga w leczeniu : rozedmy płuc i nadczynności

Bardziej szczegółowo

Ulotka dla pacjenta MEPIVASTESIN. (Mepivacaini hydrochloridum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań.

Ulotka dla pacjenta MEPIVASTESIN. (Mepivacaini hydrochloridum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań. ULOTKA DLA PACJENTA Ulotka dla pacjenta Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed rozpoczęciem stosowania leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. -

Bardziej szczegółowo

Seminarium 1: 08. 10. 2015

Seminarium 1: 08. 10. 2015 Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności

Bardziej szczegółowo

Migotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus

Migotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus Migotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Dziennik Ustaw Nr 241 15978 Poz. 2097 2097 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 wrzeênia

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Dziecko z cukrzycą Co to jest cukrzyca? Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, charakteryzująca się wysoką hiperglikemią (wysoki poziom glukozy we krwi). Wynika ona z nieprawidłowego wydzielania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium analityczne ZAPRASZA. do skorzystania

Laboratorium analityczne ZAPRASZA. do skorzystania Laboratorium analityczne ZAPRASZA do skorzystania z promocyjnych PAKIETÓW BADAŃ LABORATORYJNYCH Pakiet I Pakiet II Pakiet III Pakiet IV Pakiet V Pakiet VI Pakiet VII Pakiet VIII Pakiet IX Pakiet X "CUKRZYCA"

Bardziej szczegółowo

ZATRUCIA POKARMOWE KAŻDE ZATRUCIE POKARMOWE MOŻE BYĆ GROŹNE, SZCZEGÓLNIE DLA NIEMOWLĄT I DZIECI DO LAT 3, LUDZI OSŁABIONYCH I STARSZYCH.

ZATRUCIA POKARMOWE KAŻDE ZATRUCIE POKARMOWE MOŻE BYĆ GROŹNE, SZCZEGÓLNIE DLA NIEMOWLĄT I DZIECI DO LAT 3, LUDZI OSŁABIONYCH I STARSZYCH. ZATRUCIA POKARMOWE Zatrucia pokarmowe to ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe objawiające się zwykle biegunką i wymiotami. Występują w stosunkowo krótkim czasie po spożyciu żywności skażonej

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA

DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA Nazwa placówki szkoleniowej:. Oddział: Nazwisko i imię studenta:. Arkusz gromadzenia danych o pacjencie A. Dane personalne Inicjały pacjenta:. Płeć: M K Wiek: Stan cywilny:.

Bardziej szczegółowo

Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN

Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN F. Kokot Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii ŚUM Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej: główne ogniwa gospodarki kwasowozasadowej

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/ Patofizjologia równowagi kwasowo-zasadowej

Bardziej szczegółowo

Badania dodatkowe Krew: Mocz: Białko ++ Wałeczki ziarniste w osadzie Ekg: Wysokie, spiczaste załamki T

Badania dodatkowe Krew: Mocz: Białko ++ Wałeczki ziarniste w osadzie Ekg: Wysokie, spiczaste załamki T Przypadek 1 Do lekarza zgłosił się 26-letni mężczyzna, skarżąc się na pogłębiające się uczucie zmęczenia i nalany wygląd twarzy. Mówi, że w dzieciństwie chorował na nerki, ale nie potrafi podać bliższych

Bardziej szczegółowo

Dostęp do przewodu pokarmowego

Dostęp do przewodu pokarmowego Dostęp do przewodu pokarmowego Tomasz Kowalczyk Oddział Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej, Szpital Uniwersytecki, Kraków Poradnia Żywieniowa, Nutricare, Kraków 1 Żywienie przez zgłębnik

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI W PRZEBIEGU PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI W PRZEBIEGU PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI Załącznik nr 14 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI W PRZEBIEGU PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI NEREK ICD-10 N 18 przewlekła niewydolność

Bardziej szczegółowo

Hormony płciowe. Macica

Hormony płciowe. Macica Hormony płciowe Macica 1 Estrogeny Działanie estrogenów Działanie na układ rozrodczy (macica, endometrium, pochwa) Owulacja Libido Przyspieszenie metabolizmu Zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)

Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE

Bardziej szczegółowo

APAp dla dzieci w zawiesinie

APAp dla dzieci w zawiesinie APAp dla dzieci w zawiesinie Paracetamol usp to skuteczny, wysokiej jakości lek o działaniu: II II przeciwgorączkowym przeciwbólowym Walory smakowe w przypadku leku dla dzieci są równie ważne jak skuteczność

Bardziej szczegółowo

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje? Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach

Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach Zmiany ogniskowe w nerkach torbielowate łagodne guzy lite złośliwe guzy lite Torbielowate Torbiel prosta (niepowikłana) 50% populacji powyżej 50 r.ż.

