ZARZADZĄNIE E-RELACJAMI W ŁAŃCUCHACH DOSTAW. Piotr Piorunkiewicz

Transkrypt

1 ZARZADZĄNIE E-RELACJAMI W ŁAŃCUCHACH DOSTAW Piotr Piorunkiewicz Wprowadzenie W dzisiejszych zmiennych warunkach globalnej ekonomii szybka reakcja na zmiany zachodzące na rynku jest podstawą osiągnięcia przez organizację sukcesu w niepewnym acz z reguły wykazującym tendencję wzrostową otoczeniu gospodarczym. Organizacje te moŝna identyfikować po umiejętnościach przewidywania i rozpoznawania zmian zachodzących na rynku, ciągłym poszukiwaniu nowych moŝliwości rozwojowych i kierunków zbytu, innowacyjności w kreowaniu jakości obsługi klienta, ale przede wszystkim po duŝej zdolności asymilacji procesów biznesowych do aktualnych potrzeb klienta. Wszystkie te organizacje charakteryzuje wspólna cecha zdolność do szybkich zmian. Sprawność przebiegających w organizacjach procesów biznesowych oparta jest w głównej mierze na przepływach materiałowych i informacyjnych oraz występujących między nimi relacjach. Relacje tworzą sieć powiązań pomiędzy klientem a organizacją rozciągającą się na wszystkie procesy biznesowe począwszy od kontaktu z działem marketingu i sprzedaŝy po produkcję, zaopatrzenie a takŝe są podstawą do budowania trwałych więzi partnerskich z dostawcami. Integracja kluczowych procesów biznesowych towarzyszących przepływom materiałowym i informacyjnym na płaszczyźnie dostawca producent klient prowadzi do zacieśniania współpracy

2 i przyczynia się do wdraŝania koncepcji opartych o filozofię zarządzania łańcucha dostaw (SCM) [Rutk03]. W prezentowanym artykule procesy informacyjne i relacje biznesowe uzyskują nadrzędną rolę względem procesów towarzyszących przepływom materiałowym przez co stają się krytycznymi elementami decydującymi o sprawności łańcucha dostaw. Technologie informacyjne w SCM WdraŜanie i rozwój koncepcji SCM trudno sobie wyobrazić bez wsparcia ze strony technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. ZłoŜoność procesów biznesowych wymusza na organizacjach wdraŝanie technologii informatycznych gwarantujących swobodny dostęp do informacji wszystkim zainteresowanym stronom w dowolnym momencie przy załoŝeniu stałej aktualizacji danych. W literaturze przedmiotu szczególną wagę poświęca się roli Internetu jako medium w głównej mierze przyczyniającego się do zacieśniania relacji biznesowych i budowaniu związków partnerskich o opartych o systemy komunikacji on-line. Internet i towarzyszące jego rozwojowi technologie internetowe w powiązaniu z EDI tworzą płaszczyznę przezwycięŝania barier w obszarze współpracy oraz wymiany informacji i wydatnie, w strategicznym wymiarze, przyczyniają się do osiągania zwiększonych korzyści skali dla wszystkich kooperujących stron łańcucha dostaw. Dzielenie się w tym przypadku informacją biznesową na zewnątrz poza tradycyjnie przyjęte ramy działania organizacji, jest nieuniknioną koniecznością ale równieŝ wyzwaniem.

