Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 24 marca 2014 roku Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni

Transkrypt

1 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 24 marca 2014 roku Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni Tematyka spotkania: Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) Projekt Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze (PO RiM) Spis treści: 1. Wnioski ze spotkania: Sprawozdanie z dyskusji: Załączniki: Moderator: dr Zbigniew Karnicki

2 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Wnioski ze spotkania: Poniżej przedstawiono główne wnioski wypracowane w toku dyskusji. Szczegółowy przebieg dyskusji znajdą Państwo w rozdziale 2 sprawozdania. 1. Program Operacyjny Rybactwo i Morze: Uczestnicy spotkania zgłosili potrzebę opracowania przez odpowiednie resorty, we współpracy z zainteresowanymi stronami, strategicznej wizji rozwoju sektora rybołówstwa. Stwierdzono, że bez wizji nie można określić celów oraz działań prowadzących do ich osiągnięcia, w tym tych finansowanych z nowego PO RiM. W odniesieniu do konieczności wypracowania wizji w zakresie przyszłego kształtu sektora rybołówstwa zwrócono uwagę na konieczność stworzenia wieloletniego systemu określającego sposób podziału kwot połowowych. System taki pozwoli poszczególnym podmiotom działającym w sektorze podjąć kluczowe decyzje w zakresie dalszej działalności. Ważnym celem nowego Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze (PO RiM) winno być ograniczenie wpływu działalności połowowej na środowisko. Zwrócono uwagę na możliwość finansowania działań w zakresie kształcenia młodych rybaków, jako pozytywny kroku na rzecz promocji i zachowania zawodu rybaka, jak również zwiększania kwalifikacji pracowników sektora. W odniesieniu do konfliktu rybołówstwo ochrona ssaków morskich i ptaków zwrócono uwagę na nowe zapisy Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), które pozwalają na wprowadzenie rekompensat za straty w połowach spowodowane przez te gatunki. Zwrócono także uwagę na konieczność dalszej dyskusji na temat skali działań ochronnych prowadzonych w odniesieniu do gatunków chronionych, jak również wpływu tych gatunków na rybołówstwo. 2. Zakaz odrzutów: W odniesieniu do nowych przepisów WPRyb w zakresie wprowadzenia zakazu odrzutów stwierdzono, że kluczowym działaniem jest dostosowanie selektywności, a nie koniecznie jej zwiększanie. W wielu przypadkach selektywność narzędzi połowowych jest wysoka, ale nie gwarantuje odpowiedniej ochrony zasobów. Część uczestników nie zgodziła się z powyższą tezą stwierdzając, że głównym celem wprowadzenia zakazu odrzutów było stworzenie zachęt dla sektora w zakresie poprawy selektywności narzędzi połowowych i rozwiązania problemu odrzutów poprzez unikanie łowienia niewymiarowych ryb bezpośrednio na morzu. Uczestnicy zwrócili także uwagę, że zapisy w zakresie nakazu wyładunków powinny pozwalać na rozliczanie odrzutów w oparciu o więcej niż jeden rejs. Niektórzy uczestnicy stwierdzili, że takie podejście może utrudnić monitoring i zwrócili uwagę na konieczność opracowania skutecznego systemu monitorowania w tym zakresie.

3 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Przyszłość Polskiego Bałtyckiego Okrągłego Stołu ds. Rybołówstwa: Na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród członków Okrągłego Stołu stwierdzono, że 57% ankietowanych uważa, że zawieszenie obrad Okrągłego Stołu wpłynie istotnie na poziom dyskusji w zakresie zarządzania rybołówstwem. Większość członków statutowych oraz uczestników spotkań wyraziło potrzebę kontynuowania spotkań Okrągłego Stołu w obecnej formule (bez zajmowania oficjalnych stanowisk). Większość członków statutowych zgodziło się na zmianę statutu Okrągłego Stołu w sposób, który będzie odpowiadał formule obecnie organizowanych spotkań. Komitet Sterujący przygotuje wstępne propozycje zmian w Statucie i prześle je do konsultacji. 2. Sprawozdanie z dyskusji: Spotkanie w imieniu Komitetu Sterującego otworzyła Ewa Milewska, podkreślając, że jest to już 15 spotkanie Okrągłego Stołu, w ramach którego powracamy do dyskusji dotyczącej kształtu perspektywy finansowej na lata Podkreśliła, że nowy Fundusz Morski i Rybacki będzie narzędziem wdrażania zapisów nowej Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Zbigniew Karnicki (moderator) podkreślił z kolei, że dyskusja powinna skupić się na kierunkach rozwoju, a w zasadzie przekształcenia polskiego rybołówstwa. Główne pytanie, na które powinniśmy odpowiedzieć brzmi: Jak powinien wyglądać polski sektor połowowy po zakończeniu PO RiM w 2020 roku?. Z. Karnicki podkreślił także, że ostateczny kształt Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), pomimo osiągnięcia porozumienia politycznego, ciągle nie jest znany i zaznaczył, że na poziomie Unii Europejskiej obowiązuje zasada, że póki wszystko nie jest uzgodnione, to nic nie jest uzgodnione. Poseł Parlamentu Europejskiego Jarosław Wałęsa w swoim wystąpieniu przedstawił stan prac nad EFMR na poziomie Parlamentu Europejskiego skupiając się na prezentacji informacji w zakresie alokacji środków pomiędzy poszczególne działania jak również opisie kluczowych działań uwzględnionych w ostatecznej wersji EFMR. Poinformował także uczestników, że formalne zatwierdzenie ostatecznej wersji EFMR odbędzie się prawdopodobnie na kwietniowym posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego. Kończąc swoje wystąpienie Pan Poseł podziękował wszystkim zebranym za współpracę w trakcie obecnej kadencji PE i poinformował, że zamierza ubiegać się o reelekcję. Pełna treść wystąpienia Pana Posła J. Wałęsy znajduje się w załączniku nr 1 do sprawozdania. Podsumowując wystąpienie Posła Wałęsy, moderator podkreślił rolę Komisji ds. Rybołówstwa Parlamentu Europejskiego w procesie reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej (WPRyb). Wiele, bardzo stanowczych sformułowań zawartych w propozycji Komisji Europejskiej, zostało zmodyfikowanych i dostosowanych do realiów właśnie w ramach prac Komisji ds. Rybołówstwa PE. Przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marcin Bożyk, przedstawił wyniki konsultacji projektu Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze. M. Bożyk zwrócił uwagę, że

4 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: w ramach procesu konsultacji spłynęło ponad 450 uwag, z czego 270 dotyczyło poszczególnych priorytetów PO RiM. Podkreślił także, że na skutek porozumienia politycznego w zakresie kształtu EFMR projekt PO RiM musi zostać zmodyfikowany. Prace nad nowym dokumentem trwają, a jego nowy kształt zostanie ponownie przedmiotem konsultacji zarówno społecznych jak i w obrębie grupy roboczej powołanej w Ministerstwie w celu debaty nad kształtem PO RiM. Nowy dokument zostanie przedstawiony prawdopodobnie w maju. Prezentacja Pana Marcina Bożyk znajduje się w załączniku nr 2 do sprawozdania. Podsumowując wystąpienie przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Z. Karnicki podkreślił dobre zaplanowanie prac nad nowym programem, co pozwala wierzyć, że nie wystąpią duże opóźnienia w jego wdrożeniu. Z. Karnicki zwrócił także uwagę, że dostępne w ramach nowego PO RiM środki będą mniejsze niż te, którymi Polska dysponowała w ramach PO RYBY. Jest to skutek zmiany w sposobie podziału środków, który będzie opierał się na wskaźnikach takich jak znaczenie sektora rybołówstwa w gospodarce danego kraju czy wskaźnik zatrudnienia w sektorze. Taki sposób podziału środków jest dla Polski niekorzystny i skutkować będzie zmniejszeniem dofinansowania dla Polski. W początkowej fazie dyskusji uczestnicy spotkania skierowali szereg pytań do Pana Posła oraz przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Poniżej przedstawiono pytania wraz z odpowiedziami: 1. Jak wygląda stan prac nad planem zarządzania populacją łososia? Poseł PE Jarosław Wałęsa poinformował uczestników, że obecnie proces ten nie znajduje się w agendzie prac Parlamentu Europejskiego. Dotychczas procedowano jeden projekt rozporządzenia, jednak proces ten zakończył się. Ewa Milewska poinformowała, że zgodnie z informacjami uzyskanymi od przedstawiciela Komisji Europejskiej plan znajduje się obecnie u ko-legislatorów i światło dzienne ujrzy najwcześniej w 2015 roku. 2. W kontekście konieczności działania zgodnie z podejściem ekosystemowym do zarządzania rybołówstwem zadano pytanie dlaczego nowy PO RiM skupia się tylko na rybach? W odpowiedzi przedstawiciel MRiRW zwrócił uwagę na komplementarność przyszłych funduszy unijnych. Działania PO RiM skupiać się będą na ograniczaniu negatywnego wpływu rybołówstwa na środowisko. Dopełnieniem tych działań będą działania z zakresu ochrony środowiska, które będą prowadzone w ramach funduszy regionalnych i celowych, w ramach których pula środków znacząco przewyższa te dostępne w PO RiM. Część uczestników stwierdziła, że PO RiM powinien skupić się na całościowej ochronie zasobów, gdyż są one kluczowym elementem determinującym przyszłość sektora. Jako przykład podano obecną sytuację dorsza którego cena, na skutek zmniejszenia wagi osobniczej, spadła o 30% do 5,5 PLN za kilogram.

