Język CSS odpowiada za wizualną prezentację stron internetowych w przeglądarkach. dr Beata Kuźmińska-Sołśnia

Transkrypt

1 Język CSS odpowiada za wizualną prezentację stron internetowych w przeglądarkach dr Beata Kuźmińska-Sołśnia

2 CSS Cascading Style Sheets (z ang. Kaskadowe Arkusze Stylów) specjalny język opracowany tylko w celu: stworzenia możliwości bardziej elastycznego zarządzania sposobem formatowania (wyglądem) elementów znajdujących się w dokumentach elektronicznych. CSS nie może istnieć samodzielnie, gdyż jest ściśle powiązane z językiem opisu struktury dokumentów takim jak (X)HTML. CSS daje możliwość globalnego zarządzania formą prezentacji całej witryny internetowej.

3 Style stały się już praktycznie podstawowym narzędziem formatującym Przestarzałe atrybuty i znaczniki, znajdujące się bezpośrednio w składni HTML, które dotyczą formatowania, będą stopniowo wycofywane przez producentów przeglądarek internetowych, na rzecz rekomendowanych analogicznych deklaracji CSS. Dokumenty pisane z wykorzystaniem arkuszy stylów są zwykle bardziej przejrzyste i krótsze. Style pozwalają w łatwy sposób zarządzać całą serią dokumentów, poprzez stosowanie zewnętrznych arkuszy stylów. Dzięki możliwości stosowania klas selektorów, znacznie oszczędzamy pisania. Style dają autorowi możliwości, które do tej pory były praktycznie niemożliwe do osiągnięcia: Różne wartości pogrubienia czcionki (9 rodzajów) Dodatkowe możliwości formatowania tekstu

4 Ogólne polecenie stylu ma postać: selektor { cecha: wartość } w jęz. angielskim selector { property: value } Selektor - w tym przypadku selektorem jest element języka HTML, znacznik p Właściwość i wartość - właściwość to inaczej jakaś cecha selektora. W tym przypadku cechą jest kolor tekstu color, wartość ustawiono na red, co oznacza kolor czerwony. Deklaracja formatuje selektor (nadaje mu wygląd), tutaj formatowany jest element p Blok deklaracji może zawierać jedną lub wiele deklaracji Całość tworzy instrukcję dla przeglądarki internetowej, którą można opisać słowami: odnajdź wszystkie elementy <p>, ustaw im kolor tekstu na czerwony.

5 Arkusz stylu można umieścić w dokumencie (X)HTML. W takim przypadku będzie on zastosowany tylko do tego dokumentu Arkusz stylu może być zachowany w oddzielnym pliku będzie wtedy dostępny dla wielu dokumentów (X)HTML Może on zostać umieszczony bezpośrednio w tekście będzie wtedy odpowiedzialny za formatowanie konkretnej sekcji dokumentu

6 ( ) <head> (...) <style type= text/css >  </style> (...) </head> ( )

7 Styl lokalny pozwala na nadanie formatowania konkretnemu pojedynczemu elementowi strony <selektor style="cecha: wartość; cecha2: wartość2...">... </selektor> PRZYKŁADY <p style="color: red">to jest jakiś tekst zapisany na czerwono</p> <h1 style= color: green; background: yellow; text-align: center > to jest wycentrowany nagłówek I poziomu na zielono z żółtym tłem </h1>

8 Arkusz zdefiniowany w oddzielnym pliku np. style.css zawiera dokładnie takie same informacje, jak te umieszczony bezpośredni w dokumencie XHTM Aby utworzyć odsyłacz do tego arkusza, należy umieścić link poniżej elementu TITLE, w miejscu gdzie przedtem znajdowała się definicja wewnętrznego arkusza stylu: ( ) <head> (...) <link rel= stylesheet" type="text/css" href="style.css" /> (...) </head> ( )

9 /* SELEKTORY: */ body { font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 10pt; color: #003868; background-color: #80B8E8; margin: 6mm } p { text-align: justify } pre, code { font-size: 8pt; } h1, h2, h3 { color: green; background: yellow; text-align: center }