3 Priorytetowym wyzwaniem wdraŝania koncepcji SCM jest zatem podjęcie działań zmierzających do niwelowania barier zakłócających swobodny przepływ informacji do których dostęp powinien być: prosty, tani, szybki i niezawodny oraz cechować się: moŝliwością pozyskiwania informacji w kaŝdym Ŝądanym miejscu przepływu wzdłuŝ łańcucha logistycznego, dostępnością informacji dla wszystkich współpracujących partnerów, dokładnością informacji, zadowalającą szybkością przepływu informacji i jej aktualnością, moŝliwością przetwarzania informacji dla wspierania procesu decyzyjnego, moŝliwością automatyzacji procesów związanych z wytwarzaniem, pozyskiwaniem i przetwarzaniem informacji oraz podejmowaniem decyzji. Spełnienie postawionych załoŝeń wymaga implementacji systemów informatycznych klasy SCM (SI SCM) gwarantujących przetwarzania i udostępniania informacji, w taki sposób, aby były one osiągalne i czytelne dla kaŝdego uczestnika łańcucha w dowolnym momencie [Pior04]. SI SCM wydatnie wspomaga proces podejmowania decyzji w warstwie strategicznej działalności organizacji. Na tym poziomie wzrasta znaczenie informacji udostępnianej przez SI SCM, która jest podstawą do podejmowania bieŝących i niosących długofalowe skutki decyzji biznesowych.

4 Nakłady finansowe ponoszone przez organizacje na wdraŝanie i rozwój koncepcji SCM pociągają za sobą znaczne koszty nie tylko w obszarach redefiniowania: wewnętrznych procesów techniczno-organizacyjnych, podejścia do organizacji kanałów dystrybucji, procesów obsługi klienta, ale równieŝ mają swój udział w kosztach związanych z [GuNg04]: doborem, wdroŝeniem i rozwojem SI SCM, integracją SI SCM z obowiązującym w danej organizacji modelem biznesowym, dopasowaniem SI SCM do potrzeb zarządzania strategicznego, niejednokrotnie koniecznością doinwestowania posiadanej infrastruktury teleinformatycznej do wymagań wdroŝenia SI SCM, przejściowymi problemami braku wystarczającej wiedzy czy informacji w trakcie wdraŝania SI SCM, szkoleniem kadry. Wymienione czynniki podnoszą złoŝoność procesów wdroŝenia SI SCM w organizacji i powodują iŝ istotnym staje się poszukiwanie narzędzi informatycznych, z jednej strony gwarantujących minimalizowanie ponoszonego ryzyka biznesowego, z drugiej dogodność współdzielenia posiadanych zasobów czy generowanych przychodów. Wspomniany Internet oraz technologie internetowe odgrywają tutaj wiodącą rolę. Charakteryzują się takimi cechami jak [GrHe04]: ogólna dostępność, ciągła dostępność, szybkość przepływu informacji,

5 standaryzacja przesyłu i prezentacji danych, interaktywność. Synchronizacja działań i wykorzystanie Internetu do rozwoju technik SCM przyczynia się do kreowania nowych relacji biznesowych opartych na rozwijaniu unikalnych kompetencji kooperujących organizacji. Ogniwa łańcuchów dostaw współpracują, wykorzystując platformy elektroniczne typu [Bu01/06]: B2B, E-commerce, E-business, i inne przedsięwzięcia typu dotcom. Dzięki technologiom informacyjnym tradycyjne relacje współpracujących w łańcuchach dostaw stron są wypierane przez relacje elektroniczne (e-relacje). Oparcie więzi biznesowych na e-relacjach prowadzi do konieczności wypracowania przez kooperantów mechanizmów współpracy na płaszczyźnie partnerstwa elektronicznego (e-partnerstwa), które zaczyna dziś stawać się dominującą strategią biznesową pozwalającą na wzrost wydajności systemów operacyjnych organizacji [Bu02/06]. Przesunięcie środka cięŝkości z tradycyjnych SCM w kierunku elektronicznych łańcuchów dostaw (e-scm) opartych o rozwiązania SI SCM powoduje iŝ organizacja staje się bardziej zaleŝna od wydajności i konkurencyjności pozostałych członków e-scm. MoŜliwość składania zamówień w trybie on-line z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury teleinformatycznej i narzędzi multimedialnych zintegrowanych z systemami planowania produkcji powoduje iŝ dostawcy poprzez SI SCM uruchamiają automatycznie, z pominięciem producenta, procedurę dostaw surow-

