OFICEROWIE GRUP DYSPOZYCYJNYCH W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO (KADRA ZAWODOWA W MISJACH POKOJOWYCH)

Transkrypt

1 ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS No 3079 SOCJOLOGIA XLIV WROCŁAW 2008 MAREK PASZKOWSKI Gabinet Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa OFICEROWIE GRUP DYSPOZYCYJNYCH W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO (KADRA ZAWODOWA W MISJACH POKOJOWYCH) Współczesny świat stawia przed siłami zbrojnymi nowe, dalekie od dotychczasowych wyzwania. Wizja konwencjonalnego konfliktu o wysokiej intensywności oddala się na nieokreślony czas, armie państw demokratycznych zaś przygotowują się przede wszystkim do operacji przywracania i utrzymywania pokoju. W literaturze spotkać można różne określenia operacji pokojowych. Znalezienie właściwej definicji jest niezwykle trudne. Obrazują to problemy ONZ, organizacji o najdłuższych tradycjach i największym doświadczeniu w działaniach na rzecz światowego pokoju. Podyktowane jest to różnorodnością podejścia do pojmowania miejsca i roli Sił Pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych, brakiem kategorycznych uregulowań Karty Narodów Zjednoczonych 1 w odniesieniu do operacji pokojowych, a także ewoluowaniem samego pojęcia. Jedna z najbardziej znanych definicji Lesława Zapałowskiego wyraża się słowami: operacje pokojowe są to działania stosowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych środkami o charakterze militarnym, w celu utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, bądź to przez zmianę sytuacji stanowiącej groźbę dla pokoju, bądź to dla ułatwienia pokojowego załatwienia sporu, bądź to dla zainicjowania akcji w związku z groźbą naruszenia pokoju 2. Zupełnie inną definicję operacji pokojowych podają Franciszek Gągor i Krzysztof Paszkowski. Według nich są to: działania z ograniczonym użyciem 1 Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych (Dz.U. z 1947 r., Nr 23, poz. 90). 2 L. Zapałowski, Operacje pokojowe ONZ, Warszawa 1989, s. 38.

2 114 MAREK PASZKOWSKI sił zbrojnych podejmowane przez społeczność międzynarodową w celu utrzymania lub przywrócenia pokoju w rejonie konfliktu 3. Polska ma w tej dziedzinie bardzo bogate doświadczenie. Minęło pół wieku od momentu, gdy nasi żołnierze po raz pierwszy wyjechali na Półwysep Indochiński w 1953 r. jako obserwatorzy wojskowi. Dotychczasowy bilans udziału w operacjach poza granicami państwa to ponad żołnierzy i pracowników wojska uczestniczących w 66 misjach pokojowych i operacjach wojskowych prowadzonych na terytoriach 39 państw. Podstaw prawnych zaangażowania Wojska Polskiego poza granicami państwa szukać należy przede wszystkim w ustawie zasadniczej 4, zgodnie z art. 9 mówiącym, że Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Art. 87 Konstytucji RP stwierdza, że źródłem prawa oprócz samej Konstytucji są ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Do użycia sił zbrojnych poza granicami kraju odnosi się bezpośrednio art. 117 Konstytucji RP, w myśl którego zasady użycia Sił Zbrojnych RP poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa. Ponadto podstawę prawną użycia sił zbrojnych poza granicami państwa stanowi ustawa o zasadach użycia lub pobytu SZ RP poza granicami państwa 5. O użyciu jednostek wojskowych poza granicami państwa oraz o przedłużeniu lub skróceniu ich pobytu postanawia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Rady Ministrów. Obecnie Siły Zbrojne RP (SZ RP) i policja uczestniczą w 17 misjach poza granicami państwa, w których służbę pełni ponad 2200 żołnierzy i pracowników wojska oraz 135 policjantów. SZ RP utworzyły 6 kontyngentów: dwa do operacji prowadzonych przez ONZ (Syria, Liban), jeden do operacji Unii Europejskiej (Bośnia i Hercegowina), dwa do operacji prowadzanej przez NATO (Kosowo, Afganistan) oraz kontyngent wojskowy do operacji sił wielonarodowych w Iraku. Dodatkowo należy tu wspomnieć polskich obserwatorów wojskowych, którzy pełnią służbę w misjach pokojowych w ramach OBWE (Gruzja) i ONZ (Etiopia i Erytrea, Gruzja, Kongo, Kosowo, Sahara Zachodnia, Liberia, Afganistan, Wybrzeże Kości Słoniowej oraz Sudan). 3 F. Gągor, K. Paszkowski, Międzynarodowe operacje pokojowe w doktrynie obronnej RP, Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 1999, s Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483). 5 Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz.U. Nr 162, poz z późn. zm.).

