Magisterská diplomová práce
|
|
- Mariusz Wysocki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav slavistiky Magisterská diplomová práce 2008 Kateřina Kúdeľková
2 Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav slavistiky Polský jazyk a literatura Kateřina Kúdeľková Jednostki frazeologiczne w czasopismach dla dzieci i młodzieŝy o tematyce biblijnej i mitologicznej Magisterská diplomová práce Vedoucí práce: Mgr. Roman Madecki, Ph. D. 2008
3 Prohlašuji, že jsem diplomovou práci vypracovala samostatně s využitím uvedených pramenů a literatury... 3
4 Podziękowania Chciałabym serdecznie podziękować Panu mgr Romanowi Madeckiemu, Ph. D. za konsultacje i udzielanie cennych rad podczas pisania pracy magisterskiej. Składam również podziękowania rodzicom, którzy wspierali mnie podczas studiów. 4
5 Spis treści: Wprowadzenie Związki frazeologiczne zagadnienia ogólne Znaczenie związku frazeologicznego Klasyfikacja frazeologizmów Źródła frazeologii polskiej Biblia jako źródło frazeologizmów Polskie tłumaczenia Biblii Biblia w literaturze polskiej Związki frazeologiczne biblijne Mitologia jako źródło frazeologizmów Czym jest mit? Mitologia grecka Jana Parandowskiego Mitologia nie tylko w literaturze polskiej Związki frazeologiczne z mitologii Związki frazeologiczne z tematyką biblijną i mitologiczną w czasopismach dla dzieci i młodzieŝy Frazeologizmy z tematyką biblijną występujące w czasopismach dla dzieci i młodzieŝy Frazeologizmy z tematyką mitologiczną występujące w czasopismach dla dzieci i młodzieŝy Zakończenie Resumé Załącznik Bibliografia
6 Wprowadzenie Celem mojej pracy jest zbadanie tego, jakie polskie frazeologizmy o tematyce biblijnej i mitologicznej są w dzisiejszych czasach używane w czasopismach dla dzieci i młodzieży. W codziennej rozmowie używamy setek wyrażeń i zwrotów charakterystycznych dla danego języka. Te wyrażenia i zwroty tworzą frazeologię języka i dla każdego uczącego się języka obcego człowieka stanowią prawdziwą zagadkę. Frazeologizmy są bardzo częstym zjawiskiem w językach, nie tylko w językach słowiańskich, choć tutaj, jak można zauważyć, są najczęściej używane. Są częstym przedmiotem badań, toteż istnieje sporo prac takich językoznawców, jakimi są: S. Skorupka 1, A. M. Lewicki 2, S. Bąba 3, P. Müldner-Nieckowski i inni, którzy zajmują się tą właśnie problematyką. Frazeologia jest względnie młodą dziedziną językoznawczą, więc występują w niej liczne niedociągnięcia, jak na przykład: brak jedności w rozważaniach poszczególnych badaczy, czy też niezgodność w określeniu podstawowych pojęć frazeologicznych. Zanim zajmę się samą problematyką frazeologizmów występujących w czasopismach dla dzieci i młodzieży, spróbuję przybliżyć problematykę frazeologii, omówię podstawowe zjawiska frazeologiczne, ich rozwój i znaczenie w języku. Nie ulega wątpliwości, że język polski może się chwalić obfitością związków frazeologicznych. Frazeologizmy są podobnie jak wyrazy składnikami wypowiedzeń i tekstów. Nie podlegają one żadnym regułom gramatycznym. Frazeologizmem albo też związkiem frazeologicznym nazywamy utrwalone społecznie połączenie co najmniej dwóch wyrazów, którego znaczenie nie wynika ze znaczeń składników. Niektórych używamy w codziennej komunikacji, bez konieczności wyjaśniania ich znaczenia. Te utarte połączenia wyrazowe są utrwalone przez zwyczaj językowy. Istotny jest fakt, że zrozumienie związków frazeologicznych nie wynika bezpośrednio z rozumienia treści ich składników. Znaczenie całego frazeologizmu nie jest sumą znaczeń wszystkich wyrazów wchodzących w jego skład. Znaczenia każdego związku frazeologicznego trzeba się nauczyć. Autentyczny język wymaga oprócz znajomości 1 Skorupka, S.: Frazeologia a stylistyka, Poradnik językowy, Warszawa Lewicki, A. M.: Studia z teorii frazeologii, Łask Bąba, S.: Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań Bąba, S.: Twardy orzech do zgryzienia, czyli o poprawności frazeologicznej, Poznań