Bardziej szczegółowo

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności

TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności psychofizycznej oraz usprawnienie procesów życiowych własnego

Bardziej szczegółowo

SUMMIT INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY. 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko

SUMMIT INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY. 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY SUMMIT 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko GŁÓWNE TEMATY Znieczulenie ogólne anestezja wziewna. Intensywna terapia zastosowanie levosimendanu. Levobupivacaina zastosowanie w ortopedii

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ODŻYWIANIA

10 ZASAD ZDROWEGO ODŻYWIANIA ŻYJ ZDROWO! 10 ZASAD ZDROWEGO ODŻYWIANIA Jedz regularnie co 3 godziny. Jedz ostatni posiłek 2-3 godziny przed snem. Dbaj by twoja dieta była bogata we wszystkie składniki odżywcze(węglowodany, białko i

Bardziej szczegółowo

1. Podstawy 2. 3. Krew 32

1. Podstawy 2. 3. Krew 32 VII Spis treści Przedmowa do wydania trzeciego Przedmowa do wydania polskiego Wyjaśnienia wybranych skrótów V VI XII 1. Podstawy 2 Wzrost i adaptacja komórek 2 Zaburzenia przekazywania sygnałów wewnątrzkomórkowych

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Zaburzenia gospodarki kwasowozasadowej i ich znaczenie w nefrologii. Do oceny równowagi kwasowo zasadowej potrzebujemy: Gazometria (ph, CO 2 ) Biochemia surowicy krwi

Bardziej szczegółowo

... (imię, nazwisko, data urodzenia, nr hist. chor.)

... (imię, nazwisko, data urodzenia, nr hist. chor.) REN URETER RVU dr Informacja dla pacjentów i rodziców dzieci operowanych z powodu chorób nerek i moczowodów (w trybie planowym lub pilnym) Krwotok lub krwawienie Zakażenie rany pooperacyjnej Uszkodzenie

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO I PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA MATERIAŁY DO ZAJĘĆ

BEZPIECZEŃSTWO I PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA MATERIAŁY DO ZAJĘĆ BEZPIECZEŃSTWO I PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA MATERIAŁY DO ZAJĘĆ Wypadek Nagłe zaburzenie funkcji życiowych Nagłe ostre zachorowanie Urazy Ciała Zatrucia S t a n z a g r o ż e n i a ż y c i a l u b z d

Bardziej szczegółowo

Created by Neevia Document Converter trial version

Created by Neevia Document Converter trial version TEST 2 WERSJA A 1. WskaŜ prawidłowe stwierdzenie dotyczące hipokaliemii: a) nasila je kwasica b) rozpoznaje się ją przy stęŝeniu potasu w surowicy < 5,5 mmol/l c) powoduje przede wszytkim bradyarytmie

Bardziej szczegółowo

KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE

KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE 1. Charakterystyka świadczenia 1.1 nazwa świadczenia Kwalifikacja i weryfikacja leczenia doustnego stanów

Bardziej szczegółowo

NURKOWANIE Z ZATRZYMANYM ODDECHEM

NURKOWANIE Z ZATRZYMANYM ODDECHEM ISSN 1429-8635 AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO IM. BRONIS AWA CZECHA W KRAKOWIE PODR CZNIKI I SKRYPTY NR 33 Andrzej Ostrowski NURKOWANIE Z ZATRZYMANYM ODDECHEM KRAKÓW 2009 Spis tre ci Od Autora... Wst p...