5 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Poproszono o wyjaśnienie w zakresie planowanych działań związanych z selektywnością narzędzi połowowych część uczestników wyraziła zaniepokojenie użyciem sformułowania dostosowanie selektywności zamiast poprawa selektywności. W odpowiedzi przedstawiciel MRiRW stwierdził, że w ramach nowego PO RiM uwzględnione zostanie szersze podejście tj. dostosowanie selektywności, ponieważ nie we wszystkich wypadkach słusznym wydaje się poprawianie, a więc zwiększanie selektywności np. poprzez zwiększanie wielkości oczek w sieciach. Stanowisko to poparła cześć uczestników, stwierdzając, że użycie sformułowania dostosowanie wydaje się być logicznym biorąc pod uwagę nowe przepisy WPRyb związane z wprowadzeniem zakazu odrzutów. Wydaje się, że aby skutecznie wprowadzić te przepisy, w przypadkach gdy przeżywalność ryb wydostających się z sieci jest niska, należy rozważyć zmianę wielkości oczek. 4. W odniesieniu do finansowania wymiany silników zadano pytanie w zakresie sposobu określania długości jednostek czy długość jednostki będzie określana na podstawie długości między pionami czy całkowitej długości statku? W odpowiedzi stwierdzono, że w dotychczasowym PO RYBY, jak i w rozporządzeniach KE długość jednostki określana jest na podstawie długości całkowitej. Uczestnicy zgodzili się, że zastosowanie długości między pionami ograniczyłoby proceder zmiany długości jednostek poprzez dobudowywanie dodatkowych elementów pokładu. Długość między pionami jest stała i nie pozwala na zmianę długości jednostki. Przedstawiciel MRiRW stwierdził, że jest to kwestia techniczna wymagająca dalszej dyskusji i konsultacji z Komisją Europejską. 5. W odniesieniu do lokalnych grup rybackich zadano pytanie w zakresie % udziału kosztów kwalifikowanych związanych z działaniami LGR, kryteriów wybory strategii oraz obliczania wskaźnika rybackości. W odpowiedzi przedstawiciel MRiRW stwierdził, że na tym etapie nie wypracowano jeszcze klucza określającego współczynnik rybackości. W odniesieniu do kryteriów wyboru strategii stwierdził, że będą wspólne kryteria dla wszystkich strategii, natomiast w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych stwierdził, że 90% kosztów działalności LGR będzie kwalifikowana w ramach PO RiM. W dalszej części dyskusji skupiono się na czterech kluczowych elementach nowego PO RiM: 1. Wymiana silników i trwałe wycofanie jednostek (złomowanie): W odniesieniu do wymiany silników i złomowania jednostek zwrócono uwagę na szereg kluczowych kwestii. Po pierwsze, zdaniem części uczestników, redukcja mocy nowych, wymienionych ze wsparciem finansowym z PO RiM, silników powinna być określana na podstawie stosunku mocy do GT a nie jedynie na podstawie mocy silnika. Tylko takie podejście pozwala na miarodajne określenie zdolności połowowej danej jednostki.

6 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: W odniesieniu do złomowania jednostek zwrócono uwagę na konieczność wyciągnięcia wniosków z poprzedniego okresu programowania i dopiero na podstawie tych wniosków określić zasady złomowania w ramach nowego PO RiM. Zwrócono uwagę, że w poprzednim okresie programowania popełniono szereg błędów w zakresie złomowania, w wyniku czego zezłomowano statki z segmentów floty w których nie stwierdzono nadmiernego potencjału połowowego. Dodatkowo zwrócono uwagę, że w celu opracowania nowej strategii w zakresie wycofywania jednostek konieczne jest określenie zasad podziału kwot połowowych w perspektywie wieloletniej tak aby poszczególni amatorzy byli w stanie podjąć decyzje o kontynuowaniu lub zaprzestaniu działalności w oparciu o miarodajne wskaźniki ekonomiczne. W trakcie dyskusji zaprezentowano także pogląd mówiący o konieczności restrukturyzacji floty, w wyniku której liczba aktywnych jednostek zostanie ograniczona do 250 jednostek. Argumentem na poparcie tej tezy jest informacja, że wartość polskich połowów na Bałtyku wynosi obecnie około 250 mln złotych. Aby połowy były opłacalne dla armatora powinien on operować kwotami rzędu 1 mln złotych rocznie co oznacza, że liczba jednostek powinna zostać zredukowana do około 250. Działanie takie pozwoliłoby także na rezygnację z kosztownych dopłat dla rybaków za czasowe zawieszenie działalności połowowej. Przedstawiciel MRiRW stwierdził, że kwestia trwałego wycofywania jednostek z rybołówstwa będzie poddana dalszej dyskusji podczas spotkań grupy roboczej ds. nowego PO RiM, a pomoc finansowa, zgodnie z przepisami EFMR, będzie musiała być skierowana na konkretne segmenty floty w których stwierdzono nadmierną zdolność połowową. 2. Przetwórstwo ryb: W odniesieniu do sektora przetwórczego podkreślono, że w perspektywie finansowej przetwórcy wykorzystali dostępne w ramach PO RYBY środki w całości. Pozwoliło to na stworzenie i modernizację zakładów, które obecnie charakteryzują się najwyższymi standardami w Europie, a być może także na świecie. W związku z tym, zdaniem jednego z uczestników, w najbliższej perspektywie finansowej nie ma konieczności inwestowania w nowe zakłady przetwórcze a wsparcie kredytowe wydaje się być wystarczającym wsparciem dla tych już operujących. Zwrócono uwagę, że obecnie polskie przetwórnie generują rocznie 8 mld przychodu. Potencjał przetwórców jest większy działalność może zostać zintensyfikowana i generować nawet 12 mld złotych przychodu. Nawiązując do sytuacji sektora przetwórczego zwrócono uwagę na kwestię ceny ryb, która wydaje się obecnie być jednym z głównych problemów trapiących sektor i ograniczającym większe spożycie ryb w Polsce. W tym kontekście stwierdzono, że tak długo jak długo ryba będzie dwa razy droższa od kurczaka, tak długo gospodarstwa domowe bazować będą właśnie na tym źródle białka. W odniesieniu do ceny zwrócono także uwagę, że cena ryb oferowana rybakom przez przetwórców jest zbyt niska i nie pozwala im na prowadzenie ekonomicznie opłacalnej działalności. W tym kontekście zwrócono uwagę na jedno z rozwiązań, które dostępne jest