7 słownictwa i umiejętności posługiwania się w praktyce komunikacyjnej regułami gramatycznymi także znajomości frazeologizmów, gdyż stanowią one istotną część składową języka (zwłaszcza w sytuacjach nieformalnych). Jak mówi Elżbieta Rybicka, są kolorową częścią języka i wprowadzają swobodną i nieformalną atmosferę. 4 Znaczenia związków frazeologicznych są niejednoznaczne, co pozwala nam operować nimi w wielu kontekstach. W polskiej literaturze naukowej frazeologia jest ciągle stosunkowo słabo opracowana, co odnosi się tak do terminologii, podstaw teoretycznych, jak i naszej wiedzy o frazeologizmach w języku ogólnopolskim. Największe osiągnięcia na tym polu łączą się dotychczas z nazwiskiem S. Skorupki ( ), autora wielu prac z tej dziedziny, w tym między innymi dwutomowego Słownika frazeologicznego języka polskiego, zawierającego ok. 80 tys. haseł gniazdowych (w nich ponad 200 tys. jednostek), adresowanego do literatów, dziennikarzy, tłumaczy, nauczycieli Sformułował on także zastosowane w tym słowniku dwie klasyfikacje jednostek frazeologicznych, mianowicie formalną i semantyczną. Dopiero ostatnie lata przynoszą w dziedzinie frazeologii sporo nowego. Można to udokumentować licznymi pracami ogólnoteoretycznymi autorstwa D. Buttler, E. Kozarzewskiej i A. M. Lewickiego. Również trzeba wspomnieć nazwisko Piotra Müldnera-Nieckowskiego, który także przyczynił się do badań nad polskimi frazeologizmami i jest autorem najnowszego i największego dotychczas słownika frazeologicznego języka polskiego. 5 Wszechstronniej po 1945 r. tę sferę języka przebadali językoznawcy radzieccy, którzy jednak nie stworzyli jeszcze dużego słownika frazeologicznego języka rosyjskiego czy słowników przekładowych. Oni też w ostatnich latach intensywniej badają frazeologię dialektalną, prace te jednak pozostają przeważnie na etapie zbierackim, choć ogólna praca W. M. Mokijenki (Słowiańska frazeologia, Moskwa 1980) dowodzi ogromnego zainteresowania tą frazeologią. Przybliżę klasyfikacje jednostek frazeologicznych, oparte na trzech różnych ujęciach jednostki frazeologicznej i jej właściwości. Chodzi o klasyfikację typologiczną A. M. Lewickiego z podziałem na pięć typów składniowych frazeologizmów i dwa typy funkcjonowania ich znaczeń, klasyfikację funkcjonalną P. Müldnera-Nieckowskiego z podziałem na trzy typy mechanizmu tworzenia się związków frazeologicznych i trzecią, zwaną klasyczną, choć nieco przestarzałą, S. Skorupki z podziałem na trzy 4 Rybicka, E.: Nie taki diabeł straszny Podręcznik frazeologii dla obcokrajowców, Kraków 1994, s Müldner-Nieckowski, P.: Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa
8 typy budowy frazeologizmów i trzy stopnie łączliwości wyrazów. W polskich opracowaniach jest przyjmowana właśnie klasyfikacja Stanisława Skorupki, więc ją bliżej omówię. Zajrzę również do źródeł, z których frazeologia czerpie, i przytoczę kilka przykładów. Frazeologizmy języka polskiego mogą się wywodzić z Biblii, mitologii, historii, literatury, ludowych przysłów, z języka potocznego. Oto kilka powszechnie znanych i często używanych struktur frazeologicznych: zakazany owoc (Biblia) coś zakazanego, zabronionego, sięgnięcie po to jest miłe, ale grożą poważne konsekwencje, Hiobowe wieści (Biblia) złe, tragiczne wieści, które najczęściej dotyczą osoby informowanej, Salomonowa mądrość (Biblia) jest to bardzo bogata wiedza z różnych dziedzin, pięta Achillesa (mitologia) słaba strona, czuły punkt, pocałunek Judasza (Biblia) oznacza w przenośni fałszywą, obłudną uprzejmość, czułość. W następnym punkcie zajmę się frazeologizmami biblijnymi i mitologicznymi. Chodzi o związki frazeologiczne mające swoje korzenie w Biblii i mitologii. Opiszę również Biblię i mitologię jako źródła frazeologizmów. Biblia jest Świętą Księgą zbiorem prawd objawionych i przykazań, które uczą, jak żyć. Jest najważniejszą księgą mądrości. Ukazuje ona plan Boga w stosunku do świata. Jednak nie oznacza to, że wszystko, co przedstawia Biblia, jest zawsze budujące i godne naśladowania. Biblia opisuje bowiem również kłamstwa, okrucieństwa i zbrodnie. Była największym autorytetem w sprawach wiary i moralności. Stała się źródłem motywów dla pokoleń rzeźbiarzy, malarzy, pisarzy i kompozytorów. Jest skarbnicą wzorców osobowych i postaw, anegdot, fabuł, wątków i motywów, symboli i alegorii, frazeologii i stylistyki. W końcu, w części praktycznej pracy, zajmę się badaniem związków frazeologicznych, którymi posługują się autorzy czasopism dla dzieci i młodzieży. Przegląd rozpocznę od analizy związków frazeologicznych w języku polskim, mających źródło w mitologii i Biblii, według 3 klasyfikacji A. M. Lewickiego, P. Müldnera-Nieckowskiego i S. Skorupki. Później podam czeskie, angielskie i niemieckie ekwiwalenty fazeologizmów wyszukanychw poniżej wypisanych czasopismach, o ile były one dostępne w zgromadzonych przeze mnie materiałach. Moje badania mają również określić stosunek dzieci i młodzieży do frazeologii 8
