Programowanie kart elektronicznych. wykład 9: Polecenia - część 1

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Programowanie kart elektronicznych. wykład 9: Polecenia - część 1"

Transkrypt

1 Programowanie kart elektronicznych wykład 9: Polecenia - część 1 dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

2 POLECENIA wybór pliku, zapis i odczyt, wyszukiwanie, operacje na plikach, dr hab. dr hab. inż. inż. Marek Marek Mika, Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

3 Plan Wstęp Polecenia wyboru pliku Polecenia zapisu i odczytu Polecenia wyszukiwania Polecenia operacji na plikach PLAN dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

4 Protokoły i komunikacja master-slave Komunikacja zawsze w trybie master-slave polecenie z terminala przetwarzanie na karcie odpowiedź do terminala karta nigdy sama nie inicjuje wymiany danych Komunikacja zawsze z zastosowaniem wybranego protokołu T=0, T=1, itp. protokoły zaprojektowane i zoptymalizowane do zastosowań w obszarze KE ściśle określone zmiany wewnątrz aplikacji niedopuszczalne dane transmitowane najczęściej w kontenerach APDU transparentne dla warstwy transportowej POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

5 Wpływ zastosowań główne zastosowania: przechowywanie danych i/lub medium autoryzacyjne zbiory poleceń zoptymalizowane pod kątem zastosowań ograniczenia pamięciowe nie pozwalają na stosowanie poleceń innych niż te zaprojektowane do konkretnego zastosowania tylko nieliczne systemy operacyjne zawierają niezredukowany zbiór poleceń POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

6 Standard czy rozwiązania producenckie Działania producentów: tendencja do tworzenia własnych zbiorów poleceń dopasowanych do obecnych i przyszłych potrzeb systemów operacyjnych motywacja: brak odpowiednich poleceń w standardzie dążenie do uzyskania przewagi nad konkurencją dążenia do wyeliminowania konkurencji z pewnych obszarów zastosowań przed przystąpieniem do projektowania aplikacji wymaga zapoznania się z dokumentacją producenta systemu operacyjnego Wybór istniejącego standardu: otwartość, łatwość rozszerzania, sprawdzony system POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

7 Klasyfikacja standardów Ogólne: ISO/IEC , -7, -8, -9, -13 [ogólnie dla wszystkich zastosowań, bazodanowe, kryptograficzne, zarządzanie plikami i aplikacjami] Global Platform [podstawowy standard dla aplikacji JavaCard] Transakcje płatnicze: EMV 2000 [standard dla systemów operacyjnych kart stosowanych w sektorze finansowym] CEN EN 1546 [portmonetka elektroniczna] CEPS [portmonetka elektroniczna] Telekomunikacyjne: SIM: TS , TS UICC: TS USIM: TS Łącznie ponad 20 standardów (lub względnie stabilnych draftów standardów) międzynarodowych ponad 150 poleceń POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

8 Klasyfikacja poleceń wg funkcjonalności Polecenia operacyjne: operacje na plikach operacje na danych bazy danych bezpieczeństwo aplikacyjne Polecenia administracyjne: zarządzanie plikami produkcja testowanie sprzętu/oprogramowania transmisja danych POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

9 Przegląd poleceń Polecenia operacyjne zdefiniowane w standardach, polecenia administracyjne na ogół charakterystyczne dla poszczególnych systemów operacyjnych Negatywna odpowiedź (błąd lub zabroniona operacja) zawiera tylko kod powrotu Niektóre polecenia mają opisane w standardzie opcje, które jednak nie są spotykane w praktyce (zbyt skomplikowane, bez praktycznego znaczenia) Opis dotyczy wyłącznie wariantów mających znaczenie praktyczne Opis na podstawie standardu, który definiuje największą liczbę opcji dla danego polecenia POLECENIA - WSTĘP dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

10 Plan Wstęp Polecenia wyboru pliku Polecenia zapisu i odczytu Polecenia wyszukiwania Polecenia operacji na plikach Polecenia związane z autoryzacją osób Polecenia związane z autoryzacją urządzeń PLAN dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

11 Wybór pliku Operacje plikowe we wszystkich współczesnych systemach operacyjnych dla kart elektronicznych są zorientowane obiektowo zatem przed wykonaniem jakiejkolwiek operacji na pliku należy go najpierw wybrać Operacje plikowe można wykonywać tylko na pliku, który jest w danej chwili wybrany System operacyjny kontroluje reguły dostępu do pliku Pozytywnie wykonane SELECT nowy plik wybrany w miejsce obecnego, negatywnie obecny plik nadal jest wybrany POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

12 Typy plików MF (master file, plik główny) główny katalog systemu plików karty, domyślnie wybrany po restarcie karty (nie wymaga stosowania instrukcji wyboru) DF (directory file, dedicated file) plik reprezentujący katalog EF (elementary file) plik roboczy (terminal) lub plik z danymi (karta) POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

13 Instrukcja SELECT Służy do wyboru pliku lub katalogu Plik adresowany jest: dwubajtowym identyfikatorem pliku (FID) ścieżką dostępu (tylko w normie ISO) - względną względem bieżącego DF - bezwzględną względem MF Katalogi adresowane są: nazwą katalogu (1 do 16 bajtów) może ona zawierać międzynarodowy numer aplikacji (AID 5-16 bajtów) - można zastosować część AID (pomijając najmniej znaczące bajty) możliwość wyboru poprzedniego, następnego, pierwszego lub ostatniego katalogu względem bieżącego DF Wykonanie SELECT pozytywne nowy plik wybrany w miejsce obecnego, negatywne obecny plik nadal jest wybrany POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

14 Żądanie informacji o pliku Ze strony terminala po pozytywnym wykonaniu SELECT W odpowiedzi karta udostępnia zestaw informacji o pliku określony w standardzie i zależny od typu pliku m.in.: struktura pliku rozmiar reguły dostępu POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

15 Funkcjonalność SELECT wg ISO/IEC Argumenty FID względna ścieżka dostępu bezwzględna ścieżka dostępu lub wybór DF wyższego poziomu pierwszy, poprzedni, następny, ostatni katalog (dla częściowego AID) lub żądanie podania informacji o wybranym pliku lub nazwa katalogu (jeśli DF) POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

16 Schemat typowego przetwarzania SELECT Terminal (IFD) Karta (IFC) SELECT [FID = 3F00 ] Przeglądanie drzewa plików w poszukiwaniu pliku o FID = 3F00 IF (znaleziono plik) THEN kod powrotu = OK ELSE kod powrotu = nie znalezionp pliku IF (kod powrotu = OK) THEN pozytywny wybór pliku ELSE nie można wybrać pliku Odpowiedź [kod powrotu] POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

17 Bezpośredni wybór pliku Tylko dla standardowych poleceń zapisu / odczytu Przez podanie 5-bitowego skróconego FID tylko dla EF ograniczenie do bieżącego DF Plik wybierany bezpośrednio przed operacją zapisu / odczytu Zalety i wady: uproszczona sekwencja poleceń większa prędkość przetwarzania (brak SELECT) POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

18 Polecenie STATUS Wg TS Zwraca informacje o bieżącym pliku (podobnie jak SELECT) typ struktura rozmiar FID prawa dostępu informacje o blokadzie rzadko używany wtedy, gdy terminal potrzebuje informacje o bieżącym pliku POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

19 Funkcjonalność STATUS wg TS Argumenty: brak Odpowiedź: informacje o bieżącym pliku kod powrotu POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

