Toruń, kwiecień 2012 rok

Transkrypt

1 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU część pierwsza Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, kwiecień 2012 rok

2 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 roku część pierwsza charakteryzuje podaż i popyt na pracę w regionie. Zamieszczono w nim dane o strukturze bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy wolnych miejscach parcy i miejscach aktywizacji zawodowej według zawodów i Polskiej Klasyfikacji Działalności. Publikacja została przygotowana w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Źródłem informacji są dane statystyczne gromadzone przez powiatowe urzędy pracy. Przy publikowaniu danych prosimy o podanie źródła Monitoring of shortage and surplus occupations in kujawsko-pomorskie voivodship in 2011 first part characterizes supply and demand for a job in the region. The publication contains data of the unemployed structure and job offers submitted to powiat labour offices according to occupations and the Polish Classification of Activities. The publication was prepared within a project Labour Market under Magnifying glass co-financed by European Union within European Social Fund. The source of information is a statistic data from report made by local labour offices. When publishing, please, indicate the source

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 1 2. Ogólna charakterystyka rynku pracy Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według zawodów i specjalności oraz przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD Bezrobotni według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD Nowe rejestracje bezrobotnych w 2011 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD.. Bezrobotni w końcu 2011 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD Bezrobotni według zawodów Nowe rejestracje bezrobotnych w 2011 r. według zawodów Bezrobotni w końcu 2011 r. według zawodów Bezrobotni według płci i zawodów Bezrobotni w okresie do 12 zakończenia nauki według zawodów Bezrobotni bez stażu pracy Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według przynależności pracodawcy do sekcji PKD. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w 2011 r. według zawodów. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r.... Zapotrzebowanie na kadry w wymiarze kwalifikacyjno-zawodowym w świetle badań ankietowych pracodawców.. 7. Podsumowanie Słownik podstawowych pojęć Summary in English Aneks statystyczny

4 ANEKS STATYSTYCZNY Tabela 1. Tabela 2. Tabela 3. Tabela 4. Tabela 5. Tabela 6. Tabela 7. Tabela 8. Tabela 9. Tabela 10. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według PKD... Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według PKD i powiatów. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według wielkich grup zawodowych Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według zawodów i specjalności. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w 2011 r. według zawodów i specjalności. Tabela zawiera zawody, w których przynajmniej jeden z 3 paramentów (bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem, bezrobotni zarejestrowani w końcu okresu ogółem lub wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w okresie) wyniósł min. 10 Zawody nadwyżkowe o najniższym, różnym od zera wskaźniku intensywności nadwyżki w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r Planowane przyjęcia do pracy do końca 2011 r. według wielkich grup zawodów i powiatów wyniki z badania sondażowego pracodawców Planowane przyjęcia do pracy do końca 2011 r. według zawodów wyniki z badania pracodawców Planowane przyjęcia do pracy do końca 2011 r. według wielkich grup zawodów oraz sekcji PKD przedsiębiorstwa wyniki z badania pracodawców Planowane zwolnienia z pracy do końca 2011 r. według wielkich grup zawodów oraz sekcji PKD przedsiębiorstwa wyniki z badania pracodawców

5 TABLE OF CONTENTS 1. Introduction General characteristics of the labour market The unemployed in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship according to profession and last job as classified in the PKD... The unemployed according to the classification of their last job in the PKD section... New registrations of the unemployed in 2011 according to the classification of their last job in the PKD section. The unemployed as a the end of 2011 according to the classification of their last job in the PKD section The unemployed according to their professions New registrations of the unemployed in 2011 according to professions The unemployed as at the end of 2011 according to professions The unemployed according to their sex and profession The unemployed in the period of 12 months from the day of finishing education according to professions The unemployed without job seniority The unemployed without employment for over 12 months Jobs and professional activation positions submitted to the poviat employment agencies in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship... Available jobs and professional activation positions according to the employer s classification in the PKD section Available jobs and professional activation positions in 2011 according to professions 27 Analysis of deficit and surplus professions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in Personnel demand in qualification-profession aspect according to opinion poll among employers.. 7. Summary Glossary of basic terms Summary in English Statistical annex

6 STATISTICAL ANNEX Table 1. Table 2. Table 3. Table 4. Table 5. Table 6. Table 7. Table 8. Table 9. Table 10. The unemployed and available jobs and professional activation positions according to PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in The unemployed and available jobs and professional activation positions according to poviats and PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in The unemployed and available jobs and professional activation positions according to large occupational groups in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in The unemployed and available jobs and professional activation positions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2011 according to professions and speciality.. The unemployed and available jobs and professional activation positions in the poviats of the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2011 according to professions and speciality. The table includes professions in which one of three factors (total number of unemployed registered in the period, total unemployed registered at the end of the period or available jobs and professional activation positions in the period) amounted to minimum 10.. The surplus occupations with the lowest surplus intensity indicator (different from zero) in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in Employment planned till the end of 2011 by large occupational group and poviat the employers survey results.. Employment planned till the end of 2011 by profession the employers survey results. Employment planned till the end of 2011 by large occupational group and PKD 2007 section of economic entity the employers survey results.. Planned redundancy till the end of 2011 by large occupational group and PKD 2007 section of economic entity the employers survey results