9 biblijnej i mitologicznej, ich znajomość tych właśnie frazeologizmów i umiejętność posługiwania się nimi. Podstawowymi źródłami, z których czerpałam, były prace językoznawcze takich badaczy, jak S. Skorupka, P. Müldner-Nieckowski, A. M. Lewicki, S. Bąba, B. Rejakowa, M. Basaj, D. Rytel. Użyłam słowników frazeologicznych, lingwistycznych, encyklopedii i miałam do dyspozycji czasopisma dla dzieci: Płomyczek, Jutrzenka, Kumpel, Świerszczyk, i dla młodzieży: Perspektywy, Ogniwo, Popcorn, Bravo, Victor i Cogito. 9
10 1 Związki frazeologiczne zagadnienia ogólne 1.1 Znaczenie związku frazeologicznego Zanim zajmę się omawianiem problematyki związku frazeologicznego, powinnam wytłumaczyć termin frazeologia. Pojęcie frazeologia pochodzi z języka greckiego. 6 Stanowi ona jeden z najbardziej specyficznych działów każdego języka. Każdy, kto chce dobrze opanować język ojczysty (dotyczy to także znajomości języków obcych), powinien się wykazywać dobrą znajomością frazeologii danej mowy. Frazeologia jako dziedzina leksykologii ma dosyć krótką historię. Jej badania zapoczątkowane przez Charlesa Bally ego rozpoczęły się dopiero po drugiej wojnie światowej i zajmowano się nią zwłaszcza w Związku Radzieckim. W Polsce zainteresowanie frazeologią wzrosło dopiero w siedemdziesiątych latach XX wieku. 7 Nie znaczy to jednak, że frazeologia nie miała miejsca już wcześniej. Termin frazeologia bowiem po raz pierwszy pojawił się już w XVI wieku w tytule słownika greko-łacińskiego M. Neandra. W języku polskim zajmuje się frazeologią sporo badaczy, którzy przyczynili się do rozwoju tej dziedziny. Należałoby wymienić takich autorów, jak S. Skorupka, A. M. Lewicki, S. Bąba, M. Basaj, E. Kozarzewska, D. Rytel czy W. Chlebda. Jak wiadomo, frazeologia jest nauką stosunkowo młodą, więc w opracowaniach językoznawczych istnieją pewne rozbieżności terminologiczne i w wielu zagadnieniach nie panuje jednomyślność. Jest to spowodowane tym, że do tej pory nie określono granic frazeologii. Dotyczy to także definicji jednostki frazeologicznej. W dzisiejszych czasach ma termin frazeologia w językoznawstwie dwa znaczenia. Nazywamy tak dział językoznawstwa, którego przedmiotem jest badanie wyrażeń i zwrotów występujących w danym języku lub charakterystycznych dla danego języka. Jest to także zasób wyrażeń i zwrotów właściwych danemu 6 Znaczenie frazeologii: gr phrásis = mówienie + lógos = słowo, nauka. 7 Zob.: Basaj, M., Rytel, D. (red.): Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej I, Słowo wstępne, Wrocław s
11 językowi 8, np. językowi polskiemu. W języku potocznym termin ten bywa używany dla pogardliwego, ironicznego określenia ozdobnych wyrażeń i zwrotów nie mających głębszej treści lub pokrycia w rzeczywistości. 9 Potocznie powiedziane, są to wyrażenia i zwroty bez głębszej myśli i treści. Są to związki wyrazowe mające w danym języku stałe zastosowanie jako utarty zwrot (np. wystawny obiad, pyszne ciastka, zdolny leń, pić na umór, świetna zabawa). Jak mówi Encyklopedia szkolna, frazeologizmy są powstałymi na gruncie danego języka przenośniami, które weszły do powszechnego użycia i w wyniku częstego powtarzania, nieraz przekazywane z pokolenia na pokolenie, stały się samodzielnymi jednostkami słownictwa, zwykle o charakterze idiomatycznym 10 (idiom związek wyrazowy właściwy tylko danemu językowi, którego nie można przetłumaczaczyć dosłownie na inny język 11 ). Można tu też wspomnieć pojęcie frazeologizacja. Chodzi o łączenie się wyrazów w związki frazeologiczne, powstawanie związków frazeologicznych z luźnych połączeń wyrazowych (np. zboża ciągnęły się, zboża rozpościerały się). 12 Ponieważ frazeologizmy funkcjonują w języku na bardzo podobnych zasadach jak pojedyncze wyrazy słownikowe, powinny być zasadniczo rejestrowane w słownikach jako odrębne hasła. Dzieje się tak coraz częściej, np. w Słowniku mitów i tradycji kultury W. Kopalińskiego 13 czy Słowniku współczesnego języka polskiego pod redakcją B. Dunaja. 14 Związek frazeologiczny to określenie może się nam wydawać bardzo skomplikowane i niezrozumiałe. Spróbuję więc przytoczyć tu kilka przykładów i zaraz będzie się wydawało, że nie taki diabeł straszny, jak go malują... Pięta Achillesa Na pewno często używany zwrot. Każdy człowiek ma jakąś słabą stronę, wrażliwy punkt. Nikt z nas nie jest doskonałym osobnikiem. Geneza tego wypowiedzenia wiąże się z historią o Achillesowi. Najdzielniejszy bohater wojny trojańskiej był synem Peleusa i Tetydy nimfy morskiej. Matka, chcąc ustrzec syna przed śmiercią, zanurzyła jego ciało w wodzie Styksu. Dzięki 8 Lotko, E.: Slovník lingvistických termínů pro filology, Olomouc 1998, tłumaczenie własne. 9 Malczewski, J.: Słownik szkolny. Nauka o języku, Warszawa Literatura. Wiedza o kulturze. Encyklopedia szkolna WsiP, Warszawa 2006, s Kopaliński, W.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 1994, s Nauka o języku, Warszawa 1990, s Kopaliński, W.: Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa Dunaj, B.(red.): Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa
12 temu ciało jego (prócz pięty, za którą trzymała go matka podczas kąpieli) stało się odporne na wszelkie ciosy. Jak wiadomo, Achilles zginął trafiony przez Parysa w ten właśnie czuły punkt w nieobmytą piętę. 15 Paniczny strach To strach budzący w nas panikę, lęk, popłoch, przerażenie. Wyraz panika pochodzi od imienia prastarego boga arkadyjskiego z czasów, kiedy bogowie posiadali jeszcze więcej cech zwierzęcych niż ludzkich. Pan to mitologiczny bożek lasów i łąk, mający postać fauna półczłowieka, półkozła. Był dziwacznym stworzeniem miał wygląd człowieka o kozich nogach, uszach i rogach. Opiekował się kozami i owcami, był bogiem pasterzy i myśliwych. Z reguły był łagodny, ale czasem potrafił budzić lęk i strach poprzez nagłe, przeraźliwe krzyki, kiedy wszyscy spali, zwłaszcza gdy nadchodziła pora sjesty, która jest zwyczajową porą południowego odpoczynku w strefie śródziemnomorskiej. Wówczas ludzie zrywali się ze snu przerażeni wrzaskiem. 16 Syzyfowa praca Praca wymagająca ustawicznego i często bezskutecznego wysiłku. Syzyf, założyciel i król miasta Eryfy, słynący ze sprytu, został ukarany przez bogów za swe zuchwałe sprawki. Zdradził bowiem bogu Azopowi, że Zeus porwał mu córkę Eginę, a gdy Zeus kazał Hadesowi sprowadzić Syzyfa w kajdanach za zdradę boskich tajemnic, Syzyf zakuł Hadesa w kajdany i uwięził go. W związku z tym nikt w świecie śmiertelników nie mógł umrzeć. Dopiero Ares uwolnił boga podziemi i tym przywrócił ład na Ziemi. Gdy Syzyf odchodził, nakazał żonie, by nie pochowała jego zwłok. Przybywszy do pałacu Hadesa, poprosił jego żonę Persefonę, by mu pozwoliła wrócić na trzy dni na Ziemię, by mógł ukarać tych, którzy zaniedbali mu oddania ostatniej przysługi. Uzyskawszy zgodę, wrócił do domu i żył sobie spokojnie dalej. W końcu Hermes, posłannik bogów, sprowadził go siłą w krainę cieni. Od tej pory miał za zadanie pchać ogromny głaz pod górę, a kiedy był już na szczycie, głaz spadał w dół, a Syzyf od nowa musiał 15 Parandowski, J.: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989, s Tamże: s
13 toczyć go pod górę. Czynność tę powtarzał nieustannie, bo za każdym razem głaz staczał się z góry. 17 Wzrok bazyliszka Tak określane jest spojrzenie zabójcze, nieżyczliwe i nienawistne. Bazyliszek to stworzenie oparte na fikcji literackiej, wierzeniach i legendach. Według polskiego podania istniał niegdyś smok Bazyliszek (przedziwne monstrum o tułowiu węża oraz głowie, nogach i skrzydłach koguta), który znajdował się w podziemiach krakowskich Krzysztoforów i w piwnicy jednego z warszawskich domów staromiejskich, gdzie ludzie schodzący do piwnicy nieoczekiwanie ginęli od jego wzroku. Ten olbrzymi wąż potrafi zabić każdego, kto spojrzy mu w oczy. Mówi się, że jego mordercze spojrzenie jest tak okropne, że ludzie umierają z przerażenia. Zabito go dopiero przy pomocy zwierciadła, w którym smok znalazł śmierć od własnego spojrzenia. W zasobie słownikowym języka wyróżniamy dwa różne typy jednostek: wyrazy stanowią najmniejszą względnie samodzielną jednostkę językową służącą porozumieniu, 18 frazeologizmy są podobnie jak wyrazy składnikami wypowiedzeń i tekstów. Frazeologizmem albo związkiem frazeologicznym nazywamy utrwalone społecznie połączenie co najmniej dwóch wyrazów, którego znaczenie nie wynika ze znaczeń składników. Frazeologizmy są więc niekiedy nazywane wielowyrazowymi słowami. Nieraz są to całe zdania, np. uczepił się jak rzep psiego ogona. Spośród przysłów za frazeologizmy uważa się te, które są używane jako fragmenty zdań (zwykle złożonych): Przecież mówiłem: uderz w stół, a nożyce się odezwą. Zabieram się do tej roboty jak pies do jeża. Ludzie wstydzą się przyznać, że muszą spać od do 6.00, żeby nie wstać lewą nogą. To raczej babska przywara. Przedsiębiorca, człowiek czynu przykłada tylko na krótko głowę do poduszki Parandowski, J.: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989, s Buttler, D.: Język i my 2, Warszawa 1988, s Tygodnik Tina, 59, 1999, s
