MECHANIZM NEUROHORMONALNY

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MECHANIZM NEUROHORMONALNY"

Transkrypt

1 MECHANIZM NEUROHORMONALNY bodźce nerwowe docierają do nerek włóknami nerwu trzewnego, wpływają one nie tylko na wielkość GFR i ukrwienie nerek (zmieniając opór naczyń nerkowych), ale również bezpośrednio oddziałują na proces resorpcji zwrotnej Na w kanalikach, źródłem bodźców nerwowych są receptory objętościowe lewego przedsionka. Ulegają one stymulacji przy zmniejszaniu wypełnienia lewego przedsionka. Bodźce te są przekazywane najpierw do ośrodkowego układu nerwowego, a dopiero stamtąd do nerek.

2 PRAWO ELEKTROOBOJĘTNOŚCI PŁYNÓW USTROJOWYCH płyny ustrojowe obojętnie w jakich przestrzeniach wodnych się znajdują są elektrycznie obojętne. Znaczy to, że suma stężeń anionów musi się równać sumie stężeń kationów w danym płynie ustrojowym.

3 PRAWO IZOMOLALNOŚCI PŁYNÓW USTROJOWYCH ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych wszystkich przestrzeni wodnych jest jednakowe (280 mmol/kg H 2 O)

4 PRAWO IZOJONII dotyczy dążności ustroju do zachowania stałego stężenia jonów (izojonia), w tym w szczególności jonów wodorowych (izohydria).

5 ph krwi 7,45 7,35 (35 nmol/l 45 nmol/l)

6 W utrzymywaniu stałego ph krwi i płynów ustrojowych biorą udział: układy buforowe krwi i tkanek, płuca, nerki.

7 USTROJOWE UKŁADY BUFOROWE: kwas węglowy-wodorowęglany fosforan jednozasadowy-fosforan dwuzasadowy (H 2 PO 4- /HPO 4 2- ) białczanowy hemoglobinianowy

8 BUFOR NAJCZĘSTSZE UMIEJSCOWIENIE UDZIAŁ W POJEMNOŚCI BUFOROWEJ KRWI (%) Wodorowęglanowy PZK 70 Hemoglobinianowy PWK 21 Fosforanowy PWK 6 Białczanowy PWK i PZK 3

9 UKŁAD BUFOROWY HCO 3 - /H 2 CO 3 - kwas węglowy może ulegać spontanicznej dehydratacji do dwutlenku węgla, który poprzez układ oddechowy jest wydalany do powietrza atmosferycznego. Ze względu na te specyficzne właściwości bufor wodorowęglanowy stanowi najważniejszy układ buforowy płynu pozakomórkowego zabezpieczającego izohydrię i nazywany jest buforem lotnym.

10 UKŁAD BUFOROWY FOSFORANOWY -Jest to główny układ buforowy wewnątrzkomórkowy. -W zakresie fizjologicznego ph stosunek H 2 PO 4 - do HPO 4 2- ma się tak, jak 1:4. W tym układzie H 2 PO 4 - jest kwasem, bo może oddać jony wodorowe, HPO 4 2- jest zaś zasadą, bo może być akceptorem jonów wodorowych. -W warunkach wzmożonego powstawania jonów wodorowych fosforan dwuzasadowy wiążąc jeden jon wodorowy (a oddając jon Na + ) przekształca się w fosforan jednozasadowy. Powstający w tej reakcji fosforan jednozasadowy ulega wydalaniu przez nerki. Jony wodorowe zostają więc wydalone z ustroju w postaci kwaśnego fosforanu jednozasadowego.

11 ROLA NEREK I. Resorpcja zwrotna wodorowęglanów przesączonych w kłębuszkach nerkowych II. Regeneracja wodorowęglanów w procesie: 1. wytwarzania kwaśności miareczkowej 2. amoniogenezy

12 MECHANIZM RESORPCJI ZWROTNEJ WODOROWĘGLANÓW Resorpcja zwrotna wodorowęglanów zachodzi dzięki wydzielaniu H + z komórek kanalikowych do światła kanalików. H + łącząc się z anionem wodorowęglanowym tworzy kwas węglowy, ten zaś rozpada się na H 2 O i CO 2. Na miejsce wydzielonych do światła kanalików jonów wodorowych wchodzą do komórek Na +, przenoszone dalej do krwi jako NaHCO 3.