7 1. WPROWADZENIE Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z poźn. zm.) do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy m.in. badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Przez monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy rozumieć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym. Zawód deficytowy to taki, na który na rynku pracy występuje wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Analogicznie zawód nadwyżkowy to taki, na który na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy. Obowiązek prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych ma na celu zapewnienie bieżącej koordynacji szkoleń dla bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego zgodnego z potrzebami rynku pracy. Do szczegółowych zadań tego badania należy zaliczyć: określenie kierunków i natężenia zmian, zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy; stworzenie bazy informacyjnej w celu opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym; określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; usprawnienie poradnictwa zawodowego przez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych; usprawnienie pośrednictwa pracy przez uzyskanie informacji o planowanych wolnych miejscach pracy i aktywizacji zawodowej na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie osób kończących naukę według zawodów; ułatwienie realizacji programów specjalnych aktywizujących osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia; bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół). 1

8 Raporty z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych są przeznaczone przede wszystkim dla pracowników: administracji samorządowej i rządowej, szkół ponadgimnazjalnych, poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych instytucji zainteresowanych określaniem kierunków zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Zgodnie z Zaleceniami metodycznymi do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych przygotowanymi w 2003 r. przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) monitoring zawodów jest prowadzony na trzech poziomach terytorialnych: powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Raport wojewódzki, sporządzany w odstępach półrocznych, stanowi syntezę raportów powiatowych z województwa kujawsko-pomorskiego. Badanie półroczne zawiera analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu danego roku. Raporty roczne dodatkowo zawierają informacje z Głównego Urzędu Statystycznego odnośnie do prowadzonego badania popytu na pracę i bezrobotnych absolwentów szkół wyższych oraz dane z aplikacji Monitoring zawodów, do której zaimportowane są informacje z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Ponieważ wyniki badania popytu na pracę za 2011 r. zostaną udostępnione w czerwcu br., natomiast dane dotyczące absolwentów szkół wyższych za rok 2010/2011 będą opublikowane dopiero pod koniec kwietnia br., termin sporządzania drugiej części raportu za 2011 r. został wstępnie wyznaczony przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej na przełom sierpnia i września 2012 r. Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu wykonuje zadania związane z monitoringiem zawodów deficytowych i nadwyżkowych przez realizację, w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy, własnego projektu systemowego Rynek Pracy pod Lupą. 1 Projekt ten jest wdrażany w partnerstwie ze wszystkimi 20 działającymi w regionie Powiatowymi Urzędami Pracy. Realizacja projektu ma na celu pozyskanie i upowszechnienie wiedzy na temat zapotrzebowania na pracowników o określonych zawodach i umiejętnościach oraz rynku szkoleniowego w województwie kujawsko-pomorskim. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki prowadzeniu monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz badań pracodawców i instytucji szkoleniowych z terenu województwa. 1 Projekt Rynek Pracy pod Lupą realizowany jest na mocy Uchwały Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego nr 41/706/11 z dnia 16 czerwca 2011 r. 2

9 Zakres tematyczny monitoringu dotyczy zawodów i specjalności określonych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.U. Nr 82, poz. 537 z dnia 17 maja 2010 r.). W związku z tym, że nowa klasyfikacja obowiązuje od 1 lipca 2010 r., dane o bezrobotnych oraz zgłoszonych wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej według zawodów nie są porównywane z okresami wcześniejszymi. Przy monitoringu uwzględniono ponadto poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), która obowiązuje na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. nr 251, poz.1885 z dnia 31 grudnia 2007 r.). 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA RYNKU PRACY W końcu grudnia 2011 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON było zarejestrowanych podmiotów gospodarczych (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwo rolne), z czego na sektor publiczny przypadało 3,2%, a na sektor prywatny 96,8% podmiotów. W porównaniu z tym samym okresem roku wcześniejszego nastąpił spadek liczby podmiotów (o 1642 podmioty 0,9%). 2 Zarejestrowane w rejestrze REGON podmioty to przeważnie jednostki o liczbie pracujących do 9 osób 94,7%. Podmioty o liczbie pracujących od 10 do 49 osób stanowiły 4,3% zawartości rejestru, a podmioty o liczbie pracujących powyżej 49 osób 1,0% ogółu. Z analizy rodzaju prowadzonej działalności (według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007) wynika, że najwięcej podmiotów w województwie należało do sekcji handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (28,2%). Licznie reprezentowanymi sekcjami były również budownictwo (11,8%), przetwórstwo przemysłowe (9,2%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (7,2%) oraz transport i gospodarka magazynowa (7,0%). Mimo zmniejszenia liczby podmiotów gospodarczych wzrosło przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, w 2011 r. osiągając poziom osób (o 4,2% więcej niż rok 2 Komunikat nr 12 o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa kujawsko-pomorskiego, Urząd Statystyczny w y, 2012 r. 3