14 Każdy frazeologizm ma swoje utrwalone znaczenie właściwe mu jako całości i nie można go pojmować jako sumy znaczeń wyrazów wchodzących w jego skład (np. kupić kota w worku oznacza wydanie pieniędzy za coś bardzo głupiego, niepotrzebnego, a co gorsza, zupełnie nie odpowiadającego zdjęciu w ofercie, a nie kota w worku, którego kupiliśmy). Ta właśnie cecha frazeologizmów jest czasami nazywana nieregularnością semantyczną (znaczeniową). Ze względu na to w strukturze frazeologizmu nie można dokonywać żadnych zmian, czyli wymieniać składniki i przestawiać ich. Prowadzi to do przekształcenia go w połączenie wyrazowe o zupełnie innej treści. Jednak znaczenia związków frazeologicznych są niejednoznaczne, co pozwala nam operować nimi w wielu kontekstach. Do frazeologizmów nie możemy zaliczać połączeń wyrazów, które nie są utrwalone i powstają tylko w trakcie tworzenia wypowiedzi (np. mądry uczeń, niespodziewane zdarzenie, błękitne niebo, wesoła zabawa, zakochać się w dziewczynie, oddać pieniądze itd.). Rówież do frazeologizmów nie zaliczamy przysłów i powiedzeń, ale tylko tych, których nie da się wbudować do zdania (choćby złożonego): np. "Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie" nie jest frazeologizmem, bowiem funkcjonuje osobno. Ale "Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło" tutaj chodzi o frazeologizm, ponieważ bardzo często jest jednym z niezbędnych zdań składowych zdania złożonego ( Sprzedałem świetny samochód i mam teraz stary, ale nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło, bo mniej wydaję na benzynę. ). Jeżelii mamy problem z zastosowaniem lub znaczeniem związku frazeologicznego, szukamy pomocy w słowniku frazeologicznym Multimedialny słownik frazeologiczny PWN. Skorupka, S.: Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa Słownik frazeologiczny PWN z Bralczykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Bąba, S., Dziamska, G., Liberek, J.: Podręczny słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa Bąba, S., Liberek, J.: Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, PWN, Warszawa Dobrowolski, M.: Słownik frazeologiczny, Wydawnictwo Videograf II, Słownik frazeologiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
15 1.2 Klasyfikacja frazeologizmów W języku polskim istnieją aż trzy klasyfikacje związków frazeologicznych. Ujmują one zagadnienie frazeologii z trzech odrębnych stanowisk. Po pierwsze chodzi o klasyfikację typologiczną Andrzeja Marii Lewickiego, który podzielił frazeologizmy na pięć typów składniowych i dwa typy funkcjonowania ich znaczeń. Przedstawia składniowe zależności słów w związkach wyrazowych, czyli podkreśla zarówno syntaksę wewnętrzną, jak i zewnętrzną frazeologizmów. 21 Ze względu na funkcje składniowe frazeologizmy Lewicki podzelił na: Frazy jednostki frazeologiczne zawierające podmiot i orzeczenie. Mogą być używane jako kompletne zdania i do pełnienia takiej funkcji nie wymagają żadnych uzupełnień. Mogą także wchodzić w skład dłuższego tekstu albo stanowić replikę w dialogu, np. Zegar bije., Czas ucieka., Wyszło szydło z worka., Ręce opadają., Na dwoje babka wróżyła. Każda fraza jest zdaniem, ale nie każde zdanie jest frazą. Fraza jest pojęciem węższym niż zdanie. Do fraz należą zdania utarte, ogólnie przyjęte, często powtarzane od wieków w tej samej czy podobnej formie. 22 Zwroty związki frazeologiczne, w których członem podstawowym jest czasownik, czyli pełnią funkcję czasowników, np. Ktoś trzęsie się jak galareta., Ktoś śpi jak suseł., Akcje idą w górę. Niektóre zwroty nie zawierają czasownika, jednak pełnią funkcję czasownikową, np. ktoś w krzyk; ktoś w płacz. Wyrażenia rzeczownikowe pełnią funkcję rzeczowników, np. biały kruk; twardy orzech do zgryzienia; ni to, ni sio; kula u nogi; kukułcze jajo; pies ogrodnika. Wyrażenia określające określają rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki i przysłówki, np. jaki taki, pierwszy lepszy, z krwi i kości, z duszą na ramieniu, krótko i węzłowato, na chybcika, (cicho) jak makiem zasiał, jak z krzyża zdjęty. Wskaźniki frazeologiczne elementy, które pełnią funkcje pomocnicze (np. w związku z czymś; w ramach czegoś). Mogą występować w postaci przyimków, (np. albo..., albo...; o tyle..., o ile...), spójników i partykuł (np. Ŝe teŝ; teŝ mi coś; rzecz jasna; otóŝ to). 21 Przedmowa [w:] Słownik frazeologiczny, Warszawa 2007, s Nauka o języku, Warszawa 1990, s
