Skaner mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wyniki badania Keralla Research. opinie i prognozy przedsiębiorców 3 kwartał 2013

Transkrypt

1 Skaner mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wyniki badania Keralla Research opinie i prognozy przedsiębiorców 3 kwartał 2013 Kolejna edycja Skanera MŚP październik 2013 Data publikacji: lipiec 2013

2 Strona 2 Wprowadzenie informacje o badaniu Skaner MŚP to systematyczny dostęp do informacji o stanie firm, które zatrudniają ok. 2/3 wszystkich pracowników w Polsce. Wśród przedsiębiorstw w Polsce ok. 99 proc. to firmy mikro (zatrudniające do 9 osób) i małe (od 10 do 49), a ok. 0,8 proc. to przedsiębiorstwa średnie (zatrudniające od 50 do 249 osób). Pozostałe to firmy duże. Według danych prezentowanych przez GUS oraz ZUS w Polsce działa aktywnie 2,1 mln firm. Podmiotów mikro, w których występuje tylko jeden płatnik składki ubezpieczeniowej (właściciel) jest w Polsce, aż 1,3 mln podmiotów. Firm, które płacą za więcej, niż jedną osobę składkę ubezpieczeniową jest 856 tys. Skaner MŚP Instytutu Keralla jest wielotematycznym omnibusem. Raport składa się z dwóch części. Część I (stała) prezentuje skalę inwestycji sektora MŚP i zawiera informacje o decyzjach zakupowych w firmach. Prezentuje dane o krótkoterminowych priorytetach przedsiębiorców (horyzont kwartalny) i zawiera m.in. wskaźnik nastrojów KERNA oraz INDEX ZAIR (zakupy i rezygnacje z inwestycji). Dzięki cykliczności prowadzonego badania możliwe jest śledzenie kierunków zmian w firmach MŚP. Część II (zmienna) to źródło informacji na pytania zlecone przez Zamawiających. Wyniki tej części raportu są własnością firm, które je zamówiły. Skaner MŚP jest produktem badawczym adresowanym do przedsiębiorstw i instytucji zainteresowanych kondycją oraz nastrojami w mikro, małych i średnich firmach (firmy zatrudniające < 250 osób).

3 Strona 3 Metodologia, próba Próba: uczestnicy badania to mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, losowane z bazy danych GUS oraz branżowych zestawień bazodanowych. Próba jest ogólnopolska, reprezentatywna, wynosi N = 600. Błąd pomiaru +-4 proc., poziom ufności 95 proc. Próba oddaje strukturę firm sektora MŚP; badanie uwzględnia reprezentację firm mikro - zatrudniających do 9 osób. W badaniu biorą udział wyłącznie firmy prywatne, prowadzące aktywną działalność zarobkową (firmy aktywne, niepaństwowe). Firmy prowadzące działalność produkcyjną, handlową, usługową, budowlaną i transportową. Respondent: osoba odpowiedzialna lub współodpowiedzialna za zarządzanie firmą. Najczęściej właściciel, współwłaściciel firmy, dyrektor zarządzający, wspólnik, prezes, wiceprezes, członek zarządu, dyrektor finansowy, główny księgowy, osoba na stanowisku dyrektora, osoby pozostałe wskazane, jako odpowiedzialne za rozwój firmy, zakupy, inwestycje. Jeden respondent - reprezentował jedną firmę. Technika: wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo (CATI). Czas trwania wywiadu: do 15 min. Badanie wykonano w lipcu Struktura próby badanych firm MŚP wg. działalności. Dane% (3Q2013) Struktura próby badanych firm MŚP wg zatrudnienia. Dane % (3Q2013) Budownictwo 11,2 Handel hurt, detal 25,3 < 9 24,8 Hotele i restauracje Pozostała działalność usługowa 8,2 20,3 od 10 do 49 48,7 Przemysł Transport, łączność, telekomunikacja 28,8 6,2 od 50 do ,5

4 Strona 4 Ważniejsze wnioski podsumowanie Po kwartale odbicia, tradycyjny czyli koniunkturalny, choć nie tak głęboki spadek Ocieplenie w nastrojach i planach zakupowych mikro, małych i średnich firm notowane w drugim kwartale roku potwierdzają obecnie badani przez nas przedsiębiorcy reprezentujący small biznes. Drugi kwartał był faktycznie znacznie lepszy, niż start roku, wypadł też korzystniej, niż kwartał drugi, roku poprzedniego. Odwrócenie negatywnego trendu jest faktem. Ten pik nastrojów jest jednak w ocenie reprezentantów MŚP mało prawdopodobny do utrzymania na kolejne 3 miesiące. Przedsiębiorcy zgłaszają silne wątpliwości, jak utrzymać względnie dobrą kondycję firmy na jesieni? Wskaźnik KERNA (monitorujący nastroje w MŚP) zmalał do -60,83 głównie z powodu gorszych prognoz (regresja z -58,31 pkt.). Względny optymizm przedsiębiorców skutecznie studzi więc trwająca już wiele miesięcy niepewność, a osiągane przychody są wciąż zbyt skromne, by mówić o trwale, pozytywnych scenariuszach. Właściciele, choć inwestują, inwestują skromniej. Zakupy są zdecydowanie bardziej przemyślane, prowadzone z mniejszym rozmachem (więcej nakładów na podniesienie konkurencyjności na rynku). Stąd inwestycje w trzecim kwartale mają objąć sprzęt komputerowy, infrastrukturę, oprogramowanie, środki transportu. Nie będzie zwiększania liczby etatów (jedynie 8 proc. wskazuje, że chce zatrudniać), ale za to więcej firm, chce inwestować w podniesienie kompetencji już zatrudnionych pracowników opłacając im nieobowiązkowe kursy i szkolenia. Co odpowiadało za odbicie w drugim kwartale br.? Kolejne obniżenie stóp procentowych, oznaczające tańszy dostęp do pieniądza (według danych NBP przedsiębiorcy do czerwca włącznie pożyczyli najwięcej od ponad roku), ożywienie w sektorze produkcyjnym (firmy MŚP to też poddostawcy surowców i rozmaitych części dla przemysłu), w tym także ożywienie w niemieckim sektorze automotive, do którego m.in. nasi przedsiębiorcy dostarczają komponenty, jak też odbicie w branży meblowej. Polepszenie to też zasługa eksportu, który w tym roku osiąga wyniki zaskakujące niemal wszystkich analityków (wśród firm MŚP według różnych danych jest od 25 do 40 proc. eksporterów) i to prawdopodobnie właśnie firmy eksportujące, które znajdują swoją niszę na rynkach zagranicznych reprezentują największy optymizm, ponieważ uniezależniają się od słabego w kraju popytu wewnętrznego (zwłaszcza segment rolno-spożywczy). Do odbicia przyczynił się też sezonowy skok w branży turystycznej i gastronomicznej, plus oczywiście trwający w pełni sezon w branży remontowo-budowlanej.

5 Strona 5 Co buduje pesymizm i sprzyja obawom na trzeci kwartał? W dużym stopniu niepewność, jaką reprezentują same instytucje, korygujące wskaźniki makroekonomiczne dotyczące prognozowanego PKB, poziomu inwestycji, skali zadłużenia (brak stabilności płynący z góry czego wyrazem są korekty OECD, Banku Światowego, Komisji Europejskiej czy ostatnio także naszego rządu, jeśli chodzi o dług publiczny). Utrzymujące się wyśrubowane kryteria przyznawania kredytów firmom (w tym kontekście zyskuje leasing, który zgodnie z prognozami prezentowanymi w poprzednim raporcie zanotował progresję w pierwszym półroczu br. o czym informował ZPL) oraz liczne nadal aktualne - bariery prowadzenia biznesu łącznie z rosnącymi kosztami utrzymania firmy. Na trzeci kwartał badani nie prognozują tak pozytywnie, ponieważ obawiają się, że gospodarka wyhamuje, a wewnętrzna konsumpcja nadal będzie słaba. Analogiczne wnioski płyną z badań prowadzonych przez NBP (opublikowanych w lipcu) i z badań KPP Lewiatan. Właściciele po prostu w dużej mierze zaspokajają krótkoterminowe zamówienia. Brakuje długofalowych umów sprzedaży gwarantujących przychody, pozwalających planować i inwestować z większym rozmachem. W sytuacji, gdy popyt jest na dziś - nie ma stabilizacji. Stąd mamy ciągle silnie obecny element niepokoju o jutro. Prezentacja wyników cz. 1 stałej

6 Strona 6 SYTUACJA GOSPODARKI KRAJU W OCENIE PRZEDSIĘBIORCÓW Udział oceniających negatywnie rozwój sytuacji gospodarczej w Polsce w ostatnim kwartale zmalał do 38,1 proc. To kolejny spadek frakcji badanych kiepsko oceniających sytuację w kraju biorąc pod uwagę zarówno poprzedni kwartał, jak też początek bieżącego roku. Wówczas, aż 64,8 proc. oceniało negatywnie rozwój wydarzeń w krajowej gospodarce. Równolegle więcej, bo 11 proc. przedsiębiorców podsumowuje poprzedni kwartał pozytywnie. Jeszcze trzy miesiące temu, takich ocen notowano 5 proc. Rok wcześniej, o tej samej porze tak nastawionych badanych było zaledwie 4,7 proc. Jak zmieniła się sytuacja gospodarcza w Polsce w ciągu ostatnich 3 miesięcy? Ujęcie historyczne; Dane % (Pominięto odpowiedź "nie wiem, trudno powiedzieć") KRAJ Polepszyła się Nie uległa zmianom Pogorszyła się 58 57,3 64,8 47, ,7 38,2 46,2 38,1 28,8 4,7 2,2 3, Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013

7 Strona 7 OCENA SYTUACJI WŁASNEJ FIRMY W odniesieniu do kondycji własnej firmy również zanotowano ożywienie w nastrojach, prognozowane zresztą przez badanych kwartał temu. O 6 pkt. procentowych mniej jest firm, w których sytuacja pogorszyła się wobec kwartału drugiego (30 proc. wobec 36 proc.), a w relacji do nastrojów z początku roku pesymistów jest mniej o 14,5 pkt. Niemal, co czwarty ankietowany (23 proc.) wskazuje jednocześnie, że sytuacja jego firmy polepszyła się w ostatnich trzech miesiącach (rok temu w analogicznym okresie 15,3 proc. deklarowało polepszenie sytuacji ekonomicznej firmy). Jak zmieniła się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ostatnich 3 miesiącach? Ujęcie historyczne; Dane % (Pominięto odpowiedź "nie wiem, trudno powiedzieć") FIRMA Polepszyła się Nie uległa zmianom Pogorszyła się 52,8 43,3 43,2 44,5 46, ,8 36, ,3 18,3 18,5 11 3Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013

8 Strona 8 DOMINUJĄ PROGNOZY SŁABSZEJ KONDYCJI GOSPODARCZEJ KRAJU Kondycja ekonomiczna kraju w trzecim kwartale niestety w ocenie większości badanych pogorszy się. Pogorszenie w sytuacji kraju zakłada 36 proc. ankietowanych, natomiast polepszenia spodziewa się 13,5 proc. Choć są to wyniki znacznie słabsze wobec poprzedniego kwartału (wówczas zanotowano silne odbicie na plus ) warto zauważyć, że to wynik lepszy, niż rok temu w analogicznym okresie, kiedy optymistą był jedynie, co dziesiąty badany 10 proc., a pogorszenia spodziewało się, aż 42,5 proc. przedsiębiorców. Jak zmieni się sytuacja gospodarcza w Polsce w ciągu kolejnych 3 miesiący? Ujęcie historyczne; Dane % (Pominięto odpowiedź "nie wiem, trudno powiedzieć") KRAJ Polepszy się Pozostanie bez zmian Pogorszy się 54,3 42,5 36,7 45, ,5 41,7 37, ,5 17,3 13,5 10 6,7 5,8 3Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013

9 Strona 9 SŁABSZA KONDYCJA RÓWNIEŻ W PRZEDSIĘBIORSTWACH Ten kwartał będzie nieco gorszy dla small biznesu, niż poprzedni. W sumie 31 proc. przedsiębiorców spodziewa się poprawy kondycji własnej firmy. Rok temu 24,5 proc. tak zakładało, kwartał temu 44 proc. 23 proc. badanych obawia się wciąż o swoją przyszłości i prognozuje niestety raczej pogorszenie sytuacji ekonomicznej firmy; jeszcze trzy miesiące temu taki sceptycyzm podzielało znacznie mniej, bo 13,8 proc. badanych. Jak zmieni się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu kolejnych 3 miesięcy? ujęcie historyczne; Dane % (Pominięto odpowiedź "nie wiem, trudno powiedzieć") FIRMA Polepszy się Pozostanie bez zmian Pogorszy się 43,2 41,3 46, ,5 22,7 30, ,2 38,2 37, ,7 13,8 3Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013

10 Strona 10 KONIEC KRYZYSU W 2015? SĄDZI TAK CO DRUGI PRZEDSIĘBIORCA REPREZENTUJĄCY MśP Przedsiębiorcy nie mają większej nadziei na poprawę sytuacji ekonomicznej Europy i świata w bliskim terminie. Ponad połowa dziś badanych przedsiębiorców uważa, że dopiero w roku 2015 lub nawet później można się spodziewać poprawy ekonomicznej w gospodarkach świata (51,2 proc.). Graniczna data spowolnienia przesunęła się po raz kolejny. Na tak samo zadane pytanie postawione na początku 2012 roku, analogiczny odsetek badanych oceniał, że meta kryzysu przypadnie na rok Zakończenia kryzysu jeszcze w tym roku spodziewa się jedynie 1,1 proc. badanych. Promotorów opinii, że kryzysu już nie ma znajdziemy tylko wśród niespełna 2 proc. przedsiębiorców. Z kolei na rok przyszły, jako możliwą datę zakończenia kryzysu wskazuje 24,7 proc. badanych. Spory odsetek, bo 21 proc. nie kusi się o prognozy opowiadając: nie wiem, trudno powiedzieć. Kiedy sytuacja ekonomiczna poprawi się i kraje, w tym Polska, wyjdą z kryzysu? Dane % dla n=600 Moim zdaniem już wyszliśmy z kryzysu 2 Jeszcze w tym roku ,1 W roku ,7 W 2015 lub później 51,2 Nie wiem, trudno powiedzieć 21

11 Strona 11 3Q2009 4Q2009 1Q2010 2Q2010 3Q2010 4Q2010 1Q2011 2Q2011 3Q2011 4Q2011 1Q2012 2Q2012 3Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013 Wskaźnik nastrojów KERNA spadek do 60,83 pkt. Wskaźnik nastrojów przedsiębiorstw KERNA spadł do poziomu minus 60,83 pkt. i jest o niższy o 2,52 pkt. w stosunku do ubiegłego kwartału. Co ważne jednak, porównując do analogicznego okresu roku 2012 jest on wyższy o 12,07 pkt. Tak więc, mimo słabych danych dotyczących gospodarki i silnych obaw przedsiębiorców, pesymizm jest stosunkowo płytki. Na wskaźnik KERNA wpływają opinie przedsiębiorców dotyczące kondycji ekonomicznej kraju oraz kondycji własnej firmy. W tym kwartale niewielki spadek wskaźnika KERNA to efekt lepszej percepcji tego co działo się w gospodarce w drugim kwartale oraz niestety założenia, że aż tak dobrze od lipca do września nie będzie. 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 WSKAŹNIK NASTROJÓW KERNA OD 2009 ROKU NA PODSTAWIE OCEN WŁASNEJ FIRMY I OCEN KONDYCJI GOSPODARKI UJĘCIE HISTORYCZNE 0,0-20,0-40,0-60,0-80,0-61,1-55,9-48,7-30,5-40,7-51,3-55,6-51,0-56,37-65,02-74,07-57,24-72,90-75,52-77,69-58,31-60,83-100,0

12 Strona 12 INDEX ZAIR (zakupy i rezygnacje) wzrost do 67,8 pkt. Index ZAIR informujący o skali zakupów (inwestycje w MŚP) oparty jest na wskazaniach o wydatkach na inwestycje i rezygnacjach z nich. W tej edycji badania INDEX ZAIR wyniósł minus 67,8 pkt., co oznacza symboliczny spadek o 3,7 10 pkt. w stosunku do poprzedniego kwartału. Licząc w relacji do analogicznego kwartału roku ubiegłego ZAIR wzrósł o 2,9 pkt. (r/r), co zapowiada ostrożne, ale jednak zwiększanie skłonności inwestycyjnej przedsiębiorców MŚP INDEKS ZAIR NA PODSTAWIE DECYZJI O INWESTOWANIU I REZYGNACJI Z ZAKUPÓW ,7-74,8-74,2-64,1-67, Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013

13 Strona 13 KerallaResearch Instytut Badań i Rozwiązań B2B Instytut Keralla to pierwsza w Polsce agencja badawcza specjalizująca się w analizach business to business. Prowadzimy badania w firmach i instytucjach. Dostarczamy raporty branżowe zarządom spółek, właścicielom, akcjonariuszom, wykonujemy analizy sektorowe, prowadzimy badania poprzedzające inwestycje, wejście na giełdę lub wprowadzenie produktów, usług dla klientów firmowych. 7 lat doświadczeń, 380 projektów badawczych B2B, ponad 50 tys. przebadanych decydentów, managerów, właścicieli, specjalistów. Własne call center, profilowane bazy danych firm, staranna kontrola każdego projektu. Referencje. Z doświadczeń agencji KRB2B korzystają managerowie największych firm w Polsce. Mamy przyjemność pracować m.in. dla: 3M, BP Polska, PKN Orlen, Toyoty, Skody, KGHM Cuprum, KUKE, Bibby Financial Services, Sygnity, EFL S.A., Electroluxu. Oferujemy badania dzięki, którym zarząd, dział sprzedaży i departament marketingu otrzymują realne wsparcie w podejmowaniu strategicznych decyzji. W KerallaResearch nie stosuje się szablonowych rozwiązań, kopiowanych z badań prowadzonych na rynkach konsumenckich (B2C). Do projektów angażujemy wyłącznie badaczy-praktyków. Staranna kontrola pracy ankieterów i przestrzeganie zasad Międzynarodowego Kodeksu Badań Rynku i Badań Społecznych ICC/ESOMAR nie są dewizą. Są codziennością. KERALLA RESEARCH Instytut Badań i Rozwiązań B2B Pl. Wolności 11, Wrocław, Polska Biuro: (+48) Faks: (+48) kontakt@keralla.pl