10 wcześniej). Zdecydowana większość była zatrudniona w sektorze prywatnym (91,3%). W porównaniu z rokiem poprzednim liczba zatrudnionych w sektorze prywatnym zwiększyła się o 4,6%, a w sektorze publicznym nie uległa zmianie. W omawianym okresie najwięcej było osób zatrudnionych w podmiotach prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego (48,4%) oraz handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle (20,7%). W sektorze przedsiębiorstw najwidoczniejszy roczny wzrost zatrudnienia odnotowano w: działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 38,2%), pozostałej działalności usługowej (o 30,5%) oraz informacji i komunikacji (o 17,1%). Roczna redukcja zatrudnienia nastąpiła w sekcjach: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (spadek o 5,6%) oraz administrowanie i działalność wspierająca (o 1,2%). W odniesieniu do roku poprzedniego w sektorze przedsiębiorstw nastąpił wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto (o 5,1%), które w 2011 r. w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło 2992,93 zł 83,0% średniego wynagrodzenia w kraju. Najwyższe średnie wynagrodzenie otrzymywały osoby zatrudnione w takich sekcjach, jak: informacja i komunikacja 5120,74 zł, oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 4127,68 zł. Najniższe średnie wynagrodzenie brutto przypadało pracownikom następujących sekcji: działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 1991,69 zł, oraz działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2223,29 zł. 3 W grudniu 2011 r. wojewódzka stopa bezrobocia rejestrowanego (charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie osób aktywnych zawodowo) wyniosła 16,9%, co pod względem najwyższej stopy bezrobocia lokowało region na trzecim miejscu w kraju (za województwami warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim). W tym samym czasie krajowa stopa bezrobocia osiągnęła poziom 12,5%. W ciągu roku wojewódzka stopa bezrobocia spadła o 0,1 pkt. proc., w kraju nastąpił zaś wzrost o 0,1 pkt. proc. W omawianym okresie najwyższą stopę bezrobocia w województwie odnotowano dla powiatów lipnowskiego (28,5%), grudziądzkiego (27,7%) i włocławskiego (27,0%). W regionie stopa bezrobocia niższa od średniej wojewódzkiej utrzymuje się w dwóch miastach na prawach powiatu y (7,9%) i Toruniu (8,0%) oraz powiatach bydgoskim (12,9%) i brodnickim (14,8%). W dniu 31 grudnia 2011 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało bezrobotnych. Pod 3 Biuletyn statystyczny województwa kujawsko-pomorskiego za IV kwartał 2011 r. aktualizacja wybranych tablic, Urząd Statystyczny w y, 2012 r. 4

11 względem największej liczby bezrobotnych lokowało to nasz region na szóstym miejscu w kraju. Źródłem danych o osobach bezrobotnych jest Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy przekazywane na podstawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2011 przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do piątego dnia roboczego każdego miesiąca z danymi za poprzedni miesiąc. Wykres 1. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w końcu grudnia 2011 r. TUCHOLSKI SĘPOLEŃSKI 25,8% ,6% 3482 BYDGOSKI 12,9% 4781 ŚWIECKI 18,1% 6505 CHEŁMIŃSKI 22,9% 4045 GRUDZIĄDZKI 27,7% 3948 GRUDZIĄDZ 22,2% 8135 WĄBRZESKI 21,6% 2945 BRODNICKI 14,8% 4397 NAKIELSKI 22,5% 6370 BYDGOSZCZ 7,9% TORUŃSKI 17,6% 6063 TORUŃ 8,0% 7380 GOLUBSKO- -DOBRZYŃSKI 22,2% 3765 RYPIŃSKI 19,2% 3230 ŻNIŃSKI 22,4% 5753 INOWROCŁAWSKI ALEKSANDROWSKI 21,8% ,1% 4402 LIPNOWSKI 28,5% 7152 Stopa bezrobocia w procentach: 12,0 i mniej MOGILEŃSKI 20,1% 3514 Polska - 12,5% RADZIEJOWSKI 23,7% ,7% WŁOCŁAWSKI 27,0% 8863 WŁOCŁAWEK 12,1-16,0 16,1-20,0 20,1 i więcej województwo kujawsko-pomorskie - 16,9% Podregion bydgosko-toruński - 9,5% Podregion grudziądzki - 20,8% Podregion włocławski - 22,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku oraz danych GUS na temat stopy bezrobocia. W porównaniu z końcem 2010 r. liczba bezrobotnych w województwie zwiększyła się o 221 osób, tj. o 0,2% (w kraju wzrost o 1,4%). Wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w 11 z 23 powiatów. Największy bezwzględny wzrost zanotowano w powiecie włocławskim (o 410 osób 4,9%), jednakże największy względny wzrost można było zaobserwować w powiecie 5

12 golubsko-dobrzyńskim 6,5% (230 osób). Najwidoczniejszy spadek liczby bezrobotnych nastąpił w powiecie świeckim (o 795 osób, tj. 10,9%). 3. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI ORAZ PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD 3.1. BEZROBOTNI WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Dane o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD zostały opracowane na podstawie załącznika nr 2 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2011 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W 2011 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD W okresie od stycznia do grudnia 2011 r. w województwie kujawsko-pomorskim do ewidencji bezrobotnych trafiło osób. W porównaniu z rokiem poprzednim było to o (15,9%) osób mniej. Wśród osób nowo rejestrujących się zdecydowaną większość stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny od 1990 r. 82,0% (rok wcześniej 82,5%). Zgłaszający się do powiatowych urzędów pracy to przeważnie osoby, które wcześniej pracowały 81,6%. Podobnie jak w latach ubiegłych największy napływ bezrobotnych nastąpił z zakładów, które prowadziły działalność w zakresie: przetwórstwa przemysłowego (18,4%) oraz handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle (14,9%). Analizując sytuację bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD, należy pamiętać, iż najczęściej reprezentowane przez bezrobotnych sekcje, to jednocześnie gałęzie gospodarcze, w których przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw jest najwyższe. 6