16 Ze względu na sposób funkcjonowania znaczenia frazeologizmy dzielą się na: Idiomy frazeologizmy o nienaruszalnym składzie, których znaczenie jest inne niż znaczenie poszczególnych składników albo sens pochodzi z sumy tych znaczeń, np. parszywa owca, łacina kuchenna, zimny prysznic, trącić myszką. Frazemy, połączenia frazeologiczne utrwalone połączenia, których sens wynika z jednego ze składników (chodzi o wyraz nadrzędny), np. gniew ogarnia, palma pierszeństwa, dokonywać włamania. Według klasyfikacji Lewickiego do frazeologizmów nie należą przysłowia, będące odrębnymi, gotowymi tekstami. Na pograniczu frazeologii znajdują się zaś zestawienia, czyli terminy o bardzo dokładnym znaczeniu, które są odtwarzalne i przeznaczone do używania w ściśle określonych sytuacjach i, np. kwas siarkowy, spółgłoska wargowa, rzeczowniki wielowyrazowe typu samochód ciężarowy, płatki owsiane, oraz publicystyczne połączenia typu polityka fiskalna, władza państwowa. 23 Następna klasyfikacja jest znana jako funkcjonalna. Chodzi o klasyfikację najnowszą. Jej autorem jest Piotr Müldner-Nieckowski i przedstawia ona sposoby tworzenia się ostatecznej postaci związków frazeologicznych w czasie powstawania wypowiedzi. Zakłada, że budowanie zdań i ich składników jest procesem doraźnym, indywidualnym i twórczym. Objaśnia udział osoby piszącej albo mówiącej w budowaniu i stosowaniu związków wyrazowych w zdaniach i tekstach. Z punktu widzenia językoznawczego klasyfikacja ta, oparta głównie na semantyce, jest kognitywną nadbudową typologii Lewickiego i tworzy z nią spójną całość. Müldner-Nieckowski dzieli frazeologizmy według trzech sposobów tworzenia się ostatecznej postaci związków frazeologicznych. Objaśnia on udział osoby piszącej lub mówiącej w budowie i stosowaniu związków wyrazowych w zdaniach. Traktuje frazeologizmy jako surowiec form, które zostaną użyte w wypowiedziach. Jego podział jest pragmatyczny, użytkowy, m.in. umożliwiający korzystanie ze słownika, który pomaga nam stwierdzić znaczenie, składnię zewnętrzną i warianty budowy frazeologizmów. Opiera się na badaniu semantyki, składni i odmian setek tysięcy związków frazeologicznych w trakcie powstawania zdań. 23 Lewicki, A. M.: Składnia związków frazeologicznych, Biul. Pol. Tow. Językozn., t. 40, 1983, s
17 Ze względu na sposób powstawania związków wyrazowych frazeologizmy dzielimy na: Otwarte - wszystkie zespoły wyrazów, do których niezbędne są dodatkowe informacje o budowie, składnikach i zakresie znaczeniowym. Przyjmują ostateczną postać na podstawie wzorców słownikowych. Wśród nich wyróżniamy: - frazeologizmy odtworzone powstają za pomocą podstawienia składników wskaźnikowych do wzorca. Np.: «ktoś, coś» wali do «czegoś» lub «gdzieś» powstają: ludzie walą do kina na Ursynowie - na ulicy woda wali do kanału - zamknij okno, bo mróz wali do środka. - frazeologizmy przekształcone powstają przez zastąpienie składnika wymiennego innym wyrazem. Np. ze wzorca akcja (powieści, utworu, filmu itp.) rozwija się powstają: akcja opowiadania się rozwija - akcja książki rozwija się albo akcja powieści rozwija się - akcja utworu rozwija się - akcja filmu się rozwija. - frazeologizmy złożone to połączenie cech frazeologizmów odtworzonych i przekształconych. Np. («czyjeś», «czegoś») akcje idą w górę, rosną. Zamknięte - zespoły wyrazów, które są kompletnymi wieloczęściowymi odpowiednikami wyrazów. nie mają elementów otwartych i nie są produktami języka, lecz jednostkami słownikowymi, zwykle chodzi o idiomy lub wyrażenia i zwroty przyimkowe. Istnieja związki wyrazowe, które Müldner-Nieckowski zalicza do pogranicza otwartych i zamkniętych. Chodzi o: - frazeologizmy środowiskowe związki wyrazowe, które spotykamy w języku stosunkowo małych grup społecznych, zawodowych, miejskich itp. Takim przykładem mogą nam posłużyć frazeologizmy sportowe, np.: gol do własnej bramki, krótka piłka. - slogany krótkie hasła, powiedzenia reklamowe, polityczne, agitacyjne, propagujące pewien pogląd, zasadę lub reklamujące towar. Są tworzone z rozmysłem w celu zwrócenia uwagi dużej liczby ludzi, np. żeby przekonać ich do produktu, poglądu, idei albo wymusić określony typ zachowania. Chodzi zwykle o gre słów, np. Coca Cola to jest to, dwa w jednym, z pewną nieśmiałością, teraz Polska. 17
