Nie od dziś wiadomo, że enzymy na przykład polimerazy kopiujące DNA lub przepisujące go na RNA, to skomplikowane nanomaszyny, złożone z wielu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Nie od dziś wiadomo, że enzymy na przykład polimerazy kopiujące DNA lub przepisujące go na RNA, to skomplikowane nanomaszyny, złożone z wielu"

Transkrypt

1 Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z "pierwszej linii frontu". Otóż tekst ten jest podsumowaniem dłuższej dyskusji, która się odbyła na grupie pl.sci.biologia. Dyskusji, którą przeprowadziłem ze zwolennikami koncepcji SMOistnego powstania życia. Polemikę tą urozmaiciłem zrozumiałymi dla każdego ilustracjami poglądowymi. W roli głównej występuje "hiharz", role drugoplanowe grają: "Przemol" i Marecki. Osoby te, to usenetowi bajkopisarze, którym prawdziwa nauka pomyliła się z "nauką. Dyskutantów miałem więcej, lecz tych trzech osobników, to dobra reprezentatywna grupa kontrolna. pozwalająca na ustalenie merytorycznego poziomu, z którego startowali moi dyskutanci. Hiharz (jak i wszelkiej maści zwolennicy SAMOdziejstwa) za pomocą nieadekwatnych analogii usiłował udowodnić możliwość ewolucji aparatu replikacji DNA, którego obecna postać jest nieodzowna dla życia współczesnych komórek v=4jtmozaivs0 Nie od dziś wiadomo, że enzymy na przykład polimerazy kopiujące DNA lub przepisujące go na RNA, to skomplikowane nanomaszyny, złożone z wielu

2 ruchomych części mogących obracać się względem siebie dzięki łączącym je zawiasom. PONIYŻEJ NA ILUSTRACJACH WYSOCE UPROSZCZONE MODELE KOMPLEKSU REPLIKACYJNEGO DNA. 1) 1) Helikaza, enzym służący komórkom do rozplatania podwójnej helisy DNA. 2) 2) Polimeraza DNA kopiująca nić opóznioną oraz druga Polimeraza DNA kopiująca nić wiodącą. 3) 3) Ruchome obręcze pozwalające utrzymać się polimerazom na łańcuchach DNA. 4) 4) Skopiowane łańcuchy DNA.

3 Wszystkie enzymy biorące udział w replikacji DNA (zaznaczone na powyższym schemacie uproszczonymi symbolami w postaci figur geometrycznych), to wyrafinowane maszyny molekularne. Poniżej prezentuję wysoce uproszczony model jednego z nich. Helikazy, a następnie modele dwóch innych enzymów niezbędnych dla prawidłowego przebiegu replikacji: Topoizomerazy I oraz Topoizomerazy II. Helikaza jest to wyrafinowana nano-maszyna, molekularny robot zasilany energią uzyskaną z ATP, który służy do rozplatania podwójnej helisy DNA przed jego replikacją. Maszynę tą można sobie wyobrazić, jako sześciocylindrowy motor zakotwiczony na jednym z łańcuchów DNA, który przebiega przez środek jego kulistej struktury. Znajdując fizyczne oparcie dla tych cylindrów na łańcuchu DNA i wirując przesuwa się wzdłuż podwójnej helisy rozplatając ją z szybkością turbiny w silniku odrzutowym.

4 Schemat obrazujący oddziaływanie cząsteczek ATP na poszczególne sześć podzespołów helikazy. Hydroliza ATP do ADP powoduje precyzyjne i synchroniczne zmiany w konformacji (kształcie) tego molekularnego robota, co pozwala mu na obracanie się wokół jednego z łańcuchów DNA i rozplatanie podwójnej helisy. Innymi enzymami niezbędnymi do prawidłowego przeprowadzenia niezbędnego dla życia komórki, podstawowego procesu replikacji są enzymy Topoizomerazy. Topoizomeraza I oraz topizomeraza II. Enzymy te działają jak nożyce elektryczne, które w dodatku potrafią łączyć przecięte uprzednio łańcuchy DNA.

5 Rozplatanie nici DNA przez helikazę generuje tzw. skręceniowe naprężenie, gdy jest ono bardzo duże uniemożliwia dalsze rozplatanie (helikaza po prostu się zatrzymuje, co uniemożliwia dalsze rozplatanie podwójnej helisy). Topoizomeraza I przecinając wiązanie fosfodwuestrowe jednej z nici DNA, umożliwia jej swobodny obrót wokół drugiego wiązania, co likwiduje naprężenie. Kiedy topoizometaza I przyłącza się do łańcuchów DNA to najpierw jeden z nich przecina. Następnie wiruje on swobodnie wokół drugiego z dwóch komplementarnych łańcuchów DNA i kiedy naprężenie się rozluzni topoizomeraza I łączy oddzielone łańcuchy DNA. Topoizomerazy I jak i topoizomerazy II są niezbędnymi elementami podstawowego dla życia komórki kompleksu replikacyjnego DNA. Schemat działania topoizomerazy I.

6 Topoizomerazy II zapobiegają poplątaniu się DNA w trakcie replikacji i rozdziału chromosomów. Topoizomeraza II (enzym zależny od energii uzyskanej z ATP) powoduje nacięcie podwójnej nici DNA i przejście jednej cząsteczki poprzez drugą. Umożliwia to rozplątanie cząsteczek DNA. Topoizomeraza II działa jak nożyce, które ułatwiają rozplatanie długiej poplątanej nici. Jednak w przeciwieństwie do nożyczek nacięcia wprowadzane przez topoizomerazę II są odwracalne i nie pozostawiają śladu. Więc owe molekularne 'nożyce elektryczne' posiadają też umiejętność łączenia uprzednio przeciętych nici (ligacja). W bakteriach topoizomeraza II zwana gyrazą może ulec zatruciu jakimś lekiem. Wówczas praca tych molekularnych nożyc zostaje sparaliżowana, a tym samym działanie całego kompleksu replikacyjnego DNA. Co nieuchronnie kończy się śmiercią komórki.

7 Schemat działania topoizomerazy II.

8 O RYBOZYMACH (ENZYMACH ZŁOŻONYCH Z SAMEGO RNA). Ustalenia naukowców dotyczące rybozymów są jasne i nie pozostawiają żadnych uzasadnionych wątpliwości. Rybozymy (złożone z RNA enzymy), które składają się z czterech nukleotydów (A,U,G,C) nie były w stanie wytworzyć pra-replikatora, który mógłby dać początek żywej komórce. Naukowcy już dawno temu doszli do wniosku, że nawet rybozymy są na tyle skomplikowanymi cząsteczkami, iż jest nieprawdopodobne, żeby złożony z nich 'rybo-organizm' mógł powstać w wyniku spontanicznych cykli abiotycznych. Postulują, że przed tym 'rybo-organizmem' mógł istnieć jakiś inny/niezidentyfikowany (i w żaden sposób z naukową rzetelnością nie zdefiniowany) proto-komórkowy byt,

9 oparty na samym metabolizmie (bez replikacji materiału genetycznego). A więc do powstania obecnego życia komórkowego ich zdaniem było potrzebne poprzednie prostsze życie komórkowe, które było poprzedzane innym, jeszcze prostszym życiem komórkowym. Jeżeli usunąć z tej argumentacji słowo "prostsze", które niczego nie wnosi do naszej wiedzy na temat pochodzenia życia, a za to zwodniczo sugeruje, że współczesna żywa komórka mogła powstać w sposób STOPNIOWY, to cała ta bajkowa argumentacja rozsypuje się w drobny pył. Jeżeli przyjrzeć się jej bliżej, to dostrzegamy też, że jest to argumentacja na zasadzie błędnego koła: NAJPROSTSZA KOMÓRKA-->PROSTA KOMÓRKA--> SKOMPLIKOWANA KOMÓRKA. Wypisz wymaluj dylemat w rodzaju, jak przy rozpatrywaniu co było pierwsze: DNA, RNA czy białka. A przecież koncepcja 'Świata RNA' zasłynęła z tego, że skutecznie wyklucza ten dylemat ze sfery rzeczowej dyskusji! Z tej błędno-kołowej argumentacji wynika jedno : aby mogło istnieć życie KOMÓRKOWE od początku musi ono być KOMÓRKOWE (tautologia w czystym wydaniu!). Wróćmy jednak do rybozymów i do 'Hipotezy Świata RNA'. Uczeni już dawno stwierdzili ograniczone możliwości biochemiczne rybozymów, Ich możliwości to: cięcie innych kwasów RNA, ligacja [łączenie innych kwasów RNA] oraz katalizowanie łączenia peptydwego w polipeptydzie wydłużającym się na rybosomie [do tego 'wydłużania' [translacji] potrzeba dodatkowo przynajmniej 39 ściśle określonych białek]. Nic dziwnego, że rybozymy mają takie ograniczenia biochemiczne: w końcu składają się tylko z 4 nukleotydów, a nie z 20 różnych aminokwasów jak białka!

10 Białka to bardzo złożone struktury biochemiczne (złożone z 20 cząsteczek monomerów: L-aminokwasów), o różnym stopniu złożoności. Złożoność ta pozwala im przyjmować postać różnych maszyn molekularnych, np. uczestniczących podczas replikacji DNA. Rybozymy (RNA-enzymy) nie mają takich możliwość. Ten empirycznie potwierdzony fakt pokazuje, że takie wydumane z sufitu koncepcje, jak Świat RNA są zupełnie oderwane od rzeczywistości biologicznej i empirycznej. Mało tego: przeprowadzając najnowsze doświadczenia naukowcy stwierdzili, że większe

11 rybozymy [złożone z dłuższych łańcuchów polirybonukleinowych, lub z kilku takich łańcuchów] nie potrafi samodzielnie przyjąć właściwej konformacji. Watro się zastanowić; która funkcja była pierwsza. Czy najpierw pojawiły się rybozymy czy białkowi pomocnicy? Kolejny przykład błędno-kołowej argumentacji. Z powyższego cytatu dowiadujemy się, że po transkrypcji istotne dla życia rybozymy przyjmują losowe kształty i aby przyjąć ten właściwy, który umożliwia im pełnienie swojej funkcji w komórce; potrzebują one białkowych pomocników (chaperonów) Chaperony ( molekularne przyzwoitki ) wchodzą w skład WYRAFINOWANYCH I ZAAWANSOWANYCH BIOTECHNOLOGICZNIE ściśle współpracujących ze sobą kompleksów białkowych o różnym stopniu złożoności, aż do występowania odpowiedników 'molekularnych pras hydraulicznych' (napędzanych

12 wysokoenergetycznymi nukleotydami) włącznie. Kompleksy te sąnieodzowne do przyjmowania użytecznej konformacji przez rybozymy, jak i do prawidłowego zwijania się wielu białek, a więc i prawidłowego funkcjonowania komórki v=u3bsnoug1-8 ]. PONIŻEJ POGLĄDOWY SCHEMAT FUNKCJONOWANIA BIAŁEK CHAPERONOWYCH.(Takie kompleksy są nieredukowalnie złożone pod względem pełnionej funkcji) 1) Translacja polipeptydu. 2) Przyłączenie się do powstającego na rybosomie polipeptydu białek chaperonowych, które mają zdolność rozpoznawania i łączenia się z konkretnymi domenami polipeptydu 3) Następnie po częściowym zwinięciu polipeptydu uwalniany on jest z rybosomu i w dalszym ciągu zwijany oraz 'transportowany' do innego wielobiałkowego kompleksu chaperonowego, który napędzany energią uzyskiwaną z wysokoenergetycznych nukleotydów działa jak prasa hydrauliczna i pomaga przyjąć polipeptydowi ostateczną strukturę (konformację). Po przyjęciu odpowiedniej struktury i przy udziale energii z rozpadu

13 nukleotydów 'wieczko prasy' oddziela się od 'prasy' i gotowe białko zostaje uwolnione. Trochę wyżej napisałem, że należy się zastanowić, która z tych funkcji była pierwsza (czy najpierw pojawiły się białka chaperonowe czy rybozymy), ponieważ czytając zacytowany wyżej wywód A.K. Dunkera i R. W.Kriwacka nasuwa się nieodparty wniosek, że badacze usiłują użyć do poparcia swoich tez dobranego tendencyjnie przykładu, który akurat tym tezom przeczy. U zwolenników SAMOdziejstwa popieranie swoich wniosków tezami, które same domagają się uzasadnienia, to reguła! No ale cóż: na bezrybiu i rak ryba. Hiharz-w odpowiedzi na tego tupu (uzasadnione na gruncie nauki) wątpliwości i moje pytania o ewolucyjnych prekursorów przeróżnych mechanizmów molekularnych, odnośnie dyskusji dotyczącej możliwości/niemożliwości istnienia w przeszłości 'Świata RNA', zarzucił mnie stekiem nieuzasadnionych zarzutów, sugerując: brak niezbędnej wiedzy i to, że moje wnioski nie wynikają z przemyśleń opartych na znajomości procesów biologicznych, lecz z tego, że jestem 'powodowany ideologicznie'. Przy okazji obrażając się i w teatralnym geście 'rozdzierając szaty', po prostu (przy poklasku reszty audytorium z pl.sci.biologia) uciekł z dyskusji. Zamiast bronić swoich rewelacji zaczął mnie zarzucać linkami do pseudonaukowych tekstów, lub materiałów nie powiązanych z tematem dyskusji. Przed swoją dezercją hiharz pozostawił jednak do wyjaśnienia kilka niepowiązanych logicznie wniosków, które dało się wyłowić z jego chaotycznego wywodu. Otóż pozostawił kilka namiarów na literaturę dotyczącą 'Hipotezy Świata RNA', oględnie mówiąc już przestarzałą. Biolog Marecki natomiast stwierdził, że ja cechuję się nieznajomością procesów biochemicznych na poziomie atomów, więc nic poznawczego nie mogę powiedzieć na temat możliwości zajścia abiogenezy, a tym bardziej zrozumieć funkcjonowanie procesów molekularnych (jeszcze się nie zdarzyło, żeby marecki na poziomie, do którego chciał sprowadzić moją argumentację udzielił mi odpowiedzi. Widać i dla niego są to zbyt niskie progi.).

14 Hiharz w pewnym momencie swojej argumentacji poszedł jeszcze dalej. Zszedł ze swoją argumentacją aż do poziomu kwantów podczas powstawania Wszechświata, a w nim życia. Natomiast Przemol w naszych dyskusjach napisał, że 'nikt nie twierdzi iż elementy żywej komórki nie przypominają zaawansowanych technicznie urządzeń'. Zaraz potem stwierdził jednak, że nie jest to dowód na ich zaprojektowanie. Nie potrafiąc dostarczyć uzasadnienia tej konkluzji usiłował twierdzeniami tautologicznymi zastępować twierdzenia analogiczne (desygnaty). Przemol usiłował w ten sposób udowodnić, że silnik (molekularny) nie jest silnikiem inteligentnie zaprojektowanym, ponieważ, jego zdaniem, porównywanie siników molekularnych do silników zbudowanych przez człowieka, to jak twierdzić, że silnik jest silnikowy... Rotacyjna pompa do produkcji ATP. Molekularny silnik mający wszystkie cechy silnika zaprojektowanego przez człowieka.

15 Schemat obrazujący przebieg produkcji ATP. Dzięki tym molekularnym silnikom produkowana przez nie energia w postaci cząsteczek ATP może zasilać niemal wszystkie procesy komórkowe. Maszyny te są obecne już u najprostszych organizmów, od bakterii aż po komórki człowieka. Schemat biogenezy (powstawania w komórce bakterii) silnika lokomocyjnego bakterii e. Coli (wici bakteryjnej). Ten niezwykle skomplikowany organ może być naprawiany przez komórki bakterii nawet podczas swojej pracy. Jeżeli chcielibyśmy szukać adekwatnego wyrobu pośród zaawansowanych technicznie analogicznych ludzkich produktów, to należałoby go porównać z okrętowym, sterowanym

16 komputerowo silnikiem. W ogólnych zarysach na takich właśnie (poza merytorycznych) podstawach opiera się myślenie i wnioskowanie większości uczestników grupy pl.sci.biologia. To na tyle jeżeli chodzi o moich dyskutantów i poziom ich argumentacji (choć do części merytorycznej za chwilkę powrócę). Teraz powróćmy do sedna sprawy. Dorobek zebrany z pola uprawianego przez naukowców, którzy usiłowali wyjaśnić postulowaną przez siebie możliwość SAMOdziejnego powstania życia, można zebrać na kilku kartkach papieru, z których większą część zajmują fantastyczne, oderwane od rzeczywistości biologicznej, kolorowe rysuneczki. Wnioski te zostały opublikowane w polskojęzycznej literaturze, na łamach "Świata Nauki". Autorami są ludzie uważani za tytanów w dziedzinie badań nad pochodzeniem życia: Jack Szostak czy Robert Shapiro. Jack Szostak Robert Shapiro Wracając do blefowania hiharza, to (poza zarzuceniem mnie stertą linków do artykułów dotyczących rozważań na temat Świata RNA ) powołał się on na kilka zjawisk biologicznych, które miały sugerować możliwość istnienia w przeszłości prostszych, pośrednich typów replikacji DNA, w ewolucji aparatu replikacyjnego DNA, niż ten podstawowy występujący już u najprostszych żywych organizmów. Między innymi (inne przykłady mają taką samą irracjonalną wymowę, więc nie będę ich tutaj rozbierał) posłużył się motywem związanym z jednym z biotechnologicznych narzędzi, to znaczy z techniką PCR. Jest to zaplanowany i kontrolowany przez inteligentnego człowieka proces, który

17 wykorzystuje naturalną (uzyskaną z żywych organizmów) skomplikowaną maszynę molekularną polimerazę DNA (i to specjalny jej typ, odporny na wysokie temperatury) oraz pobrane z żywych komórek fragmenty DNA, które mają ulec namnożeniu (amplifikacji) i nukleotydy. Syntetyzuje się startery, dostarcza odpowiednią ilość substratu (wysokoenergetycznych nukleotydów) i wszystko umieszcza w precyzyjnym urządzeniu elektronicznym (amplifikatorze), które poprzez naprzemienne podnoszenie i obniżanie temperatury w mieszance reakcyjnej umożliwia rozdzielanie się powielonych fragmentów DNA i ponowne przyłączenie się do nich polimeraz DNA, w celu rozpoczęcia kolejnego cyklu replikacyjnego. I tak aż do wyczerpania substratów (nukleotydów). PONIŻEJ SCHEMATY UŁATWIAJĄCE ZROZUMIENIE PRZEBIEGU PROCESU PCR.

18 Analogiczny do techniki PCR proces ani nie mógł dać początku obecnemu życiu, ani nie mógł być w żaden sposób pośrednim procesem wiodącym do współczesnego typu replikacji DNA. Domaga się tez odpowiedzi pytanie: skąd na początku takiej ewolucji mógł się wziąć tak skomplikowany enzym, jak polimeraza? Więc jak wyewoluował obecny typ replikacji DNA? Pytanie to pozostaje w mocy. W kontekście tej argumentacji (przy nieadekwatnym do rozważanego problemu powoływaniu się na technikę PCR) hikarz dorzucił informację z innej beczki. To znaczy zasugerował, że replikacji w proto-komórkach początkowo mogła dokonywać prymaza. Jest to skomplikowany enzym (jeden z typów polimerazy RNA), który w wyniku zmian w centrum aktywnym może nabrać zdolności syntetyzowania łańcucha DNA na matrycy DNA. A więc polimeraza RNA może się przekształcić w polimerazę DNA. W połączeniu z powołaniem się na całkowicie błędny i nieadekwatny przykład z użyciem techniki PCR, jakże łatwo w głowie laika zostawić obraz 'proto-replikacji DNA'. Replikacji bez konieczności uczestniczenia w nim całego współczesnego kompleksu replikacyjnego DNA, w którym to proto-aparacie replikacyjnym główną rolę grała przekształcona w proto-polimerazę DNA proto-prymaza. Oczywiście hiharz, czy ktokolwiek inny z pl.sci.biologia, darował sobie wyjaśnienie, co było przed powstaniem tej proto-prymazy (jakie konkretne procesy mogły tego dokonać) oraz co było pózniej. Ten jego dodatkowy pomysł, to taki ochłap rzucony na odczepnego. Prymaza, to polimeraza RNA, która jest niezbędnym elementem współczesnego kompleksu replikacyjnego DNA wszystkich organizmów żywych. Kompleks replikacyjny, jak wiadomo, jest złożony z wielu enzymów (maszyn molekularnych), które jedną z nici DNA syntetyzują w sposób ciągły [nić wiodąca], drugą natomiast poprzez syntetyzowanie fragmentów okazaki, niejako od tyłu, ponieważ podczas replikacji komplementarne łańcuchy DNA mogą być syntetyzowane tylko od końca '5 do '5-AGCCCTGATCGT-'3 '3-GCGGGACTAGCA-'5 końca '3 Miejsca startu replikacji (fragmentów okazaki), w której udział bierze polimeraza DNA, muszą być zaznaczone poprzez wstawienie kilkunastu rybo-nukleotydów, czym właśnie zajmuje się prymaza. PONIŻEJ SCHEMATY OBRAZUJĄCE FUNKCJE PRYMAZY W APARACIE REPLIKACYJNYM DNA. Ewolucjonista i zwolennik SAMOdziejstwa chciał niejako wyrwać z kontekstu całej tej maszynerii enzym prymazę i przekształcając ten enzym w polimerazę DNA dowodzić, że to ona mogła być zasadniczym prekursorem podczas ewolucji współczesnego aparatu replikacyjnego DNA. A więc i w tym przypadku pojawia się stawiane wcześniej pytanie o szczegóły związane z odpowiedzią: która funkcja była pierwsza? A raczej: czy taka funkcja mogła być pierwsza? Czyli argumentacja mojego dyskutanta, to kolejny błędno-kołowy argument, który nie prowadzi do żadnego konsensusu. To kolejny przykład nielogicznego wniosku, który polega na powoływaniu się na koncepcję, która sama

19 domaga się uzasadnienia. Uczeni zajmujący się badaniem możliwości abiogenezy (SAMOdziejstwa) twierdzą, że nawet złożone rybozymy i zdolne do jakiejś formy replikacji nie miały szans powstać spontanicznie w rybo-nukleinowym racemacie (mieszaninie) pierwotnego oceanu. Jedyne zdolne do pewnego typu replikacji rybozymy, które i tak nie mogły dać początku replikacji DNA, od której uzależnione są współczesne organizmy żywe, zostały stworzone przy zastosowaniu skomplikowanych technik molekularnych, a ich replikowanie musi być ściśle kontrolowane, natomiast wysoce złożone substraty rozmiarami tylko nieznacznie różniły się od produktów końcowych. PONIŻEJ SCHEMAT ZDOLNYCH STWORZONYCH RYBOZYMÓW. DO RYBO-REPLIKACJI SZTUCZNIE

20 RYBO-REPLIKACJA: W wyniku połączenia substratów (nieznacznie mniejszych niż produkty) powstawały kompleksy rybozymowe, które się składały z dwóch połączonych rybozymów, natomiast każdy z nich z większej i mniejszej podjednostki. Eksperyment nieco przypominał przebieg PCR. Należy raz jeszcze zaznaczyć, że każda z tych pojedynczych jednostek (rybozymów/substratów) musiała być wykonana przy użyciu inteligencji i złożonych narzędzi molekularnych. A więc jeżeli już znajdujemy jakieś potwierdzenie opierając się na tym eksperymencie, to (jak w przypadku techniki PCR) jest to potwierdzenie słuszności założeń Teorii Inteligentnego Projektu.! Jak zaznaczyłem: tego typu replikujące się rybozymy nie miały żadnych szans spontanicznie wyewoluować w rybo-racemacie pierwotnego oceanu, natomiast analogiczny proces ich replikacji nie mógł dać początku współczesnemu typowi replikacji DNA (co zresztą stanowczo potwierdzają sami autorzy eksperymentu!). Ten eksperyment wbija ostatniego gwozdzia do trumny mitomańskiej koncepcji "Świata RNA", ponieważ wyczerpująco wykazał biochemiczne granice związane z możliwościami enzymów złożonych z samego RNA. Eksperymenty mające na celu pokazać, jak SAMOdziejnie ewoluują molekularne maszyny, mające wszystkie cechy zaawansowanych technicznie urządzeń inteligentnie zaprojektowanych, kolejny raz UTKNĘŁY W MARTWYM PUNKCIE! Innych opcji, aby móc dowieść swoich fantazji, zwolennicy SAMOdziejstwa już nie mają.

21 SCHEMAT RYBOREPLIKACJI: Replikujący się system składał się z dwóch enzymów (E i 'E), a każdy z nich z dwóch podjednostek (A i B). Enzymy działały na siebie jak katalizatory, skłaniające się wzajemnie do syntetyzowania swoich replik (Ligacji - to znaczy katalizowania łączenia pomiędzy podjednostkami A i B). Proces ten zachodził cyklicznie pierwszy enzym (E [złożony z podjednostek A i B]) wiązał dwie podjednostki (A i B) tworzące drugi enzym ('E) i łączył je ze sobą (Ligacja), by stworzyć nową kopię drugiego enzymu, podczas gdy drugi enzym robił to samo z podjednostkami pierwszego enzymu. Taka współbieżna replikacja potrzebuje tylko niewielkiej ilości obu enzymów i stałego dopływu podjednostek, by działać bez końca. Gerald F. Joyce Zadajmy sobie pytanie: skoro istnieje żadne prawdopodobieństwo spontanicznego powstania powyżej opisanego procesu, to w jaki sposób SAMOdziejnie mogło wyewoluować życie typu współczesnego, wraz ze swoim wyrafinowanym aparatem replikacji DNA (transkrypcji i translacji)? Przecież nawet najprostsza bakteria jest

22 bardziej podobna do człowieka niż DO OPISANEGO POWYŻEJ PROCESU! Więc czy żywa komórka, nawet ta najprostsza, mogła powstać w wyniku oddziaływań; wody, ognia i wiatru? Czy takie pomysły są naukowe, czy raczej rodzą się tylko w wypaczonych od nieracjonalnego myślenia i knucia spekulacji umysłach? PODSUMOWANIE: Doświadczenia przemawiają jednogłośnie : 'Hipoteza Świata RNA" jest bezużyteczna, jałowa poznawczo, jest zapchajdziurą, naiwną bajeczką. Ponadto opisane prze zemnie doświadczenia (o ironio!) pokazują nam sposoby w jakie życie powstać SAMOistnie nie miało szans, zamiast pokazywać, jak powstawać mogło na proponowane przez zwolenników SAMOdziejstwa sposoby! Nie przeszkadza ten fakt jednak przeróżnym anonimowym gawędziarzom, jak i innym ludziom, którzy podpisują się z imienia i nazwiska, powoływać się na takie eksperymenty, jako na dowodzące czegoś wręcz przeciwnego.! Ludzi ośmielających się wytykać błędy merytoryczne i metodologiczne, zafałszowania i niekonsekwencje tych pomysłów obrzuca się błotem, jako: "nieuków i pomyleńców"! Mało tego: jest to najzwyklejsze w świecie oszustwo, którego owoce, jak dawniej było z hipotezą Oparina, czy z mitami związanymi z eksperymentami Millera, hoduje się w głowach laików dokarmiając je w kółko tymi samymi kłamliwymi sloganami: "pogląd, że do powstania życia przyczyniła się inteligencja jest nienaukowy"... A właśnie, że pogląd ten wyczerpuje wszystkie znamiona NAUKOWOŚCI, ponieważ

23 jest zgodny z ludzkim DOŚWIADCZENIEM, doświadczeniem zdobywanym przez wszystkie ludzkie pokolenia. Doświadczeniem, które nas uczy, że urządzenia zaawansowane technicznie muszą mieć inteligentnego Projektanta! Analiza filogenetyczna dobitnie wskazuje na fakt, że najprostsze organizmy musiały charakteryzować się sztywno ustaloną konformacją białek, które umożliwiały im prawidłowe funkcjonowanie. Innymi słowy nie mogło być prostego początku podczas wydumanej ewolucji chemicznej (prebiotycznej), w czasie której takie białka mogłyby eksperymentować podczas ewolucji swoich sekwencji aż do postaci, jaką obecnie obserwujemy.

24

25 Niestety końcowe wnioski autorów artykułu są wyciągane wbrew analizie filogenetycznej, o której wynikach przed chwilą mieliśmy okazję przeczytać w zacytowanym fragmencie, jak i te wcześniejsze, wyciągane przy okazji rozważań nad rybozymami i ich ewentualną rolą w powstawaniu życia. Raz jeszcze zaznaczam uzasadniając, że końcowe wnioski zacytowanych autorów są ewidentnie wycelowane w metody, jakimi się posługują do testowania słuszności własnych założeń! W tym przypadku w analizę filogenetyczną. A przecież z zacytowanych badań jasno wynika, że niestabilne struktury istotnych białek biorących udział w metabolizmie prostej komórki doprowadzałyby do molekularnych kolizji, w tym do śmierci tej komórki, która nie posiadała przedziałów komórkowych, które by zabezpieczały ją przed kolizjami wielofunkcyjnych białek. Bakteria jest jednym workiem na wszystko. A tym bardziej musiałby być jej wydumany ewolucyjny antenat. takim workiem Jednak zwolennicy SAMOdziejstwa w takich przypadkach mawiają : kiedyś mogło być inaczej. Czyli kolejny raz mamy do czynienia z błędem logicznym, który polega na uzasadnianiu swoich tez, tezami, które same domagają się uzasadnienia. W dodatku argumentacja ta jest wewnętrznie sprzeczna.

26 Jedną z bajeczek serwowanych przez zwolenników udziału SAMOdziejstwa w powstawaniu zaawansowanych technicznie urządzeń molekularnych, jest koncepcja Roberta Shapiro "Najpierw metabolizm". Zamiast opisywać tą bajeczkę, która się zawiera w kilku obrazkach po prostu pokażę te obrazki oraz towarzyszące im komentarze autora.

27

28 Robert Shapiro w tym samym artykule opisuje też przeciwstawną hipotezę: Najpierw replikator. Zdaniem Roberta Shapiro od postaci replikatora ewolucja ku życiu wystartować nie miała szans, gdyż jego zdaniem najprostsze rybozymy są tak bardzo złożone iż nie miały szans powstać przypadkowo w bulionie pierwotnym.

29 Powyższa argumentacja Roberta Shapiro, to wystarczające podsumowanie całego współczesnego dorobku naukowego, związanego z zagadnieniem możliwości SAMOistnego powstania życia. Jednak inny badacz tej dziedziny marzeń: Jack Szostak obstaje przy słuszności hipotezy najpierw replikator i nieco rozszerza argumentację Roberta Shapiro o kilka wywróżonych z sufitu szczegółów (papier przyjmie wszystko!). Jack Szostak, uzyskał w laboratorium pęcherzyki tłuszczowe, które, gdy kilka z nich połączy się w większe kompleksy, potrafią podzielić się na kilka mniejszych (podobnie jak w niedzielnym rosole). Kiedy powstają te pęcherzyki, to po drodze potrafią złapać kilka molekularnych śmieci np. w postaci fragmentów RNA (mogą one też do nich przenikać przez nieszczelne błony). Kiedy powstałe z mniejszych pęcherzyki rozpadają się na kilka mniejszych, to każdy z potomnych pęcherzyków może zawierać kilka takich molekularnych śmieci. Jack Szostak wydumał sobie, że taki proces mógł doprowadzić do powstania wyrafinowanego enzymu umożliwiającego skuteczną replikację materiału genetycznego proto-komórki oraz jej ewolucję w taki typ komórki, jaki obserwujemy współcześnie. W dodatku te spontaniczne łączenie się pęcherzyków i rozpadanie nazywa proto-replikacją, natomiast te molekularne śmieci nazywa pierwotnym materiałem genetycznym. Jack Szostak twierdzi, że w czasie takiej ewolucji pojedyncze rybonukleotydy, które dostały się do takich pęcherzyków mogły łączyć się w dłuższe łańcuchy. Następnie do tych łańcuchów spontanicznie dołączały się inne rybonukleotydy i na tej matrycy (bez udziału żadnego enzymu replikującego) powstawały komplementarne łańcuchy. Następnym etapem, jaki przewiduje ten scenariusz jest oddzielanie się tych łańcuchów w wyniku wzrostu temperatury otoczenia (coś jak podczas przebiegu techniki PCR. Może stąd skojarzenia moich dyskutantów z grupy pl.sci.biologia). Scenariusz zakłada, że kiedy temperatura otoczenia spadała komplementarne łańcuchy rozdzielały się, co umożliwiało przyłączenie się do tych matryc kolejnych rybonukleotydów. Następnie według tych spekulacji po spontanicznym rozpadzie pęcherzyka, w którym rzekomo miała miejsce ta replikacja na zasadzie naturalnej skłonności rybonukleotydów do spontanicznego komplementarnego parowania zasad, część w ten sposób powstałych łańcuchów polirybonukleotydowych przechodziła do potomnych pęcherzyków. Jack Szostak spekuluje, że mutacje (błędy w parowaniu zasad) podczas tej spontanicznej replikacji i odpowiednie czynniki selekcjonujące te błędy pod kątem odcedzania korzystnych, mogły napędzać ewolucję w stronę powstania złożonego enzymu, który byłby zdolny do przeprowadzania replikacji, jaką obserwujemy u

30 współcześnie żywych organizmów. Szostak spekuluje ponadto, że dalsza ewolucja, już z udziałem tego enzymu, mogła doprowadzić do powstania współczesnej żywej komórki z jej wyrafinowanym aparatem replikacji DNA. Opisana zdolność do spontanicznego (bez udziału enzymu) łączenia się komplementarnych łańcuchów rybonukleinowych, oraz ich oddzielania podczas podnoszenia temperatury otoczenia jest wykorzystywana przez biotechnologów do przeprowadzania wielu badań. Jednak Jack Szostak nawet takiej ewolucji nie uzyskał w swoich eksperymentach. Natomiast twierdzenie, że taki proces byłby w stanie doprowadzić do powstania współczesnego życia to zwykła szarlataneria w naukowej otoczce! Zanim przejdę do zacytowania pomysłów Jacka Szostaka w dwóch ilustracjach poglądowych podsumuję jego fantazje. Spontaniczne powstawanie pęcherzyków, do wnętrza molekularne śmiecie, m.in. w postaci fragmentów RNA. 1) Replikacja na zasadzie spontanicznego łączenia się rybonukleotydów z matrycą. których przenikają pojedynczych 2) Oddzielenie się dwóch komplementarnych łańcuchów po tym, jak w środowisku podnosiła się temperatura (np. podczas dnia, gdy świeciło słońce).

31 Na koniec, jak to uczyniłem z wywodem Roberta Shapiro, zacytuję dosłowne wywody Jacka Szostaka. W połączeniu z argumentacją Roberta Shapiro te kilka fantazji w postaci kolorowych obrazków i komentarzy do nich, to współczesne podsumowanie całego wieloletniego, naukowego dorobku na temat możliwości SAMOistnego powstania życia. Materialistyczna nauka w tym zakresie nie poszła dalej niż starożytni Grecy, którzy wyznawali ideę SAMOrództwa.. Aristoteles

32

33 Myślący człowiek i dysponujący podstawową wiedzą biologiczną, oglądając powyższe obrazki może tylko stwierdzić: jak to mało potrzeba, żeby złamać opór laików, aby z kolei móc skutecznie złamać ich blokadę psychiczną i nasiać w ich umysłach chwastów pseudonaukowych. Przy wspomaganiu się chwytnymi obrazkami i komentarzem do nich, naszpikowanym naukowym żargonem, przeciętny laik czuje się po prostu bezsilny wobec tak przekonujących argumentów laureata nagrody Nobla. Zastanawiam się czasami, jak takie wywróżone z fusów popisowe mądrości przechodzą przez filtry recenzentów naukowych. No cóż 'na bezrybiu i rak ryba'.

34 Należy też zaznaczyć, że opisane przeze mnie nieprzebyte problemy z jakimi zmaga się ewolucjonizm odnośnie genezy życia, to tylko wierzchołek góry lodowej. Można by tutaj jeszcze pisać o takich procesach, jak transkrypcja, czy translacja-ponieważ ZŁOŻONOŚĆ i wyrafinowanie tych procesów całkowicie paraliżują zdolności umysłowe zwolenników SAMOdziejstwa, jeżeli chodzi o ich możliwości wyjaśniania pochodzenia tych cudownych zjawisk przyrody na hipotezy abiogenezy (spontanicznej syntezy żywej komórki). Bio-Sławek

35

36

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z "pierwszej linii frontu". Otóż tekst ten jest podsumowaniem

Bardziej szczegółowo

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z "pierwszej linii frontu". Otóż tekst ten jest podsumowaniem

Bardziej szczegółowo

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z

Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z Od jakiegoś czasu nosiłem się z zamiarem napisania artykułu na temat pochodzenia życia. Jednak stwierdziłem, że najlepszym tekstem będzie relacja z "pierwszej linii frontu". Otóż tekst ten jest podsumowaniem

Bardziej szczegółowo

Replikacja DNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Replikacja DNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Replikacja DNA Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Replikacja DNA jest bardzo złożonym procesem, w którym biorą udział setki

Bardziej szczegółowo

Biologia medyczna, materiały dla studentów

Biologia medyczna, materiały dla studentów Zasada reakcji PCR Reakcja PCR (replikacja in vitro) obejmuje denaturację DNA, przyłączanie starterów (annealing) i syntezę nowych nici DNA (elongacja). 1. Denaturacja: rozplecenie nici DNA, temp. 94 o

Bardziej szczegółowo

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany 1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy

Bardziej szczegółowo

Wykład 14 Biosynteza białek

Wykład 14 Biosynteza białek BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH

Bardziej szczegółowo

Zarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny.

Zarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny. HIPTEZY WYJAŚIAJĄCE MECHAIZM REPLIKACJI C. Model replikacji semikonserwatywnej zakłada on, że obie nici macierzystej cząsteczki DA są matrycą dla nowych, dosyntetyzowywanych nici REPLIKACJA każda z dwóch

Bardziej szczegółowo

POLIMERAZY DNA- PROCARYOTA

POLIMERAZY DNA- PROCARYOTA Enzymy DNA-zależne, katalizujące syntezę DNA wykazują aktywność polimerazy zawsze w kierunku 5 3 wykazują aktywność polimerazy zawsze wobec jednoniciowej cząsteczki DNA do utworzenia kompleksu z ssdna

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU PCR sposób na DNA.

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU PCR sposób na DNA. SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU PCR sposób na DNA. SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie. 2. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. 3. Karty pracy. 1. Karta

Bardziej szczegółowo

POLIMERAZY DNA- PROCARYOTA

POLIMERAZY DNA- PROCARYOTA Enzymy DNA-zależne, katalizujące syntezę DNA wykazują aktywność polimerazy zawsze w kierunku 5 3 wykazują aktywność polimerazy zawsze wobec jednoniciowej cząsteczki DNA do utworzenia kompleksu z ssdna

Bardziej szczegółowo

Historia informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją).

Historia informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją). Historia informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją). Czym jest życie? metabolizm + informacja (replikacja) 2 Cząsteczki organiczne mog y powstać w atmosferze pierwotnej

Bardziej szczegółowo

Prokariota i Eukariota

Prokariota i Eukariota Prokariota i Eukariota W komórkach organizmów żywych ilość DNA jest zazwyczaj stała i charakterystyczna dla danego gatunku. ILOŚĆ DNA PRZYPADAJĄCA NA APARAT GENETYCZNY WZRASTA WRAZ Z BARDZIEJ FILOGENETYCZNIE

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 5 Droga od genu do

Bardziej szczegółowo

Translacja i proteom komórki

Translacja i proteom komórki Translacja i proteom komórki 1. Kod genetyczny 2. Budowa rybosomów 3. Inicjacja translacji 4. Elongacja translacji 5. Terminacja translacji 6. Potranslacyjne zmiany polipeptydów 7. Translacja a retikulum

Bardziej szczegółowo

Klonowanie molekularne Kurs doskonalący. Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP

Klonowanie molekularne Kurs doskonalący. Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP Klonowanie molekularne Kurs doskonalący Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP Etapy klonowania molekularnego 1. Wybór wektora i organizmu gospodarza Po co klonuję (do namnożenia DNA [czy ma być metylowane

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Ekspresja genów jest regulowana

Bardziej szczegółowo

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania. przygotowujące do egzaminu maturalnego

Przykładowe zadania. przygotowujące do egzaminu maturalnego Przykładowe zadania z BIOLOGii przygotowujące do egzaminu maturalnego Prezentowane zadania są zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Prócz zadań, które

Bardziej szczegółowo

Informacje dotyczące pracy kontrolnej

Informacje dotyczące pracy kontrolnej Informacje dotyczące pracy kontrolnej Słuchacze, którzy z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpili do pracy kontrolnej lub otrzymali z niej ocenę negatywną zobowiązani są do dnia 06 grudnia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Treść tego doniesienia mocno mi podpadła, więc sprowokowalem polemikę. Do tablicy poczuł się wezwany autor badań!

Treść tego doniesienia mocno mi podpadła, więc sprowokowalem polemikę. Do tablicy poczuł się wezwany autor badań! https://www.facebook.com/naukawpolsce/posts/1832898566757138? comment_id=1833531986693796&reply_comment_id=1837161782997483&notif_id=1532294745 151071&notif_t=feed_comment_reply Treść tego doniesienia

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Jak programować w DNA? Idea oraz przykład. Problem FSAT charakterystyka i rozwiązanie za pomocą DNA. Jak w ogólności rozwiązywać problemy

Wstęp. Jak programować w DNA? Idea oraz przykład. Problem FSAT charakterystyka i rozwiązanie za pomocą DNA. Jak w ogólności rozwiązywać problemy Ariel Zakrzewski Wstęp. Jak programować w DNA? Idea oraz przykład. Problem FSAT charakterystyka i rozwiązanie za pomocą DNA. Jak w ogólności rozwiązywać problemy matematyczne z użyciem DNA? Gdzie są problemy?

Bardziej szczegółowo

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Zarys biologii molekularnej genu Podstawowe procesy genetyczne Replikacja powielanie informacji Ekspresja wyrażanie (realizowanie funkcji)

Bardziej szczegółowo

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy

Bardziej szczegółowo

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów

Bardziej szczegółowo

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie.

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Teoria ewolucji Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Informacje Kontakt: Paweł Golik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/

Bardziej szczegółowo

ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych

ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych O CO CHODZI W TYM ARGUMENCIE Argument ten ma pokazać, że istnieje zewnętrzna przyczyna wszechświata o naturze wyższej niż wszystko, co

Bardziej szczegółowo

Rodzaje argumentów za istnieniem Boga

Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Podział argumentów argument ontologiczny - w tym argumencie twierdzi się, że z samego pojęcia bytu doskonałego możemy wywnioskować to, że Bóg musi istnieć. argumenty

Bardziej szczegółowo

Indukcja matematyczna

Indukcja matematyczna Indukcja matematyczna 1 Zasada indukcji Rozpatrzmy najpierw następujący przykład. Przykład 1 Oblicz sumę 1 + + 5 +... + (n 1). Dyskusja. Widzimy że dla n = 1 ostatnim składnikiem powyższej sumy jest n

Bardziej szczegółowo

Teoria ewolucji. Podstawy wspólne pochodzenie.

Teoria ewolucji. Podstawy wspólne pochodzenie. Teoria ewolucji. Podstawy wspólne pochodzenie. Ewolucja biologiczna } Znaczenie ogólne: } proces zmian informacji genetycznej (częstości i rodzaju alleli), } które to zmiany są przekazywane z pokolenia

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA

Bardziej szczegółowo

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie.

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Teoria ewolucji Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Ewolucja Znaczenie ogólne: zmiany zachodzące stopniowo w czasie W biologii ewolucja biologiczna W astronomii i kosmologii ewolucja gwiazd i wszechświata

Bardziej szczegółowo

lider projektu: finansowanie:

lider projektu: finansowanie: lider projektu: finansowanie: - zapoznanie się z możliwościami budowania programów w Lego Mindstorms EV3 - budowa prostego robota z jednym silnikiem i jednym czujnikiem - naładowane zestawy Lego Mindstorms

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1. Karta

Bardziej szczegółowo

Dominika Stelmach Gr. 10B2

Dominika Stelmach Gr. 10B2 Dominika Stelmach Gr. 10B2 Czym jest DNA? Wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych Zawiera kwas deoksyrybonukleoinowy U organizmów eukariotycznych zlokalizowany w jądrze

Bardziej szczegółowo

tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Uczniowie otrzymają dwa polecenia do wyboru:

tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Uczniowie otrzymają dwa polecenia do wyboru: II część egzaminu maturalnego z języka polskiego (poziom podstawowy) obejmuje pisanie własnego tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Uczniowie otrzymają dwa polecenia do wyboru:

Bardziej szczegółowo

Geny i działania na nich

Geny i działania na nich Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których

Bardziej szczegółowo

Przemiana materii i energii - Biologia.net.pl

Przemiana materii i energii - Biologia.net.pl Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg

Bardziej szczegółowo

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane

Bardziej szczegółowo

Kwasy Nukleinowe. Rys. 1 Struktura typowego dinukleotydu

Kwasy Nukleinowe. Rys. 1 Struktura typowego dinukleotydu Kwasy Nukleinowe Kwasy nukleinowe są biopolimerami występującymi w komórkach wszystkich organizmów. Wyróżnia się dwa główne typy kwasów nukleinowych: Kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) Kwasy rybonukleinowe

Bardziej szczegółowo

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2017 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA

Bardziej szczegółowo

13. Równania różniczkowe - portrety fazowe

13. Równania różniczkowe - portrety fazowe 13. Równania różniczkowe - portrety fazowe Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny 13. wrównania Krakowie) różniczkowe - portrety fazowe 1 /

Bardziej szczegółowo

REPLIKACJA, NAPRAWA i REKOMBINACJA DNA

REPLIKACJA, NAPRAWA i REKOMBINACJA DNA REPLIKACJA, NAPRAWA i REKOMBINACJA DNA 1) Replikacja DNA 2) Replikacja całych chromosomów 3) Replikacja telomerów 4) Naprawa DNA przy jego syntezie 5) Naprawa DNA poza jego syntezą 6) Naprawa DNA system

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ GRY NR 5. DLA OSÓB W WIEKU 16+

SCENARIUSZ GRY NR 5. DLA OSÓB W WIEKU 16+ SCENARIUSZ GRY NR 5. DLA OSÓB W WIEKU 16+ Gra symulacyjna nr 5: AUTOPREZENTACJA pt. Moja kariera zawodowa Cel gry: obserwacja i rozpoznanie świadomości obrazu samego siebie (autorefleksji), a także przedstawiania

Bardziej szczegółowo

Metoda 5-WHY. Metoda 5-WHY. Wydanie 1. Zbigniew Huber. Maj 2006. Artykuł dostępny na stronie autora: http://www.huber.pl.

Metoda 5-WHY. Metoda 5-WHY. Wydanie 1. Zbigniew Huber. Maj 2006. Artykuł dostępny na stronie autora: http://www.huber.pl. Metoda 5-WHY Wydanie 1 Zbigniew Huber Maj 2006 Artykuł dostępny na stronie autora: http://www.huber.pl Copyright by Zbigniew Huber Strona 1 z 6 Wstęp Rozwiązanie jakiegoś problemu i wprowadzenie skutecznego

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne systemy ekspresji genów

Nowoczesne systemy ekspresji genów Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą

Bardziej szczegółowo

NOWE ODKRYCIA W KLASYCZNEJ LOGICE?

NOWE ODKRYCIA W KLASYCZNEJ LOGICE? S ł u p s k i e S t u d i a F i l o z o f i c z n e n r 5 * 2 0 0 5 Jan Przybyłowski, Logika z ogólną metodologią nauk. Podręcznik dla humanistów, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003 NOWE

Bardziej szczegółowo

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier.

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier. ID Testu: F5679R8 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Na indywidualne cechy danego osobnika ma (maja) wpływ A. wyłacznie czynniki środowiskowe. B. czynniki środowiskowe i materiał genetyczny. C. wyłacznie

Bardziej szczegółowo

O doborach jednorazowym i kumulatywnym w ewolucji O hipotezie selekcyjnego wymiatania

O doborach jednorazowym i kumulatywnym w ewolucji O hipotezie selekcyjnego wymiatania O doborach jednorazowym i kumulatywnym w ewolucji O hipotezie selekcyjnego wymiatania Neodarwiniści twierdzą, że drobne zmiany mikroewolucyjne prowadzą do większych zmian makroewolucyjnych. Jest to spekulacja

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Zielonogórski Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych. Ćwiczenie 3 stos Laboratorium Metod i Języków Programowania

Uniwersytet Zielonogórski Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych. Ćwiczenie 3 stos Laboratorium Metod i Języków Programowania Uniwersytet Zielonogórski Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Ćwiczenie 3 stos Laboratorium Metod i Języków Programowania Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z najprostszą dynamiczną strukturą

Bardziej szczegółowo

Przekształcanie wykresów.

Przekształcanie wykresów. Sławomir Jemielity Przekształcanie wykresów. Pokażemy tu, jak zmiana we wzorze funkcji wpływa na wygląd jej wykresu. A. Mamy wykres funkcji f(). Jak będzie wyglądał wykres f ( ) + a, a stała? ( ) f ( )

Bardziej szczegółowo

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II 10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona

Bardziej szczegółowo

166 Wstęp do statystyki matematycznej

166 Wstęp do statystyki matematycznej 166 Wstęp do statystyki matematycznej Etap trzeci realizacji procesu analizy danych statystycznych w zasadzie powinien rozwiązać nasz zasadniczy problem związany z identyfikacją cechy populacji generalnej

Bardziej szczegółowo

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Wykład 7. O badaniach nad sztuczną inteligencją Co nazywamy SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ? szczególny rodzaj programów komputerowych, a niekiedy maszyn. SI szczególną własność

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne

Wymagania edukacyjne Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne Przedmiot Klasa Nauczyciel uczący Poziom biologia 1t Edyta Nowak podstawowy Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: przyswoił treści konieczne,

Bardziej szczegółowo

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna

Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich (lub prawie wszystkich) białek komórkowych Zalety analizy proteomu np. w porównaniu z analizą trankryptomu:

Bardziej szczegółowo

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Jak określa się inteligencję naturalną? Jak określa się inteligencję naturalną? Inteligencja wg psychologów to: Przyrodzona, choć rozwijana w toku dojrzewania i uczenia

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P2 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje

Bardziej szczegółowo

Jak powstają nowe gatunki. Katarzyna Gontek

Jak powstają nowe gatunki. Katarzyna Gontek Jak powstają nowe gatunki Katarzyna Gontek Powstawanie gatunków (specjacja) to proces biologiczny, w wyniku którego powstają nowe gatunki organizmów. Zachodzi na skutek wytworzenia się bariery rozrodczej

Bardziej szczegółowo

Nośnikiem informacji genetycznej są bardzo długie cząsteczki DNA, w których jest ona zakodowana w liniowej sekwencji nukleotydów A, T, G i C

Nośnikiem informacji genetycznej są bardzo długie cząsteczki DNA, w których jest ona zakodowana w liniowej sekwencji nukleotydów A, T, G i C MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI BIOSYNTEZA BIAŁEK MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI Informacja genetyczna - instrukcje kierujące wszystkimi funkcjami komórki lub organizmu zapisane jako określone, swoiste sekwencje

Bardziej szczegółowo

dr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań

dr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań dr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań Systemy przekonań Dlaczego mądrzy ludzie podejmują głupie decyzje? Odpowiedzialne są nasze przekonania. Przekonania, które składają się

Bardziej szczegółowo

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Budowa rybosomu Translacja

Bardziej szczegółowo

PRZEKROJE RYSUNKOWE CZ.1 PRZEKROJE PROSTE. Opracował : Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu

PRZEKROJE RYSUNKOWE CZ.1 PRZEKROJE PROSTE. Opracował : Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu PRZEKROJE RYSUNKOWE CZ.1 PRZEKROJE PROSTE Opracował : Robert Urbanik Zespół Szkół Mechanicznych w Opolu IDEA PRZEKROJU stosujemy, aby odzwierciedlić wewnętrzne, niewidoczne z zewnątrz, kształty przedmiotu.

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne)

Scenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne) Joanna Wieczorek Scenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne) Strona 1 Temat: Budowa i funkcje kwasów nukleinowych Cel ogólny lekcji: Poznanie budowy i funkcji: DNA i RNA Cele szczegółowe:

Bardziej szczegółowo

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,

Bardziej szczegółowo

Algorytm. Krótka historia algorytmów

Algorytm. Krótka historia algorytmów Algorytm znaczenie cybernetyczne Jest to dokładny przepis wykonania w określonym porządku skończonej liczby operacji, pozwalający na rozwiązanie zbliżonych do siebie klas problemów. znaczenie matematyczne

Bardziej szczegółowo

Udostępnianie przez podmiot trzeci zasobów w postaci wiedzy i doświadczenia

Udostępnianie przez podmiot trzeci zasobów w postaci wiedzy i doświadczenia prawo Udostępnianie przez podmiot trzeci zasobów w postaci wiedzy i doświadczenia W znowelizowanej ustawie Prawo zamówień publicznych ustawodawca, dopuszczając możliwość powoływania się przez wykonawcę

Bardziej szczegółowo

użytkownika 1 Jak wybrać temat pracy 2 Spis treści 3 Część pierwsza problematyka 4 Część druga stosowane metody 5 Część trzecia propozycja rozwiązania

użytkownika 1 Jak wybrać temat pracy 2 Spis treści 3 Część pierwsza problematyka 4 Część druga stosowane metody 5 Część trzecia propozycja rozwiązania 1 Jak wybrać temat pracy 2 Spis treści 3 Część pierwsza problematyka 4 Część druga stosowane metody 5 Część trzecia propozycja rozwiązania 6 Część czwarta dokumentacja techniczna i dokumentacja użytkownika

Bardziej szczegółowo

Uwagi ogólne. 3. Użycie gwiazdki zamiast kropki na oznaczenie mnożenia: 4. Lepiej niż 6, F wyglądałby zapis: 69,539 pf.

Uwagi ogólne. 3. Użycie gwiazdki zamiast kropki na oznaczenie mnożenia: 4. Lepiej niż 6, F wyglądałby zapis: 69,539 pf. Uwagi ogólne. 1. Sprawozdania przesyłamy przez e-mail, wpisując w temacie STUDENT. 2. Sprawozdania przesyłamy tylko w postaci pliku PDF. 3. Termin na wykonanie i przesłanie sprawozdania wynosi 7 dni od

Bardziej szczegółowo

Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości.

Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. Cele: Utrwalenie pojęć związanych z budową komórki;

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadanie z unikania blokad.

Przykładowe zadanie z unikania blokad. Przykładowe zadanie z unikania blokad. Mamy system operacyjny, a w nim cztery procesy (,,,) i dwa zasoby (,), przy czym dysponujemy trzema egzemplarzami zasobu i trzema egzemplarzami zasobu. Oto zapotrzebowanie

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Podstawowe techniki inżynierii genetycznej. Streszczenie

SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Podstawowe techniki inżynierii genetycznej. Streszczenie SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P2 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) FP Zadanie 2. (0 1) B Zadanie 3. (0 1)

Bardziej szczegółowo

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ

O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ SZTUCZNA INTELIGENCJA dwa podstawowe znaczenia Co nazywamy sztuczną inteligencją? zaawansowane systemy informatyczne (np. uczące się), pewną dyscyplinę badawczą (dział

Bardziej szczegółowo

Etapy procesu badawczego. mgr Magdalena Szpunar

Etapy procesu badawczego. mgr Magdalena Szpunar Etapy procesu badawczego mgr Magdalena Szpunar Wiedza naukowa oparta jest na wnioskowaniu oparta jest na doświadczeniu (obserwacji) naukowcy stosują kryteria logiczne i empiryczne do weryfikacji twierdzeń

Bardziej szczegółowo

Podstawy biologii. Podstawy biologii molekularnej

Podstawy biologii. Podstawy biologii molekularnej Podstawy biologii Podstawy biologii molekularnej Trochę historii - XX wiek Początek - wejście teorii Mendla do dyskursu naukowego Lata 40. - DNA jest nośnikiem genów Lata 50. - wiemy jak wygląda DNA (Franklin,

Bardziej szczegółowo

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to

Bardziej szczegółowo

Naukowiec NASA zasugerował, że żyjemy w sztucznej rzeczywistości stworzonej przez zaawansowaną obcą cywilizację

Naukowiec NASA zasugerował, że żyjemy w sztucznej rzeczywistości stworzonej przez zaawansowaną obcą cywilizację Naukowiec NASA zasugerował, że żyjemy w sztucznej rzeczywistości stworzonej przez zaawansowaną obcą cywilizację Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że nasza rzeczywistość nie jest tak realna jak wydaje

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek

Bardziej szczegółowo

Organizacja informacji

Organizacja informacji Organizacja informacji 64 CZYTANIE ARTYKUŁU Z GAZETY To zadanie ma nauczyć jak: wybierać tematy i rozpoznawać słowa kluczowe; analizować tekst, aby go zrozumieć i pamiętać; przygotowywać sprawozdanie;

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia i ochrona przyrody

Zagrożenia i ochrona przyrody Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Zagrożenia i ochrona przyrody wskazuje zagrożenia atmosfery powstałe w wyniku działalności człowieka, omawia wpływ zanieczyszczeń atmosfery

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Czy priony zawsze są szkodliwe? SPIS TREŚCI: Wprowadzenie. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. Karty pracy. 1.

Bardziej szczegółowo

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach

WYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach WYKŁAD: Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Białka Retrowirusy Białka Klasyczny

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

Podział komórkowy u bakterii

Podział komórkowy u bakterii Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas

Bardziej szczegółowo

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Zajęcia wprowadzające

Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Zajęcia wprowadzające Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Zajęcia wprowadzające 04.10.2016 Plan Organizacja zajęć Warunki zaliczenia Co to jest historia ekonomii i po co nam ona? Organizacja zajęć robertmrozecon.wordpress.com

Bardziej szczegółowo

Wybór orzecznictwa dotyczącego opinii biegłych w postępowaniu karnym, oceny i kwestionowania opinii.

Wybór orzecznictwa dotyczącego opinii biegłych w postępowaniu karnym, oceny i kwestionowania opinii. Wybór orzecznictwa dotyczącego opinii biegłych w postępowaniu karnym, oceny i kwestionowania opinii. Kodeks postępowania karnego Art. 201. Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność

Bardziej szczegółowo

Biologia molekularna genu - replikacja

Biologia molekularna genu - replikacja Biologia molekularna genu - replikacja Funkcje informacji genetycznej Replikacja powielanie genomu, utrzymywanie stabilności genomu Ekspresja Odczytywanie informacji, niezbędne do funkcjonowania komórki

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie programu C.a.R na lekcjach matematyki

Wykorzystanie programu C.a.R na lekcjach matematyki Ireneusz Trębacz Wykorzystanie programu C.a.R na lekcjach matematyki Jakiś czas temu zetknąłem się programem umożliwiającym tworzenie dynamicznych konstrukcji geometrycznych (dynamic geometry software,

Bardziej szczegółowo

Biologia molekularna genu. Replikacja i stabilność genomu

Biologia molekularna genu. Replikacja i stabilność genomu Biologia molekularna genu Replikacja i stabilność genomu Lektura Allison, rozdziały 2 i 6 Brown, rozdział 15 Replikacja Model semikonserwatywny: w każdej cząsteczce potomnej jedna nić rodzicielska i jedna

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej

Scenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej Scenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej Temat lekcji: Planowanie doświadczeń biologicznych jak prawidłowo zaplanować próbę kontrolną? Cele kształcenia IV etap edukacyjny: 1. Wymagania ogólne:

Bardziej szczegółowo

Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny

Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny Zasady oceniania rozwiązań zadań 48 Olimpiada Biologiczna Etap centralny Zadanie 1 1 pkt. za prawidłowe podanie typów dla obydwu zwierząt oznaczonych literami A oraz B. A. ramienionogi, B. mięczaki A.

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Ocenie podlegają wszystkie wymienione w pkt. II formy aktywności ucznia. 3. Każdy

Bardziej szczegółowo

Numer pytania Numer pytania

Numer pytania Numer pytania KONKURS BIOLOGICZNY ZMAGANIA Z GENETYKĄ 2016/2017 ELIMINACJE SZKOLNE I SESJA GENETYKA MOLEKULARNA KOD UCZNIA. IMIĘ i NAZWISKO. DATA... GODZINA.. Test, który otrzymałeś zawiera 20 pytań zamkniętych. W każdym

Bardziej szczegółowo

Algorytm genetyczny (genetic algorithm)-

Algorytm genetyczny (genetic algorithm)- Optymalizacja W praktyce inżynierskiej często zachodzi potrzeba znalezienia parametrów, dla których system/urządzenie będzie działać w sposób optymalny. Klasyczne podejście do optymalizacji: sformułowanie

Bardziej szczegółowo

Wyszukiwanie binarne

Wyszukiwanie binarne Wyszukiwanie binarne Wyszukiwanie binarne to technika pozwalająca na przeszukanie jakiegoś posortowanego zbioru danych w czasie logarytmicznie zależnym od jego wielkości (co to dokładnie znaczy dowiecie

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe: Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych

Studia podyplomowe: Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych Studia podyplomowe: Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych Głównym celem studiów podyplomowych Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych jest przekazanie słuchaczom

Bardziej szczegółowo