7 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: w ramach nowego EFMR, mianowicie możliwość sprzedaży ryb przez rybaków bezpośrednio z kutra. Biorąc pod uwagę ceny ryb w handlu detalicznym i porównując je z cenami oferowanymi rybakom przez przetwórców na rozwiązanie takie może zdecydować się wielu armatorów. W odniesieniu do przetwórstwa zwrócono także uwagę, że niewłaściwym podejściem w ramach PO RYBY było finansowanie rozwoju akwakultury gatunków obcych, nie mających istotnego znaczenia na rynku takich jak tilapia, baramundi czy próby rozmnażanie węgorza. Podkreślono także, że polskie przetwórstwo bazuje na produktach importowanych.. W tym kontekście podkreślono inicjatywę polskich rybaków, którzy przystąpili do procesu certyfikacji wschodniego stada dorsza bałtyckiego. Zwrócono także uwagę, że w celu utrzymania wysokich standardów w przetwórstwie konieczna jest ciągła współpraca z nauką w związku z tym niezwykle ważne jest aby środki finansowe na taką współpracę jak i na same badania były dostępne w ramach PO RiM. 3. Wysokość dofinansowania i procedura ubiegania się o środki z PO RiM: W zakresie wysokości dofinansowania i procedur ubiegania się o środki z nowego PO RiM część uczestników stwierdziła, że dobrym rozwiązaniem jest rezygnacja z 100% dofinansowania działań. Zdaniem uczestników podejście takie pozwoli na wyeliminowanie projektów, których jedynym celem było wykorzystanie środków publicznych. Odstępstwem od tego podejścia powinno być 100% finansowanie działalności jednostek naukowych, które nie posiadają środków własnych na pokrycie ewentualnego wkładu własnego. W kontekście wysokości dofinansowania zwrócono także uwagę na fakt, że 100% dofinansowanie projektów w ramach PO RYBY pozwoliło wielu podmiotom na realizację kluczowych inwestycji w zakresie magazynowania czy przetwórstwa ryb. Bez tych środków, zdaniem części uczestników sytuacja polskiego sektora rybołówstwa byłaby znacząco gorsza. Zwrócono także uwagę na propozycje przywrócenia Komitetu Sterującego, który mógłby bardziej precyzyjnie niż Komitet Monitorujący oceniać wartość merytoryczną dużych projektów. W tym kontekście zwrócono także uwagę na niespójność prowadzonych dotychczas w ramach PO RYBY działań z innymi działaniami. Jako przykład podano sprzeczne działania w zakresie udrażniania koryt rzek i budowania nowych obiektów piętrzących lub zapór na tych samych rzekach. Podczas dyskusji o sposobie wydatkowania środków zwrócono także uwagę na konieczność koordynacji działań Ministerstwa Środowiska i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zdaniem części uczestników jest to kluczowe w celu osiągnięcia celów określonych w dokumentach strategicznych takich jak np. Ramowa Dyrektywa Wodna. Zwrócono uwagę, że dotychczas nie podjęto odpowiednich kroków w zakresie wdrażania działań na rzecz osiągnięcia celów tej dyrektywy, a opracowania takie jak np. przygotowany przez Instytut Ochrony Środowiska raport na temat użytkowania zlewni i wykorzystania zasobów śródlądowych, nie są wykorzystywane do planowania tego typu działań.

8 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Odnosząc się do podziału środków zwrócono uwagę na brak ogólnej wizji polskiego sektora rybołówstwa na koniec Programu. Jeden z uczestników stwierdził, że dyskusja skupia się na poszczególnych elementach nowego funduszu, co jest oczywiście ważne, ale bez ogólnej wizji na temat struktury polskiego sektora rybołówstwa, w tym przede wszystkim strategii na rzecz ekonomizacji polskiego rybołówstwa, nie powinniśmy decydować o sposobie podziału środków. Nowy, i prawdopodobnie ostatni już program operacyjny skierowany do sektora rybołówstwa, powinien skupić się na działaniach które pozwolą na taką restrukturyzację floty i odbudowę zasobów, aby po 2020 roku rybacy mogli prowadzić ekonomicznie opłacalną działalność bez konieczności sięgania po środki publiczne. W tym kontekście zwrócono także uwagę na konieczność rozwiązania konfliktów pomiędzy poszczególnymi organizacjami producenckimi w celu zjednoczenia całego sektora w wysiłku na rzecz osiągnięcia tego celu. Jedną z propozycji zgłoszonych przez uczestników, która pozwoli opracować wspólną wizję jest zebranie oczekiwań poszczególnych grup interesariuszy (rybaków, naukowców, lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych) i wspólna dyskusja nad ich celowością. Pozwoli to na podjęcie decyzji w zakresie kierunków działań. 4. Rekompensaty za straty w połowach spowodowane przez gatunki chronione: W odniesieniu do potencjalnej możliwości finansowania rekompensat za straty w połowach spowodowane przez gatunki chronione część uczestników postulowała konieczność określenia właściwego stanu populacji tych gatunkach na poszczególnych obszarach występowania. W trakcie dyskusji poruszono również kwestię nowych przepisów w zakresie wprowadzenia zakazu odrzutów i nakazu wyładunku wszystkich łowionych ryb. Cześć uczestników stwierdziła, że obecne propozycje w tym zakresie idą w złym kierunku i świadczą o niechęci rozwiązania problemu przyłowu niewymiarowych ryb bezpośrednio na morzu. Zdaniem części uczestników obecne propozycje zapisów są próbą zalegalizowania wyładunku dotychczas niewymiarowych ryb. Jest to niezgodne z intencją Komisji Europejskiej, która proponując zapisy w zakresie zakazu odrzutów, chciała stworzyć zachęty dla rybaków aby unikali połowów ryb niewymiarowych na morzu. Ze stwierdzeniem tym nie zgodziła się część uczestników stwierdzając, że odrzuty będą odliczane od kwoty połowowej danej jednostki. Działanie to, z jednoczesnym zakazem czerpania istotnych korzyści finansowych z wyładowywanych odrzutów, ma sprawić, że rybacy będą prowadzić działalność w sposób ograniczający do minimum przyłów ryb nie będących celem połowu. Zwrócono także uwagę na propozycje obniżenia wymiaru ochronnego dorsza z 38 do 35 centymetrów. Zdaniem części uczestników, w tym części rybaków, spowoduje to dalszy spadek opłacalności połowów, gdyż zainteresowanie przetwórców małym dorszem jest znikome. Z. Karnicki zwrócił natomiast uwagę, że biorąc pod uwagę obecny rozkład wielkości

9 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: poszczególnych grup wiekowych dorsza, brak redukcji wymiaru ochronnego do 35 centymetrów może doprowadzić do sytuacji w której na ląd będą trafiać duże ilości ryby poniżej wymiaru ochronnego, których nie będzie można sprzedać. Zwrócił on także uwagę, że w przeszłości wymiary ochronne dorsza były jeszcze niższe pierwszy wymiar ochronny dla dorsza wynosił 30 cm. W kontekście obniżenia wymiaru ochronnego dorsza zwrócono także uwagę na kwestie modyfikacji narzędzi połowowych. Zwrócono uwagę, że elementu tego nie bierze się pod uwagę w dyskusji, pomimo, że będzie on generować znaczące koszty dla rybaków. W kontekście wprowadzenia zakazu odrzutów padło pytanie co powinno być celem nadrzędnym? Uczestnicy zgodzili się, że celem są działania pozwalające na unikanie podczas połowów łowienia ryb niewymiarowych. Zwrócono uwagę, że problem odrzutów to problem polityczny a jego genezą była sytuacja na Morzu Północnym czy też na Morzu Śródziemnym a nie na Bałtyku. Odgórny zakaz odrzutów jest przykładem braku podejścia regionalnego do zarządzania rybołówstwem. Zwrócono także uwagę na problemy związane z zagospodarowaniem wyładowywanych, niewymiarowych ryb. Część uczestników stwierdziła wręcz, że zakłady przetwórcze nie będą zainteresowane tymi rybami. Bez odpowiedzi pozostają także kwestie finansowe kto, komu i ile ma płacić za odrzuty? W odniesieniu do odrzutów poinformowano także, że przedstawiciel Komisji Europejskiej stwierdził, że celem prac nad nowymi przepisami w tym zakresie jest maksymalne uproszczenie zasad prowadzenia rybołówstwa. Zwrócono uwagę, że decyzje w zakresie wprowadzenia zakazu odrzutów zapadły w ramach zreformowanej WPRyb i nie ma od nich odwrotu. Ważne jest aby wypracować optymalne rozwiązania i pamiętać, że nie są one wykute w kamieniu ewentualne rewizje są konieczne i wskazane. Po zakończeniu dyskusji nad EFMR i PO RiM przedstawiono podsumowanie ankiet przeprowadzonych wśród członków statutowych oraz uczestników spotkań Okrągłego Stołu. Głównym celem ankiet było poznanie opinii uczestników spotkań co do zasadności kontynuowania działalności Okrągłego Stołu jak również charakteru tej działalności. W ramach badania przeprowadzono dwie ankiety jedną wśród członków statutowych (19 ankietowanych, 17 odpowiedzi), drugą wśród wszystkich uczestników spotkań (odpowiedzi udzieliło 25% ankietowanych). Głównym rezultatem ankiety jest stwierdzenie, że 57% ankietowanych uważa, że zawieszenie obrad Okrągłego Stołu wpłynie istotnie na poziom dyskusji w zakresie zarządzania rybołówstwem. Większość członków statutowych oraz uczestników spotkań wyraziło także potrzebę kontynuowania spotkań Okrągłego Stołu w obecnej formie (bez zajmowania oficjalnych stanowisk). Zgodzono się także, że w celu dostosowania statutu do obecnej formuły spotkań Okrągłego Stołu zostanie on zmodyfikowany. Szczegółowe wyniki ankiet znajdują się w prezentacji stanowiącej załącznik nr 3 do sprawozdania.