18 Formalne - krótkie, wielowyrazowe wypowiedzenia, które mają i muszą mieć tylko jedno znaczenie i tylko jedną, nienaruszalną postać ze względu na szczególną funkcję. Wchodzą w skład językowych systemów porozumiewania się tam, gdzie nie można sobie pozwolić na żadną dowolność interpretacyjną, np. w wojsku, ratownictwie, medycynie. Są używane w komunikatach niezawisłych, odbieranych zawsze w ten sam sposób. Na ten temat powstają specjalizowane słowniki takich wyrażeń i zwrotów (ang. exact phraseology, EP). Tu można wyróżnić: - komendy i komunikaty dyrektywne Komendy (komenda wojskowa) rozkazy, które odbiorca powinien wykonać. Np. na lewo patrz! Komunikaty dyrektywne powiadomienia, na podstawie których odbiorca samodzielnie podejmuje decyzję o rodzaju działania, jakie ma wykonać. Np. droga wolna. - terminy wyrazy albo połączenia wyrazowe o specjalnym, konwencjonalnie ustalonym znaczeniu naukowym lub technicznym, używane w określonych dziedzinach działalności zawodowej albo społecznej i umożliwiające dokładne porozumiewanie się bez konieczności szczegółowego opisywania, o co chodzi. Są tworzone przez komisje językowe są więc sztuczne. 24 Np. mięsień czworogłowy uda, moment pędu, ruch jednostajnie przyspieszony, liczebnik porządkowy, wyprowadzanie funkcji, penetracja. 25 Trzecia z rzędu, w polskich opracowaniach najbardziej popularna, jest klasyfikacja klasyczna z podziałem na trzy typy budowy frazeologizmów i trzy stopnie łączliwości wyrazów, którą wprowadził Stanisław Skorupka. Choć już jest nieco przestarzała, wciąż jeszcze jednak jest stosowana w nauce języka polskiego w szkołach. Na tej klasyfikacji opierano się przez dłuższy czas w badaniach leksykograficznych. Kładzie ona nacisk na opisanie rodzajów połączeń wyrazowych, 24 Nauka o języku, Warszawa 1990, s Zob.: Wstęp [w:] Müldner-Nieckowski, P.: Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 2003, s
19 według przynależności składników do odpowiednich części mowy i ich wpływu na powstanie znaczeń wynikowych. 26 Klasyfikacja Skorupki opiera się na dwóch kryteriach: formalnym semantycznym Z punktu widzenia gramatycznego (czyli formalnego) Skorupka wyróżnia trzy typy związków frazeologicznych: wyrażenie związek frazeologiczny mający charakter nominalny (imienny). Ośrodkiem wyrażenia jest rzeczownik, przymiotnik, imiesłów przymiotnikowy, niekiedy przysłówek, np. szum wody, fala upałów, niezwykle piękny, kochać się na zabój, czarna rozpacz, głupi jak but z lewej nogi. 27 Należą tu takie wyrażenia, jak: czerwone i czarne, ogniem i mieczem, krótko i węzłowato. Takie wyrażenia są znane pod nazwą wyrażenia szeregowe. 28 W zależności od tego, z jakim określeniem wyraz, który stanowi ośrodek związku, zostaje połączony, powstaje albo grupa składniowa, albo wyrażenie przenośne (np. zaorane pole i pole działania). Inny typ stanowią wyrażenia porównawcze, gdzie przedmioty lub zjawiska oznaczane przez podstawowy składnik związku, zostają określone za pomocą zestawienia z innym przedmiotem lub zjawiskiem (np. silny jak koń czy biały jak śnieg, suchy jak pieprz). Dobierając odpowiednie określenie wyrazów stanowiących podstawę wyrażenia, należy pamiętać o tym, by uzupełniały one znaczenia określanych słów, ale nie powtarzały go. Jeżeli nie przestrzegamy tej zasady, to powstają wyrażenia zwane beztreściowymi, pleonastycznymi (np. potencjalna możliwość, wzajemna współpraca, podróżujący pasażer czy też pełny komplet). W języku potocznym pojęcie wyrażenie oznacza w zasadzie każdą konstrukcję składniową, a nawet każdy pojedynczy wyraz (tekstowy). Można je też zauważyć w niektórych tekstach językoznawczych, gdzie traktowane jest jako synonim wyrazu zwrot. 26 Buttler, D.: Język i my 2, Warszawa 1988, s Malczewski, J.: Słownik szkolny, Warszawa 1990, s Kania, S., Tokarski, J.: Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa 1984, s
20 fraza różni się od zwrotu czy wyrażenia tym, że ma postać zdania, a więc zawiera podmiot i orzeczenie, np. czas ucieka, wpadł w rozpacz, wziął nogi za pas, zegar bije, serce się kraje; Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało. Każda fraza jest zdaniem, ale nie każde zdanie jest frazą. Fraza jest pojęciem węższym niż zdanie. Do fraz należą zdania utarte, ogólnie przyjęte, często powtarzane od wieków w tej samej czy podobnej formie. Do fraz należą też przysłowia, maksymy życiowe, sentencje, aforyzmy, powiedzonka itp., czyli zdania o ustalonym charakterze, np. Bez pracy nie ma kołaczy., Mądry Polak po szkodzie., Kropla drąży skałę. 29 Tutaj występują też, jak w wyrażeniach, frazy porównawcze, np. haruje jak dziki osioł, mgła wisiała nad ziemią jak strzecha ze słomy nad ubogą Litwina chatką. zwrot związek frazeologiczny, w którym członem podstawowym jest czasownik, np. krzyczeć wniebogłosy, krótko mówiąc, wpaść w gniew, spać jak suseł, szybko biegnąć. 