10 Klasy tworzone są by obiektom tego samego typu w treści jednej strony przypisywać inne właściwości Dodatkowo dzięki klasom można zaoszczędzić wiele miejsca Klasa to szeroko zdefiniowany styl, który definiuje właściwości pewnych lub wszystkich elementów dokumentu Definicja stylu zostanie narzucona elementowi tyko wówczas, gdy zdefiniowano dla niego klasę Atrybut CLASS= odpowiada za formatowanie przy pomocy CSS

11 Klasy (classes) i identyfikatory (IDs) służą do modyfikacji stylu danego elementu Identyfikatory różnią się od klas tym, że mogą być użyte tylko jeden raz Identyfikator składa się z: Znak # wraz z nazwą Zestawu formatowań objętych parą znaczników {} Przykład konkretnego stylu Przykład zdefiniowania identyfikatorów h1{ } color: red; background: white; font-size: 18pt; text-align: left; font-family:sans-serif; Zastosowanie w praktyce #small {font-size: 12pt; font-style: italic} #large {font-size: 24pt; font-style: oblique} <h1> Dlaczego warto studiować? (18pt)</h1> <h1 id= small > Najczęściej zadawane pytania (12pt italic)</h1> <h1 id= large > Przyszła kariera zawodowa (24 pt oblique)</h1>

12 Konstrukcja klasy: <style type= text/css >  </style> Metoda wywołania <h1 class= blue > ten nagłówek jest niebieski </h1>

13 Przy definiowaniu klas zamiast znaku # używamy kropki.#small {font-size: 12pt; font-style: italic}.#large {font-size: 24pt; font-style: oblique} W celu użycia klasy zamiast atrybutu id, stosujemy atrybut class <h1> Dlaczego warto studiować? (18pt)</h1> <h1 class= small > Najczęściej zadawane pytania (12pt italic)</h1> <h1 class= large > Przyszła kariera zawodowa (24 pt oblique)</h1>

14 W arkuszu stylu można określić właściwości: Właściwości czcionek Właściwości tekstu Właściwości kolorów Właściwości ramek Położenie Typy urządzeń W przypadku czcionek można stworzyć listę czcionek lub można określić rodziny czcionek Kolor tła określamy po to, aby uniknąć ostrzeżenia podczas walidacji W3C

15 Rodzaj czcionek serif sans-serif coursive fantasy monospace Typowe czcionki Times, Palatino Helvetica, Arial Zapf Chancery Western, Circus Courier, System Przykład: h2{ background: white; font-family: monospace } Przykład: h3{ background: white; font-family: courier, monaco, monospace }

16 Poza rodzajem istnieją 4 własności czcionek Własność font-size (wielkość czcionki) font-style (pochyłość) font-variant (wielkość liter) Wartość xx-small x-small samll medium largex -largex - largex x-largex smaller larger wartość liczbowa wyrażona w poprawnej jednostce n% normal italic oblique normal small-caps font-weight (grubość) bold extra-bold bolder lighter W przypadku wartości liczbowych należy wyrazić je w prawidłowych jednostkach: in, mm, cm oznaczają: cal, milimetr, centymetr pc (pika-1/6 cala) i pt (punkt-1/72 cala) px piksel em (oznacza aktualną wielkość względną czcionki-szerokość znaku M w aktualnej czcionce) np. jeżeli czcionka jest 12pt to 2em wyniesie 24pt ex oznacza wysokość względną znaku x w aktualnej czcionce

17 Warto pamiętać również o kolejności nadawanych własności czcionek font-style, font-weight i font-variant powinny być wymienione jako pierwsze kolejność nie ma znaczenia font-size font-family Przykład: p{ background:white; font-style: italic; font-weight: bold; font-size: 10mm; font-family: times, sans-serif; } Można też określić skrótowo: p{ background: white; font: italic bold 10mm times, sans-serif; }