3 Oficerowie grup dyspozycyjnych a bezpieczeństwo narodowe 115 AKTUALNE MISJE Polski Kontyngent Wojskowy w Siłach Rozdzielająco-Obserwacyjnych ONZ na Wzgórzach Golan (UNDOF) 6 w Syrii PKW działa w składzie sił nadzorujących utrzymanie zawieszenia broni miedzy Izraelem a Syryjską Republiką Arabską. Podstawą prawną funkcjonowania PKW jest: Rezolucja Rady Bezpieczeństwa Nr 350 z 31 maja 1974 r. o ustanowieniu sił rozdzielająco-obserwacyjnych UNDOF; Rezolucja Nr 1685 z 13 czerwca 2006 r. przedłużająca mandat o kolejne 6 miesięcy do dnia r.; Postanowienie Prezydenta RP z dnia 18 grudnia 2006 r. PKW UNDOF stacjonuje na Wzgórzach Golan od 1974 r. Obecnie w jego skład wchodzą: batalion operacyjny i personel w Kwaterze Głównej misji, razem 392 żołnierzy. Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowych Siłach Zbrojnych ONZ (UNIFIL) 7 w Libanie Zapoczątkowane 12 lipca 2006 r. ostatnie działanie zbrojne między libańskim Hezbollahem a Izraelem zostały przerwane 14 sierpnia 2006 r., kiedy to obie strony konfliktu zaakceptowały Rezolucję Rada Bezpieczeństwa ONZ nr 1701, wzywającą do obustronnego zawieszenia broni. Postanowienie Prezydenta RP dotyczące dalszego użycia PKW podejmowane są w cyklu półrocznym. W ślad za ostatnią rezolucją RB ONZ Prezydent RP wydał postanowienie zwiększające liczebność PKW UNIFIL do 500 żołnierzy oraz przedłużające udział do 31 sierpnia 2007 r. PKW UNIFIL stacjonuje w Libanie od 1992 r. W jego skład wchodzą: batalion logistyczny oraz personel w Kwaterze Głównej misji 339 żołnierzy. Polski Kontyngent Wojskowy w EUFOR w operacji Unii Europejskiej w Bośni i Hercegowinie ALTHEA Obecność wojskowa Polski w rejonie Bałkanów rozpoczęła się w połowie kwietnia 1992 r. w związku z przyjęciem przez Polskę zaproszenia Sekretarza Generalnego ONZ do udziału w Siłach Ochronnych ONZ w Jugosławii (UNPRO- FOR) 8. Wraz z rozwojem sytuacji kontyngent był wzmacniany kolejnymi żołnierzami a następnie, wraz ze stabilizacją sytuacji, redukowany. W szczytowym okresie, w lutym 1995 r., liczył 1245 żołnierzy. W czerwcu 2004 r. na szczycie w Stambule NATO podjęło decyzję o przekazaniu misji Unii Europejskiej. Od grudnia 2004 r. w związku z rozpoczęciem przez EUFOR 9 operacji ALTHEA w Republice Bośni i Hercegowiny PKW realizował zadania w składzie Wielonarodowych Sił Zadaniowych Północ 6 United Nations Disengagement Observer Force. 7 United Nations Interim Force in Lebanon. 8 United Nations Protection Forces. 9 European Forces.