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLASY V (z elementami minikoszykówki)

SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLASY V (z elementami minikoszykówki) SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLASY V (z elementami minikoszykówki) Zadanie główne (temat lekcji): BAWIMY SIĘ PIŁKĄ NA WSZELKIE SPOSOBY Zadania szczegółowe: Sprawność motoryczna Uczeń: - rozwinie zwinność poprzez

Bardziej szczegółowo

ŁOKIEĆ GOLFISTY, OSZCZEPNIKA (epicondylis radii, Medial Epicondylitis)

ŁOKIEĆ GOLFISTY, OSZCZEPNIKA (epicondylis radii, Medial Epicondylitis) ŁOKIEĆ GOLFISTY, OSZCZEPNIKA (epicondylis radii, Medial Epicondylitis) Łokieć golfisty - (zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej) Zespół bólowy tkanek miękkich położonych bocznie w stosunku

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

KARTA PRZEDMIOTU OPIS CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIODCIE Nazwa przedmiotu INTERNA Poziom realizacji Studia pierwszego stopnia stacjonarne przedmiotu Jednostka realizująca Instytut Nauk o

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne

DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne 29.10. Katowice CO TO SĄ DOPLACZE? Dopalacz, czy Dopalacz, dopalacze czy to dopalacze termin to termin nieposiadający nieposiadającycharakteru naukowego. UŜywa

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Mucosolvan inhalacje, 15 mg/2 ml, płyn do inhalacji z nebulizatora Ambroxoli hydrochloridum

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Mucosolvan inhalacje, 15 mg/2 ml, płyn do inhalacji z nebulizatora Ambroxoli hydrochloridum ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Mucosolvan inhalacje, 15 mg/2 ml, płyn do inhalacji z nebulizatora Ambroxoli hydrochloridum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje

Bardziej szczegółowo

Grypa Objawy kliniczne choroby Przeziębieniem Objawy przeziębienia

Grypa Objawy kliniczne choroby Przeziębieniem Objawy przeziębienia Grypa jest ostrą, bardzo zaraźliwą chorobą układu oddechowego, wywołaną przez RNA wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Wyróżniamy wirusy A i B tworzące jeden rodzaj i wirus C rodzajowo odmienny. Grypa występuje

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Telmix 80 mg, tabletki. Telmisartanum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Telmix 80 mg, tabletki. Telmisartanum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Telmix 80 mg, tabletki Telmisartanum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta.

Bardziej szczegółowo

Extraneal (ikodekstryna) roztwór do dializy otrzewnowej Plan Zarządzania Ryzykiem 19.06.2014

Extraneal (ikodekstryna) roztwór do dializy otrzewnowej Plan Zarządzania Ryzykiem 19.06.2014 VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego EXTRANEAL przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Extraneal jest roztworem do dializy

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Lexotan, 3 mg, tabletki Lexotan, 6 mg, tabletki. Bromazepamum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Lexotan, 3 mg, tabletki Lexotan, 6 mg, tabletki. Bromazepamum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Lexotan, 3 mg, tabletki Lexotan, 6 mg, tabletki Bromazepamum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera

Bardziej szczegółowo

IV. Ostre choroby jamy brzusznej PYTANIA. Andrzej Żyluk

IV. Ostre choroby jamy brzusznej PYTANIA. Andrzej Żyluk Chirurgia_repetytorium_cz.II-V_druk:Layout 1 2016-05-31 13:35 Strona 109 IV. Ostre choroby jamy brzusznej PYTANIA Andrzej Żyluk Chirurgia_repetytorium_cz.II-V_druk:Layout 1 2016-05-31 13:35 Strona 110

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO ANEKS III 1 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4. l Wskazania do stosowania Leczenie ostrego bólu (patrz punkt 4.2) Leczenie objawowe dolegliwości bólowych w przebiegu choroby

Bardziej szczegółowo

Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010

Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010 NZK w praktyce ZRM typu podstawowego. Doświadczenia własne - Pogotowie Ratunkowe w Jeleniej Górze. Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010 NZK Definicja....... Nagłe zatrzymanie krążenia (

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka Produktu Leczniczego

Charakterystyka Produktu Leczniczego Charakterystyka Produktu Leczniczego 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Magne B 6 forte 100 mg + 10 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka powlekana zawiera 100 mg jonów magnezu w

Bardziej szczegółowo

Rosliny do oczka wodnego Utworzono : 21 czerwiec 2016

Rosliny do oczka wodnego Utworzono : 21 czerwiec 2016 Rośliny > ZIOŁA > Model : - Producent : - kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl Strona 1 Rośliny > ZIOŁA > kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl Strona 2 Rośliny > ZIOŁA > kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl

Bardziej szczegółowo

Wstęp Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa 1. Fakty i liczby

Wstęp Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa 1. Fakty i liczby Spis treści Wstęp 11 Przedmowa do wydania polskiego 13 Przedmowa 15 1. Fakty i liczby 17 Płuca 17 Węzły chłonne 21 W jaki sposób pracują płuca? 23 Czym jest rak płuc? 24 W jaki sposób dochodzi do rozwoju

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011

Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011 Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011 Katarzyna Karwowska I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Po

Bardziej szczegółowo

Topografia klatki piersiowej

Topografia klatki piersiowej Badanie fizykalne układu krążenia II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Topografia klatki piersiowej A Pachowa przednia prawa B Obojczykowa środkowa prawa C Mostkowa D Obojczykowa środkowa lewa E Pachowa

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających

Bardziej szczegółowo

Analiza gazometrii krwi tętniczej

Analiza gazometrii krwi tętniczej Analiza gazometrii krwi tętniczej dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Analiza gazometrii krwi tętniczej wymiana gazowa

Bardziej szczegółowo

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY LEKCJA 3 STRES POURAZOWY Stres pourazowy definicje Stres pourazowy definiuje się jako zespół specyficznych symptomów, które mogą pojawić się po przeżyciu ekstremalnego, traumatycznego zdarzenia. Są to

Bardziej szczegółowo

II. III. Środki dydaktyczne formularz testu. Scenariusz lekcji. I. Cele lekcji. Metoda pracy rozwiązywanie testu. Przebieg lekcji

II. III. Środki dydaktyczne formularz testu. Scenariusz lekcji. I. Cele lekcji. Metoda pracy rozwiązywanie testu. Przebieg lekcji Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: zna pojęcia wydalanie, filtracja, wchłanianie zwrotne; zna funkcje jakie pełni układ moczowy; nazywa narządy układu moczowego; określa rolę nerki,

Bardziej szczegółowo

Grupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 23 czerwiec 2016

Grupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 23 czerwiec 2016 SERCE I UKŁAD KRĄŻENIA > Model : 8217012 Producent : - POLIXAR 10 NA WYSOKI CHOLESTEROL Preparat przeznaczony dla osób pragnących zmniejszyć ryzyko podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi. POLIXAR 5

Bardziej szczegółowo

Pierwsza pomoc przedmedyczna

Pierwsza pomoc przedmedyczna Jednostka organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu: Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień,

Bardziej szczegółowo

ROZDZIA 4 OBRAZ KLINICZNY. Tomasz Tomasik

ROZDZIA 4 OBRAZ KLINICZNY. Tomasz Tomasik ROZDZIA 4 OBRAZ KLINICZNY Tomasz Tomasik Rozwój i przebieg nadciênienia t tniczego... 58 Zagro enie ycia chorego... 59 Rokowanie... 60 NadciÊnienie bia ego fartucha.... 61 Repetytorium... 62 PiÊmiennictwo...

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Czym jest głos? 11. 2. Jak powstaje głos? 29. 3. W jaki sposób przygotować się do pracy nad głosem? 77

Spis treści. 1. Czym jest głos? 11. 2. Jak powstaje głos? 29. 3. W jaki sposób przygotować się do pracy nad głosem? 77 Spis treści Dla kogo przeznaczona jest ta książka? 5 Wstęp jak korzystać z poradnika? 7 1. Czym jest głos? 11 Głos jako mieszanka tonów i szumów 12 Głos jako fala 15 Głos jako jedna z funkcji krtani 17

Bardziej szczegółowo

Ulotka dla pacjenta. NUROFEN, żel, 50 mg/g (Ibuprofenum)

Ulotka dla pacjenta. NUROFEN, żel, 50 mg/g (Ibuprofenum) Ulotka dla pacjenta Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest dostępny bez recepty, aby można było leczyć niektóre schorzenia bez pomocy lekarza.