13 W odniesieniu do roku poprzedniego najsilniejszy względny spadek liczby nowych rejestracji nastąpił wśród osób, których ostatnie miejsce pracy należało do sekcji administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (26,8% nowych rejestracji mniej) oraz pozostała działalność usługowa (24,9%). Widoczny roczny wzrost liczby nowych rejestracji nastąpił natomiast w sekcji działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (wzrost o 14,0%). W 2011 r. poza osobami poprzednio pracującymi zarejestrowały się także osoby dotychczas niepracujące. Było to o 9818 osób (23,8%) mniej niż rok wcześniej. Tabela 1. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 i 2011 r. według sekcji PKD Nowe rejestracje bezrobotnych 2010 r r. Wyszczególnienie zmiana ogółem ogółem liczba % Przetwórstwo przemysłowe ,3 Dotychczas niepracujący ,8 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle ,2 Budownictwo ,4 Działalność niezidentyfikowana ,1 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne ,8 Pozostała działalność usługowa ,9 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca ,0 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi ,2 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo ,9 Edukacja ,2 Transport i gospodarka magazynowa ,3 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna ,7 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna ,5 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją ,2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa ,5 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją ,2 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości ,3 Informacja i komunikacja ,9 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby ,0 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych ,6 Górnictwo i wydobywanie ,6 Organizacje i zespoły eksterytorialne ,5 Razem ,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. 7

14 W tym samym czasie z rejestrów bezrobotnych wyłączono osób (o osób 13,9% mniej niż rok wcześniej). Prawie połowę wszystkich wyłączeń stanowiły podjęcia pracy (45,6%; rok wcześniej 41,5%). Pozazatrudnieniowe formy aktywizacji (szkolenia, staże, prace społecznie użyteczne, przygotowanie zawodowe dorosłych, indywidualne programy zatrudnienia socjalnego lub podpisanie kontraktu socjalnego) rozpoczęło bezrobotnych 60,1% mniej niż w 2010 r. Na ograniczenie liczby osób rozpoczynających pozazatrudnieniowe formy aktywizacji miało wpływ zmniejszenie środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej BEZROBOTNI W KOŃCU 2011 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Zgodnie ze stanem w dniu 31 grudnia 2011 r. w ewidencji powiatowych urzędów pracy pozostawało bezrobotnych poprzednio pracujących i osoby dotychczas niepracujące, co stanowiło odpowiednio 82,3% i 17,7% ogółu bezrobotnych (rok wcześniej 82,2% i 17,8%). Wykres 2. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2011 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1,8% Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 15,5% Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2,2% Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1,0% Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 3,9% Edukacja 1,9% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 1,4% Pozostała działalność usługowa 5,4% Przetwórstwo przemysłowe 19,0% Działalność niezidentyfikowana Dotychczas niepracujący 17,7% 7,3% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,8% Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 2,9% Transport i gospodarka magazynowa 1,7% Pozostałe sekcje* 1,5% Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 6,6% Budownictwo 8,4% Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 0,8% *Do pozostałych sekcji PKD należą: 1. gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby; 2. wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; 3. górnictwo i wydobywanie; 4. organizacje i zespoły eksterytorialne; 5. informacja i komunikacja; 6. działalność związana z obsługą rynku nieruchomości. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. 8

15 Osoby poprzednio pracujące najczęściej reprezentowały sekcje, w których nastąpił największy napływ bezrobotnych, czyli: przetwórstwo przemysłowe ( bezrobotnych; 19,0% ogółu, rok wcześniej 19,3%) oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle ( osób 15,5%, rok wcześniej 15,0%). 4 W odniesieniu do analogicznego okresu 2010 r. liczba osób poprzednio pracujących nieznacznie wzrosła o 0,3%. Duży względny wzrost nastąpił wśród bezrobotnych, których ostatnie miejsce pracy było związane z działalnością w zakresie usług administrowania i działalnością wspierającą (o 15,9%). Istotnie zmniejszyła się natomiast liczba zarejestrowanych w sekcjach budownictwo (o 6,2%) oraz administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (o 5,5%). W ciągu roku populacja bezrobotnych bez stażu pracy zmniejszyła się o 0,7% BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW Dane o bezrobotnych według zawodów opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2011 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do dziesiątego dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. W statystyce rynku pracy bezrobotni poprzednio pracujący klasyfikowani są według wykonywanego w ostatnim miejscu pracy, a osoby dotychczas niepracujące zgodnie z zawodem wyuczonym (potwierdzonym świadectwem lub dyplomem kształcenia szkolnego bądź kursowego). Oddzielną grupę stanowią osoby bez. Obejmuje ona osoby, które jednocześnie spełniają dwa warunki nie mają świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego i nie dysponują udokumentowaną ciągłością pracy (w okresie minimum roku) w jednym zawodzie. Zawody i specjalności zostały określone zgodnie z obowiązującą od 1 lipca 2010 r. klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Ponieważ klucz powiązań 4 Szczegółowe informacje o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy według sekcji PKD zawiera tabela 1 i 2 w Aneksie statystycznym. 9