6 ców i półproduktów niezbędnych do zrealizowania złoŝonego zamówienia. W rezultacie wszystkie ogniwa e-łańcucha są zaangaŝowane w realizację zamówienia. Informacja o złoŝonym zamówieniu, aktualnym stanie jego realizacji jest najczęściej udostępniania poprzez technologie internetowe wszystkim stronom e-scm i stanowi cenny zasób wiedzy nie tylko na poziomie operacyjnym, lecz takŝe, a moŝe przede wszystkim, na poziomie strategicznym umoŝliwiając efektywne konkurowanie o klienta [Świe05]. W tym wymiarze Internet generuje wartość dodaną na wszystkich etapach cyklu Ŝycia produktu w e-łańcuchu dostaw poczynając od procesów: zaopatrzenia w surowce i półprodukty, produkcji wyrobów gotowych, dystrybucji produktów, do działań marketingowych i usług serwisowych. Z punktu widzenia wykorzystywanej technologii informatycznej e-scm charakteryzują się następującymi cechami [Świe05]: szerokim wykorzystaniem infrastruktury informacyjnej do bezpośredniego przekazu kluczowych informacji rynkowych wzdłuŝ ogniw łańcucha. Dzięki temu realizowana jest zasada kompresji czasu oraz unika się szumów informacyjnych, znacznym stopniem wykorzystania pojawiających się szans rynkowych dzięki intensywniejszej współpracy w zakresie rozwijania kompetencji kooperujących organizacji, traktowaniem informacji jako zasobu strategicznego, która usprawnia relacje między klientami,

7 moŝliwością reinŝynierii procesów łańcucha dostaw przejawiającą się w dywersyfikacji działalności oraz koncentracji na kluczowych kompetencjach. Podsumowanie NaleŜy przypuszczać, iŝ i rola i zakres oddziaływania technologii informatycznych w procesach zarządzania łańcuchem dostaw będzie się pogłębiać. Szacuje się, iŝ obecnie zarządzanie relacjami pomiędzy członkami danego łańcucha dostaw zajmuje ok. 80% czasu menedŝera logistyki. Ewolucja SCM w kierunku koncepcji logistycznych opartych o e- relacje i e-partnerstwo: uelastyczni procesy biznesowe, rozszerzy dostęp do sieci partnerów biznesowych, zautomatyzuje procesy zakupu i zaopatrzenia, ograniczy koszty operacyjne, pozwoli zaoferować nowe produkty, usługi, technologie dotychczasowym klientom, sprostać nowym wymaganiom klientów, skróci czas potrzebny na rozwój nowego produktu, pozwali organizacjom zdobyć przewagę konkurencyjną i jednocześnie zabezpieczyć się przed stratami spowodowanymi działalnością konkurencji.

8 Literatura [Bu01/06] [Bu02/06] [GrHe04] [GuNg04] [Pior04] [Rutk03] [Świe05] Bucharowski P.: E-relacja jako forma współpracy partnerów biznesowych, Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 1/2006. Bucharowski P.: E-partnerstwo w łańcuchach dostaw, Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 2/2006. Grudziewski W.M., Hejduk I.: Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Difin, Warszawa Gunasekaran A., Ngai E.W.T.: Information systems in supply chain integration and management, European Journal of Operational Research 159 (2004) Piorunkiewicz P.: Systemy informatyczne w zarządzaniu łańcuchem dostaw, Systemy Wspomagania Organizacji, Katowice Rutkowski K.: Zarządzanie łańcuchem dostaw próba sprecyzowania terminu i określenia związków z logistyką, Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 12/2004. Świerczek A.: Elektroniczne łańcuchy dostaw, Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 4/2005. Mgr inŝ. Piotr Piorunkiewicz Katedra Zarządzania Przedsiębiorstwem i Organizacji Produkcji Politechnika Śląska ul. Roosevelta Zabrze Polska Numer telefonu +48/32/ piotr.piorunkiewicz@polsl.pl