Bardziej szczegółowo

PAKIETY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA MĘŻCZYZN

PAKIETY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA MĘŻCZYZN Wojewódzki Szpital Zespolony w Elblągu ul. Królewiecka 146, 82-300 Elbląg www. szpital.elblag.pl PAKIETY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA MĘŻCZYZN Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Rejestracja: tel. 55 239 59

Bardziej szczegółowo

WSTĘPNE ZGŁOSZENIE. Niniejszym wyrażam chęć udziału w Żeglarskiej Reprezentacji Województwa Zachodniopomorskiego w regatach The Tall Ships Races 2012.

WSTĘPNE ZGŁOSZENIE. Niniejszym wyrażam chęć udziału w Żeglarskiej Reprezentacji Województwa Zachodniopomorskiego w regatach The Tall Ships Races 2012. WSTĘPNE ZGŁOSZENIE Niniejszym wyrażam chęć udziału w Żeglarskiej Reprezentacji Województwa Zachodniopomorskiego w regatach The Tall Ships Races 2012. IMIĘ (wszystkie pola do wypełnienia obowiązkowo drukowanymi

Bardziej szczegółowo

PROTOKÓŁ z okresowej kontroli stanu technicznego przewodów kominowych

PROTOKÓŁ z okresowej kontroli stanu technicznego przewodów kominowych PI 15/NNI33/2014 ZAŁĄCZNIK NR 2. PROTOKÓŁ z okresowej kontroli stanu technicznego przewodów kominowych Podstawa prawna Art. 62 ust. 1 pkt 1 c ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2010

Bardziej szczegółowo

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM 90 549 Łódź, ul. Żeromskiego 113 Nadciśnienie tętnicze

Bardziej szczegółowo

ABC hepatologii dziecięcej - modyfikacja leczenia immunosupresyjnego u pacjenta z biegunką po transplantacji wątroby

ABC hepatologii dziecięcej - modyfikacja leczenia immunosupresyjnego u pacjenta z biegunką po transplantacji wątroby ABC hepatologii dziecięcej - modyfikacja leczenia immunosupresyjnego u pacjenta z biegunką po transplantacji wątroby Mikołaj Teisseyre Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii

Bardziej szczegółowo

Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Promocja i identyfikacja wizualna projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Białystok, 19 grudzień 2012 r. Seminarium współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18 Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji...

Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji... Spis treści Wprowadzenie... 11 MIEJSCE PSYCHOLOGII W BADANIACH NAD PROKREACJA Rozdział 1 Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji... 21 Prokreacja, zdrowie reprodukcyjne, zdrowie prokreacyjne...

Bardziej szczegółowo

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Techniki radzenia sobie ze stresem mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Plan wykładu Część pierwsza: Stres koncepcje stresu objawy stresu przyczyny stresu Część druga: Sposoby radzenia sobie ze stresem Koncepcje

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW

PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW Opracowanie: dr inż. Krystyna Moskwa, dr Wojciech Solarski 1. Termochemia. Każda reakcja chemiczna związana jest z wydzieleniem lub pochłonięciem energii, najczęściej

Bardziej szczegółowo

Toksykologia w ratownictwie chemicznym.

Toksykologia w ratownictwie chemicznym. Toksykologia w ratownictwie chemicznym. Dr n. med. DOROTA KLIMASZYK Oddział Toksykologii z Ośrodkiem Informacji Toksykologicznej Szpital Miejski im. F. Raszei w Poznaniu Poznań 2013 r. Ośrodki Toksykologiczne

Bardziej szczegółowo

probiotyk o unikalnym składzie

probiotyk o unikalnym składzie ~s~qoy[jg probiotyk o unikalnym składzie ecovag, kapsułki dopochwowe, twarde. Skład jednej kapsułki Lactobacillus gasseri DSM 14869 nie mniej niż 10 8 CFU Lactobacillus rhamnosus DSM 14870 nie mniej niż

Bardziej szczegółowo

Plamica Schönleina-Henocha

Plamica Schönleina-Henocha www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Plamica Schönleina-Henocha Wersja 2016 1. CO TO JEST PLAMICA SCHÖNLEINA-HENOCHA 1.1 Co to jest? Plamica Schönleina-Henocha (PSH) jest chorobą, w której występuje

Bardziej szczegółowo

VI.2 Streszczenie planu zarządzania ryzykiem do publicznej wiadomości

VI.2 Streszczenie planu zarządzania ryzykiem do publicznej wiadomości VI.2 Streszczenie planu zarządzania ryzykiem do publicznej wiadomości VI.2.1 Epidemiologia Celovir jest lekiem zawierającym substancję czynną dizoproksyl tenofowiru w dawce 245 mg. Tenofowir w skojarzeniu