16 pomiędzy starą i nową wersją klasyfikacji nie pozwala na jednoznaczne porównywanie, dane te nie zostały odniesione do okresów wcześniejszych. W nowej klasyfikacji zachowano strukturę, która jest wynikiem grupowania zawodów z uwzględnieniem dwóch aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji. Powyższe kryteria posłużyły przyporządkowywaniu poszczególnych zawodów i specjalności do grup elementarnych, a tych z kolei do szerszych grup średnich, dużych i wielkich. Obecnie struktura klasyfikacji obejmuje 10 grup wielkich (1-cyfrowy kod zawodów), 43 duże (2-cyfrowy kod zawodów), 132 średnie (3-cyfrowy kod zawodów) oraz 444 grupy elementarne (4-cyfrowy kod zawodów). Grupy elementarne zawierają 2360 zawodów i specjalności (6-cyfrowy kod zawodów). W niniejszym opracowaniu szczegółową analizą objęto grupy wielkie oraz konkretne zawody. W celu łatwiejszej identyfikacji, w klasyfikacji z 2010 r., zawody szkolne zostały opatrzone symbolem S, a ich nazwy pokrywają się z nazwami zawodów ujętych w przepisach oświatowych klasyfikacji szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r., Nr 124, poz. 860) NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W 2011 R. WEDŁUG ZAWODÓW Od stycznia do grudnia 2011 r. do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim zgłosiło się bezrobotnych posiadających zawód i bezrobotnych bez. Stanowiło to odpowiednio 78,8% i 21,2% ogółu bezrobotnych. W porównaniu z 2010 r. zmniejszyła się liczba nowych rejestracji zarówno osób posiadających zawód (o 14,8%), jak i bez (o 19,8%). Wśród osób, które miały zawód, do powiatowych urzędów pracy najczęściej zgłaszali się przedstawiciele następujących wielkich grup zawodowych: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, pracownicy usług i sprzedawcy oraz technicy i inny średni personel. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy to grupa obejmująca zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów oraz budowy, konserwacji i naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. W całkowitym napływie do rejestrów bezrobotnych odsetek przedstawicieli tej grupy wynosił 23,5% ( osób). Dużą liczbę nowych rejestracji zaobserwowano również w grupie wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy. Skupia ona zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia, które są niezbędne do świadczenia usług ochrony, usług osobistych związanych m.in. z podróżowaniem, prowadzeniem gospodarstwa, dostarczaniem żywności, opieką osobistą oraz 10

17 do sprzedawania i demonstrowania towarów w sklepach hurtowych lub detalicznych. Przedstawiciele tej grupy ( bezrobotnych) stanowili 17,7% ogólnego napływu do rejestrów. W grupie techników i innego średniego personelu obejmującej zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do wykonywania głównie prac technicznych i podobnych, związanych z badaniem i stosowaniem naukowych oraz artystycznych metod działania. Technicy i inny średni personel ( bezrobotnych) stanowili 11,7% ogółu nowo zarejestrowanych. Wykres 3. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według wielkich grup zawodowych ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY BEZ ZAWODU PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH SPECJALIŚCI OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY BIUROWI ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY POZOSTAŁE GRUPY* *Do pozostałych grup należą: siły zbrojne oraz przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Badając strukturę zawodową nowo zarejestrowanych bezrobotnych na najniższym poziomie agregacji, można zauważyć, iż do urzędów pracy najczęściej zgłaszały się osoby bez oraz przedstawiciele profesji zawartych w Tabeli 2. Nowe rejestracje bezrobotnych, wymienionych w Tabeli 2, stanowiły 60,3% łącznego napływu bezrobotnych, 64,8% rejestrujących się kobiet, 56,0% mężczyzn i 68,0% osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. 11

18 Kod Tabela 2. Nowe rejestracje bezrobotnych w 2011 r. według zawodów (zarejestrowanych 1000 i więcej osób) ogółem Nowe rejestracje bezrobotnych kobiety osoby w okresie do 12 ukończenia nauki udział liczba w ogółem liczba udział w ogółem Bez , , Sprzedawca S , , Ślusarz S , , Technik ekonomista S , , Robotnik gospodarczy ,1 51 1, Murarz S , , Robotnik budowlany ,9 1 0, Kucharz S , , Krawiec S ,6 26 1, Technik mechanik S , , Stolarz S , , Szwaczka ,2 33 1, Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym ,4 0 0, Kucharz małej gastronomii S , , Mechanik pojazdów samochodowych S , , Sprzątaczka biurowa ,9 0 0, Piekarz S ,1 58 3, Fryzjer S , , Magazynier ,5 51 3, Technik prac biurowych S ,4 92 6, Cukiernik S , , Mechanik samochodów osobowych ,0 28 2, Technik rolnik S ,6 58 4, Malarz budowlany ,0 4 0, Tokarz w metalu ,1 2 0, Pedagog , , Kelner S ,2 74 6, Technik handlowiec S ,9 98 9, Technik żywienia i gospodarstwa domowego S , ,0 S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. w tym BEZROBOTNI W KOŃCU 2011 R. WEDŁUG ZAWODÓW 31 grudnia 2011 r. w rejestrach powiatowych urzędów pracy województwa kujawsko-pomorskiego pozostawało bezrobotnych mających zawód i osób bez, co stanowiło odpowiednio 79,7% i 20,3% bezrobotnych. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego liczba bezrobotnych mających zawód spadła o 0,4%, a osób bez wzrosła o 2,2%. 12