18 Własność text-align tekst-decoration text-transform vertical-align letter-spacing word-spacing Wartość center left right justify none underline overline line-trough blink none capitalize uppercase lowercase baseline super sub top middle bottom text-top textbottom n% Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce text-indent Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n% line-height Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n% TD { text-align: center; vertical-align: bottom; }

19 Deklaracja list-style-type list-style-image list-style-postion list-style Opis ol { list-style-type: lower-alpha; color: red; text-align: left; margin-left: 5% } disc I circle I square I decimal I lower-roman I upper-roman I loweralpha I upper-alpha I none ol {list-style-type: lower-alpha;} inside I outside ul {list-style-image: url(images/obrazek.gif);} lenght I percentage I auto I inhert ul {list-style: outside} [disc I circle I square I decimal I lower-roman I upper-roman I lower-alpha I upper-alpha I none ] II [inside I outside] II [<url> I none] ul {list-style: upper-roman inside}

20 Istnieją 4 własności marginesów margin-left (lewy) margin-right (prawy) margin-top (górny) margin-bottom (dolny) Kolejność wymienionych własności musi być: top (góra) left (lewo) right (prawo) bottom (dół) Przykład: body {margin: 40pt 20pt 30pt 50pt}

21 XHTML do określenia kolorów stosuje model RGB Istnieje 5 sposobów określenia kolorów: color: blue (istnieje 16 standardowych kolorów, które mogą być określane za pomocą nazwy) color: #0000ff (każda z dwóch par cyfr w systemie szesnastkowym przedstawia natężenie barw- czerwonej zielonej i niebieskiej w kolorze; wartość minimalna to 00, maksymalna ff color: #00f (każda z cyfr jest dupliowana) color: rgb(0%, 0%, 100%) (każda z trzech liczb określa procentowy udział każdej składowej przyjmuje zatem wartości w przedziale od 0 do 100) color: rgb(0, 0, 255) (każda ze składowych określana jest przez wartość liczbową z przedziału od 0 do 255)

22 W XHTML elementy blokowe mogą uzyskać różne obramowania Własność Wartość border-color kolor border-style none dotted dashed solid double groove ridge inset outset border-width wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce thick medium thin float left right none height Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce auto width Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce auto margin-bottom Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n% margin-top Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n% margin-left Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n% margin-right Wartość liczbowa wyrażona w przyjętej jednostce n%

23 Istnieją cztery możliwe stany odsyłacza: Normal. Odsyłacz nie został wybrany, a wskaźnik myszy nie znalazł się w jego obrębie Visited. Odsyłacz ostatnio został wybrany. Czas, przez który będzie prezentowany w tym kolorze, można skonfigurować w przeglądarce Selected. Odsyłacz jest właśnie wybrany, przycisk myszki został wciśnięty, ale jeszcze nie zwolniony Hover. Wskaźnik myszki znajduje się w obrębie nazwy odsyłacza

24 Istnieje 5 własności umożliwiających określenie położenia elementów Własność position można zdefiniować za pomocą czterech wartości: static pozycjonuje dany element w danym miejscu, w wierszu tekstu relative umieszcza dany element w wierszu tekstu, ale w miejscu określonym względem ciągu tekstu w dokumencie absolute określa położenie konkretnego elementu niezależnie od miejsca występowania pozostałych elementów strony inherit położenie domyślnie jest określane przez przeglądarkę na podstawie elementu nadrzędnego

25 Własność position Wartość static relative absolute inherit top Wartość liczbowa wyrażona w poprawnej jednostce n% auto inherit bottom Wartość liczbowa wyrażona w poprawnej jednostce n% auto inherit right Wartość liczbowa wyrażona w poprawnej jednostce n% auto inherit left Wartość liczbowa wyrażona w poprawnej jednostce n% auto inherit Własność top, bottom, right oraz left mogą przyjmować wartości: podane numerycznie i wyrażone we właściwej jednostce podane w procentach auto wartość domyślna zależna od zawartości inherit taka sama jak w przypadku elementu nadrzędnego