Bardziej szczegółowo

Waldemar Machała. Wykład nr 2 Intensywna Terapia

Waldemar Machała. Wykład nr 2 Intensywna Terapia Waldemar Machała Intensywna Terapia. Zagadnienia prawne związane z funkcjonowaniem oddziału anestezjologii Zagadnienia i pra intensywnej terapii. - Kryteria przyjęcia do OIT. - Prawa pacjenta. Zgoda świadoma.

Bardziej szczegółowo

Licencję Lekarską PZPN mogą uzyskać osoby spełniające następujące wymagania:

Licencję Lekarską PZPN mogą uzyskać osoby spełniające następujące wymagania: Uchwała nr III/46 z dnia 19 marca 2014 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zasad przyznawania licencji dla lekarzy pracujących w klubach Ekstraklasy, I i II ligi oraz reprezentacjach

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWAWCZEJ

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Temat: Stres w moim życiu. KONSPEKT LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Cel: Uczeń precyzuje pojęcie stres,odróżnia jego objawy i podaje przyczyny. Metody: pogadanka, burza mózgów. Forma: grupowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne:

Bardziej szczegółowo

Zmiany pozycji techniki

Zmiany pozycji techniki ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego

Bardziej szczegółowo

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml BILANS WODNY POBÓR WODY UTRATA WODY 1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml 1. PAROWANIE NIEWYCZUWALNE a) utrata przez płuca 400 ml b)

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XL/259/09 RADY MIEJSKIEJ W SIERAKOWIE z dnia 22 grudnia 2009 roku

UCHWAŁA NR XL/259/09 RADY MIEJSKIEJ W SIERAKOWIE z dnia 22 grudnia 2009 roku UCHWAŁA NR XL/259/09 RADY MIEJSKIEJ W SIERAKOWIE w sprawie: zasad zwrotu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej - w zakresie zadań własnych oraz warunków odpłatności za pomoc w formie posiłku programu

Bardziej szczegółowo

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej

Bardziej szczegółowo

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC Nowy, opatentowany adiuwant olejowy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodno-olejowej, olejowej, dodawany do zbiornika opryskiwacza w celu wspomagania działania ania środków w ochrony roślin

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XXXVI/768/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 31 sierpnia 2004 roku

Uchwała Nr XXXVI/768/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 31 sierpnia 2004 roku Uchwała Nr XXXVI/768/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 31 sierpnia 2004 roku w sprawie przyjęcia programu współpracy miasta stołecznego Warszawy w roku 2004 z organizacjami pozarządowymi oraz

Bardziej szczegółowo

Substancje psychoaktywne

Substancje psychoaktywne Substancje psychoaktywne Definicja uzależnienia Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii z 24.04.1997 r. (wraz ze zmianami z 26.10.2000): zespół zjawisk psychicznych lub fizycznych wynikających z działania

Bardziej szczegółowo

ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI

ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PołoŜenie sąsiadujących ze sobą gruntów moŝe być przyczyną konfliktu między ich właścicielami. Spory te budzą wiele emocji, gdyŝ zmiana granicy

Bardziej szczegółowo

Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym mieści się na II piętrze Szpitala. Dysponuje 32 łóżkami, a w tym 16 tworzącymi Pododdział Udarowy.

Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym mieści się na II piętrze Szpitala. Dysponuje 32 łóżkami, a w tym 16 tworzącymi Pododdział Udarowy. Oddział Neurologii oraz Oddział Udarowy Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym mieści się na II piętrze Szpitala. Dysponuje 32 łóżkami, a w tym 16 tworzącymi Pododdział Udarowy. W skład Oddziału Udarowego

Bardziej szczegółowo

a) 1, 3, 6 b) 1, 3, 4 c) 2, 3, 4

a) 1, 3, 6 b) 1, 3, 4 c) 2, 3, 4 1. Aby otrzymać kartę rowerową, powinieneś znać zasady dotyczące bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych. Wymagane jest też, aby rower posiadał obowiązkowe wyposażenie. Który punkt nie wymienia

Bardziej szczegółowo