19 Wykres 4. Bezrobotni w wielkich grupach zawodowych w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2011 r ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY BEZ ZAWODU PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH SPECJALIŚCI OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY BIUROWI ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY POZOSTAŁE GRUPY* *Do pozostałych grup należą: siły zbrojne i przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W omawianym okresie w powiatowych urzędach pracy najliczniej reprezentowane były grupy: robotników przemysłowych i rzemieślników, osób bez, pracowników usług i sprzedawców. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy ( osoby) w końcu 2011 r. stanowili 22,9% ogółu zarejestrowanych. W grupie tej najwięcej bezrobotnych pozostawało w takich zawodach, jak: ślusarz (3487 zarejestrowanych), krawiec (2649 zarejestrowanych), murarz (2389 zarejestrowanych), szwaczka (1924 zarejestrowanych), stolarz (1311 zarejestrowanych). Wśród bezrobotnych mających zawód dużą liczbę stanowiły także osoby z zawodami należącymi do grupy wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy ( osoby, 19,6% zarejestrowanych). Ponad połowę zarejestrowanych w tej grupie stanowią sprzedawcy ( osób) jest to zawód najliczniej reprezentowany przez osoby bezrobotne. Silnie reprezentowanymi zawodami są także: robotnik gospodarczy (3288 osób), kucharz (2664 osoby) oraz kucharz małej gastronomii (1573 osoby). 13

20 Osoby z zawodami ujętymi w Tabeli 3 stanowiły aż 42,8% ogółu bezrobotnych, a kolejne 20,3% bezrobotnych to osoby bez. Wymienione w tabeli osoby stanowiły 68,0% bezrobotnych kobiet, 56,9% bezrobotnych mężczyzn, 66,9% bezrobotnych w okresie do 12 ukończenia nauki oraz 60,7% bezrobotnych poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Tabela 3. Bezrobotni według zawodów stan w końcu grudnia 2011 r. (powyżej 700 osób) Kod Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu r. ogółem kobiety w tym osob w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki poprzednio pracujący pozostający bez pracy powyżej roku Bez Sprzedawca S Technik ekonomista S Ślusarz S Robotnik gospodarczy Kucharz S Krawiec S Murarz S Robotnik budowlany Szwaczka Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Sprzątaczka biurowa Kucharz małej gastronomii S Stolarz S Technik mechanik S Technik prac biurowych S Fryzjer S Technik rolnik S Piekarz S Cukiernik S Malarz budowlany Rolnik S Mechanik pojazdów samochodowych S Magazynier Mechanik samochodów osobowych Technik handlowiec S Kelner S Tokarz w metalu Technik żywienia i gospodarstwa domowego S Pakowacz Stolarz meblowy S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. 14

21 Należy zwrócić uwagę, że posiadanie przez bezrobotnego danego nie zawsze jest równoznaczne z umiejętnościami i możnością wykonywania określonej profesji. Najczęściej wynika to z długiej przerwy w wykonywaniu (36,9% ogółu bezrobotnych pozostaje w rejestrach powyżej roku), braku odpowiednich uprawnień i świadectw kwalifikacyjnych (33,4% bezrobotnych to osoby bez kwalifikacji zawodowych) oraz z braku doświadczenia zawodowego (23,4% bezrobotnych) BEZROBOTNI WEDŁUG PŁCI I ZAWODÓW W końcu grudnia 2011 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego pozostawały bezrobotne kobiety i bezrobotnych mężczyzn, co stanowiło odpowiednio 56,0% i 44,0% ogółu zarejestrowanych. W porównaniu z analogicznym okresem roku wcześniejszego populacja kobiet pozostających bez pracy wzrosła o 2558 osób (3,4%), a bezrobotnych mężczyzn zmniejszyła się o 2337 osób (3,7%). Zmiany te spowodowały wzrost udziału kobiet w ogóle bezrobotnych o 1,7 pkt. proc. Tabela 4. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. według powiatów Nowe rejestracje Zarejestrowani w końcu okresu Powiaty kobiety kobiety ogółem ogółem liczba % liczba % Aleksandrów Kujawski , ,0 Brodnica , , , , , ,1 Chełmno , ,4 Golub-Dobrzyń , , , , , ,3 Inowrocław , ,3 Lipno , ,5 Mogilno , ,9 Nakło nad Notecią , ,6 Radziejów , ,1 Rypin , ,3 Sępólno Krajeńskie , ,0 Świecie , , , , , ,3 Tuchola , ,3 Wąbrzeźno , , , , , ,9 Żnin , ,1 Województwo , ,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 15