13 MECHANIZM RESORPCJI ZWROTNEJ WODOROWĘGLANÓW Światło kanalika nerkowego Komórki kanalików nerkowych Krew NaHCO 3 HCO Na + HCO H + H 2 O + CO 2 HCO 3 - H + H 2 CO 3 anhydraza węglanowa H 2 O + CO 2 NaHCO 3

14 MECHANIZM WYTWARZANIA KWAŚNOŚCI MIARECZKOWEJ W procesie wytwarzania kwaśności miareczkowej zasadowy Na 2 HPO 4 ulega przekształceniu w kwaśny NaH 2 PO 4. W wyniku tego procesu stężenie zwiększa się kilkaset razy. W procesie wytwarzania kwaśności miareczkowej na 1 cząsteczkę powstającego NaH 2 PO 4 ustrój regeneruje 1 cząsteczkę wodorowęglanu.

15 MECHANIZM WYTWARZANIA KWAŚNOŚCI MIARECZKOWEJ Światło kanalika nerkowego Komórki kanalików nerkowych Krew Na 2 HPO 4 Na + + HPO Na + H + + HCO 3 - Na + HCO 3 - Na H 2 CO 3 Na + + HPO H + NaH2PO4 anhydraza węglanowa H 2 O + CO 2

16 kwaśność miareczkowa to ilość jonów wodorowych wydalanych z moczem w postaci H PO - lub innych 2 4 słabych kwasów

17 PROCES AMONIOGENEZY Światło kanalika nerkowego Komórki kanalików nerkowych Krew NaCl H 2 O + CO 2 anhydraza węglanowa NH 4 C l Cl - Na + H + NH 3 H 2 CO 3 H + + H 2 CO 3 - NH3 + kw.glutaminowy Glutamina Glutaminaza + dehydrogenza glutaminowa Na + NaHCO 3

18 PROCES AMONIOGENEZY Rola nerek w usuwaniu jonów H + przy równoczesnym oszczędzaniu zasad ustrojowych (wodorowęglanów) opiera się na możliwości wytwarzania w komórkach amoniaku, który to następnie w świetle kanalików nerkowych wiąże jony H +. Powstają w ten sposób jony amonowe NH 4+, które wydalane są z moczem razem z anionami występującymi w płynie cewkowym, tymi anionami przede wszystkim są: aniony Cl - i SO A zatem rolą nerek jest także wytwarzanie amoniaku.

19 RÓWNANIE HENDERSONA-HASSELBALCHA ph = pk a + log - [A ] [AH] pka ujemny log ze stałej dysocjacji cząsteczki kwasu HA A - - stężenie anionów kwasu AH stężenie niezdysocjowanych cząsteczek kwasu

20 Równanie H-H mówi, że: 1. zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej mogą być następstwem zmiany składowej oddechowej lub zmiany składowej metabolicznej, bądź też obu na raz; 2. równanie to dowodzi, że układy buforowe zmniejszają rozmiar zmian stężenia jonów wodorowych, natomiast nie zapobiegają zmianom tym całkowicie.

21 3. proces wiąznia lub oddawania jonów wodorowych przez układy buforowe zużywa ten bufor czyli zmniejsza pojemność buforową co wskazuje, iż istnieje nieustanna potrzeba regeneracji zużywających się układów buforowych. Proces regeneracji układów buforowych odbywa się w nerkach i płucach, w niewielkim stopniu w układzie pokarmowym, zaś w warunkach chorobowych także w układzie kostnym.

22 PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE STAN GOSPODARKI KWASOWO- ZASADOWEJ USTROJU ph pco 2 prężność CO 2 w pobranej krwi ZB (BB) suma stężeń wszystkich zasad buforowych krwi [HCO 3- ] stężenie wodorowęglanów po 2 prężność tlenu we krwi SO 2 stopień wysycenia hemoglobiny tlenem TO 2 całkowita zawartość tlenu (rozpuszczonego i związanego) we krwi

23 Rodzaj zaburzenia ph pco 2 Stężenie HCO 3 - Kwasica nieoddechowa Zasadowica nieoddechowa Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa

24 Kwasica oddechowa jest wynikiem zaburzonej eliminacji dwutlenku węgla przez płuca, uwarunkowanej zmniejszeniem wentylacji pęcherzyków płucnych, utrudnionej dyfuzji CO 2 lub zaburzeniami prawidłowego stosunku wentylacji do perfuzji płuc.