4 116 MAREK PASZKOWSKI MNTF(N) EUFOR, a od lipca 2006 r. w ramach Wielonarodowego Elementu Manewrowego. Od czerwca 2007 r. kontyngent liczył 207 żołnierzy. Polski Kontyngent Wojskowy w KFOR w operacji NATO w Kosowie Natowska operacja KFOR 10 w Kosowie zapoczątkowana została 12 czerwca 1999 r. Udział w tej misji Polska rozpoczęła wysłaniem, na przełomie czerwca i lipca 1999 r. żołnierzy 18. batalionu desantowo-szturmowego. Od 15 lipca 2000 r. w rejonie misji działają pododdziały UKRPOLBAT. Zaangażowanie wojskowe Polski jest obecnie regulowane postanowieniem Prezydenta RP z dnia 18 grudnia 2006 r. Zgodnie z jego zapisami w okresie do 31 grudnia 2007 r. PKW liczyć będzie do 400 żołnierzy. Polski Kontyngent Wojskowy w misji w Afganistanie W Afganistanie Polska uczestniczy w działaniach wojskowych prowadzonych przez szeroką koalicję od 2002 r., wydzielając PKW do udziału w dwóch międzynarodowych operacjach wojskowych: koalicyjnej ENDURING FREEDOM (OEF) 11 ; NATO-wskiej w ramach Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa (ISAF) 12. Siły ISAF powstały w oparciu o postanowienia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1386 z grudnia 2001 r. w celu udzielenia pomocy władzom afgańskim w zapewnieniu stabilizacji politycznej, umacnianiu bezpieczeństwa i odbudowie kraju i wsparcia wysiłków rządu w ramach tzw. reformy sektora bezpieczeństwa (przede wszystkim reforma armii, demobilizacja grup zbrojnych, zwalczanie produkcji narkotyków). Mandat sił, kilkukrotnie już przedłużany (ostatnia rezolucja RB ONZ nr 1707 pochodzi z września 2006 r. i przyznaje ISAF prawo do działania do końca 2007 r.), obejmuje całe terytorium Afganistanu. Zaangażowanie Polski w Afganistanie jest regulowane postanowieniem Prezydenta RP z 22 listopada 2006 r. Zgodnie z jego zapisami PKW w okresie od 1 grudnia 2006 r. do 13 października 2007 r. będzie liczyć do 1200 etatów. Polski Kontyngent Wojskowy w misji w Iraku W Iraku Polskie Siły Zbrojne biorą udział w dwóch operacjach: koalicyjnej IRAQI FREEDOM (Iracka Wolność); NATO-wskiej TRAINING MISSION IRAQ (misja szkoleniowa NATO w Iraku) Kosovo Forces. 11 Operation Enduring Freedom. 12 International Security and Assistance Forces. 13 Od r. Polska uczestniczy również w Misji Szkoleniowej NATO w Iraku. Głównym jej zadaniem jest szkolenie irackich sił bezpieczeństwa w utworzonym przez NATO Centrum Szkolenia w AR RUSTAMIYAH. Do zespołu szkoleniowego Polska wydzieliła ok. 17 żołnierzy.

5 Oficerowie grup dyspozycyjnych a bezpieczeństwo narodowe 117 Narodową podstawą prawną funkcjonowania PKW w Iraku są: Postanowienie Prezydenta RP oraz wynikające z niego decyzje i rozkazy wydawane na kolejnych szczeblach dowodzenia. Obowiązujące Postanowienie zezwala na użycie, do 31 grudnia 2007 r., PKW w ilości do 1200 żołnierzy i pracowników wojska (w tym: 900 na terytorium Iraku i 300 na terytorium RP jako odwód). MISJE ZAKOŃCZONE W LATACH W 2006 r. Wojsko Polskie zakończyło działalność pięciu kontyngentów w ramach operacji prowadzonych przez NATO i UE. Były to: 1. PKW PAKISTAN, którego celem było udzielenie pomocy humanitarnej ludności Pakistanu poszkodowanej w trzęsieniu ziemi. Głównym zadaniem kontyngentu było odgruzowywanie terenu, przygotowanie miejsc pod rozbudowę infrastruktury oraz oczyszczanie i dystrybucja wody. 2. PKW PUŁASKI/PKW BIELIK (dwukrotnie), które w ramach Stałego Morskiego Zespołu Sił Odpowiedzi NATO uczestniczyły w operacji Active Endeavour. Jej celem było prowadzenie rozpoznania i dozorowania linii żeglugowych w basenie Morza Śródziemnego. PKW w misji pomocy humanitarnej NATO w Pakistanie SWIFT RELIEF 1. TERMIN: r r. 2. SKŁAD: 140 ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA. 3. REJON DZIAŁANIA: PAKISTAN /KASZMIR. PKW PUŁASKI / PKW BIELIK OPERACJA ACTIVE ENDEAVOUR 1. TERMIN: r. / r. 2. SKŁAD: FREGATA ORP GEN. K. PUŁASKI 223 MARYNARZY / ORP BIELIK 27 MARYNARZY. 3. REJON DZIAŁANIA: MORZE ŚRÓDZIEMNE. PKW ORLIK w ramach misji AIR POLICING NATO 1. TERMIN: r. 2. SKŁAD: DWA SAMOLOTY MIG-29 i 68 ŻOŁNIERZY. 3. REJON DZIAŁANIA: LITWA, ŁOTWA I ESTONIA. PKW w misji zabezpieczenia Szczytu NATO w RYDZE 1. TERMIN: r. 2. SKŁAD: 95 ŻOŁNIERZY. 3. REJON DZIAŁANIA: ŁOTWA. PKW w misji wsparcia ONZ w Demokratycznej Republice Konga 1. TERMIN: r. 2. SKŁAD: 130 ŻOŁNIERZY. 3. REJON DZIAŁANIA: DEMOKRATYCZNA REPUBLIKA KONGA. 3. PKW ORLIK, który realizował zadania w ramach misji wojskowego nadzoru przestrzeni powietrznej Państw Bałtyckich w składzie Sił Sojuszniczych