10 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Na zakończenie spotkania zebrano propozycję tematów kolejnych spotkań, które zorganizowane zostanie prawdopodobnie na przełomie maja/czerwca: 1. Certyfikacja polskiego rybołówstwa dorszowego; 2. Rybołówstwo przybrzeżne w kontekście zreformowanej WPRyb i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego; 3. Akwakultura (w powiązaniu z rybołówstwem przybrzeżnym). Opracował: Piotr Prędki, WWF Polska Zaakceptowane przez uczestników spotkania oraz Komitet Sterujący

11 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Załączniki: Załącznik nr 1 wystąpienie Posła Parlamentu Europejskiego Jarosława Wałęsy Informacje na temat bieżących działań Parlamentu Europejskiego w zakresie rybołówstwa, w szczególności dotyczących Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego. Szanowni Państwo dziękuję za zaproszenie. Bardzo się cieszę, że mogę ponownie się z Państwem spotkać i omówić jak z punktu widzenia Parlamentu Europejskiego wyglądał ostatni etap prac nad reformą Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej. Na ostatniej prostej został nam już tylko Europejski Fundusz Morski i Rybacki. Jego kształt ostatecznie uzgodniono pod koniec stycznia tego roku. Niestety z opóźnieniem, bo jak Państwo pamiętają reforma, wraz ze wszystkimi jej elementami, miała wejść w życie, 1 stycznia Litewska prezydencja Rady UE nie zdołała zakończyć trilogów nad Funduszem w grudniu. Ostatnia runda negocjacji w 2013 roku zakończyła się fiaskiem. Parlament Europejski nie chciał się zgodzić na zdecydowane stanowisko w niektórych sprawach Rady i Komisji Europejskiej. W związku z tym początek roku był nerwowy. Wejście w życie Funduszu było już bardzo opóźnione, nie mniej jednak negocjujące strony nadal nie wydawały się skłonne do wzajemnych ustępstw, niezbędnych dla osiągnięcia porozumienia Przełom nadszedł 28 stycznia, kiedy to podczas trilogu ostatniej szansy udało się osiągnąć porozumienie w najbardziej spornych sprawach, czyli sposobie alokacji budżetu funduszu na poszczególne cele oraz warunkach wsparcia dla wymiany silników. Podczas ostatniego trialogu 1 lutego dogadano się ostatecznie we wszystkich pozostałych do rozstrzygnięcia sprawach. Niestety to opóźnienie będzie miało wpływ na terminy u nas w kraju, ale o tym opowiadać nam będzie Pan Marcin Bożyk z Departamentu Rybołówstwa. Ja chciałbym się skupić na tym co ustalono w Brukseli czyli na budżecie ogólnym Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego Budżet ogólny będzie wynosił 6,4 miliarda EURO. W tym: 4,34 miliarda EURO będzie przeznaczone na inwestycje w sektorze (zrównoważony rozwój rybołówstwa, akwakultury i obszarów rybackich) 580 milionów EURO na środki kontroli i egzekwowania 520 milionów EURO na środki związane z gromadzeniem danych 45 milionów na dopłaty do przechowywania 192 milionów EURO będzie przeznaczonych dla regionów peryferyjnych (wyrównanie kosztów dla podmiotów z regionów najbardziej oddalonych) 718 milionów dla zintegrowanej polityki morskiej (w tym 71 milionów w ramach zarządzania dzielonego). Teraz chciałbym pokrótce omówić, na co będzie można wydawać te pieniądze: Po pierwsze będą pieniądze na wymianę narzędzi połowowych, w tym promocję zwiększania selektywności sieci i innych sposobów redukcji oddziaływania rybołówstwa na środowisko morskie. Nowe narzędzie będzie oczywiście musiało być bardziej selektywne.

12 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Będą pieniądze na podnoszenie dochodowości połowów, czyli na inwestycje na pokładzie mające wpływ na zarządzanie połowami i poprawę ich jakości. Kolejna kwestia to dostosowanie infrastruktury portowej do obowiązku wyładunku. Są pieniądze na inwestycje w istniejących portach, tak, aby ułatwić realizację obowiązku wyładunku wynikającego z reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Muszę również wspomnieć o pomocy finansowej na rozpoczęcie pracy w zawodzie rybaka, czyli na zakup statków rybackich. Aplikować będą mogli rybacy poniżej 40 roku życia, którzy nabywają po raz pierwszy kuter. Pomoc ma dotyczyć zakupu kutrów o długości poniżej 24 metrów, w tym z narzędziami ciągnionymi Maksymalne dofinansowanie na poziomie EUR oraz 25% kosztów nabycia statku Jeżeli chodzi o dywersyfikację zatrudnienia w rybołówstwie to będą pieniądze zarówno przy pozostaniu w sektorze rybackim jak i całkowitym wyjściu poza sektor. Dofinansowanie będzie dotyczyło również rozwoju działań komplementarnych do głównych sektorów rybołówstwa (np. turystyka, w tym wędkarska) Maksymalne dofinansowanie na poziomie EUR i 50% kosztów inwestycji Kolejny element to innowacje. Będą pieniądze na projektowanie bardziej nowoczesnych i przyjaznych dla środowiska kutrów (Uwaga: to jest tylko projektowanie a nie budowa). Działania będą musiały być realizowane przy współpracy z instytucjami naukowymi lub administracją a ich wyniki będą musiały być publikowane Następnie chciałbym wspomnieć, że finansowanie ma dotyczyć inwestycji również w zakresie przetwórstwa i obrotu. Konkretnie chodzi o wsparcie planów produkcyjnych i marketingowych realizowanych przez Organizacje Producentów. Do tego również finansowanie inwestycji w sektorze przetwórstwa (w formie dotacji dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz kredytów dla innych przedsiębiorstw) oraz inwestycje w zakresie marketingu (promocja produktów, etykiet identyfikacyjnych). Kolejny element to dopłaty do przechowywania, będą one obowiązywały tylko do 2019 roku i mogą wynosić maksymalnie 2% wartości produkcji na rynku. Teraz przejdę do najbardziej kontrowersyjnych kwestii, czyli modernizacji, wymiana silników oraz złomowania. Po pierwsze wymiana silników będzie stosowana do kutrów o długości poniżej 24 m, w tym tych, które stosują narzędzia ciągnione. Dotyczyć ma tylko tych segmentów floty, w których potwierdzono brak nadmiernej zdolności połowowej. Dofinansowanie będzie można uzyskać pod warunkiem zmniejszenia mocy silnika: - redukcja 20 % dla statków o długości 12-18m - 30 % dla statków o długości 18-24m - w przypadku kutrów krótszych niż 12m nie trzeba zmniejszać mocy silnika. Państwa członkowskie muszą zarezerwować 60% wsparcia dla małej floty przybrzeżnej. Kolejny element to trwałe zaprzestanie działalności połowowej. Rybacy będą mieli do wyboru dwie opcje: Opcja 1 : złomowanie (finansowanie będzie obowiązywało tylko do 31 grudnia 2017, może dotyczyć tego segmentu floty, w którym potwierdzono nadmierną zdolność połowową oraz złomować będzie można tylko jednostki aktywne przez minimum 90 dni w roku ); Opcja 2 : zmiana przeznaczenia statku na działania inne niż rybołówstwo.