20 Polecenie CLOSE APPLICATION Wg EN Uzupełniająco do SELECT i STATUS jako polecenie zakończenia aplikacji Argumentem FID zamykanej aplikacji W odpowiedzi karta wraca to pierwotnego (po resecie) stanu bezpieczeństwa Stosowane, gdy terminal musi mieć gwarancję powrotu o pierwotnego stanu bezpieczeństwa Jeśli system operacyjny karty nie obsługuje tego polecenia, to pierwotny stan bezpieczeństwa osiągany jest przez wybór MF POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

21 Plan Wstęp Polecenia wyboru pliku Polecenia zapisu i odczytu Polecenia wyszukiwania Polecenia operacji na plikach PLAN dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

22 Polecenia odczytu i zapisu - wstęp Stosowane głównie dla aplikacji traktujących kartę jako bezpieczne miejsce przechowywania danych Dane w plikach EF Możliwość ustalenia indywidualnych reguł dostępu do pliku dla poszczególnych aplikacji i/lub użytkowników Różne metody odczytu i zapisu w zależności od struktury pliku EF (brak zgodności z OO, historyczne) Dwie klasy poleceń: dla plików transparentnych (płaskich) dla plików strukturalnych (cykliczna, liniowa stała, linowa zmienna) POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

23 Odczyt / zapis w transparentnym EF Plik transparentny amorficzny, bez wewnętrznej struktury danych Historycznie pierwszy z typów plików stosowanych w KE (pamięciowych) Plik adresowany liniowo o dostępie bajtowym Podstawowe polecenia do odczytu: - READ BINARY do zapisu: - WRITE BINARY - UPDATE BINARY POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

24 Argumenty: liczba bajtów do odczytu offset pierwszego odczytanego bajta skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie) Odpowiedź: dane odczytane z pliku kod powrotu Funkcjonalność READ BINARY wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

25 Argumenty: liczba bajtów do zapisu dane (bajty) do zapisania offset pierwszego zapisywanego bajta skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu Funkcjonalność WRITE BINARY wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

26 Argumenty: liczba bajtów do zapisu dane (bajty) do zapisania offset pierwszego zapisywanego bajta skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu Funkcjonalność UPDATE BINARY wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

27 WRITE BINARY i UPDATE BINARY - różnice Programowalna pamięć trwała karty (EEPROM, Flash) w stanie niskiej energii znajduje się w tzw. stanie bezpiecznym (logiczne 0 lub 1 w zależności od konwencji) Przejście ze stanu bezpiecznego do stanu przeciwnego wymaga naładowania tych komórek (operacja czyszczenia dawniej możliwa tylko na całych blokach danych) WRITE BINARY przywraca stan komórki do stanu bezpiecznego (AND dla 0, OR dla 1) obecnie rzadko stosowany UPDATE BINARY radzi sobie równie dobrze zarówno z przywracaniem do stanu bezpiecznego, jak i z przejściem do stanu przeciwnego (jest równoważne działaniu ERASE i WRITE na wybranych bajtach) POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

28 Przykładowe zastosowania WRITE BINARY i UPDATE BINARY WRITE BINARY pliki o dostępie WORM (write once, read multiple) WRITE BINARY i UPDATE BINARY bezpieczne liczniki: - każdy bit odpowiada jednostce monetarnej - WRITE BINARY służy do sprowadzenia takiego bitu do stanu bezpiecznego (zdejmowanie jednostek monetarnych z karty) - UPDATE BINARY służy do doładowania karty (nie da się tego osiągnąć manipulując właściwościami fizycznymi środowiska) POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

29 Przykładowa sekwencja odczytu i zapisu część 1 - READ BINARY Zawartość pamięci przed: FF 00 FF 00 n READ BINARY ([offset = 2 bajty, liczba bajtów = 5]) IF (kod powrotu = OK) THEN pozytywny odczyt ELSE przerwij działanie Odczytane dane 03 FF 00 FF 00 Odpowiedź : - odczytane dane - kod powrotu Zawartość pamięci po: FF 00 FF 00 n POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

30 Przykładowa sekwencja odczytu i zapisu część 2 - WRITE BINARY Zawartość pamięci przed: FF 00 FF 00 n READ BINARY ([offset = 3 bajty, liczba bajtów = 2, dane do zapisu = F0F0 ]) Odpowiedź : - kod powrotu IF (kod powrotu = OK) THEN pozytywny zapis ELSE przerwij działanie Zawartość pamięci po: F0 00 FF 00 n POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

31 Przykładowa sekwencja odczytu i zapisu część 3 - UPDATE BINARY Zawartość pamięci przed: F0 00 FF 00 n READ BINARY ([offset = 5 bajtów, liczba bajtów = 2, dane do zapisu = F0F0 ]) Odpowiedź : - kod powrotu IF (kod powrotu = OK) THEN pozytywny zapis ELSE przerwij działanie Zawartość pamięci po: F0 00 F0 F0 n POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

32 Polecenie ERASE BINARY Usuwa dane z pliku EF począwszy od podanego offsetu do miejsca wyznaczonego przez drugi offset lub do końca pliku Usunięcie danych oznacza w tym przypadku stan logicznego wymazania danych, który nie zawsze jest tożsamy z fizycznym stanem wymazania i musi być indywidualnie zdefiniowany dla każdego sytemu operacyjnego POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

33 Argumenty: offset pierwszego bajta do wymazania offset ostatniego bajta do wymazania (opcjonalne) skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu Funkcjonalność ERASE BINARY wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

34 Odczyt / zapis w strukturalnym EF Plik strukturalny o określonej rekordowo zorientowanej wewnętrznej strukturze danych: cyklicznej liniowo stałej liniowo zmiennej Adresowanie danych: w operacji zapisu rekord w operacji odczytu rekord lub część rekordu od jego pierwszego bajta Po wybraniu (SELECT) strukturalnego pliku EF system operacyjny tworzy wskaźnik do rekordu (początkowo wartość niezdefiniowana) Wskaźnik do rekordu jest aktywny do momentu wybrania następnego pliku Podstawowe polecenia do odczytu: - READ RECORD do zapisu: - WRITE RECORD - UPDATE RECORD do wyszukiwania: - SEEK RECORD POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

35 Funkcjonalność READ RECORD wg ISO/IEC Argumenty: liczba rekordów do odczytania lub tryb (bieżący, następny, poprzedni, pierwszy ostatni) lub odczyt wszystkich rekordów od n do ostatniego lub odczyt wszystkich rekordów od pierwszego do ostatniego skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: odczytane dane kod powrotu POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

36 Argumenty: rekord danych do zapisania liczba rekordów do zapisania lub tryb (bieżący, następny, poprzedni, pierwszy ostatni) skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU Funkcjonalność WRITE RECORD wg ISO/IEC dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

37 Funkcjonalność UPDATE RECORD wg ISO/IEC Argumenty: rekord danych do zapisania liczba rekordów do zapisania lub tryb (bieżący, następny, poprzedni, pierwszy ostatni) skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

38 Adresowanie rekordów Wszystkie polecenia mogą określić sposób dostępu do pliku: dostęp bezpośredni za pomocą bezwzględnego numeru rekordu domyślny nie powoduje zmiany wskaźnika rekordu pośredni przez względne adresowanie wskaźnika rekordu wartościami oznaczającymi pierwszy, ostatni, następny i poprzedni rekord POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

39 Przykładowy plik o strukturze rekordowej Nr rekordu Zawartość rekordu 1 Hiro Protagonist pierwszy 2 Y.T. 3 Juanita poprzedni 4 Raven bieżący 5 Onkel Enzo następny 6 The Black Sun 7 Cosa Nostra Pizza 8 Enki ostatni POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

40 Argumenty: rekord danych do zapisania skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: kod powrotu Funkcjonalność APPEND RECORD wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

