Powiat starachowicki

Transkrypt

1 Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) , fax (058) Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRO Y POWIETRZA dla stref województwa świętokrzyskiego TOM III Powiat starachowicki Gdańsk, październik 2008 r.

2 1. Ilościowy podział źródeł zanieczyszczeń w powiecie starachowickim Ilościowy podział źródeł zanieczyszczeń w powiecie starachowickim został wyznaczony na podstawie wyników z modelowania. Obliczenia zostały wykonane modelem CALPUFF - modelem obłoku ostatniej generacji uwzględniającym rzeźbę terenu oraz czasową i przestrzenną zmienność warunków meteorologicznych w trzech wymiarach. Model CALPUFF umożliwia przeprowadzenie obliczeń oddzielnie dla każdego rodzaju emisji, co w konsekwencji pozwala na proste wyznaczenie udziałów procentowych poszczególnych typów emisji w imisji całkowitej pyłu zawieszonego PM 10 na danym obszarze. Konstruując program naprawczy dla danej strefy wzięto pod uwagę ładunki emisji ze wszystkich możliwych źródeł, również tych zlokalizowanych poza obszarem strefy. Ze względu na rodzaj i zasięg wpływu oraz na wykonywane obliczenia modelowe emisje w powiecie starachowickim podzielono na następujące typy: punktową pochodzącą ze źródeł przemysłowych technologicznych i energetycznych, powierzchniową niską emisję z palenisk domowych, liniową emisję związaną z komunikacją. Wpływ emisji powierzchniowej i komunikacyjnej oraz niskiej emisji punktowej (o wysokości emitora do 30 m), a co za tym idzie zasięg imisji od nich pochodzących, ogranicza się do kilku, kilkunastu kilometrów od źródła. Z tego względu emisję ze wszystkich typów źródeł analizowano wewnątrz strefy oraz w pasie 30 km wokół stref. Poza tym pasem brano pod uwagę wpływ emisji punktowej z emitorów o wysokości powyżej 30 m - z terenu województwa mazowieckiego. Dla potrzeb programu ochrony powietrza dla strefy powiat starachowicki model CALPUFF skonfigurowano włączając przemiany chemiczne z uwzględnieniem zmienności ozonu (na podstawie pomiarów automatycznych) i tła amoniaku oraz depozycje suchą i mokrą. Jest to podstawowy warunek prawidłowego wyznaczenia stężeń pyłu zawieszonego PM 10. Napływ zanieczyszczeń spoza obszaru obliczeniowego uwzględniono włączając w modelu CALPUFF moduł stężeń brzegowych, dzięki czemu wprowadza się czasową i przestrzenną zmienność tła. Warunki brzegowe, dla wszystkich substancji pierwotnych i wtórnych (azotany i siarczany) oraz amoniaku wyznaczono zgodnie z procedurą, według której w polach pasa zewnętrznego pola meteorologicznego określa się wartości średnioroczne substancji oraz ich comiesięczną zmienność. Od jakości dostępnej informacji zależy jej zróżnicowanie: maksymalnie można uwzględnić tyle różnych wartości stężeń ile jest pól w pasie zewnętrznym. Do wyznaczenia wartości w polu zewnętrznym wykorzystano wyniki ze stacji pomiarowych systemu EMEP lub modelu EMEP. Na tej samej podstawie wyznaczono udział tła transgranicznego, napływającego na województwo mazowieckie. Na obszar Polski nałożono ramkę składającą się z pól o wymiarach 5x5km, w których wyznaczono wartości stężeń pyłu zawieszonego PM 10 pierwotnego oraz aerozoli wtórnych. Wyznaczone poziomy stężeń pyłu zawieszonego PM 10 wykazały, że około 85% całkowitego tła napływającego na obszar województwa świętokrzyskiegoo stanowi tło transgraniczne. Na podstawie wyników obliczeń modelowych stężeń pyłu zawieszonego PM 10 dla każdego rodzaju emisji, wyznaczono udziały procentowe poszczególnych typów emisji w imisji całkowitej w powiecie starachowickim, co przedstawiono w poniższej tabeli. EKOMETRIA 2