26 Arkusze stylów dysponują opcją definiowania warstw dokumentów na stronie Można określić porządek wyświetlania tekstu i ilustracji, nadając im odpowiednią kolejność względem osi z, biegnącej prostopadle do ekranu. Im wyższa jest wartość na osi z, tym bliżej początku ekranu umieszczony jest dany element Przykład fragmentu kodu odpowiadającego za napis z cieniem: <head> <title>używanie warstw</title> <link rel = stylesheet href = zorder.css type = text/css /> </head> <body> <h1 style = font-size: 50; postion: absolute; left: 10; top: 20; z-index: 2 > O stylach </h1> <h1 style = font-size: 50; color: cyan; position: absolute; left: 14; top: 24; z-index: 1 > O stylach </body>

27 CSS2 umożliwia zawarcie w arkuszu instrukcji określających sposób wyświetlania danego dokumentu w zależności od typu używanego urządzenia Jest to użyteczna cecha arkuszy stylów, ponieważ możliwości poszczególnych urządzeń (mediów) są bardzo różne komputer z dużym monitorem będzie miał inne wymagania niż trzymany w dłoni komputer naręczny W celu zdefiniowania własności dokumentu dla różnych typów urządzeń należy użyć

28 aural syntezator mowy braille dotykowe urządzenia alfabetu brajla embossed stronicowa drukarka alfabetu brajla handheld komputer naręczny typu PDA z małym ekranem print stronicowy materiał drukowany lub do podlądu wydruku na ekranie projection prezentacje wyświetlane za pomocą rzutnika screen kolorowe monitory komputerowe tty urządzenia typu teleksowego o stałej szerokości znaku tv telewizory, na ogół kolorowe o niskiej rozdzielczości

29 W jednym arkuszu można zawrzeć instrukcje dotyczące różnych typów print { body { font-size: 9pt} screen, print, projection { body { font-family: arial } } Zamiast wymieniać poszczególne typy urządzeń można wpisać wartość all oznaczającą wszystkie urządzenia

30 Istnieją trzy definiujące tło Własności powinny być zdefiniowane w arkuszu stylu danego dokumentu Własność background-color background-image background-repeat Wartość kolor URL none Repat repeat-x repeat-y none body{ background-color: cyan; } body{ background-image: url(tlo.png) background-repeat: repeat; } Jeśli własności background-repeat przypiszemy wartość repeat, to dana ilustracja będzie wielokrotnie wyświetlana wypełniając całe tło

31 Ostatnia instrukcja ma pierwszeństwo przed poprzednimi Jeżeli istnieje konflikt pomiędzy ogólnie zdefiniowaną własnością (np. dla całego dokumentu), a bardziej szczegółową definicją (np. przypisaną konkretnemu akapitowi), to obowiązuje ta bardziej szczegółowa, czyli w tym przypadku ta przypisana akapitowi

32

33 Tworzenie interfejsu użytkownika Przesyłanie wprowadzonych przez użytkownika informacji na serwer Element form umieszcza się wewnątrz elementu body <body> <form method="post" action= adres skryptu do odbierania">. </form> </body> Element form posiada dwa atrybuty (określają sposób przesyłania danych na serwer oraz metod ich późniejszego przetwarzania): method action

34 CGI Uniwersalny Interfejs Komunikacyjny (Common Gateway Interface), zapewnia metodę przesyłania danych pomiędzy komputerem i serwerem Dane przesyłane są w postaci par informacji: nazwa i wartość Podstawą projektowania interaktywnych dokumentów jest tworzenie formularzy zawierających zestawy kontrolek dzięki którym użytkownik ma np. możliwość wyboru pozycji z listy lub wpisania tekstu Informacja taka jest dalej przesyłana na serwer i odpowiednio przetwarzana

35 Podstawowy składnik wykorzystywany do tworzenia interaktywnych formularzy HTML oferuje szereg obiektów tego typu: Pole tekstowe Pola hasła Obszar tekstowy Pola wyboru Przyciski opcji Listy Przyciski

36 Element input służy do wyświetlania kontrolek Wartość atrybutu tego typu elementu określa rodzaj definiowanej kontrolki Atrybuty elementu input Atrybut maxlength name selected size type value Opis Maksymalna liczba znaków, która może być wprowadzona do danego pola Unikatowa nazwa identyfikująca kontrolkę w danym formularzu Domyślny wybór, np. pozycji listy rozwijanej, gdy formularz wyświetlany jest po raz pierwszy Rozmiar kontrolki Rodzaj kontrolki: text, button, checkbox, file, hidden, image, reset lub submit W kontrolkach, za pomocą których wprowadza się tekst, np. w polach tekstowych, atrybut ten może być użyty do określenia wartości wyświetlanej początkowo. W przypadku kontrolek przyjmujących wartości on/off, yes/no, takich jak pola wyboru i przyciski opcji, parametr ten określa tekst, który zostanie przesłany na serwer, gdy użytkownik nie dokona innego wyboru

37 Atrybut name służy do identyfikacji kontrolek przez serwer Reguły, które należy przestrzegać: Nie mogą zawierać spacji Nie są rozróżniane ze względu na wielkość liter Muszą być unikatowe w ramach formularza, w którym je zdefiniowano Wytyczne do nazw: powinny opisywać zawartość, której są przypisane Nie powinny się mylić z innymi nazwami, np. nie używa się nazw poniedziałek i poniedziałki w tym samym formularzu

38 Pole tekstowe kontrolka służąca do wprowadzania pojedynczego wiersza tekstu Aby utworzyć pole tekstowe, należy użyć element input i atrybutowi type przypisać wartość text, poza tym określamy nazwę (name) i rozmiar (size) W polach tekstowych zwykle nie używa się atrybutu value zostanie mu przypisany tekst wpisany przez użytkownika W przypadku pola tekstowego jak i pola hasła na serwer przesyłana jest informacja o nazwie kontrolki (name) oraz o tekście wprowadzonym przez użytkownika (value) <p> <input type="text" name="imie" size="25">imię </br> <input type="text" name= nazwisko size="25">nazwisko </br> </p>

39 W przypadku pól tekstowych zazwyczaj nie określamy wartości atrybutu value zostanie mu przypisany tekst wpisany przez użytkownika W polach tekstowych zawsze należy umieszczać teksty wyjaśniające ich przeznaczenie Parametr value może zostać użyty do określenia tekstu, który pojawi się w danym polu tekstowym przy jego pierwszym wyświetleniu <p> <input type = text name = identyfikator maxlength = 8 value = P />identyfikator </p>

40 Pola hasła definiujemy, przypisując atrybutowi type wartość password Dzięki temu wpisywany tekst jest niewidoczny, a zamiast niego pokazują się znaki specjalne, np. kropki, gwizdki <p> <b><font face="arial" color="red">pole hasła</b></font>&nbsp <input type="password" name="id" maxlength="10" size="10"> <font color="blue"><b>hasło</font></b> <p>

41 Pole wyboru aby go utworzyć, należy atrybutowi type przypisać wartość checkbox. Kontrolki tego typu używa się do udzielenia odpowiedzi tak lub nie Jeśli atrybutowi checked nadamy wartość checked po wyświetleniu na stronie pole jest zaznaczone Jeśli pole zostanie zaznaczone, to para danych: nazwa: zawsze oraz wartość yes, jest przesyłana na serwer w celu dalszego przetworzenia, w przeciwnym wypadku nie jest przesyłana żadna informacja <p> <font face="arial" color="red">pole wyboru</b></font><br/> <input type="checkbox" name="tak" value="yes" checked="checked"> tak <input type="checkbox" name="nie" value="yes"> nie <input type="checkbox" name="nie wiem" value="yes"> nie wiem </p>

42 Przyciski opcji, otrzymamy przypisując atrybutowi type wartość radio Kontrolki tego rodzaju są podobne do pól wyboru- można wybrać jedną z opcji: zaznaczyć je lub nie. Jeżeli mamy kilka przycisków stanowią one grupę i tylko jeden z nich może zostać zaznaczony w danym momencie, zaznaczenie jednego powoduje odznaczenie innego <p>jakie jest Twoje ulubione miejsce podróży? <font face="comic sans ms"> <input type="radio" name="wakacje" value="hawaje" checked="checked"> Hawaje <input type="radio" name="wakacje" value="majorka"> Majorka <input type="radio" name="wakacje" value="trypolis">trypolis</font> </p>

43 Kontrolka do przesyłania plików aby ją zdefiniować należy atrybutowi type przypisać wartość file Atrybut size określa szerokość pola tekstowego, natomiast maxlength- maksymalną długość nazwy pliku, który może być w tym polu wpisany Kontrolka do przesyłania plików składa się z dwóch składników: pola tekstowego oraz przycisku Dodatkowo atrybut accept pozwala określić typy plików, które mogą być przesyłane na serwer za pomocą tej kontrolki <p> <b><font face="arial" color="red">kontrolka do przesyłania plików</b></font> <input type="file" name="rys" size=40 maxlength="128" accept="image/gif, image/jpg"> </p>

44 Można zdefiniować jeden z trzech rodzajów przycisków: submit (prześlij), reset (wyczyść), image (wygląd definiowany jest przez plik graficzny) Atrybut value określa napis, który zostanie wyświetlony na danym przycisku Submit zbiera dane, a następnie przesyła je na serwer w postaci par: nazwa, wartość Reset powoduje wyczyszczenie wszystkich pól formularza i przypisanie im wartości domyślnych W przypadku użycia przycisku w postaci graficznej nie potrzebny jest atrybut value ponieważ na przycisku nie wyświetla się napis <p><b><font face="arial" color="red">przyciski</b></font> <input type="submit" value="wyślij zamówienie"><input type="image" name=point src="skrzyneczka.jpg"> <input type="reset" value="wyczyść dane"> </p>

45 Jeśli potrzebny jest przycisk umożliwiający coś więcej niż tylko przesyłanie danych na serwer lub czyszczenie pól formularza należy użyć elementu button (przycisku) Różnica jest im przypisana nie jakaś jedna z góry zdefiniowana funkcja, lecz dowolny zestaw komend jednego z języków skryptowych, tj. JavaScript <p> <button type = "button" value ="print" name = "print" onclick ="alert('kliknij by wydrukować'); return true;"></button> </p>

46 Element textarea kontrolka obszaru tekstowego podobna do pola tekstowego służy do wprowadzania tekstu; różni się od niego tym, że pozwala na wprowadzania tekstu w wielu wierszach Atrybuty cols i rows umożliwiają określenie liczby kolumn i wierszy Teks, który ma się automatycznie pojawić przy wyświetlaniu kontrolki należy umieścić pomiędzy znacznikiem otwierającym <textarea> a znacznikiem zamykającym </textarea> <p> <b><font face="arial" color="red">blok tekstu</b></font> <textarea name="komentarze" cols="60" rows=6> Tutaj wpisz swoją opinię na temat zasad tworzenia formulrzy</textarea> </p>

47 Lista składa się z wielu opcji, często w formie rozwijanej, z której jednocześnie można wybrać jedną lub więcej opcji Aby stworzyć listę, należy użyć elementów dwóch rodzajów: Znacznik <select> określa nazwę listy i jej atrybuty np. liczbę opcji, które na raz mogą być zaznaczone Znacznik <option>, definiujący pojedynczy element, który jest wyświetlany w liście <p> <b><font face="arial" color="red">lista</b></font><br> Zaznacz wydziały na których studiujesz <select name="wydzial" size="3" multiple="multiple"> <option value="wydział IIM">INFORMATYKI I MATEMATYKI</option> <option value="wydział Mechaniczny" selected="selected">mechaniczny</option> <option value="wydział Transportu">TRANSPORT</option> <option value="wydział Ekonomiczny">EKONOMICZNY</option> </select></p>

48 Atrybut multiple name size option Opis Pozwala na zaznaczenie wielu pozycji jednocześnie Nazwa identyfikująca kontrolkę Liczba widocznych opcji Element używany do definiowania poszczególnych pozycji listy. Za pomocą atrybutu selected elementu option ustalamy która pozycja ma być zaznaczona i jednocześnie wyświetlona jako pierwsza

49 W celu grupowania kontrolek stosuje się elementów legend oraz fieldset, tworzących ramkę wokół grupowanych kontrolek Kontrolki, które chcemy zgrupować umieszcza się pomiędzy parą znaczników <fieldset> a </ fieldset> <fieldset><legend> Tytuł </legend> Dodatkowe umiejętności<br/> <input type "checkbox" name = "prawo jazdy" value "prawo jazdy"/> prawo jazdy - kategoria <input type "checkbox" name = "certyfikat" value "certyfikat"/> certyfikaty <input type "checkbox" name = "kom" value "kom"/> komunikatywność </fieldset>

50 Istnieją dwie metody dezaktywacji kontrolek, czyli spowodowania, że są one widoczne na formularzu, ale nie da się ich użyć Dla kontrolek takich jak pola tekstowe, w których można wprowadzić informacje, stosuje się atrybut: readonly lub disabled <input type ="text" name ="nazwisko" readonly ="readonly" />nazwisko Pole jest widoczne, ale nie da się wprowadzić informacji <select name ="kraj" size = "4" disabled = "disabled"> Kontrolki przez które raczej wybiera się jakieś pozycje z listy, niż wprowadza tekst, mogą używać tylko atrybutu disabled

51 Po wprowadzeniu danych do formularza muszą zostać wysłane na serwer w celu dalszego przetworzenia Dane przesyłane są zawsze w postaci par: nazwa-wartość nazwa identyfikuje kontrolkę wartość określa jej stan Serwer może przetworzyć informację na 3 sposoby Zapisać dane na dysku lub w bazie danych Przeczytać dane z bazy danych, używając danych z formularza do budowy odpowiedniego zapytania Przesłać dane w dowolne inne miejsce W celu określenia, w jaki sposób mają być przetwarzane dane z formularza, należy użyć znacznika <form> razem z atrybutami method i action

52 Pomiędzy znacznikami <form> i </form> umieszcza się wszystkie kontrolki danego formularza Znacznik <form> ma dwa atrybuty: method i action, które należy zdefiniować Atrybut method może przyjmować wartość post lub get, która określa, w jaki sposób dane te są obsługiwane przez serwer Wartością atrybutu action jest nazwa, wraz ze ścieżką dostępu, skryptu odpowiedzialnego za przetwarzanie danych

53 Istnieją dwa sposoby przesyłania danych z formularza na serwer: jako części adresu URL (method = get ) jako oddzielnego pliku (method = post ) Wartości get używamy do przesyłania niewielkiej liczby danych, ograniczeniem jest rozmiar adresu URL wynosi 1024 znaki; problem utraty bezpieczeństwa danych adresy zapisywane są najczęściej przez dostawców Internetu do postaci dzienników i jeżeli dane zawierają poufne dane to one też są zapisane Najczęściej używa się wartości post, ponieważ nie narzuca tych ograniczeń; rozmiar pliku może być dowolnie duży, a sam plik zaraz po jego przesłaniu i przetworzeniu jest niszczony

54 Za pomocą tego atrybutu określamy nazwę (wraz z pełną ścieżką dostępu) skryptu służącego do przetwarzania danych Skrypty takie zazwyczaj przechowuje się w katalogu o nazwie cgi-bin Miejsce służące do przechowywania skryptów należy ustalić z administratorem serwera

55 Danowski Bartosz: HTML 4. Ćwiczenia praktyczne, Helion Cowell John: Wprowadzenie do XHTML. Tworzenie dynamicznych stron www z wykorzystaniem XHTML i JavaScript, WSiP Sokół M: Tworzenie stron WWW. Ćwiczenia praktyczne, Helion

56