41 Argumenty: liczba obiektów danych do odczytu znacznik obiektów danych do odczytu (plik z rekordami TLV) Odpowiedź: odczytane obiekty danych kod powrotu Funkcjonalność GET DATA wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

42 Argumenty: liczba obiektów danych do zapisu obiekty danych do zapisu Odpowiedź: kod powrotu Funkcjonalność PUT DATA wg ISO/IEC POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

43 Inne polecenia RESIZE zmiana rozmiaru pliku SET DATA i RETRIEVE DATA podobne do GET DATA i PUT DATA przeznaczone głównie dla dużych wolumenów danych kodowanych TLV POLECENIA POLECENIA ODCZYTU / ZAPISU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

44 Plan Wstęp Polecenia wyboru pliku Polecenia zapisu i odczytu Polecenia wyszukiwania Polecenia operacji na plikach PLAN dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

45 Polecenia wyszukiwania Ułatwiające znalezienie odpowiednich danych w plikach strukturalnych Możliwość podania offsetu Zmienna długość wyszukiwanego ciągu Możliwość określenia kierunku wyszukiwania (wprzód, wstecz) Wymagane podanie punktu początkowego Odnalezienie poszukiwanego ciągu powoduje ustawienie wskaźnika na właściwy rekord i poinformowanie terminala o pozytywnym zakończeniu wyszukiwania Polecenia: SEEK SEARCH RECORD SEARCH BINARY POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

46 Funkcjonalność SEEK wg TS Argumenty: długość szukanego ciągu szukany ciąg offset tryb (wprzód od początku wstecz od końca wprzód od następnego rekordu wstecz od poprzedniego rekordu) podanie numeru znalezionego rekordu (opcja) Odpowiedź: numer rekordu (jeśli wybrano tę opcję przy podawaniu argumentów) kod powrotu POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

47 Funkcjonalność SEARCH RECORD wg ISO/IEC Argumenty: długość szukanego ciągu szukany ciąg offset tryb (wprzód od początku wstecz od końca wprzód od następnego rekordu wstecz od poprzedniego rekordu) skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: numer rekordu (jeśli wybrano tę opcję przy podawaniu argumentów) kod powrotu POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

48 Funkcjonalność SEARCH BINARY wg ISO/IEC Przeznaczenie: wyszukiwanie danych w pliku transparentnym Argumenty: długość szukanego ciągu szukany ciąg offset skrócony FID przy bezpośrednim wyborze pliku (opcjonalnie i tylko w wybranych OS) Odpowiedź: offset do znalezionych danych kod powrotu POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

49 Przykładowy plik o strukturze rekordowej Nr rekordu Zawartość rekordu 1 Hiro Protagonist pierwszy 2 Y.T. 3 Juanita poprzedni 4 Raven bieżący 5 Onkel Enzo następny 6 The Black Sun 7 Cosa Nostra Pizza 8 Enki ostatni POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

50 Terminal (IFD) SEEK [szukany ciąg = Enki, kierunek szukania = wprzód od początku, przesłanie numeru rekordu] IF (kod powrotu = OK) THEN znaleziono szukany ciąg ELSE nie znaleziono szukanego ciągu Schemat przykładowego zastosowania SEEK Karta (IFC) Wyszukiwanie Odpowiedź [numer rekordu = 8, kod powrotu] SEEK [szukany ciąg = Hiro Protagonist, kierunek szukania = wstecz od końca, przesłanie numeru rekordu] IF (kod powrotu = OK) THEN znaleziono szukany ciąg ELSE nie znaleziono szukanego ciągu Wyszukiwanie Odpowiedź [numer rekordu = 1, kod powrotu] POLECENIA POLECENIA WYBORU PLIKU dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

51 Plan Wstęp Polecenia wyboru pliku Polecenia zapisu i odczytu Polecenia wyszukiwania Polecenia operacji na plikach PLAN dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

52 Polecenia operacji na plikach Umożliwiają modyfikację zawartości pliku, ale nie przez prosty zapis Polecenia INCREASE i DECREASE stosowane do plików o strukturze cyklicznej są używane jako liczniki (w portmonetkach elektronicznych i licznikach) Polecenie EXECUTE powoduje wykonanie wykonywalnego pliku EF, program taki otrzymuje dane od terminala i wysyła z powrotem wyniki POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

53 Argumenty: odejmowana wartość Odpowiedź: wartość po odejmowaniu nowa wartość rekordu kod powrotu Funkcjonalność DECREASE wg TS POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

54 Argumenty: dodawana wartość Odpowiedź: wartość po dodawaniu nowa wartość rekordu kod powrotu Funkcjonalność INCREASE wg TS POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

55 Funkcjonalność EXECUTE wg EN Argumenty: dane przekazywane do programu reprezentowanego przez plik wykonywalny Odpowiedź: dane będące wynikiem działania programu kod powrotu POLECENIA POLECENIA WYSZUKIWANIA dr hab. inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska,

Programowanie kart elektronicznych. wykład 11: System zarządzania plikami

Programowanie kart elektronicznych. wykład 11: System zarządzania plikami Programowanie kart elektronicznych wykład 11: System zarządzania plikami SYSTEM ZARZĄDZANIA PLIKAMI struktura, cykl życia, typy, nazwy, atrybuty SYSTEM ZARZĄDZANIA PLIKAMI 2 Plan System zarządzania plikami

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Marek Gosławski Przygotowanie do zajęć karta SIM dokumentacja ETSI TS 100 977 Potrzebne wiadomości język angielski w stopniu pozwalającym na czytanie dokumentacji

Bardziej szczegółowo

ang. file) Pojęcie pliku (ang( Typy plików Atrybuty pliku Fragmentacja wewnętrzna w systemie plików Struktura pliku

ang. file) Pojęcie pliku (ang( Typy plików Atrybuty pliku Fragmentacja wewnętrzna w systemie plików Struktura pliku System plików 1. Pojęcie pliku 2. Typy i struktury plików 3. etody dostępu do plików 4. Katalogi 5. Budowa systemu plików Pojęcie pliku (ang( ang. file)! Plik jest abstrakcyjnym obrazem informacji gromadzonej

Bardziej szczegółowo

OPERACJE NA PLIKACH. Podstawowe pojęcia:

OPERACJE NA PLIKACH. Podstawowe pojęcia: OPERACJE NA PLIKACH Podstawowe pojęcia: plik fizyczny, zbiór informacji w pamięci zewnętrznej wykorzystywany do trwałego przechowywania danych lub jako przedłużenie pamięci operacyjnej w przypadku przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Pliki. Operacje na plikach w Pascalu

Pliki. Operacje na plikach w Pascalu Pliki. Operacje na plikach w Pascalu ścieżka zapisu, pliki elementowe, tekstowe, operacja plikowa, etapy, assign, zmienna plikowa, skojarzenie, tryby otwarcia, reset, rewrite, append, read, write, buforowanie

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Plan wykładu Przydział miejsca na dysku Zarządzanie wolną przestrzenią Implementacja katalogu Przechowywanie podręczne Integralność systemu plików Semantyka

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Przydział miejsca na dysku Zarządzanie wolną przestrzenią Implementacja katalogu Przechowywanie podręczne Integralność systemu plików Semantyka spójności

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa fizyczna

System plików warstwa fizyczna System plików warstwa fizyczna Dariusz Wawrzyniak Przydział miejsca na dysku Przydział ciągły (ang. contiguous allocation) cały plik zajmuje ciąg kolejnych bloków Przydział listowy (łańcuchowy, ang. linked

Bardziej szczegółowo

System plików warstwa logiczna

System plików warstwa logiczna Dariusz Wawrzyniak Pojęcie u Plik jest abstrakcyjnym obrazem informacji gromadzonej i udostępnianej przez system komputerowy. Plik jest podstawową jednostką logiczną magazynowania informacji w systemie

Bardziej szczegółowo

Struktura i funkcjonowanie komputera pamięć komputerowa, hierarchia pamięci pamięć podręczna. System operacyjny. Zarządzanie procesami

Struktura i funkcjonowanie komputera pamięć komputerowa, hierarchia pamięci pamięć podręczna. System operacyjny. Zarządzanie procesami Rok akademicki 2015/2016, Wykład nr 6 2/21 Plan wykładu nr 6 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2015/2016

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Elektroniczna Legitymacja Studencka Marek Gosławski Przygotowanie do zajęć sprawna legitymacja studencka Potrzebne wiadomości język angielski w stopniu pozwalającym

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Marek Gosławski Przygotowanie do zajęć sprawna legitymacja studencka Potrzebne wiadomości język angielski w stopniu pozwalającym na czytanie dokumentacji

Bardziej szczegółowo

Organizacja typowego mikroprocesora

Organizacja typowego mikroprocesora Organizacja typowego mikroprocesora 1 Architektura procesora 8086 2 Architektura współczesnego procesora 3 Schemat blokowy procesora AVR Mega o architekturze harwardzkiej Wszystkie mikroprocesory zawierają

Bardziej szczegółowo

wykład Organizacja plików Opracował: dr inż. Janusz DUDCZYK

wykład Organizacja plików Opracował: dr inż. Janusz DUDCZYK wykład Organizacja plików Opracował: dr inż. Janusz DUDCZYK 1 2 3 Pamięć zewnętrzna Pamięć zewnętrzna organizacja plikowa. Pamięć operacyjna organizacja blokowa. 4 Bufory bazy danych. STRUKTURA PROSTA

Bardziej szczegółowo

Karty inteligentne - programowanie i zastosowania. Piotr Nazimek

Karty inteligentne - programowanie i zastosowania. Piotr Nazimek Karty inteligentne - programowanie i zastosowania Piotr Nazimek Instytut Informatyki Politechniki Warszawskiej Warszawa 2005 Plan seminarium karty elektroniczne - wprowadzenie komunikacja protokoły czytniki

Bardziej szczegółowo

Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Struktura pliku. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku

Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Struktura pliku. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku Systemy plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą Koncepcja pliku Metody dostępu Organizacja systemu plików Metody alokacji Struktura dysku Zarządzanie dyskiem Struktura pliku Prosta sekwencja słów lub

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Tablice. Pliki

Wykład 4. Tablice. Pliki Informatyka I Wykład 4. Tablice. Pliki Dr inż. Andrzej Czerepicki Politechnika Warszawska Wydział Transportu 2017 Tablice Tablica uporządkowany zbiór elementów określonego typu Każdy element tablicy posiada

Bardziej szczegółowo

Wykład PASCAL - Pliki tekstowe

Wykład PASCAL - Pliki tekstowe Podstawy programowania Wykład PASCAL - Pliki tekstowe 1 dr Artur Bartoszewski - Podstawy prograowania, sem. 1- WYKŁAD Rodzaje plików Dane przechowywane w pliku mogą mieć reprezentację binarną (taką samą,

Bardziej szczegółowo

Uwagi dotyczące notacji kodu! Moduły. Struktura modułu. Procedury. Opcje modułu (niektóre)

Uwagi dotyczące notacji kodu! Moduły. Struktura modułu. Procedury. Opcje modułu (niektóre) Uwagi dotyczące notacji kodu! Wyrazy drukiem prostym -- słowami języka VBA. Wyrazy drukiem pochyłym -- inne fragmenty kodu. Wyrazy w [nawiasach kwadratowych] opcjonalne fragmenty kodu (mogą być, ale nie

Bardziej szczegółowo

Załącznik I Instrukcja działania FBs-PACK

Załącznik I Instrukcja działania FBs-PACK Załącznik I Instrukcja działania FBs-PACK Jednostka główna PLC serii FBs jest wyposażona w funkcję zapisu programu drabinkowego oraz rejestrów danych bezpośrednio do MEMORY_PACK. FBs-PACK jest nazwą produktu

Bardziej szczegółowo

Programowanie Niskopoziomowe

Programowanie Niskopoziomowe Programowanie Niskopoziomowe Wykład 11: Procedury zaawansowane Dr inż. Marek Mika Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego W Lesznie Plan Wstęp Ramki stosu Rekurencja INVOKE, ADDR, PROC,

Bardziej szczegółowo

Industrial Ethernet Dokumentacja techniczna połączenia Sterowniki S7-400(300) firmy Siemens - System PRO-2000 firmy MikroB

Industrial Ethernet Dokumentacja techniczna połączenia Sterowniki S7-400(300) firmy Siemens - System PRO-2000 firmy MikroB Industrial Ethernet Dokumentacja techniczna połączenia Sterowniki S7-400(300) firmy Siemens - System PRO-2000 firmy MikroB Zawartość: 1. Konfiguracja sterownika (STEP-7) 2. Definicja połączenia (STEP-7)

Bardziej szczegółowo

Tabela wewnętrzna - definicja

Tabela wewnętrzna - definicja ABAP/4 Tabela wewnętrzna - definicja Temporalna tabela przechowywana w pamięci operacyjnej serwera aplikacji Tworzona, wypełniana i modyfikowana jest przez program podczas jego wykonywania i usuwana, gdy

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania. Wykład Funkcje. Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1

Podstawy programowania. Wykład Funkcje. Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1 Podstawy programowania. Wykład Funkcje Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1 Programowanie proceduralne Pojęcie procedury (funkcji) programowanie proceduralne realizacja określonego zadania specyfikacja

Bardziej szczegółowo

Oracle11g: Wprowadzenie do SQL

Oracle11g: Wprowadzenie do SQL Oracle11g: Wprowadzenie do SQL OPIS: Kurs ten oferuje uczestnikom wprowadzenie do technologii bazy Oracle11g, koncepcji bazy relacyjnej i efektywnego języka programowania o nazwie SQL. Kurs dostarczy twórcom

Bardziej szczegółowo

Przykładowe B+ drzewo

Przykładowe B+ drzewo Przykładowe B+ drzewo 3 8 1 3 7 8 12 Jak obliczyć rząd indeksu p Dane: rozmiar klucza V, rozmiar wskaźnika do bloku P, rozmiar bloku B, liczba rekordów w indeksowanym pliku danych r i liczba bloków pliku

Bardziej szczegółowo

System plików. dr inż. Krzysztof Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski

System plików. dr inż. Krzysztof Patan. Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski System plików dr inż. Krzysztof Patan Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski k.patan@issi.uz.zgora.pl Wstęp System plików System plików jest tym komponentem systemu operacyjnego,

Bardziej szczegółowo

Programowanie w językach

Programowanie w językach Programowanie w językach wysokiego poziomu Obsługa plików za pomocą strumieni Elektronika i Telekomunikacja, semestr III rok akademicki 2013/2014 dr inż. Paweł Myszkowski Plan zajęć a) otwieranie i zamykanie

Bardziej szczegółowo

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2017/18 semestr letni. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p.

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2017/18 semestr letni. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p. Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2017/18 semestr letni Wykład 5 Karol Tarnowski karol.tarnowski@pwr.edu.pl A-1 p. 411B Plan prezentacji Standardowa biblioteka szablonów (Standard Template

Bardziej szczegółowo

instrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI

instrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI instrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI SPIS TREŚCI 04 Opis opcji terminala 05 SKANOWANIE 06 Skanowanie kod 07 Skanowanie kod ilość 08 Skanowanie kod ilość cena

Bardziej szczegółowo

Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1.

Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1. Logiczny model komputera i działanie procesora. Część 1. Klasyczny komputer o architekturze podanej przez von Neumana składa się z trzech podstawowych bloków: procesora pamięci operacyjnej urządzeń wejścia/wyjścia.

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Zadanie nr 1: Dostawa blankietów Elektronicznych Legitymacji Studenckich (ELS), Elektronicznych Legitymacji Doktoranta (ELD), Elektronicznych Legitymacji Pracowniczych

Bardziej szczegółowo

Algorytm. a programowanie -

Algorytm. a programowanie - Algorytm a programowanie - Program komputerowy: Program komputerowy można rozumieć jako: kod źródłowy - program komputerowy zapisany w pewnym języku programowania, zestaw poszczególnych instrukcji, plik

Bardziej szczegółowo

16MB - 2GB 2MB - 128MB

16MB - 2GB 2MB - 128MB FAT Wprowadzenie Historia FAT jest jednym z najstarszych spośród obecnie jeszcze używanych systemów plików. Pierwsza wersja (FAT12) powstała w 1980 roku. Wraz z wzrostem rozmiaru dysków i nowymi wymaganiami

Bardziej szczegółowo

Spis treœci. Co to jest mikrokontroler? Kody i liczby stosowane w systemach komputerowych. Podstawowe elementy logiczne

Spis treœci. Co to jest mikrokontroler? Kody i liczby stosowane w systemach komputerowych. Podstawowe elementy logiczne Spis treści 5 Spis treœci Co to jest mikrokontroler? Wprowadzenie... 11 Budowa systemu komputerowego... 12 Wejścia systemu komputerowego... 12 Wyjścia systemu komputerowego... 13 Jednostka centralna (CPU)...

Bardziej szczegółowo

Lekcja 10. Uprawnienia. Dołączanie plików przy pomocy funkcji include() Sprawdzanie, czy plik istnieje przy pmocy funkcji file_exists()

Lekcja 10. Uprawnienia. Dołączanie plików przy pomocy funkcji include() Sprawdzanie, czy plik istnieje przy pmocy funkcji file_exists() Paweł Gmys PHP strona 1 Lekcja 10 Uprawnienia Aby skrypt PHP mógł odwołać się do pliku, musi mieć odpowiednie uprawnienia. Szczegóły są zależne od serwera. Najczęściej chyba skrypt ma uprawnienia takie,

Bardziej szczegółowo

1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zestawienie połączenia pomiędzy dwoma sterownikami PLC za pomocą protokołu Modbus RTU.

1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zestawienie połączenia pomiędzy dwoma sterownikami PLC za pomocą protokołu Modbus RTU. 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zestawienie połączenia pomiędzy dwoma sterownikami PLC za pomocą protokołu Modbus RTU. 2. Porty szeregowe w sterowniku VersaMax Micro Obydwa porty szeregowe sterownika

Bardziej szczegółowo

Materiały do laboratorium MS ACCESS BASIC

Materiały do laboratorium MS ACCESS BASIC Materiały do laboratorium MS ACCESS BASIC Opracowała: Katarzyna Harężlak Access Basic jest językiem programowania wykorzystywanym w celu powiązania obiektów aplikacji w jeden spójny system. PROCEDURY I

Bardziej szczegółowo

Struktura i działanie jednostki centralnej

Struktura i działanie jednostki centralnej Struktura i działanie jednostki centralnej ALU Jednostka sterująca Rejestry Zadania procesora: Pobieranie rozkazów; Interpretowanie rozkazów; Pobieranie danych Przetwarzanie danych Zapisywanie danych magistrala

Bardziej szczegółowo

System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku. Struktura pliku. Typ pliku nazwa, rozszerzenie (extension)

System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą. Koncepcja pliku. Atrybuty pliku. Struktura pliku. Typ pliku nazwa, rozszerzenie (extension) System plików i zarządzanie pamięcią pomocniczą Koncepcja pliku Ciągła logiczna przestrzeń adresowa Koncepcja pliku Metody dostępu Organizacja systemu plików Metody alokacji Struktura dysku Zarządzenie

Bardziej szczegółowo

Opis: Instrukcja warunkowa Składnia: IF [NOT] warunek [AND [NOT] warunek] [OR [NOT] warunek].

Opis: Instrukcja warunkowa Składnia: IF [NOT] warunek [AND [NOT] warunek] [OR [NOT] warunek]. ABAP/4 Instrukcja IF Opis: Instrukcja warunkowa Składnia: IF [NOT] warunek [AND [NOT] warunek] [OR [NOT] warunek]. [ELSEIF warunek. ] [ELSE. ] ENDIF. gdzie: warunek dowolne wyrażenie logiczne o wartości

Bardziej szczegółowo

asix4 Podręcznik użytkownika Drajwer OPC Podręcznik użytkownika

asix4 Podręcznik użytkownika Drajwer OPC Podręcznik użytkownika Podręcznik użytkownika Drajwer OPC Podręcznik użytkownika Dok. Nr PLP4048 Wersja: 13-12-2005 Podręcznik użytkownika asix4 ASKOM i asix to zastrzeżone znaki firmy ASKOM Sp. z o. o., Gliwice. Inne występujące

Bardziej szczegółowo

Temat: Dynamiczne przydzielanie i zwalnianie pamięci. Struktura listy operacje wstawiania, wyszukiwania oraz usuwania danych.

Temat: Dynamiczne przydzielanie i zwalnianie pamięci. Struktura listy operacje wstawiania, wyszukiwania oraz usuwania danych. Temat: Dynamiczne przydzielanie i zwalnianie pamięci. Struktura listy operacje wstawiania, wyszukiwania oraz usuwania danych. 1. Rodzaje pamięci używanej w programach Pamięć komputera, dostępna dla programu,

Bardziej szczegółowo

A Zasady współpracy. Ocena rozwiązań punktów punktów punktów punktów punktów

A Zasady współpracy. Ocena rozwiązań punktów punktów punktów punktów punktów A Zasady współpracy Ocena rozwiązań 3.0 25 40 punktów 3.5 41 65 punktów 4.0 66 80 punktów 4.5 81 100 punktów 5.0 101 130 punktów Warunki zaliczenia przedmiotu Student uzyska ocenę zaliczającą (3.0) o ile

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2

Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Konfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Procedura konfiguracji serwera DNS w systemie Windows Server 2008/2008 R2, w sytuacji gdy serwer fizyczny nie jest kontrolerem domeny Active

Bardziej szczegółowo

Wykład 5: Komunikacja z kartą elektroniczną

Wykład 5: Komunikacja z kartą elektroniczną Wykład 5: Komunikacja z kartą elektroniczną dr inż. Marek Mika, Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska, 2011 KOMUNIKACJA Z KARTĄ ELEKTRONICZNĄ podstawy komunikacji, podstawowe komunikaty, bezpieczna

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Składnia języka C# (cz. 1)

Wykład 2 Składnia języka C# (cz. 1) Wizualne systemy programowania Wykład 2 Składnia języka C# (cz. 1) 1 dr Artur Bartoszewski -Wizualne systemy programowania, sem. III- WYKŁAD Wizualne systemy programowania Budowa projektu 2 Struktura programu

Bardziej szczegółowo

ARCHITEKTURA PROCESORA,

ARCHITEKTURA PROCESORA, ARCHITEKTURA PROCESORA, poza blokami funkcjonalnymi, to przede wszystkim: a. formaty rozkazów, b. lista rozkazów, c. rejestry dostępne programowo, d. sposoby adresowania pamięci, e. sposoby współpracy

Bardziej szczegółowo

ZMODYFIKOWANY Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

ZMODYFIKOWANY Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia ZP/ITS/11/2012 Załącznik nr 1a do SIWZ ZMODYFIKOWANY Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Przedmiotem zamówienia jest: Przygotowanie zajęć dydaktycznych w postaci kursów e-learningowych przeznaczonych

Bardziej szczegółowo

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p.

Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p. Techniki programowania INP001002Wl rok akademicki 2018/19 semestr letni Wykład 5 Karol Tarnowski karol.tarnowski@pwr.edu.pl A-1 p. 411B Plan prezentacji Przestrzenie nazw Standardowa biblioteka szablonów

Bardziej szczegółowo

Wyrażenie include(sciezka_do_pliku) pozwala na załadowanie (wnętrza) pliku do skryptu php. Plik ten może zawierać wszystko, co może się znaleźć w

Wyrażenie include(sciezka_do_pliku) pozwala na załadowanie (wnętrza) pliku do skryptu php. Plik ten może zawierać wszystko, co może się znaleźć w Wyrażenie include(sciezka_do_pliku) pozwala na załadowanie (wnętrza) pliku do skryptu php. Plik ten może zawierać wszystko, co może się znaleźć w obrębie skryptu. Wyrażenia include() i require() są niemal

Bardziej szczegółowo

Oracle PL/SQL. Paweł Rajba.

Oracle PL/SQL. Paweł Rajba. Paweł Rajba pawel@ii.uni.wroc.pl http://www.kursy24.eu/ Zawartość modułu 7 Dynamiczny SQL i PL/SQL Pierwotny dynamiczny SQL Pierwotny dynamiczny DDL Pierwotny dynamiczny DML i SELECT Pakiet DBMS_SQL Transakcje

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych

Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Laboratorium Programowania Kart Elektronicznych Marek Gosławski Przygotowanie do zajęć dowolna karta płatnicza Potrzebne wiadomości język angielski w stopniu pozwalającym na czytanie dokumentacji technicznej

Bardziej szczegółowo

Kursor jawny. Rozdział 10a Kursory. Deklarowanie kursora (1) Deklarowanie kursora (2)

Kursor jawny. Rozdział 10a Kursory. Deklarowanie kursora (1) Deklarowanie kursora (2) Kursor jawny Każde zapytanie SQL umieszczone w programie PL/SQL może zwrócić zero, jedną bądź wiele krotek. Aby efektywnie przetworzyć krotkizwrócone przez zapytanie korzystamy z kursorów. Kursor jest

Bardziej szczegółowo

Autor: Joanna Karwowska

Autor: Joanna Karwowska Autor: Joanna Karwowska Wygodniejszym i wydajniejszym sposobem przechowywania i korzystania z dużej ilości danych zapisanych na serwerze jest współpraca z relacyjną bazą danych. 2 1. Utworzyć bazę danych.

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 2 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr III, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2010/2011 Wykład nr 7 (24.01.2011) dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Smarty PHP. Leksykon kieszonkowy

Smarty PHP. Leksykon kieszonkowy IDZ DO PRZYK ADOWY ROZDZIA SPIS TREœCI KATALOG KSI EK KATALOG ONLINE ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Smarty PHP. Leksykon kieszonkowy Autor: Daniel Bargie³ ISBN: 83-246-0676-9 Format: B6, stron: 112 TWÓJ KOSZYK

Bardziej szczegółowo

onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2

onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 onfiguracja serwera DNS w systemie Windows Server 2008 /2008 R2 Poniższa procedura omawia konfigurację serwera DNS w systemie Windows Server 2008 / 2008 R2, w sytuacji gdy serwer fizyczny nie jest kontrolerem

Bardziej szczegółowo

Algorytmy i struktury danych. Wykład 6 Tablice rozproszone cz. 2

Algorytmy i struktury danych. Wykład 6 Tablice rozproszone cz. 2 Algorytmy i struktury danych Wykład 6 Tablice rozproszone cz. 2 Na poprzednim wykładzie Wiele problemów wymaga dynamicznych zbiorów danych, na których można wykonywać operacje: wstawiania (Insert) szukania

Bardziej szczegółowo

Bazy danych 2. Wykład 1

Bazy danych 2. Wykład 1 Bazy danych 2 Wykład 1 Sprawy organizacyjne Materiały i listy zadań zamieszczane będą na stronie www.math.uni.opole.pl/~ajasi E-mail: standardowy ajasi@math.uni.opole.pl Sprawy organizacyjne Program wykładu

Bardziej szczegółowo

Bloki anonimowe w PL/SQL

Bloki anonimowe w PL/SQL Język PL/SQL PL/SQL to specjalny język proceduralny stosowany w bazach danych Oracle. Język ten stanowi rozszerzenie SQL o szereg instrukcji, znanych w proceduralnych językach programowania. Umożliwia

Bardziej szczegółowo

Język PL/SQL Procedury i funkcje składowane

Język PL/SQL Procedury i funkcje składowane Język PL/SQL Procedury i funkcje składowane Podprogramy, procedury i funkcje składowane, typy argumentów, wywoływanie procedur i funkcji, poziomy czystości funkcji 1 Podprogramy Procedury (wykonują określone

Bardziej szczegółowo

JPK Jednolity Plik Kontrolny.

JPK Jednolity Plik Kontrolny. JPK Jednolity Plik Kontrolny. Instrukcja wysyłki pliku JPK Jednolity Plik Kontrolny Wersja 2.0 S t r o n a 2 Spis treści. 1. Jednolity plik kontrolny - podstawowe informacje... 3 2. Jednolity Plik Kontrolny

Bardziej szczegółowo

Przed przystąpieniem do czytania dokumentu, proszę o zapoznanie się z podstawowym dokumentem Instrukcja obsługi AZU dla użytkownika zewnętrznego.

Przed przystąpieniem do czytania dokumentu, proszę o zapoznanie się z podstawowym dokumentem Instrukcja obsługi AZU dla użytkownika zewnętrznego. Instrukcja obsługi Aplikacji Zarządzania Uprawnieniami (AZU) dla Administratorów Uprawnień Instytucji (AUI) w Zintegrowanym Systemie Zarządzania Tożsamością (ZSZT) Administrator Uprawnień Instytucji (AUI)

Bardziej szczegółowo

Przed przystąpieniem do czytania dokumentu, proszę o zapoznanie się z podstawowym dokumentem Instrukcja obsługi AZU dla użytkownika zewnętrznego.

Przed przystąpieniem do czytania dokumentu, proszę o zapoznanie się z podstawowym dokumentem Instrukcja obsługi AZU dla użytkownika zewnętrznego. Instrukcja obsługi Aplikacji Zarządzania Uprawnieniami (AZU) dla Administratorów Uprawnień Instytucji (AUI) w Zintegrowanym Systemie Zarządzania Tożsamością (ZSZT) Administrator Uprawnień Instytucji (AUI)

Bardziej szczegółowo

Użycie Visual Basic for Applications ("VBA")

Użycie Visual Basic for Applications (VBA) Użycie Visual Basic for Applications ("VBA") Przegląd SEE z modułem VBA Developer SEE używa języka programowania Visual Basic for Applications (VBA) pozwalającego tworzyć krótkie programy zwane "makrami".