13 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Finansowanie modernizacji będzie możliwe w celu poprawy jakości produktów, bezpieczeństwa na morzu oraz zagospodarowania niechcianych połowów na pokładzie w kontekście zakazu odrzutów. Znalazły się również pieniądze na tymczasowe zaprzestanie działalności połowowej. Można się będzie o nie ubiegać w przypadku: - działań na rzecz ochrony zasobów (w tym tymczasowych przerw); - odnawiania umów w sprawie połowów. Będą mogły trwać maksymalnie 6 miesięcy dla danego statku w ciągu całego okresu programowania Wzięto również pod uwagę poprawę efektywności energetycznej. Będą pieniądze na inwestycje na pokładzie i w badania mające na celu poprawę efektywności energetycznej statku i zmniejszenie emisji CO2. Nie mogę zapomnieć o ochronie środowiska morskiego. Będą pieniądze za udział rybaków w działaniach na rzecz ochrony środowiska morskiego w tym również, z czego osobiście bardzo się cieszę, bo w Parlamencie Europejskim promowałem te działania, oczyszczanie przez rybaków morza z, miedzy innymi, sieci widm. Dodatkowo finansowane będą inwestycje wdrażające zakaz odrzutów. Chciałbym również wspomnieć o kontrowersyjnym temacie, jakim jest tak zwane współistnienie z drapieżnikami (kormorany, foki). Będą finansowane inwestycje w sprzęt chroniący narzędzia połowowe. Stworzono mechanizm odszkodowań za szkody wyrządzone przez dzikie szkodniki/drapieżniki jak również wsparcie działań zmniejszających szkody wyrządzane przez drapieżniki. Finansowane będą partnerstwa między naukowcami i rybakami w celu transferu wiedzy dla rybaków. Chodzi tu konkretnie o wsparcie dla tworzenia platform współpracy, projektów pilotażowych, zbierania danych, rozpowszechniania wiedzy i wyników badań. Kolejny element to chów i hodowla ryb oraz akwakultura. Bedzie wsparcie dla tworzenia firm, innowacji, na szkolenia, na rozwój infrastruktury. Dodatkowo na identyfikację obszarów nadających się do rozwoju akwakultury oraz środki ochrony zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt. Możliwe będzie także dofinansowanie ubezpieczeń w celu zrekompensowania strat spowodowanych klęskami żywiołowymi lub anomaliami pogodowymi (gdy straty przekraczają 30% rocznego obrotu) jak również podniesienie dochodowości ekstensywnej akwakultury i najlepszych praktyk ochrony środowiska oraz wsparcie dla zmiany na tzw. ekologiczną akwakulturę oraz na poprawę dobrostanu ryb. Na koniec chciałbym wymienić jeszcze 3 elementy, które będą mogły być finansowane, czyli: - Szkolenia zawodowe dla rybaków; -Inwestycje na rzecz poprawy zdrowia, higieny i bezpieczeństwa na pokładzie; -Dofinansowanie ubezpieczeń w celu zrekompensowania strat spowodowanych klęskami żywiołowymi, katastrofami ekologicznych lub anomaliami pogodowych, w tym wypadku straty muszą przekroczyć 30% rocznego obrotu. Tak ogólnie można opisać nowy Fundusz. O tym jak konkretnie będzie wyglądało to w przypadku Polski opowie nam Pan Bożyk z Ministerstwa. Ja ze swojej strony mogę jeszcze dodać, że formalnie

14 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Fundusz zostanie zatwierdzony na ostatnim posiedzeniu plenarnym obecnego Parlamentu Europejskiego w kwietniu. Wtedy odbędzie się głosowanie w tej sprawie. Szanowni Państwo, korzystając z okazji chciałbym Państwu podziękować za 5 lat owocnej współpracy. Kadencja Parlamentu zbliża się do końca. W maju odbędą się wybory, w których zamierzam kandydować. Jeżeli się dostanę to chciałbym kontynuować prace w Komisji rybołówstwa, bo uważam, że Pomorze i środowisko rybackie zasługują na to żeby być godnie reprezentowane w Parlamencie Europejskim. Poza tym jest jeszcze trochę do zrobienia. Przede wszystkim chciałbym skupić się na pracy nad "Wielogatunkowym planem zarządzania zasobami w Morzu Bałtyckim". Ciągłe interakcje pomiędzy populacjami dorsza, śledzia i szprota sprawiły, że Komisja Europejska zaczęła opracowywać pierwszy wielogatunkowy plan, który ma pozwolić zachować równowagę pomiędzy potrzebami tych trzech gatunków ryb oraz człowieka. Chciałbym dopilnować, by kształt tego rozporządzenia był możliwie najbardziej korzystny dla polskich rybaków. Dziękuję!

15 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Załącznik nr 2 prezentacja Marcina Bożyk, przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: EFMR i konsultacje społeczne Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze.

16 EFMR i konsultacje społeczne Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze Gdynia 24 marca 2014 r.

17 KONTEKST I POWIĄZANIA EFMR Rozporządzenie o wspólnych przepisach (1303/2013) Podstawy wsparcia rozwoju obszarów rybackich, programowania, zarządzania, wdrażania, kontroli, audytu, spraw finansowych System kontrolny WPRyb. Warunki ex-ante Inwestycje kontrolne Rozporządzenie podstawowe WPRyb. EFMR Zintegrowana polityka morska Finansowanie z programów operacyjnych i bezpośrednio przez KE Zasady ogólne Warunki ex-ante Rozporządzenie o rynku rybnym Funkcjonowanie organizacji producentów Zbiór danych rybackich Finansowanie Zarządzanie bezpośrednie Działania prowadzone przez KE, m. in. finansowanie ACs, studia, składki do organizacji międzynarodowych

18 Przygotowanie PO RYBY W celu wsparcia resortu w zakresie przygotowania PO RYBY MRiRW powołano Grupę roboczą ds. opracowania Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze na lata , w skład której wchodzą przedstawiciele strony rządowej, samorządowej, organizacji pozarządowych, środowiska rybackiego oraz partnerów społecznych i gospodarczych. 3

19 Konsultacje społeczne: 11 września 14 października 2013r., Informację zamieszczono na stronie internetowej MRiRW oraz wysłano pocztą, Uwagi nadesłały m. in.: organizacje producentów, stowarzyszenia i zrzeszenia rybaków, uczelnie wyższe, urzędy marszałkowskie, LGR oraz wiele innych (42 podmioty), napłynęło ok. 450 uwag (merytorycznych i redakcyjnych): dotyczyło opisów działań w ramach priorytetów PO, - pozostałe dotyczyły m.in. analizy SWOT, opisu sektora rybackiego, CLLD, rozwiązań w zakresie wdrażania programu, zbierania danych, kontroli i egzekwowania oraz ochrony środowiska 4

20 Nowy schemat (priorytety) projektu PO RYBY : P1 Zrównoważone, konkurencyjne i innowacyjne rybołówstwo; P2 - Zrównoważona, konkurencyjna i innowacyjna akwakultura; P3 Wdrażanie Wspólnej Polityki Rybołówstwa; P4 Wsparcie na rzecz zintegrowanego rozwoju lokalnego; P5 Wprowadzanie do obrotu i przetwarzanie; P6 Zintegrowana Polityka Morska; P7 Pomoc Techniczna. 5

21 Analiza SWOT w podziale na rozdziały EFMR Zrównoważony rozwój rybołówstwa Słabe strony: Dodanie Znaczne pokrywanie się obszarów kluczowych dla rybactwa i obszarów chronionych (uwzględniona), Negatywny wpływ gatunków konfliktowych na rybactwo - uwzględnić fokę szarą Zrównoważony rozwój akwakultury Słabe Strony: Uzupełnić: "skomplikowane procedury oraz przepisy unijne i krajowe wpływające na rozwój rybactwa o "w szczególności w obszarze ochrony środowiska", Zagrożenia: Uzupełnić: "nieosiągnięcie celów WPRyb i powiązanej z nią polityki środowiskowej o "w szczególności niewłaściwe i szkodliwe wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej", Dodać: "Zaprzestanie gospodarki rybackiej" 6

22 Analiza SWOT w podziale na rozdziały EFMR Środki dotyczące wprowadzenia do obrotu i przetwarzania Mocne strony: Dodać: "Doświadczenie organizacji rybackich w prowadzeniu profesjonalnych skutecznych kampanii promocyjnych" Szanse: Dodać: "Profesjonalne kampanie promocyjne ukierunkowanie na rozwój rynku krajowego (unijnego) na ryby i produkty z krajowej (unijnej) produkcji" Identyfikacja Potrzeb: Dodać: "Szeroka, konsekwentna, systemowa promocja ryb ukierunkowana na rozwój rynku krajowego na ryby pochodzące z połowów i akwakultury krajowej" 7

23 Priorytety Programu Operacyjnego rozszerzenie wsparcia w ramach danego działania przez dodanie nowego rodzaju operacji (w tym również w zakresie nieprzewidzianym w EFMR), doszczegółowienie/doprecyzowanie opisu działań i terminologii będzie brane pod uwagę przy dalszych pracach nad PO lub odpowiednio w przepisach krajowych. Nie ma natomiast potrzeby zwiększania, i tak już dużej, liczby działań w poszczególnych priorytetach, określenie kosztów kwalifikowalnych w PO (uregulowane to zostanie w rozporządzeniach wykonawczych), postulat włączenia rybołówstwa śródlądowego do niektórych działań przewidzianych dla rybołówstwa morskiego; odpowiednie operacje dla rybołówstwa śródlądowego zostały ujęte zbiorczo w jednym działaniu, rozszerzenie katalogu beneficjentów (w tym również o podmioty niewymienione w EFMR); szczegółowy katalog określony zostanie w aktach prawnych krajowych, określenie katalogu beneficjentów, którzy będą mieć pierwszeństwo w ubieganiu się o pomoc w ramach poszczególnych działań (tj. uznanym organizacjom producenckim), 8

24 Priorytety Programu Operacyjnego zamieszczenie w PO zapisów, które będą dokładnym powtórzeniem przepisów z EFMR, wprowadzenie trybu konkursowego wyboru projektów, inwestycje w alternatywne źródła energii (finansowane będą z EFRR w ramach RPO), cześć uwag dotycząca zakresu operacji została zgłoszona do niewłaściwego działania, nie przewiduje się wspierania ochrony innych obszarów ani innych zwierząt - ochrona środowiska obejmować będzie neutralizację wpływu działalności rybackiej na wody morskie i śródlądowe oraz ochronę ryb, co do zasady nie przewiduje się dofinansowania z PO w wysokości 100% kosztów kwalifikowalnych możliwe wyjątki. 9

25 Trwałe zaprzestanie działalności połowowej Złomowanie pod warunkiem: analizy zdolności połowowej floty (zgodne z EFMR), określenia segmentów, w których występuje nadmierna zdolność (zgodne z EFMR) że jednostki mają największe negatywne oddziaływanie na środowisko (zgodne z EFMR) wycofania licencji połowowej (zgodne z EFMR) wycofania narzędzi połowowych (do rozważenia). Zdaniem Dep.Ryb. Polska nie powinna z tego działania korzystać. Wspieranie tego działania doprowadzić może do dalszej, bezpowrotnej utraty GT i kw polskiej floty (postulaty środowiska rybackiego, przedstawione m. in. przez Sztab Kryzysowy, wskazują jednoznacznie na konieczność kontynuacji tego działania w latach ) 10

26 Zmniejszanie oddziaływania rybołówstwa na środowisko morskie Inwestycje w sprzęt: dostosowujące selektywność narzędzi połowowych, a nie poprawiające selektywność narzędzi połowowych (uwzględniona), ograniczający przyłowy ptaków i ssaków morskich (EFMR nie wprowadza ograniczeń) rekompensaty dla rybaków, których połowy zostaną ograniczone w wyniku realizacji zadań ochronnych zapisanych w planach ochrony morskich obszarów Natura 2000 (w tym morskich wód wewnętrznych) (nie wynika z EFMR), czasowe zawieszenie działalności połowowej (EFMR przewiduje takie działanie) 11

27 Inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach służące zmniejszeniu oddziaływania rybołówstwa na środowisko budowa nowych miejsc wyładunku i przystani, z pominięciem budowy nowych portów (EFMR nie przewiduje budowy), finansowanie inwestycji w obiekty zbiórki odpadów oraz zakupu urządzeń stanowiących wyposażenie tych obiektów (EFMR przewiduje takie inwestycje) Włączenie projektów usprawniających kontrolę wyładunków gatunków poławianych przemysłowo (rozważenie uwagi po przyjęciu ostatecznej wersji EFMR), Wyodrębnienie puli środków na rozwój przystani rybackich (rozważymy opracowanie listy zamkniętej inwestycji) Łagodzenie zmiany klimatu rozszerzenie wsparcia w zakresie efektywności energetycznej statków nie tylko wymiana silników (zgodne z EFMR), uzupełnienie przedziału długości statków pod względem zastosowania narzędzi ciągnionych - powyżej 12 m i nie więcej niż 24 m (EFMR w ostatniej wersji wprowadził taką możliwość). 12

28 Inwestycje w zakresie rybołówstwa śródlądowego służące ochronie środowiska działania służące ochronie i poprawie środowiska naturalnego na obszarach prawnie chronionych, w tym objętych siecią NATURA 2000 w przypadkach, gdy wiąże się to z działalnością połowową (zgodne z EFMR, przy czym wsparcie obejmuje tylko środowisko wodne), zarybianie, budowa wylęgarni w celu produkcji materiału zarybieniowego (zarybianie w ramach EFMR jest co do zasady niekwalifikowalne), budowa przepławek przy budowanych lub istniejących elektrowniach (wsparcie w EFMR tylko dla uprawnionych do rybactwa albo jedynych użytkowników wód), nowe działanie Ochrona środowiska wód śródlądowych (opis nowego działania pokrywa się z zakresem innych środków dawne ) 13

29 Projekty innowacyjne w zakresie rybołówstwa morskiego i śródlądowego Brak odniesienia do aspektów środowiskowych (projekty środowiskowe przewidziane są w innym działaniu) projekty przeprowadzane we współpracy ze środowiskiem naukowym (EFMR to przewiduje i uwaga zostanie uwzględniona) 14

30 Zdrowie i bezpieczeństwo na statkach rybackich wymienić inwestycje wykraczające poza wymogi unijne (dot. inwestycji w sprzęt i w indywidualne wyposażenie ochronne - katalog operacji w EFMR jest zamknięty i nie ma potrzeby podawania w PO przykładów operacji niekwalifikowalnych) Dodanie nowych operacji: Budowa nowych łodzi w miejsce wysłużonych jednostek w ramach posiadanego GT i kw (postulat politycznie niemożliwy do spełnienia na szczeblu UE), zakup nowej jednostki w miejsce starej w ramach posiadanego GT i kw (zakup przewidziany jest jedynie w działaniu Rozpoczęcie działalności przez młodych rybaków) 15

31 Rozpoczęcie działalności przez młodych rybaków 50 tys. euro to kwota dofinansowania zakupu jednego statku (to nie jest kwota przyznawana na jednego rybaka) UWAGA: obecnie 75 tys. euro, dopuszczenie do połowów nowych jednostek (sprzeciw niektórych organizacji dla finansowania tego typu działań w ramach EFMR, ale taki jest cel wsparcia), 16

32 Rybołówstwo śródlądowe w zakresie modernizacji łodzi i gospodarstw śródlądowych w polskich warunkach inwestycje będą dotyczyć łodzi, a nie statków; inwestycje będą odpowiadać tym, które są prowadzone w rybołówstwie morskim; koszty kwalifikowalne - zostaną określone w rozporządzeniach wykonawczych; Jakość produktów i wartość dodana Inwestycje w chłodnie, pod warunkiem, że nie naruszają zasad określonych w EFMR Innowacyjne inwestycje (w sprzęt i wyposażenie) poprawiające jakość produktów rybołówstwa (EFMR tego nie wyklucza) 17

33 Środki dotyczące wprowadzania do obrotu i przetwarzania Plan produkcji i wprowadzania do obrotu gospodarstwa rybackie beneficjentem - katalog beneficjentów został ograniczony w EFMR do grup producenckich, organizacji i stowarzyszeń (nieuwzględniona), bezpośrednie wprowadzanie do obrotu produktów rybołówstwa przez członków organizacji producentów (EFMR przewiduje taką możliwość w innym działaniu) Dopłaty do przechowywania Wiele uwag sprzecznych z EFMR ustalenie kosztów technicznych działań wymaganych do stabilizacji i przechowywania (uwaga nieuwzględniona w PO - rodzaj utrwalenia jest określony w art. 30 lit. d rozporządzenia rynkowego, a zasady wyliczania pomocy w EFMR) 18

34 Środki dotyczące wprowadzania do obrotu Sprzeciw wobec wprowadzania odrzutów do obrotu kwestia zostanie rozstrzygnięta na etapie tworzenia rozporządzeń wykonawczych, Certyfikacja nie tylko w ramach systemu MSC (PO nie wprowadza takich ograniczeń), Identyfikacja asortymentu ryb sprzedawanych w porcie (do uwzględnienia ale tylko w zakresie wymienionym w art. 58 rozporządzenia 1224/2009), wprowadzanie do obrotu produktów rybołówstwa bezpośrednio przez rybaków bez ograniczania do łodziowego rybołówstwa przybrzeżnego (uwzględniona w innym działaniu), Poprawa warunków wprowadzania do obrotu produktów uzyskanych w systemie ekstensywnym w stawach typu karpiowego (uwzględniona), prowadzenie kampanii promujących produkty rybołówstwa i akwakultury przez ogólnopolskie rybackie organizacje samorządowe, które mają doświadczenie w prowadzeniu stosownych kampanii regionalnych, krajowych, transnarodowych lub w oparciu o pozytywną opinię tych organizacji (uwzględniona). 19

35 Wsparcie dla wdrażania środków ochrony w ramach WPRyb Uwzględniono następujące uwagi: w tytule nawiązać do obszarów chronionych Natura 2000, tworzenie morskich obszarów chronionych, czasowo lub całkowicie wyłączonych z rybołówstwa, organizacje pozarządowe beneficjentem, finansowanie reorganizacji Państwowej Straży Rybackiej (w ramach kotnroli i egzekwowania), sfinansowanie nowych procedur kontrolnych i sprawozdawczych. 20

36 Akwakultura świadcząca usługi w zakresie ochrony środowiska W tym działaniu operacje mają charakter nieinwestycyjny przewiduje się wsparcie w formie rekompensat związanych ze spełnianiem określonych wymogów dla środowiska naturalnego. Wsparcie na inwestycje minimalizujące ryzyko przedostania się gatunków obcych do środowiska (do rozważenia po przyjęciu ostatecznej wersji EFMR, w ramach działania). Projekty innowacyjne w akwakulturze ograniczenie ucieczek gatunków obcych do środowiska naturalnego (EFMR przewiduje takie wsparcie w art. 46 tj. działaniu 2.2.2), eliminacja gatunków obcych, które już funkcjonują w ekosystemie jak np.: rak pręgowany, krab wełnistoręki (postulat niezgodny z EFMR). 21

37 Projekty inwestycyjne w akwakulturze budowa stawów, możliwa do wsparcia do rozważenia na etapie tworzenia rozporządzeń wykonawczych, odbudowa i modernizacja budowli na rzekach piętrzących wodę dla stawów (zgodne z EFMR) Usługi z zakresu zarządzania i doradztwa dla gospodarstw akwakultury Zapobieganie sztucznemu doradztwu - powiązanie świadczonej usługi z określeniem jej efektów (do uwzględnienia w krajowych aktach prawnych lub innych dokumentach wdrożeniowych). 22

38 Uwzględniono następujące uwagi: Kontrola i egzekwowanie kontrola i monitoring na łowiskach m.in. w zakresie stosowanych technik połowu, zwiększenie środków na kontrolę (np. nakładu połowowego, oznaczeń narzędzi połowowych), budowa statków patrolowych, w tym patrolowo-badawczych, uczelnie wyższe, kształcące w zakresie rybołówstwa morskiego beneficjentem. 23

39 Zbieranie danych finansowanie systemu umożliwiającego publiczny dostęp do zbieranych danych (ograniczony dostęp ze wzgl. na ochronę danych osobowych), poszerzenie programu o zbiór danych wędkarskich, z rejestrów połowów i z monitoringu ciągów migracyjnych (dot. akwakultury do rozważenia), kto i jak często będzie zobowiązany do składania danych (przepisy dotyczące statystyki GUS) Opis sposobu osiągnięcia prawidłowego zarządzania finansowego i administracyjnego w zakresie gromadzenia danych Oprócz MIR-u, bneficjentami działania uczelnie wyższe, kształcące w zakresie rybołówstwa morskiego (uczelnie mogą być podwykonawcami krajowego programu zbierania danych), pozyskiwanie danych rybackich dotyczących przyłowów ptaków i ssaków 24

40 PRIORYTET 4 RLKS: Zatrudnienie i spójność terytorialna na obszarach rybackich - Priorytet realizowany za pomocą instrumentu "Rozwój lokalny kierowany przez społeczność" (RLKS), - działania wdrażane będą za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania (LGD), - Zakres wsparcia obejmuje następujące środki: 4.1. Wsparcie na rzecz zintegrowanego rozwoju lokalnego 4.2.Realizacja lokalnych strategii rozwoju 25

41 Środek 4.2. Realizacja lokalnych strategii rozwoju Propozycja wprowadzenia nowych działań (powtórzeń z obecnej osi 4) m. in. W zakresie dziedzictwa kulturowego oraz wspieranie i wykorzystywanie atutów środowiska naturalnego na obszarach rybackich, Zważywszy na bardzo sektorowy charakter EFMR oraz nieznaczną wysokość środków przeznaczonych na jego realizację, w porównaniu do innych funduszy UE proponuje się, aby takie działania realizowane były z EFRR lub EFRROW, Nie uwzględniono możliwości skorzystania ze środków EFMR przez podmioty publiczne, co zmusza do wielofunduszowości - w ramach RLKS - tak, ale głównie z innych funduszy. 26

42 Komentarze do uwag - RLKS Zakres działań wdrażanych za pomocą RLKS w ramach EFMR będzie więc obejmował operacje związane z funkcjonowaniem LGD i służące rozwojowi sektora rybackiego." Wyjaśnienie skrótu RLKS. (Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność). Uszczegółowić opisy uwaga zostanie uwzględniona po wypracowaniu rozwiązań międzyresortowych (linie demarkacyjne DROW, MIR) Powierzenie społecznościom rybackim ważniejszej roli w rozwoju lokalnym i zarządzaniu lokalnymi zasobami rybołówstwa lub akwakultury i działalnością morską lub śródlądową nomenklatura zostanie dostosowana do opublikowaniu rozporządzenia o EFMR Przeniesienie działania Promowanie kapitału ludzkiego i dialogu społecznego do zakresu z do czyli Powierzenie społecznościom rybackim ważniejszej roli w rozwoju lokalnym. 27