25 Zasadowica oddechowa jest następstwem nadmiernej eliminacji CO 2 przez płuca, uwarunkowanej stymulacją ośrodka oddechowego (środkami farmakologicznymi, toksynami bakteryjnymi itd.)

26 Kwasica metaboliczna może być wynikiem: nadmiernej podaży silnych donatorów jonów wodorowych, zwiększonego wytwarzania w ustroju silnych kwasów (np. kwasu mlekowego) upośledzonej regeneracji zasad przez nerki (np. w przewlekłych stanach zapalnych nerek) utraty zasad przez przewód pokarmowy lub nerki. Kwasica metaboliczna charakteryzuje się pierwotnym spadkiem stężenia HCO 3 - we krwi.

27 Zasadowica metaboliczna przyczyną tego zaburzenia równowagi kwasowozasadowej może być zarówno: utrata silnych kwasów (np. wskutek uporczywych wymiotów), jak i podaż silnych zasad (najczęściej NaHCO 3 ).

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml BILANS WODNY POBÓR WODY UTRATA WODY 1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml 1. PAROWANIE NIEWYCZUWALNE a) utrata przez płuca 400 ml b)

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/ Patofizjologia równowagi kwasowo-zasadowej

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje

Bardziej szczegółowo

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych.

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Prawo zachowania stałości stężenia jonu wodorowego jest jednym z najważniejszych praw dotyczących żywego organizmu. Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Równanie Hendersona-Hasselbacha

Bardziej szczegółowo

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje? Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3. Bufory. Repetytorium. Repetytorium. 1. Woda i przestrzenie wodne. Różnica w składzie jonowym płynów ustrojowych

Ćwiczenie nr 3. Bufory. Repetytorium. Repetytorium. 1. Woda i przestrzenie wodne. Różnica w składzie jonowym płynów ustrojowych Repetytorium Ćwiczenie nr dr Bożena Kuran Bufory 1. Woda i przestrzenie wodne. Różnice w składzie jonowym płynów ustrojowych.. Osmoza i ciśnienie osmotyczne.. Bufory, pojemność buforowa, obliczanie p i

Bardziej szczegółowo

Analiza gazometrii krwi tętniczej

Analiza gazometrii krwi tętniczej Analiza gazometrii krwi tętniczej dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Analiza gazometrii krwi tętniczej wymiana gazowa

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.35 7.45 (log [ ]) [ ] 35 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

Mechanizm działania buforów *

Mechanizm działania buforów * Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.5 7.45 (log [ ]) [ ] 5 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

Kompartmenty wodne ustroju

Kompartmenty wodne ustroju Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około

Bardziej szczegółowo

Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN

Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN Kwasica nieoddechowa u chorych z PCHN F. Kokot Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii ŚUM Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej: główne ogniwa gospodarki kwasowozasadowej

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Dorosły człowiek wytwarza ok. 18 moli tj 448 l CO 2 na dobę. Ponad 90% CO 2 wydalanego przez płuca powstaje w 3 reakcjach katalizowanych przez dekarboksylazy w mitochondriach.

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Dorosły człowiek wytwarza ok. 18 moli tj 448 l CO 2 na dobę. Ponad 90% CO 2 wydalanego przez płuca powstaje w 3 reakcjach katalizowanych przez dekarboksylazy w mitochondriach.

Bardziej szczegółowo

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą

Bardziej szczegółowo

Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE

Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE [H + ] M 10 0 Silnie kwaśne 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7 10-8 ph Większość żywych komórek ma wąską tolerancję

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Marcin Skrok, Alicja Nowicka. Kwasica i zasadowica oddechowa (równowaga kwasowo-zasadowa podstawy, kwasica oddechowa, zasadowica oddechowa)

Marcin Skrok, Alicja Nowicka. Kwasica i zasadowica oddechowa (równowaga kwasowo-zasadowa podstawy, kwasica oddechowa, zasadowica oddechowa) Marcin Skrok, Alicja Nowicka Kwasica i zasadowica oddechowa (równowaga kwasowo-zasadowa podstawy, kwasica oddechowa, zasadowica oddechowa) Równowaga kwasowo-zasadowa Podstawy Równowaga kwasowo-zasadowa