6 118 MAREK PASZKOWSKI NATO. Polskie Siły Powietrzne otrzymały zadanie pełnienia misji Air Policing w przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii, dwoma samolotami Mig-29 bazującymi na lotnisku Siauliai (Litwa). 4. PKW ŁOTWA, którego celem było wsparcie specjalistyczne łotewskich sił zbrojnych w zapewnieniu bezpieczeństwa Szczytu NATO w Rydze. 5. PKW w ramach operacji wojskowej UE wspierającej misję ONZ w Demokratycznej Republice Konga celem zapewnienia bezkonfliktowego przebiegu wyborów prezydenckich i zakończenia politycznego okresu przejściowego w DRK. Jakościowy i ilościowy rozwój wydarzeń międzynarodowych, w tym i rozwój operacji pokojowych, jaki następuje w ostatnich latach, sprawia, że operacje te mogą być prowadzone nie tylko przez Organizację Narodów Zjednoczonych, ale również przez inne podmioty prawa międzynarodowego, co przewiduje Karta Narodów Zjednoczonych. Udział w misji pokojowej wymaga znakomitego profesjonalnego przygotowania. Żołnierze pełnią służbę w nadzwyczaj trudnych warunkach nie tylko geograficznych i klimatycznych, ale także psychologicznych daleko od domu i najbliższych, w krajach o odmiennych obyczajach i kulturze, gdzie każdy gest lub słowo wymaga wielkiej ostrożności i gdzie niebezpieczeństwo grozi praktycznie z każdej strony. Tutaj więc liczy się przede wszystkim znajomość żołnierskiego rzemiosła, odwaga i wiedza o realiach otaczającego świata. Żołnierz wyjeżdżający na misję jest ambasadorem Polski w świecie, po powrocie do kraju ambasadorem świata w Polsce. W doborze kadry zawodowej Wojska Polskiego do udziału w misjach i operacjach pokojowych ONZ kierujemy się kryteriami jakościowymi w dyscyplinie, wyszkoleniu ogólnowojskowym, specjalistycznym i fizycznym. Dziś już nie wystarcza sama chęć wyjazdu. Liczyć się natomiast musi wyszkolenie specjalistyczne ze znajomością elementów prawa międzynarodowego, a także znajomością języka. W ramach przygotowania żołnierz zawodowy wykazywać się musi chęcią ćwiczenia i poznawania zadań, które występować będą w czasie służby. Jak wykazują doświadczenia uzyskiwane podczas służby w kontyngentach ONZ i przenoszone do praktyki w Wojskowym Centrum Szkolenia na potrzeby Sił Pokojowych w Kielcach, ponad 75% zajęć przypada na szkolenie praktyczne. Obejmują one m.in.: tworzenie stanowisk kompanijnych i plutonu, budowę okopów i schronów ziemnych, zasieków z drutu kolczastego, posterunków obserwacyjnych, przeciwdziałanie potencjalnym zagrożeniom wynikającym ze specyfiki pełnionej służby, patrolowanie rejonów w dzień i w nocy, metody kontrolowania osób i pojazdów, a także udzielanie pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym. Zakres nabywanych umiejętności rozszerzył się również o tak specjalistyczne, niezbędne przedsięwzięcia, jak: wykrywanie i unieszkodliwianie różnego rodzaju min, nawiązywanie łączności w trudnych warunkach czy też odpowiednie postępowanie w przypadku zetknięcia się z miejscową fauną i florą mogącą stanowić zagrożenie. Bardzo istotną rolę odgrywa także znajomość kultury i obyczajów

7 Oficerowie grup dyspozycyjnych a bezpieczeństwo narodowe 119 panujących w rejonie działania misji, których łamanie może być przyczyną konfliktów z miejscową ludnością. Zarówno w doborze, jak i przygotowaniu kadry zawodowej liczy się też stan zdrowia, odporność psychiczna i fizyczna. Dopiero skierowanie Polskiego Kontyngentu Wojskowego do udziału w siłach stabilizacyjnych w Iraku zwróciło uwagę kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej na sferę psychiki żołnierzy. Dlatego też w badaniach brane są pod uwagę ewentualne zachowania w sytuacjach trudnych, ponieważ mogą występować przykre, na co dzień nie spotykane, zjawiska oraz odpowiadające im zachowania, stany emocjonalne. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami żołnierze zawodowi kandydujący do pełnienia służby za granicą mają obowiązek każdorazowo poddania się specjalistycznym badaniom lekarskim i psychologicznym przed wyjazdem oraz po powrocie do kraju. Od 1 lipca 2004 r. badania te prowadzą wytypowane komisje lekarskie w trybie pozwalającym na wszechstronną ocenę stanu zdrowia zarówno kandydatów, jak i kombatantów również w aspekcie długotrwałych następstw stresu posttraumatycznego. Oczywiście nie ma takich testów psychologicznych, które eliminowałyby załamania spowodowane stresem pola walki. Doświadczenie uczy, że najlepszym predykatorem przyszłego zachowania żołnierza jest jego profesjonalizm i dotychczasowa służba. Wszyscy uczestnicy i działający w misji muszą wykazywać się dobrym fachowym przygotowaniem i odpowiednimi cechami osobowymi, zwłaszcza wysoką umiejętnością działania w terenie i na terytorium innego państwa, dyscypliną i karność żołnierską, wysoką postawą moralną oraz wspomnianą wcześniej odpornością psychiczną i fizyczną. Cechy te uwidoczniły się we wszystkich misjach i operacjach pokojowych, zarówno przy rozminowywaniu terenu na Bliskim Wschodzie i wykonywaniu ścieżek patrolowych, jak i podczas innych zadań inżynieryjnych, logistycznych i patrolowych wykonywanych w misjach w Europie czy Azji. Udział w misjach pokojowych zwartych pododdziałów wpłynął korzystnie na zmianę stosunku do uczestników misji w ich macierzystych jednostkach. Przeżycia wyniesione z misji integrują środowisko rodzin wojskowych. Powstają nieformalne kobiece stanowiska dowodzenia 14 utrzymujące stałą łączność z żołnierzami oraz koordynujące działalność samopomocową. W ten sposób życie wyzwoliło w ludziach inicjatywę do społecznego działania, do czego wcześniej nie można było nakłonić nakazami. Zmieniło się także nastawienie kadry zawodowej. Od motywacji czysto ekonomicznej w latach 70. i 80. XX w. do udziału w misji jako elementu doskonalenia swojego wyszkolenia, swojego warsztatu jako żołnierza zawodowego. Jest to istotne, ponieważ ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych B. Politowski, Babskie centrum dowodzenia, Polska Zbrojna 2007, nr 17, s Ustawa z dnia 17 września 2003 roku o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2003 r., Nr 179, poz z późn. zm.).

8 120 MAREK PASZKOWSKI wprowadziła do pragmatyki kadrowej zasady rozwoju służbowego żołnierzy zawodowych, tj. wieloletnie prognozowanie przebiegu zawodowej służby wojskowej każdego żołnierza, ścisłe powiązanie opiniowania służbowego z prognozowaniem przebiegu służby wojskowej, przygotowanie i rozwój kadry w kilku obszarach, w tym w kraju i za granicą. W skład rozwoju służbowego żołnierzy zawodowych wchodzą modele ogólne 16 i szczegółowe (w korpusach i grupach osobowych) 17 przebiegu służby wojskowej oficerów i podoficerów zawodowych w poszczególnych obszarach stanowisk służbowych. Podstawowymi cechami tych modeli jest: kadencyjność pełnienia służby na stanowiskach służbowych, ustalenie kolejności zajmowania określonych stanowisk służbowych, decydująca rola oceny uzyskanej w opinii służbowej i wyznaczanie na kolejne stanowiska zgodnie z wymogami zawartymi w kartach opisu stanowisk 18. Doświadczenia wyniesione z misji pozwoliły na dokonanie m.in. zmian merytorycznych w treściach kształcenia i szkolenia (rozszerzenie zakresu kształcenia kadr dowódczych i sztabowych w zakresie operacyjnego wykorzystania wojsk lądowych i sił powietrznych w operacjach połączonych), szersze niż dotychczas łączenie kwestii ściśle wojskowych z aspektami politycznymi, ekonomicznymi, socjopsychologicznymi i ekologicznymi, poświęcenie większej uwagi nie tylko podejmowaniu i uzasadnianiu podjętych decyzji, ale również wyzwalaniu inicjatywy u dowódców i braniu odpowiedzialności za proponowane rozwiązania. Zgodnie z obowiązującymi procedurami do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa wyznacza lub kieruje minister obrony narodowej albo szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w zależności od posiadanych kompetencji do wyznaczania na stanowiska służbowe. W czasie pełnienia służby wojskowej poza granicami państwa (w składzie jednostki wojskowej użytej zgodnie z przepisami ustawy o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa albo w kwaterach głównych, dowództwach i sztabach misji organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych albo jako obserwator wojskowy lub osoba posiadająca status obserwatora wojskowego w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych i sił wielonarodowych), żołnierze zawodowi pozostają na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym w kraju. Mają prawo do bezpłatnego zakwaterowania i wyżywienia, umundurowania, wyekwipowania i uzbrojenia, bezpłatnych badań lekarskich i psychologicznych, bezpłatnych świadczeń zdrowotnych oraz bezpłatnego zaopatrzenia w leki i artykuły sanitarne, a także szczepień ochronnych i bezpłatnego przewozu z kraju do rejonu działania i z powrotem, w związku z rozpoczęciem i zakończe- 16 Decyzja Nr 377/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia roku w sprawie wprowadzenia modeli przebiegu służby w korpusach kadry zawodowej. 17 Decyzja Nr 46/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia roku w sprawie wprowadzenia modeli przebiegu służby oficerów i podoficerów zawodowych w korpusach osobowych. 18 Decyzja Nr 1/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia roku w sprawie wprowadzenia kadry opisu stanowiska służbowego.

9 Oficerowie grup dyspozycyjnych a bezpieczeństwo narodowe 121 niem pełnienia służby poza granicami państwa, z wyjątkiem powrotu związanego z wcześniejszym zakończeniem pełnienia służby z powodu ukarania albo wszczęcia przeciwko żołnierzowi postępowania karnego albo też zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych. Ponadto przysługuje im urlop zdrowotny po powrocie do kraju, po zakończeniu pełnienia służby poza granicami państwa 19. Żołnierzowi skierowanemu do pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa lub uczestniczącemu w akcjach ratowniczych, poszukiwawczych, humanitarnych i antyterrorystycznych przysługuje, na koszt Ministra Obrony Narodowej, ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków zaistniałych w czasie pełnienia służby poza granicami państwa, wskutek których nastąpiło uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć żołnierza. Prowadzona polityka kadrowa w Siłach Zbrojnych RP w coraz większym stopniu bierze pod uwagę przy wyznaczaniu na kolejne stanowiska służbowe nabyte doświadczenie w trakcie zajmowania stanowisk służbowych w strukturach NATO i UE czy też udziału w misjach pokojowych, prezentując nową jakość wpisującą się we współczesne tendencje postrzegania człowieka w organizacji, z uwzględnieniem specyfiki grupy zawodowej, której dotyczą. Nie ulega wątpliwości, że uruchomione procedury nie są doskonałe i ich weryfikacja dokonuje się w trakcie bieżącej działalności. Szczególną uwagę zwraca się na ciągłą analizę efektów funkcjonowania poszczególnych mechanizmów i takie ich modyfikowanie, aby otrzymywane efekty były zbieżne z założeniami, a także, żeby nie dopuścić do negatywnych zjawisk mogących zachwiać gotowością bojową armii. Wyrazem nowoczesnej strategii bezpieczeństwa narodowego Polski jest udział Wojska Polskiego w misjach poza granicami państwa oraz poza obszarem obrony NATO, mające na celu zapobieganie i przeciwdziałanie zagrożeniom, a także wymuszanie i utrzymanie pokoju w niebezpiecznych rejonach 20. Konieczność tego rodzaju działań wynika ze wzrastającej współzależności bezpieczeństwa narodowego od skuteczności reagowania na zagrożenia pojawiające się w otoczeniu Polski, Europy, a także na zagrożenia terrorystyczne we współczesnym świecie. 19 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 maja 2004 roku w sprawie pełnienia zawodowej służby wojskowej poza granicami państwa (Dz.U. z 2004 r., Nr 140, poz. 1479). 20 Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku, R. Jakubczak (red.), Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2006, s. 167.