43 Komentarze do uwag - RLKS Zachowanie możliwości realizacji strategii monofunduszowych na obszarach silnie zależnych od rybactwa (nadmorskich) postulat ujęty w opracowaniach MIR. Określenie minimalnego wskaźnika "rybackości" do uwzględnienia w przepisach krajowych. Uporządkować kompetencje IZ, LGD do uwzględnienia w trakcie tworzenia aktów wykonawczych do RLKS. Uzupełnić zapisy o obowiązkową formę prawną LGD (stowarzyszenie) uwzględnione w projekcie ustawy o PROW i RLKS. Obszary te powinny być spójne geograficznie oraz powinny charakteryzować się dużym wpływem sektora rybołówstwa na lokalną gospodarkę. Obszar zależny od rybactwa objęty LSR musi obejmować więcej niż jedną gminę oraz być zamieszkiwany przez co najmniej mieszkańców i nie więcej niż mieszkańców uwzględnione, zapisy znajdują się w umowie partnerstwa. Zagwarantowanie odpowiednimi przepisami zgodności i spójności lokalnych strategii z programem operacyjnym uwzględnione, w trakcie wspólnego konkursu na wybór LGD. 28

44 Komentarze do uwag - RLKS Kwota zaliczki na poziomie 100 %, a przynajmniej na poziomie 75-80% - 50% zaliczka na funkcjonowanie LGD wynika wprost z projektu EFMR. Określenie katalogu beneficjentów poszczególnych działań oraz poszczególnych instytucji pośredniczących wraz z zakresami ich obowiązków, - Tak na poziomie krajowych aktów prawnych. Nazwa LGD zastąpić zapisem LGD/LGR. - RLKS to podejście wielofunduszowe, nomenklatura zgodna z rozporządzeniem ogólnym. Zachować dotychczasowe kryteria wyboru LGR z dodatkową punktacją już działających grup wspólny konkurs, wspólne nowe kryteria wyboru LGD. Określić sposób wyboru oraz zasady finansowania przyszłych lokalnych grup - Tak we współpracy z MIR i DROW. 29

45 Zintegrowana Polityka Morska Brak działań w zakresie łagodzenia skutków działalności rybackiej na środowisko Te działania są realizowane w ramach innych priorytetów. Należy rozważyć możliwość realizacji/opracowania w priorytecie planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich, co przyczyni się do ochrony i zrównoważonego wykorzystania zasobów morza możliwe jako jedna z operacji, a nie zakres PO. Rozszerzenie działań o aspekty rybołówstwa morskiego i podmiotów rybackich, w tym uczelni o takim profilu. ZPM ma charakter ogólny, a nie ukierunkowany na sektor rybacki. ZPM obejmuje w szczególności następujące przekrojowe obszary polityki: niebieski wzrost, dane i wiedza o morzu, morskie planowanie przestrzenne, zintegrowany nadzór morski, strategie na rzecz basenów morskich. 30

46 Dziękuję za uwagę

47 WWF Polska ul. Wiśniowa Warszawa Polska Tel: Fax: Załącznik nr 3 prezentacja Piotra Prędkiego, WWF Polska: Wyniki ankiet, Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa.

48 WWF/ A Kassolik Wyniki ankiet Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa Piotr Prędki 1 1

49 Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa W odniesieniu do dyskusji dotyczącej przyszłości Okrągłego Stołu przeprowadzono dwie ankiety: 1. Ankietę wśród członków statutowych Okrągłego Stołu; 2. Ankietę wśród wszystkich uczestników spotkań Okrągłego Stołu. XXX 2 2

50 Wyniki ankiety członkowie statutowi Czy Okrągły Stół powinien być organizowany w obecnej formie bez zajmowania oficjalnych stanowisk? TAK; 76% NIE; 24% Czy zgadzacie się Państwo na zmianę statutu? TAK; 88% NIE; 12% Czy będziecie Państwo brać udział w pracach nad modyfikacją statutu? TAK; 82% NIE; 18% XXX 3 3

51 Wyniki ankiety członkowie statutowi Jaką formę powinny przyjąć spotkania (pytanie otwarte): Podejmowanie oficjalnych stanowisko i/lub rekomendacji tak jak jest to opisane w Statucie. Moderator powinien być osobą niezależną. Okrągły Stół powinien zmienić nazwę i być kontynuowany jako inicjatywa wyłącznie o charakterze spotkań informacyjnych. Spotkania powinny być organizowane w obecnej formie ale z działaniami na rzecz równego udziału wszystkich zainteresowanych stron (ograniczenie dominacji sektora rybackiego). Skład powinien być ograniczony a w spotkaniach powinni brać udział przedstawiciele organizacji z prawem głosu. XXX 4 4

52 Podsumowanie ankiety przeprowadzonej wśród wszystkich uczestników spotkań. XXX 5 5

53 1. Jaką grupę interesariuszy Pani/Pan reprezentuje? Wędkarz; 16% Rybak; 16% Przetwórca; 3% Nauka; 16% Organizacja pozarządowa; 21% Administracja; 26% XXX 6 6

54 2. Czy widzi Pani/Pan potrzebę kontynuowania spotkań Okrągłego Stołu w obecnej formule? Nie; 1 Tak; 53 XXX 7 7

55 3. Jakie korzyści Pani/Pana zdaniem przyniosły dotychczasowe spotkania Okrągłego Stołu? Możliwość prezentacji własnych poglądów 28% Zdobycie nowych informacji na temat sposobów zarządzania rybołówstwem Budowanie zrozumienia pomiędzy zainteresowanymi zarządzaniem 23% 25% Nie brałam/brałem udziału we wcześniejszych spotkaniach 15% Wpłynęły na decyzję administracji w zakresie sposobów zarządzania rybołówstwem 8% Nie przyniosły żadnych korzyści 1% XXX 8 8

56 4. Co powinno być Pani/Pana zdaniem głównym celem dalszej działalności Okrągłego Stołu? Prezentacja najlepszych praktyk w zakresie zarządzania rybołówstwem Dyskusja nad sposobami zarządzania polskim rybołówstwem Wymiana informacji 20% 19% 19% Dyskusja nad kwestiami związanymi z ochroną środowiska Dyskusja nad bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi zarządzania rybołówstwem 16% 15% Forum przygotowawcze do obrad Bałtyckiej Regionalnej Rady Doradczej 12% XXX 9 9

57 5. Którymi z wymienionych poniżej narzędzi byłaby/byłby Pani/Pan zainteresowana? Spotkania Okrągłego Stołu 32% Strona internetowa 28% Forum dyskusyjne 11% Wydawany raz w miesiącu biuletyn informacyjny, zawierający bieżące Biuletyn informacyjny w formie papierowej 9% 11% Raporty roczne w wersji papierowej 9% XXX 10 10

58 6. Czy ewentualne zawieszenie obrad Okrągłego Stołu wypłynie istotnie na poziom dyskusji nad kwestiami zarządzania rybołówstwem w Polsce? Brak zdania; 32% NIE; 11% TAK, 57% XXX 11 11

59 Wnioski Większość członków statutowych oraz uczestników spotkań wyraziło potrzebę kontynuowania spotkań Okrągłego Stołu w obecnej formule (bez zajmowania oficjalnych stanowisk). Większość członków statutowych zgodziło się na zmianę statutu Okrągłego Stołu w sposób, który będzie odpowiadał formule obecnie organizowanych spotkań. Komitet Monitorujący przygotuję wstępne propozycję zmian w Statucie i prześle je do konsultacji. 57% ankietowanych uważa, że zawieszenie obrad Okrągłego Stołu wpłynie istotnie na poziom dyskusji w zakresie zarządzania rybołówstwem. Uczestnicy wyrazili zainteresowanie szeregiem innych, poza spotkaniami Okrągłego Stołu, narzędzi wymiany informacji. Komitet Sterujący będzie poszukiwał środków finansowych na ich wprowadzenie. XXX 12 12

60 Dziękuję za uwagę Piotr Prędki 2012, WWF. All photographs used in this presentation are copyright protected and courtesy of the WWF-Canon Global Photo Network and the respective photographers

61 14 14