3 Tabela 1 Udziały procentowe poszczególnych typów emisji w imisji całkowitej pyłu zawieszonego PM 10 w obszarach przekroczeń poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM 10 w powiecie starachowickim Kod(y) sytuacji przekroczenia Sk05StaracPM10d01 Sk05StaracPM10d02 Sk05StaracPM10a01 Sk05StaracPM10a02 dla regionalnej wartości tła dla PM 10 Razem 34,22 32,69 28,51 23,81 Z państwa 17,95 17,24 14,09 11,54 członkowskiego Źródła transgraniczne 16,27 15,46 14,42 12,28 dla przyrostu wartości tła (miejskiego) dla PM 10 Razem 10,73 10,11 6,05 24,28 Ruch drogowy 3,78 3,56 2,12 7,05 Przemysł, w tym 0,49 0,46 0,17 1,41 wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej Źródła związane z 6,47 6,09 3,77 15,83 handlem i mieszkalnictwem dla lokalnego przyrostu komponentu PM 10 /NOx / benzenu Razem 55,05 57,2 65,44 51,9 Ruch drogowy 1,91 0,89 0,74 1,74 Przemysł, w tym wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej Źródła związane z handlem i mieszkalnictwem 0,2 0,66 0,41 1,52 52,95 55,65 64,28 48,64 EKOMETRIA 3

4 2. Przyczyny niezgodności dla PM Trangraniczny charakter zanieczyszczenia Na podstawie wyników obliczeń modelowych wyznaczono udział zanieczyszczeń pochodzenia transgranicznego w całkowitych stężeniach pyłu zawieszonego PM 10 w powiecie starachowickim. Liczba dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 po odjęciu liczby dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 pochodzenia transgranicznego od wartości całkowitych przedstawiono poniżej: 1) SkStaracPM 10 d01: liczba dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 : 0-28; 2) SkStaracPM 10 d02: liczba dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 : W obszarze z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 o okresie uśredniania wyników pomiarów rok kalendarzowy, po odjęciu stężeń pochodzenia trangranicznego, stężenie średnioroczne jest następujące: 1) SkStaracPM 10 a01: 37,25µg/m³ (redukcja stężeń o 6,25 µg/m³); 2) SkStaracPM 10 a02: 39,7 µg/m³ (redukcja stężeń o 7,2 µg/m³). Jak widać, po odjęciu dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym stężeń pyłu zawieszonego PM 10 pochodzenia transgranicznego od całkowitej liczby dni z przekroczonym poziomem dopuszczalnym w obszarach o kodach: SkStaracPM 10 d01, SkStaracPM 10 d02, stężenia występują poniżej poziomu dopuszczalnego. Taka sama sytuacja występuje w obszarach o kodach SkStaracPM 10 a01 i SkStaracPM 10 a Lokalne i regionalne warunki topograficzne Powiat Starachowicki usytuowany jest na obrzeżu północnej części województwa świętokrzyskiego, zajmując obszar między Przedgórzem Iłżeckim, a podnóżem Gór Świętokrzyskich. Południowe granice powiatu dzieli zaledwie 10 km od najwyższego pasma Gór Świętorzyskich - Łysogór. Oś komunikacyjną całego regionu stanowi dolina rzeki Kamiennej. Powiat starachowicki usytuowany jest na styku trzech jednostek geograficznych - Wzgórza Koneckie, Przedgórze Iłżeckie oraz Wyżyna Opatowska. Rzeka Kamienna stanowi dla nich naturalną granicę. Takie położenie wpływa na duże zróżnicowanie krajobrazu oraz sprawia, że występuje tu wielka rozmaitość form i formacji geologicznych. EKOMETRIA 4

5 N W E Mirzec S Wąchock Starachowice Pawłów Brody Gminy Rzeźba 1km [m] Zabudowa Rysunek 1 Rzeźba terenu na obszarze powiatu starachowickiego. Takie usytuowanie powiatu sprzyja lokalnym koncentracjom zanieczyszczeń. Szacunki oparte na modelowaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń na obszarach o mało urozmaiconej rzeźbie terenu wskazują na możliwość wzrostu stężeń dla obszaru powiatu starachowickiego rzędu 15-20%. EKOMETRIA 5