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej 17 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej Tabela 17.1. Ocena stopnia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej ph krwi tętniczej Równowaga kwasowo-zasadowa Stężenie jonu wodorowego (nmol/l) < 7,2 Ciężka kwasica

Bardziej szczegółowo

Geometria wiązania hemu w oksymioglobinie

Geometria wiązania hemu w oksymioglobinie Białka wiążące tlen Geometria wiązania hemu w oksymioglobinie Hem Hb A tetrametr zbudowany z dwóch identycznych łańcuchów α (141 reszt aminokwasowych, N koniec stanowi walina, a C koniec arginina) i dwóch

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany

Bardziej szczegółowo

ANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody

ANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody ANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody Bilans jonów Zasady ogólne Kontroli jakości danych dokonuje się wykonując bilans jonów. Bilans jonów jest podstawowym testem poprawności wyników analiz chemicznych

Bardziej szczegółowo

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ): Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Zaburzenia gospodarki kwasowozasadowej i ich znaczenie w nefrologii. Do oceny równowagi kwasowo zasadowej potrzebujemy: Gazometria (ph, CO 2 ) Biochemia surowicy krwi

Bardziej szczegółowo

Przestrzenie wodne organizmu

Przestrzenie wodne organizmu ROZDZIAŁ 3 Przestrzenie wodne organizmu Agnieszka Kosowska Agnieszka Kłych Dorota Polańska Jolanta Czerniak Woda jest głównym składnikiem organizmu. Stanowi 60% masy ciała dorosłego człowieka, a jej zawartość

Bardziej szczegółowo

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej 2016 (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM Skład ustroju 100% 90% % wagi ciała 80% Tłuszcz 25% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BMC 75% Tłuszcz

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity 6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Środowiska

Inżynieria Środowiska ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych

Bardziej szczegółowo

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Różnorodność środowisk Stałość warunków w organizmie Podstawy procesów fizjologicznych Procesy zachodzące

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ

DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/

Bardziej szczegółowo

Fizjologia. Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. lek. Grzegorz Szewczyk

Fizjologia. Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. Fizjologia. lek. Grzegorz Szewczyk Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie ph 7.5 7.5 (log [ ]) [ ] 5 5 nmol/l Kluczowe dla prawidłowej

Bardziej szczegółowo

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego

Bardziej szczegółowo

WODA. NajwaŜniejszy nieorganiczny składnik organizmów Ŝywych (znajduje się w przestrzeni wewnątrz i pozakomórkowej)

WODA. NajwaŜniejszy nieorganiczny składnik organizmów Ŝywych (znajduje się w przestrzeni wewnątrz i pozakomórkowej) NajwaŜniejszy nieorganiczny składnik organizmów Ŝywych (znajduje się w przestrzeni wewnątrz i pozakomórkowej) Niezbędna do przebiegu procesów metabolicznych w komórkach Pełni rolęśrodka transportu WODA

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2 PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania

Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania Układ krążenia, krwionośny Układ krążenia (krwionośny) zbudowany jest z zamkniętego systemu naczyń krwionośnych, które pod wpływem rytmicznych impulsów serca

Bardziej szczegółowo

1 Hydroliza soli. Hydroliza soli 1

1 Hydroliza soli. Hydroliza soli 1 Hydroliza soli 1 1 Hydroliza soli Niektóre sole, rozpuszczone w wodzie, reagują z cząsteczkami rozpuszczalnika. Reakcja ta nosi miano hydrolizy. Reakcję hydrolizy soli o wzorze BA, można schematycznie

Bardziej szczegółowo

Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa

Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa JS Skala ph Skala ph ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Skala ta jest oparta na aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa H + HCO 3 - HCO 3 - Konieczne Na + lub K + Nerki Zakwaszenie moczu ph = pk + log [HCO 3- ] 0,03 x pco 2 Alkalizacja moczu ph = -log[h + ] CO

Bardziej szczegółowo

- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.

- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe. Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych

Bardziej szczegółowo

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Elektrolity - substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej Stopień

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 3

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 3 CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 3 HYDROLIZA SOLI I WYZNACZANIE ph ROZTWORÓW WSTĘP TEORETYCZNY Kwasy są to substancje zdolne do oddawania protonów. Zasady są zdolne do wiązania protonów. Definicję kwasów

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.

Bardziej szczegółowo

Chemia - B udownictwo WS TiP

Chemia - B udownictwo WS TiP Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów

Spis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5

Bardziej szczegółowo

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało

Bardziej szczegółowo

11. ROZTWORY ELEKTROLITÓW POMIAR ph

11. ROZTWORY ELEKTROLITÓW POMIAR ph 11. ROZTWORY ELEKTROLITÓW Zagadnienia teoretyczne Dysocjacja elektrolityczna. Teoria mocnych elektrolitów. Równowagi jonowe. Stała dysocjacji. Iloczyn jonowy wody. Wykładnik jonów wodorowych. Wpływ ph

Bardziej szczegółowo

Woda w organizmie człowieka. Właściwości koligatywne roztworów. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Woda w organizmie człowieka. Właściwości koligatywne roztworów. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Woda w organizmie człowieka. Właściwości koligatywne roztworów. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Do niedawna nasze wiadomości o gospodarce wodnej i elektrolitowej były nie tyle

Bardziej szczegółowo

11. ROZTWORY ELEKTROLI- TÓW. POMIAR ph

11. ROZTWORY ELEKTROLI- TÓW. POMIAR ph 11. ROZTWORY ELEKTROLI- TÓW. POMIAR ph Zagadnienia teoretyczne Dysocjacja elektrolityczna. Teoria mocnych elektrolitów. Równowagi jonowe. Stała dysocjacji. Iloczyn jonowy wody. Wykładnik jonów wodorowych.

Bardziej szczegółowo

Układ oddechowy. Wymiana gazowa = respiracja wymiana tlenu i dwutlenku węgla między środowiskiem zewnętrznym a organizmem.

Układ oddechowy. Wymiana gazowa = respiracja wymiana tlenu i dwutlenku węgla między środowiskiem zewnętrznym a organizmem. Układ oddechowy Wymiana gazowa = respiracja wymiana tlenu i dwutlenku węgla między środowiskiem zewnętrznym a organizmem. 1 oddychanie zewnętrzne między środowiskiem zewnętrznym a narządem (układem) oddechowym,

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ DZIENNA WYMIANA WODY SKŁONNOŚCI DO ODWODNIENIA SPRZYJA:

ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ DZIENNA WYMIANA WODY SKŁONNOŚCI DO ODWODNIENIA SPRZYJA: ZAWARTOŚĆ WODY W ORGANIŹMIE ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE % masy ciała Niemowlę 65-85 Dziecko 60-70 Dorosły K 45-55 M 55-65 % masy ciała Płód 90 Noworodek 80 Niemowlę 75 Dziecko 70 Dorosły 60 ROZKŁAD

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej

Bardziej szczegółowo

1 Kinetyka reakcji chemicznych

1 Kinetyka reakcji chemicznych Podstawy obliczeń chemicznych 1 1 Kinetyka reakcji chemicznych Szybkość reakcji chemicznej definiuje się jako ubytek stężenia substratu lub wzrost stężenia produktu w jednostce czasu. ν = c [ ] 2 c 1 mol

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga

Bardziej szczegółowo

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK

Bardziej szczegółowo

Układy: oddechowy, krążenia,

Układy: oddechowy, krążenia, Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia!

STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Obliczyć stężenie molowe jonów Ca 2+ w roztworze zawierającym 2,22g CaCl2 w 100 ml roztworu, przyjmując a = 100%. 002

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH

RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH Większość reakcji chemicznych (w tym również procesy zachodzące w środowisku naturalnym) przebiegają w roztworach wodnych. Jednym z ważnych typów reakcji

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1000 ml roztworu zawiera:

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej. Diagnostyka chorób nerek. Wykład 10

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej. Diagnostyka chorób nerek. Wykład 10 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej. Diagnostyka chorób nerek. Wykład 10 Dr Agnieszka Jaźwa agnieszka.jazwa@uj.edu.pl Bilans kwasów w organizmie Prawidłowe ph krwi:

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

http://www.dami.pl/~chemia/wyzsza/rozdzial_viii/elektrolity5.htm Miareczkowanie Tutaj kliknij Alkacymetria - pojęcia ogólne Zobojętnianie mocny kwas - mocna zasada słaby kwas - mocna zasada mocny kwas

Bardziej szczegółowo

g % ,3%

g % ,3% PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola

Bardziej szczegółowo

Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1

Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1 Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1 1 Stała dysocjacji Słabe kwasy i zasady nie ulegają całkowicie reakcji dysocjacji elektrolitycznej. Oznacza to, że są słabymi elektrolitami. Najczęściej używanym

Bardziej szczegółowo

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane

Bardziej szczegółowo

Równowagi w roztworach wodnych

Równowagi w roztworach wodnych Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń

Bardziej szczegółowo

Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii ul. Ingardena 3, 30-060 Kraków tel./fax: 12 663 22 58 www.zmnch.pl

Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii ul. Ingardena 3, 30-060 Kraków tel./fax: 12 663 22 58 www.zmnch.pl ul. Ingardena 3, 30060 Kraków Temat lekcji : Teorie kwasów i zasad Program nauczania: DKOS 5002 12/07 (lekcja 91) Liceum poziom rozszerzony Lekcja bieżąca 45 minut Uwaga: Komentarz zapisany kursywą (kolorem

Bardziej szczegółowo

Kąpiel kwasowęglowa sucha

Kąpiel kwasowęglowa sucha Kąpiel kwasowęglowa sucha Jest to zabieg polegający na przebywaniu w komorze do suchych kąpieli w CO2 z bezwodnikiem kwasu węglowego. Ciało pacjenta (z wyłączeniem głowy) jest zamknięte w specjalnej komorze,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA MOCZU FIZJOLOGICZNEGO I PATOLOGICZNEGO I. WYKRYWANIE NAJWAŻNIEJSZYCH SKŁADNIKÓW NIEORGANICZNYCH I ORGANICZNYCH MOCZU PRAWIDŁOWEGO.

ANALIZA MOCZU FIZJOLOGICZNEGO I PATOLOGICZNEGO I. WYKRYWANIE NAJWAŻNIEJSZYCH SKŁADNIKÓW NIEORGANICZNYCH I ORGANICZNYCH MOCZU PRAWIDŁOWEGO. ANALIZA MOCZU FIZJOLOGICZNEGO I PATOLOGICZNEGO Wymagane zagadnienia teoretyczne 1. Równowaga kwasowo-zasadowa organizmu. 2. Funkcje nerek. 3. Mechanizm wytwarzania moczu. 4. Skład moczu fizjologicznego.

Bardziej szczegółowo

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D. I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY

UKŁAD ODDECHOWY Zadanie 1. (1 pkt). Na rysunku przedstawiono pęcherzyki płucne oplecione siecią naczyń krwionośnych. Określ znaczenie gęstej sieci naczyń krwionośnych oplatających pęcherzyki płucne.... Zadanie 2. (2 pkt)

Bardziej szczegółowo

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Fizjologia Rok akademicki: 2014/2015 Kod: JFM-1-203-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Fizyki i Informatyki Stosowanej Kierunek: Fizyka Medyczna Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma

Bardziej szczegółowo

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według

Bardziej szczegółowo

zmęczenie Fizjologia człowieka

zmęczenie Fizjologia człowieka zmęczenie Fizjologia człowieka Zmęczenie definicje: Stan organizmu, rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub umysłowej, charakteryzujący się zmniejszeniem zdolności do pracy, nasileniem

Bardziej szczegółowo

Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi.

Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi. Wiadomości dotyczące reakcji i równań jonowych strona 1 z 6 Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi. 1. Zjawisko dysocjacji jonowej co to jest dysocjacja i na czym polega rozpad substancji na

Bardziej szczegółowo

OSMOREGULACJA I WYDALANIE

OSMOREGULACJA I WYDALANIE OSMOREGULACJA I WYDALANIE Nerki są parzystym narządem, pełniącym funkcje wydalnicze (usuwanie zbędnych końcowych produktów metabolizmu) oraz osmoregulacyjne, związane z utrzymaniem w organizmie właściwej

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo