18 stycznia WP w misji UNDOF w Syrii ( )

Transkrypt

1 18 stycznia 2018 WP w misji UNDOF w Syrii ( ) Siły ONZ do Obserwacji Rozdzielenia Wojsk (United Nations Disengagement Observer Force UNDOF) powołane zostały na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 350 z 31 maja 1974 roku. Ich zadaniem było rozdzielenie wojsk izraelskich i syryjskich na Wzgórzach Golan w Syrii po zakończeniu wojny arabsko-izraelskiej Yom Kippur. Kiedy Rada Bezpieczeństwa ONZ w październiku 1973 roku wezwała strony konfliktu bliskowschodniego do zaprzestania działań wojennych, wojska syryjskie zastosowały się do tego apelu, jednakże w czasie tworzenia DSZ ONZ Syria nie wyraziła zgody na ich rozmieszczenie na swoim terytorium. Wzgórza Golan nadal wstrząsane były lokalnymi syryjsko-izraelskimi potyczkami, grożącymi przerodzeniem się w znacznie poważniejszy konflikt. W efekcie poufnych negocjacji międzynarodowych 31 maja 1974 roku w Genewie zawarte zostało porozumienie syryjsko-izraelskie w sprawie rozdzielenia wojsk. Tego samego dnia Rada Bezpieczeństwa powołała UNDOF. Jej mandat, opracowany zgodnie z protokołem przyjętym w Genewie, nakładał na wojska UNDOF obowiązek: a) dołożenia wszelkich starań dla utrzymania rozejmu i nadzorowania jego skrupulatnego przestrzegania, b) nadzorowania wykonania porozumienia i załączonego do niego protokołu w odniesieniu zarówno do strefy rozdzielenia jak i stref ograniczonej obecności wojsk i uzbrojenia. Głównym koordynatorem sił pokojowych ONZ na Bliskim Wschodzie został przedstawiciel sił zbrojnych Finlandii, gen. Ensio Siilasvuo, dowódcą wojsk ONZ na Półwyspie Synajskim (UNEF) Indonezyjczyk, gen. Rais Abin, natomiast dowódcą UNDOF Austriak, gen. Hannes Philipp. Strona 1

2 Mapa Wzgórz Golan. Strefa rozdzielenia wojsk izraelskich i syryjskich obejmowała na północy masyw Hermonu, z najwyższym szczytem wysokości 2814 metrów, biegła pasem szerokości około 10 km na południe i kończyła się przy granicy z Jordanią. Rozdzielenie wojsk izraelskich i syryjskich miało zostać zakończone w ciągu 20 dni od Strona 2

3 wejścia porozumienia w życie. Porozumienie genewskie przewidywało, że w strefie buforowej wprowadzona zostanie cywilna administracja syryjska. Poza strefą buforową, na wschód i zachód od niej, utworzone zostały również strefy ograniczonej obecności wojsk i uzbrojenia, których szerokość wynosiła około 21 km. Kontrola nad przestrzeganiem postanowień dotyczących strefy ograniczonej obecności wojsk była realizowana przez korpus obserwatorów wojskowych ONZ (United Nations Truce Supervision Organisation - UNTSO) powołana do życia w 1948 roku, w okresie konfliktu palestyńskiego. W czerwcu 1974 roku 90 osobowa grupa obserwatorów UNTSO podporządkowana została Kwaterze Głównej UNDOF w Damaszku. Do porozumienia syryjsko-izraelskiego dołączony został również dokument określający funkcje i skład sił ONZ w Syrii. Zgodnie z przyjętymi ustaleniami miały one liczyć 1250 żołnierzy. Sekretarz generalny ONZ zaproponował, aby w skład sił UNDOF weszły kontyngenty operacyjne wojsk Austrii i Peru, przerzucone ze stacjonujących w Egipcie wojsk UNEF. Zabezpieczenie logistyczne spoczywać miało na żołnierzach polskich i kanadyjskich, także wydzielonych z sił UNEF. Struktura organizacyjna UNDOF w 1993 r. Pierwsza grupa 93 żołnierzy polskich z mjr. dypl. Eugeniuszem Nowakiem jako dowódcą, przybyła do obozu Kanaker, położonego o 48 km na południe od Damaszku, 5 czerwca. Trzy dni później saperzy polscy wykonywali już swoje pierwsze właściwe zadania mandatowe, polegające na prowadzeniu rozpoznania saperskiego i rozminowywania terenu przeznaczonego na rozmieszczenie sztabów i wysuniętego stanowiska Kwatery Głównej UNDOF. Kolejne zmiany grupy wydzielonej do realizacji zadań w Syrii do lipca 1979 roku podlegały bezpośrednio dowództwu PWJS. Dopiero po zakończeniu misji w Egipcie i rozwiązaniu PWJS polski kontyngent w UNDOF uzyskał samodzielność, funkcjonując odtąd jako Polski Kontyngent Wojskowy, w związku z realizacją zadań o charakterze logistycznym noszący nazwę POLLOG. Strona 3

4 Polscy saperzy w misji UNDOF. Rozdzielanie wojsk izraelskich i syryjskich rozpoczęte zostało 6 czerwca 1974 roku. Wycofanie wojsk izraelskich trwało do 25 czerwca. Teren opuszczany przez wojska izraelskie zajmowany był od razu przez pododdziały kontyngentów operacyjnych (austriacki i peruwiański). Od początku w akcję rozdzielania zaangażowany był pluton polskich saperów, który początkowo miał za zadanie oczyszczenie z min i niewybuchów terenu przeznaczonego pod obóz wojsk austriackich i polskich w Kanaker, natomiast już 6 czerwca przystąpił do akcji w strefie frontowej. Niezwykle ważne i nie mniej trudne do realizacji zadania stały w tym początkowym okresie przed plutonem transportowym, odpowiedzialnym za zaopatrzenie Kwatery Głównej i baz poszczególnych kontyngentów w żywność, wodę i paliwo. Jesienią 1974 roku rozpoczął się nowy etap działalności UNDOF, polegający na stałym i systematycznym kontrolowaniu przestrzegania przez strony konfliktu warunków porozumienia rozejmowego i kontrolowaniu strefy rozdzielenia wojsk. Warunki bytowe w obozie polskim w Kanaker miały charakter typowo polowy, a dodatkowym utrudnieniem w realizacji zadań spoczywających na naszych żołnierzach było znaczne jego oddalenie od strefy buforowej. W tej sytuacji zdecydowano o przeniesieniu polskiej bazy do Camp Faouar, położonej w sąsiedztwie strefy rozdzielenia, u podnóża masywu górskiego Hermon. Pierwsza grupa polskich żołnierzy w UNDOF liczyła 93 osoby. Kolejne były nieco większe i średnio liczyły od 130 do 160 żołnierzy. W ich składzie znajdowały się następujące pododdziały: dowodzenia i obsługi, transportowy, inżynieryjny, remontowy, budowlany oraz laboratorium sanitarno-epidemiologiczne. Strona 4

5 Przedstawiciele Wojska Polskiego zajmowali również odpowiedzialne stanowiska w Kwaterze Głównej UNDOF. W związku ze zmianami organizacyjnymi do jakich doszło w UNDOF w 1993 roku oraz częściową redukcją stanu osobowego wojsk ONZ w Syrii, realizację całości zadań logistycznych POLLOG przekazał żołnierzom kontyngentu kanadyjskiego. Jednostka polska została rozwiązana i w październiku 1993 roku powróciła do kraju. W latach w 38 zmianach na Wzgórzach Golan służyło 3662 żołnierzy i pracowników cywilnych wojska. Po wspomnianych zmianach organizacyjnych w grudniu 1993 roku, na miejsce wycofywanego batalionu fińskiego (FINBATT), na Wzgórza Golan wysłany został polski batalion operacyjny (POLBATT), oficjalnie występujący pod nazwą Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Rozdzielająco-Obserwacyjnych ONZ w Syrii. Wydzielony z Krakowskiego Okręgu Wojskowego, POLBATT, drugi w historii polskich misji zagranicznych batalion operacyjny, stacjonował w Camp Ziouani (razem z Kwaterą Główną UNDOF oraz plutonem policji wojskowej) a jego zadania obejmowały: - ochronę cywilów i pracowników ONZ; - patrolowanie wyznaczonej strefy buforowej; - rozdzielanie wojsk izraelskich i syryjskich; - meldowanie o naruszeniach porozumienia; - utrzymywanie posterunków. Jednym za najtrudniejszych, a przede wszystkim najniebezpieczniejszych zadań wykonywanych przez polskich żołnierzy było sprawdzanie ścieżek patrolowych i oczyszczanie ich z min. W trakcie pełnienia służby na Wzgórzach Golan zginęło 9 żołnierzy Wojska Polskiego. Kolejne zmiany polskiego kontyngentu liczyły żołnierzy i pracowników cywilnych. POLBATT rozmieszczony był zarówno po stronie izraelskiej, jak i syryjskiej. W skład batalionu wliczano również żołnierzy zawodowych służących w Kwaterze Głównej UNDOF w Camp Faouar. Struktura organizacyjna POLBATT-u przedstawiała się następująco: - dowództwo; - sztab; - logistyka; - 1. Kompania piechoty ( Falcon ); - 2. Kompania piechoty ( Scorpion ); - kompania zabezpieczenia; - pluton dowodzenia; - ambulatorium. POLBATT zakończył swą służbę pokojową na Wzgórzach Golan w 2009 roku. W styczniu tego roku rząd polski przyjął Strategię udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej w operacjach międzynarodowych, która za priorytetowe uznawała operacje NATO i Unii Europejskiej. Na tej podstawie Prezydent RP wydał postanowienie z 30 czerwca 2009 roku, przedłużające działalność PKW w siłach UNDOF do 30 listopada 2009 roku, podejmując jednocześnie decyzję o zakończeniu jego działalności. Strona 5

6 Polscy żołnierze z misji UNDOF. Uroczyste pożegnanie żołnierzy polskich przez ówczesnego dowódcę UNDOF, austriackiego gen. dyw. Wolfganga Jilke, odbyło się 15 października 2009 roku w Camp Faouar. Wycofanie PKW do Polski odbyło się dwoma transportami lotniczymi 7 i 28 października z lotniska w Tel Awiwie. Jako ostatni Wzgórza Golan, 18 listopada z lotniska w Damaszku, opuścili żołnierze z grupy likwidacyjnej. Tego też dnia PKW w Syrii zakończył oficjalnie swą działalność. W latach na Wzgórzach Golan służbę pełniło i pracowało 8965 żołnierzy i pracowników cywilnych wojska. Warto wspomnieć, iż polscy generałowie dwukrotnie dowodzili całością sił UNDOF: w latach gen. dyw. Roman Misztal; w latach gen. dyw. Franciszek Gągor. Trzej kolejni pełnili służbę na stanowisku Szefa Sztabu: gen. bryg. Jan Kempara, płk Józef Kowalczyk i płk Andrzej Ostrowski. Działalność na Wzgórzach Golan w ramach sił wielonarodowych pozwoliła polskim żołnierzom na zgromadzenie nowych, cennych doświadczeń, dała możliwość zapoznania się z obowiązującymi procedurami, co okazało się bardzo przydatne w pełnieniu służby w innych kontyngentach, a także w procesie przystępowania Polski do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Strona 6