22 W końcu grudnia 2011 r. największy udział kobiet w ogóle bezrobotnych można było zaobserwować w powiatach rypińskim (63,3%) i mogileńskim (62,9%). Najniższy odsetek kobiety stanowiły w powiecie aleksandrowskim (51,0%). Mimo że w 2011 r. do ewidencji bezrobotnych częściej zgłaszali się mężczyźni (51,3% całkowitego napływu do bezrobocia), w końcu roku to jednak kobiety stanowiły ponad połowę zarejestrowanych (56,0%). Kobiety znacznie dłużej pozostają w ewidencji osób bezrobotnych. W końcu 2011 r. bez pracy powyżej 12 miesięcy pozostawało 42,0% bezrobotnych kobiet oraz 30,3% bezrobotnych mężczyzn. Niezależnie od płci większość bezrobotnych miała zawód. Zawód wyuczony lub wykonywany miało 78,7% bezrobotnych kobiet i 81,0% bezrobotnych mężczyzn. Strukturę zawodową bezrobotnych według płci na poziomie wielkich grup zawodowych prezentuje wykres 5. Wykres 5. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według wielkich grup zawodowych i płci. Stan w końcu grudnia 2011 r KO B IETY MĘŻCZYŹNI PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY BEZ ZAWODU TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH SPECJALIŚCI PRACOWNICY BIUROWI OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 228 POZOSTAŁE GRUPY* 284 *Do pozostałych sekcji należą grupy: przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (228 zarejestrowanych kobiet i 244 zarejestrowanych mężczyzn) oraz siły zbrojne (40 zarejestrowanych mężczyzn). Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Z danych przedstawionych na Wykresie 5 wynika, że kobiety to przede wszystkim (na poziomie wielkich grup zawodowych) pracownicy usług i sprzedawcy oraz osoby bez. Na najniższym poziomie agregacji konkretnych zawodów pozostające w końcu grudnia 2011 r. 16

23 w rejestrach bezrobotnych kobiety to najczęściej osoby bez ( kobiet) oraz przedstawicielki następujących profesji: sprzedawca kobiet; technik ekonomista 3120 kobiet; krawiec 2602 kobiety; kucharz 2213 kobiet; szwaczka 1911 kobiet; sprzątaczka biurowa 1691 kobiet; robotnik gospodarczy 1380 kobiet; robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1280 kobiet; fryzjer 1234 kobiety; technik prac biurowych 1130 kobiet. Kobiety zarejestrowane w jednym z 10 powyższych zawodów stanowiły 47,3% bezrobotnych kobiet, dodatkowe 21,3% to bezrobotne niemające. Pozostający w rejestrach bezrobotni mężczyźni to, na poziomie wielkich grup zawodowych, głównie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Na poziomie zawodów, podobnie jak w przypadku kobiet, mężczyźni to najczęściej osoby bez ( mężczyzn) oraz przedstawiciele takich profesji, jak: ślusarz 3287 mężczyzn; murarz 2376 mężczyzn; robotnik budowlany 2222 mężczyzn; robotnik gospodarczy 1908 mężczyzn; technik mechanik 1236 mężczyzn; stolarz 1221 mężczyzn; sprzedawca 1051 mężczyzn; mechanik pojazdów samochodowych 1009 mężczyzn; malarz budowlany 948 mężczyzn; mechanik samochodów osobowych 946 mężczyzn. Mężczyźni zarejestrowani w jednym z wyżej wymienionych 10 zawodów stanowili 32,6% bezrobotnych mężczyzn, kolejne 19,0% to mężczyźni bez. Mimo że znaczny odsetek zarówno bezrobotnych kobiet, jak i mężczyzn stanowią osoby bez, to jednak struktura zawodowa bezrobotnych różni się w zależności od płci. Struktura zawodowa mężczyzn jest bardziej zróżnicowana, nie ma tu jednego dominującego, jak w przypadku kobiet (co szósta zarejestrowana ma zawód 17

24 sprzedawcy). Co więcej, mężczyźni dużo częściej niż kobiety wykonują zawody techniczne związane z naprawą i obsługą maszyn oraz budownictwem. Odmienna struktura zawodowa może być jedną z przyczyn tego, że kobiety mają większe problemy ze znalezieniem i podjęciem pierwszej pracy. W końcu 2011 r. stażu pracy nie miało bezrobotnych kobiet (20,7% ogółu zarejestrowanych kobiet) oraz 8417 bezrobotnych mężczyzn (13,7% ogółu zarejestrowanych mężczyzn). Brak doświadczenia zawodowego może być przyczyną tego, że kobiety dłużej niż mężczyźni pozostają w ewidencji osób bezrobotnych BEZROBOTNI W OKRESIE DO 12 MIESIĘCY OD DNIA UKOŃCZENIA NAUKI WEDŁUG ZAWODÓW W końcu 2011 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 7796 bezrobotnych w okresie do 12 ukończenia nauki (5,6% ogółu bezrobotnych). Tabela 5. Bezrobotni w okresie do 12 ukończenia nauki w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 r. Nowe rejstracje Stan w końcu okresu Powiaty liczba udział w ogóle bezrobotnych (w %) liczba udział w ogóle bezrobotnych (w %) Aleksandrów Kujawski , ,8 Brodnica , , , , , ,1 Chełmno , ,2 Golub-Dobrzyń 161 4,0 46 1, , , , ,9 Inowrocław , ,1 Lipno , ,6 Mogilno , ,3 Nakło nad Notecią , ,0 Radziejów , ,0 Rypin , ,8 Sępólno Krajeńskie , ,1 Świecie , , , , , ,3 Tuchola , ,5 Wąbrzeźno , , , , , ,9 Żnin , ,2 Województwo , ,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 18