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia egzaminacyjne INFORMATYKA. Stacjonarne. I-go stopnia. (INT) Inżynieria internetowa STOPIEŃ STUDIÓW TYP STUDIÓW SPECJALNOŚĆ

Zagadnienia egzaminacyjne INFORMATYKA. Stacjonarne. I-go stopnia. (INT) Inżynieria internetowa STOPIEŃ STUDIÓW TYP STUDIÓW SPECJALNOŚĆ (INT) Inżynieria internetowa 1. Tryby komunikacji między procesami w standardzie Message Passing Interface 2. HTML DOM i XHTML cel i charakterystyka 3. Asynchroniczna komunikacja serwerem HTTP w technologii

Bardziej szczegółowo

Plan. Formularz i jego typy. Tworzenie formularza. Co to jest formularz? Typy formularzy Tworzenie prostego formularza Budowa prostego formularza

Plan. Formularz i jego typy. Tworzenie formularza. Co to jest formularz? Typy formularzy Tworzenie prostego formularza Budowa prostego formularza 4 Budowa prostych formularzy, stany sesji, tworzenie przycisków Plan Co to jest formularz? Typy formularzy Tworzenie prostego formularza Budowa prostego formularza 2 Formularz i jego typy Tworzenie formularza

Bardziej szczegółowo

Politechnika Łódzka. Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej. Laboratorium cyfrowej techniki pomiarowej. Ćwiczenie 4

Politechnika Łódzka. Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej. Laboratorium cyfrowej techniki pomiarowej. Ćwiczenie 4 Politechnika Łódzka Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej Laboratorium cyfrowej techniki pomiarowej Ćwiczenie 4 Zapis danych do pliku w programie LabVIEW 1. Zapis i odczyt sygnałów pomiarowych Do zapisu

Bardziej szczegółowo

Zygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska

Zygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Instytut Informatyki Politechnika Poznańska 1 Sieć Modbus w dydaktyce Protokół Modbus Rozwiązania sprzętowe Rozwiązania programowe Podsumowanie 2 Protokół Modbus Opracowany w firmie Modicon do tworzenia

Bardziej szczegółowo

JPK Jednolity Plik Kontrolny.

JPK Jednolity Plik Kontrolny. JPK Jednolity Plik Kontrolny. Instrukcja wysyłki pliku JPK Jednolity Plik Kontrolny Wersja 2.0 S t r o n a 2 Spis treści. 1. Jednolity plik kontrolny - podstawowe informacje... 3 2. Jednolity Plik Kontrolny

Bardziej szczegółowo

Programowanie Mikrokontrolerów

Programowanie Mikrokontrolerów Programowanie Mikrokontrolerów Wyświetlacz alfanumeryczny oparty na sterowniku Hitachi HD44780. mgr inż. Paweł Poryzała Zakład Elektroniki Medycznej Alfanumeryczny wyświetlacz LCD Wyświetlacz LCD zagadnienia:

Bardziej szczegółowo

Pliki. Funkcje tworzące pliki i operujące na nich opisane są w części 2 pomocy systemowej. Tworzenie i otwieranie plików:

Pliki. Funkcje tworzące pliki i operujące na nich opisane są w części 2 pomocy systemowej. Tworzenie i otwieranie plików: Pliki W celu wykonania jakiejkolwiek operacji na istniejącym pliku, plik ten musi zostać otwarty, natomiast jeśli plik jeszcze nie istnieje, to musi zostać utworzony. Plik może zostać otwarty w trybie:

Bardziej szczegółowo

Temat: Ułatwienia wynikające z zastosowania Frameworku CakePHP podczas budowania stron internetowych

Temat: Ułatwienia wynikające z zastosowania Frameworku CakePHP podczas budowania stron internetowych PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W ELBLĄGU INSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ Sprawozdanie z Seminarium Dyplomowego Temat: Ułatwienia wynikające z zastosowania Frameworku CakePHP podczas budowania stron internetowych

Bardziej szczegółowo

Działanie i charakterystyka sterownika GE FANUC VersaMaxNano

Działanie i charakterystyka sterownika GE FANUC VersaMaxNano Działanie i charakterystyka sterownika GE FANUC VersaMaxNano Sterownik wykonuje cyklicznie program sterujący. Oprócz wykonywania programu sterującego, sterownik regularnie gromadzi dane z urządzeń wejściowych,

Bardziej szczegółowo

Programowanie Niskopoziomowe

Programowanie Niskopoziomowe Programowanie Niskopoziomowe Wykład 8: Procedury Dr inż. Marek Mika Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa Komeńskiego W Lesznie Plan Wstęp Linkowanie z bibliotekami zewnętrznymi Operacje na stosie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1 Moduł Modbus TCP 4

Spis treści. 1 Moduł Modbus TCP 4 Spis treści 1 Moduł Modbus TCP 4 1.1 Konfigurowanie Modułu Modbus TCP................. 4 1.1.1 Lista elementów Modułu Modbus TCP............ 4 1.1.2 Konfiguracja Modułu Modbus TCP.............. 5 1.1.3

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 6 4. Metody Implementacji Baz Danych

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 6 4. Metody Implementacji Baz Danych PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 6 4. Metody Implementacji Baz Danych 2005/2006 Wykład "Podstawy baz danych" 1 Statyczny model pamiętania bazy danych 1. Dane przechowywane są w pamięci zewnętrznej podzielonej

Bardziej szczegółowo

Komunikacja między sterownikami przez protokół ADS

Komunikacja między sterownikami przez protokół ADS Komunikacja między sterownikami przez protokół ADS Poziom trudności: łatwy Wersja dokumentacji: 1.0 Aktualizacja: 20.03.2015 Beckhoff Automation Sp. z o. o. Spis treści 1. Komunikacja ADS... 3 2. Konfiguracja

Bardziej szczegółowo

asix4 Podręcznik użytkownika CAN_AC_PCI - drajwer protokołu CANBUS dla karty CAN_ACx_PCI Podręcznik użytkownika

asix4 Podręcznik użytkownika CAN_AC_PCI - drajwer protokołu CANBUS dla karty CAN_ACx_PCI Podręcznik użytkownika Podręcznik użytkownika CAN_AC_PCI - drajwer protokołu CANBUS dla karty CAN_ACx_PCI Podręcznik użytkownika Dok. Nr PLP4013 Wersja: 04-10-2005 Podręcznik użytkownika ASKOM i asix to zastrzeżone znaki firmy

Bardziej szczegółowo

JĘZYKI PROGRAMOWANIA Z PROGRAMOWANIEM OBIEKTOWYM. Wykład 6

JĘZYKI PROGRAMOWANIA Z PROGRAMOWANIEM OBIEKTOWYM. Wykład 6 JĘZYKI PROGRAMOWANIA Z PROGRAMOWANIEM OBIEKTOWYM Wykład 6 1 SPECYFIKATOR static Specyfikator static: Specyfikator ten powoduje, że zmienna lokalna definiowana w obrębie danej funkcji nie jest niszczona

Bardziej szczegółowo

Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem Modbus TCP oraz jego konfiguracji.

Rozdział ten zawiera informacje na temat zarządzania Modułem Modbus TCP oraz jego konfiguracji. 1 Moduł Modbus TCP Moduł Modbus TCP daje użytkownikowi Systemu Vision możliwość zapisu oraz odczytu rejestrów urządzeń, które obsługują protokół Modbus TCP. Zapewnia on odwzorowanie rejestrów urządzeń

Bardziej szczegółowo

Karta kibica - wymagania dla systemów stadionowych Strona 1 z 9

Karta kibica - wymagania dla systemów stadionowych Strona 1 z 9 System Ekstraklasa Karta kibica Wymagania dla systemów stadionowych Wersja dokumentu: 2.1 Status dokumentu: sprawdzony Data aktualizacji: 2009-09-14 Strona 1 z 9 Spis treści 1 WPROWADZENIE... 3 2 SPECYFIKACJA

Bardziej szczegółowo

asix4 Podręcznik użytkownika S7_TCPIP - drajwer do wymiany danych ze sterownikami SIMATIC poprzez Ethernet

asix4 Podręcznik użytkownika S7_TCPIP - drajwer do wymiany danych ze sterownikami SIMATIC poprzez Ethernet Podręcznik użytkownika S7_TCPIP - drajwer do wymiany danych ze sterownikami SIMATIC poprzez Ethernet Podręcznik użytkownika Dok. Nr PLP4081 Wersja: 04-01-2007 Podręcznik użytkownika asix4 ASKOM i asix

Bardziej szczegółowo

Wyświetlacz alfanumeryczny LCD zbudowany na sterowniku HD44780

Wyświetlacz alfanumeryczny LCD zbudowany na sterowniku HD44780 Dane techniczne : Wyświetlacz alfanumeryczny LCD zbudowany na sterowniku HD44780 a) wielkość bufora znaków (DD RAM): 80 znaków (80 bajtów) b) możliwość sterowania (czyli podawania kodów znaków) za pomocą

Bardziej szczegółowo

Materiały dodatkowe Krótka charakterystyka protokołu MODBUS

Materiały dodatkowe Krótka charakterystyka protokołu MODBUS Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Materiały dodatkowe Krótka charakterystyka protokołu MODBUS Opracowali: mgr inż. Tomasz Karla Data: Luty, 2017 r. Dodatkowe informacje Materiały dodatkowe mają charakter

Bardziej szczegółowo

Instrukcja programu użytkownika OmegaUW.Exe. Program obsługuje następujące drukarki fiskalne: ELZAB OMEGA II generacji ELZAB OMEGA F, MERA, MERA F.

Instrukcja programu użytkownika OmegaUW.Exe. Program obsługuje następujące drukarki fiskalne: ELZAB OMEGA II generacji ELZAB OMEGA F, MERA, MERA F. Instrukcja programu użytkownika OmegaUW.Exe Program obsługuje następujące drukarki fiskalne: ELZAB OMEGA II generacji ELZAB OMEGA F, MERA, MERA F. Program nie obsługuje drukarek ELZAB OMEGA I generacji

Bardziej szczegółowo

Znaki globalne w Linuxie

Znaki globalne w Linuxie Znaki globalne w Linuxie * reprezentuje jeden lub wiele znaków (wild-card character)? reprezentuje dokładnie jeden znak (wild-card character) [abcde] reprezentuje dokładnie jeden znak z wymienionych [a-e]

Bardziej szczegółowo

Kurs Podstawowy S7. Spis treści. Dzień 1

Kurs Podstawowy S7. Spis treści. Dzień 1 Spis treści Dzień 1 I System SIMATIC S7 - wprowadzenie (wersja 1401) I-3 Rodzina sterowników programowalnych SIMATIC S7 firmy SIEMENS I-4 Dostępne moduły i ich funkcje I-5 Jednostki centralne I-6 Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Zasady programowania Dokumentacja

Zasady programowania Dokumentacja Marcin Kędzierski gr. 14 Zasady programowania Dokumentacja Wstęp 1) Temat: Przeszukiwanie pliku za pomocą drzewa. 2) Założenia projektu: a) Program ma pobierać dane z pliku wskazanego przez użytkownika

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia egzaminacyjne INFORMATYKA. stacjonarne. I-go stopnia. (INT) Inżynieria internetowa STOPIEŃ STUDIÓW TYP STUDIÓW SPECJALNOŚĆ

Zagadnienia egzaminacyjne INFORMATYKA. stacjonarne. I-go stopnia. (INT) Inżynieria internetowa STOPIEŃ STUDIÓW TYP STUDIÓW SPECJALNOŚĆ (INT) Inżynieria internetowa 1.Tryby komunikacji między procesami w standardzie Message Passing Interface. 2. HTML DOM i XHTML cel i charakterystyka. 3. Asynchroniczna komunikacja serwerem HTTP w technologii

Bardziej szczegółowo

Programowanie w SQL. definicja bloku instrukcji BEGIN...END, warunkowe wykonanie instrukcji IF...ELSE, wyrażenie CASE,

Programowanie w SQL. definicja bloku instrukcji BEGIN...END, warunkowe wykonanie instrukcji IF...ELSE, wyrażenie CASE, Programowanie w SQL definicja bloku instrukcji BEGIN...END, warunkowe wykonanie instrukcji IF...ELSE, wyrażenie CASE, kontynuacja działania od instrukcji za podaną etykietą GOTO etykieta, wyjście bezwarunkowe

Bardziej szczegółowo

OpenOfficePL. Zestaw szablonów magazynowych. Instrukcja obsługi

OpenOfficePL. Zestaw szablonów magazynowych. Instrukcja obsługi OpenOfficePL Zestaw szablonów magazynowych Instrukcja obsługi Spis treści : 1. Informacje ogólne 2. Instalacja zestawu a) konfiguracja połączenia z bazą danych b) import danych z poprzedniej wersji faktur

Bardziej szczegółowo

4. Pliki Informacje ogólne o dostępie do plików w PHP Sprawdzanie istnienia pliku file_exists()

4. Pliki Informacje ogólne o dostępie do plików w PHP Sprawdzanie istnienia pliku file_exists() 4. Pliki 4.1. Informacje ogólne o dostępie do plików w PHP Jak praktycznie każdy język programowania, PHP zapewnia dostęp do systemu plików znajdujących się na komputerze, na którym uruchamiany jest skrypt,

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektryczny. Katedra Automatyki i Elektroniki. Instrukcja. do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: SYSTEMY CYFROWE 1.

Wydział Elektryczny. Katedra Automatyki i Elektroniki. Instrukcja. do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: SYSTEMY CYFROWE 1. Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: SYSTEMY CYFROWE 1 PAMIĘCI SZEREGOWE EEPROM Ćwiczenie 3 Opracował: dr inŝ.

Bardziej szczegółowo

Architektura komputera. Dane i rozkazy przechowywane są w tej samej pamięci umożliwiającej zapis i odczyt

Architektura komputera. Dane i rozkazy przechowywane są w tej samej pamięci umożliwiającej zapis i odczyt Architektura komputera Architektura von Neumanna: Dane i rozkazy przechowywane są w tej samej pamięci umożliwiającej zapis i odczyt Zawartośd tej pamięci jest adresowana przez wskazanie miejsca, bez względu

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania. Wykład 7 Tablice wielowymiarowe, SOA, AOS, itp. Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1

Podstawy programowania. Wykład 7 Tablice wielowymiarowe, SOA, AOS, itp. Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1 Podstawy programowania. Wykład 7 Tablice wielowymiarowe, SOA, AOS, itp. Krzysztof Banaś Podstawy programowania 1 Tablice wielowymiarowe C umożliwia definiowanie tablic wielowymiarowych najczęściej stosowane

Bardziej szczegółowo

TRX API opis funkcji interfejsu

TRX API opis funkcji interfejsu TRX Krzysztof Kryński Cyfrowe rejestratory rozmów seria KSRC TRX API opis funkcji interfejsu Kwiecień 2013 Copyright TRX TRX ul. Garibaldiego 4 04-078 Warszawa Tel. 22 871 33 33 Fax 22 871 57 30 www.trx.com.pl

Bardziej szczegółowo

Czym są właściwości. Poprawne projektowanie klas

Czym są właściwości. Poprawne projektowanie klas Z akcesorów get i set korzysta każdy kto programuje w C#. Stanowią one duże udogodnienie w programowaniu obiektowym. Zapewniają wygodę, bezpieczeństwo i znacząco skracają kod. Akcesory są ściśle związane

Bardziej szczegółowo