25 Większą część tej grupy stanowiły kobiety (4627 osób, 59,4% o 3,4 pkt. proc. więcej niż w ogóle bezrobotnych). W porównaniu z tym samym okresem roku 2010 populacja osób pozostających bez pracy w okresie do 12 ukończenia nauki zwiększyła się (o 240 osób 3,2%), co spowodowało wzrost udziału tej grupy w ogóle bezrobotnych o 0,2 pkt. proc. W poszczególnych powiatach województwa udział bezrobotnych do 12 ukończenia nauki w ogóle bezrobotnych wahał się od 1,2% w powiecie golubsko-dobrzyńskim (rok wcześniej 2,7%) do 8,1% w powiecie sępoleńskim (rok wcześniej 6,0%) i 8,8% w powiecie brodnickim (rok wcześniej 7,8%). Bezrobotni zarejestrowani w okresie do 12 ukończenia nauki to przede wszystkim osoby bez 3099 osób, tj. 39,8%. Kolejne 21,2% stanowiły osoby z zawodami: sprzedawca 651 bezrobotnych; kucharz małej gastronomi 226 bezrobotnych; technik ekonomista 189 bezrobotnych; fryzjer 177 bezrobotnych; mechanik pojazdów samochodowych 149 bezrobotnych; pedagog 142 bezrobotnych; specjalista administracji publicznej 116 bezrobotnych. Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy pozwala na identyfikację osób pozostających bez pracy w okresie do 12 ukończenia nauki według poziomu wykształcenia. W końcu 2011 r. bezrobotni w tej kategorii najczęściej byli absolwentami szkół: policealnych i średnich zawodowych (2534 osoby 32,5%), zasadniczych zawodowych (1833 osób 23,5%), wyższych (1808 osób 23,2%) oraz średnich ogólnokształcących (1492 osoby 19,1%). Najmniej liczną grupę stanowili absolwenci szkół gimnazjalnych i niższych (129 osób 1,7%). Bezrobotni w okresie do 12 ukończenia nauki są zdecydowanie lepiej wykształceni od ogółu bezrobotnych, w których przypadku udział osób z wykształceniem wyższym w omawianym okresie wyniósł 7,6%. Przedstawiona struktura bezrobotnych w okresie do 12 ukończenia nauki według poziomu wykształcenia nie wyjaśnia tak dużej liczby (3099) osób bez w tej kategorii. Szkoły, w których nie ma możliwości uzyskania tytułu zawodowego (średnie szkoły ogólnokształcące, gimnazjalne i podstawowe), ukończyło jedynie 1621 bezrobotnych zakwalifikowanych do tej kategorii. Może to dowodzić, że do rejestrów powiatowych urzędów pracy coraz częściej trafiają osoby, które ukończyły szkołę zawodową, ale nie zdały egzaminu 19

26 zawodowego lub do niego nie przystąpiły, w związku z czym nie mają formalnych uprawnień do wykonywania określonej profesji i są rejestrowane jako osoby bez. Z danych przedstawionych w Tabeli 5 wynika, że liczba nowych rejestracji bezrobotnych do 12 ukończenia nauki była prawie trzykrotnie wyższa od liczby bezrobotnych, zarejestrowanych w końcu 2011 r. Znaczna część wyłączeń osób w tej kategorii spowodowana jest objęciem tej grupy aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu (w szczególności stażami). Niestety osoby takie po zakończeniu programu często powracają do rejestrów, a po roku od dnia określonego na dyplomie uczelni wyższej lub świadectwie szkolnym, chociaż dalej pozostają w gronie osób bezrobotnych, nie są już zaliczane do grupy bezrobotnych w okresie do 12 ukończenia nauki BEZROBOTNI BEZ STAŻU PRACY W końcu 2011 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowane pozostawały osoby bez stażu pracy (17,7% ogółu zarejestrowanych). W subpopulacji tej dominowały kobiety (65,9%). Bezrobotni bez stażu pracy to przeważnie osoby młode, do 25. roku życia (58,2%). W ewidencji powyżej 12 miesięcy pozostawało 41,0% z nich. Największy problem ze znalezieniem i podjęciem pierwszej pracy mają osoby bez, w których przypadku osoby (56,5%) nigdy nie pracowały. W kategorii osób dotychczas niepracujących licznie występują także takie zawody, jak: technik ekonomista 614 zarejestrowanych bez stażu pracy (17,2% zarejestrowanych w tym zawodzie); kucharz małej gastronomii 580 zarejestrowanych bez stażu pracy (36,9% zarejestrowanych w tym zawodzie); krawiec 383 zarejestrowanych bez stażu pracy (14,5% zarejestrowanych w tym zawodzie); kucharz 374 zarejestrowanych bez stażu pracy (14,0% zarejestrowanych w tym zawodzie); technik żywienia i gospodarstwa domowego 307 zarejestrowanych bez stażu pracy (35,2% zarejestrowanych w tym zawodzie); sprzedawca 260 zarejestrowanych bez stażu pracy (1,9% zarejestrowanych w tym zawodzie); 20