30 Zamiast czasownika może występować tu imiesłów nieodmienny, np. biorąc pod uwagę, prawdę mówiąc, wziąwszy pod uwagę. W zależności od rodzaju określeń czasownika wyróżnia się zwroty o charakterze dosłownym lub zwroty przenośne (np. wpaść do studni zwrot dosłowny; wpaść w czarną rozpacz zwrot przenośny). Ze względu na strukturę danego zwrotu wyodrębnia się tu także zwroty porównawcze, zawierające wskaźniki porównania: jak, niby itp. (np. wpaść jak burza, strzec jak oka w głowie, wyglądać jak strach na wróble). Klasyfikacja pod względem formalnym została jeszcze uzupełniona dalszym typem, i to wyrażeniami i zwrotami rymowanymi, czyli tzw. rymowankami. Wyrażenia rymowane to np.: stary, ale jary; chłopek roztropek; cielę na wesele itp. Do zwrotów rymowanych należą takie, jak: chluśniem, bo uśniem; wypić bombkę w piątkę itp. Związki frazeologiczne szczególnie wyraziste upowszechniają się w języku i stają się związkami utartymi, czyli potocznymi. Niektóre z nich są tak często powtarzane, że dostają cechy charakterystyczne dla zwrotów przysłowiowych (np. masz babo placek, ruszyć jak martwe cielę ogonem, rodzić się na kamieniu). 29 Kania, S.,Tokarski, J.: Zarys leksykografii i leksykologii polskiej, Warszawa 1984, s Tamże, s
Pismo Święte to zbiór ksiąg Nowego i Starego Testamentu, uznanych przez Kościół za natchnione i stanowiących wraz z Tradycją jeden depozyt wiary i
PISMO ŚWIĘTE. Pismo Święte to zbiór ksiąg Nowego i Starego Testamentu, uznanych przez Kościół za natchnione i stanowiących wraz z Tradycją jeden depozyt wiary i jedną regułę wiary. Natchnienie- (łac. Inspiratio)
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V OCENA CELUJĄCĄ otrzymuje ją uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania dla klasy V oraz: twórczo i samodzielnie
Bardziej szczegółowoCo wiemy o związkach frazeologicznych
Co wiemy o związkach frazeologicznych Język polski Klasa VI SP Plan 1. Definicja związku frazeologicznego. 2. Przykłady frazeologizmów. 3. Znaczenie związku frazeologicznego (złote serce, biały kruk).
Bardziej szczegółowoW obrębie polskiego języka narodowego należy wydzielić dwa systemy:
Wykład nr 2 W obrębie polskiego języka narodowego należy wydzielić dwa systemy: a) polszczyznę ogólną (zwaną literacką); b)polszczyznę gwarową (gwary ludowe). Jest to podział dokonany ze względu na zasięg
Bardziej szczegółowoAgnieszka Frączek Siano w głowie, by Agnieszka Frączek by Wydawnictwo Literatura. Okładka i ilustracje: Iwona Cała. Korekta: Lidia Kowalczyk
Agnieszka Frączek Siano w głowie, czyli trafiła kosa na idiom by Agnieszka Frączek by Wydawnictwo Literatura Okładka i ilustracje: Iwona Cała Korekta: Lidia Kowalczyk Wydanie II ISBN 978-83-61224-67-9
Bardziej szczegółowoDrogaDoWolnosci.com. Możesz udostępniać tę listę innym. Nie zastrzegamy sobie żadnych praw do niej. Niechaj służy jak najszerszemu gronu osób.
DrogaDoWolnosci.com Poniższa lista pomoże Ci w codziennej lekturze Pisma Świętego. Lekturę możesz rozpocząć w dowolnej chwili. Dzięki temu planowi będziesz w stanie przeczytać całe Pismo Święte w jeden
Bardziej szczegółowoSYLLABUS. Leksykologia i leksykografia
SYLLABUS Lp. Element Opis 1 2 Nazwa Typ Leksykologia i leksykografia Obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 Kod Kierunek, specjalność, poziom i profil PPWSZ-FP-1-45-s
Bardziej szczegółowoI. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...
I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?.... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY............ 17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas.................. 17 1.1. Nasz język indywidualny...........................
Bardziej szczegółowoKONWERSATORIUM Z KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO DLA 3-LETNICH STUDIÓW POLONISTYCZNYCH PIERWSZEGO STOPNIA PROBLEMATYKA ZAJĘĆ
KONWERSATORIUM Z KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO DLA 3-LETNICH STUDIÓW POLONISTYCZNYCH PIERWSZEGO STOPNIA Warunki zaliczenia przedmiotu: 1. obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności; pięć i więcej
Bardziej szczegółowoCo należy wiedzieć, chcąc uczyć cudzoziemców frazeologii?
A g n i e s z k a M a d e j a Co należy wiedzieć, chcąc uczyć cudzoziemców frazeologii? Związki frazeologiczne to utarte połączenia wyrazowe, które funkcjonują w języku jako gotowe całości. Rozumienie
Bardziej szczegółowoŚlady Biblii we współczesnej polszczyźnie
Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna co najmniej kilka frazeologizmów biblijnych, rozumie znaczenie poznanych frazeologizmów, rozumie rolę i funkcję frazeologizmów
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej
Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej 1. Kształcenie literackie i kulturalne: Ocena dopuszczająca- uczeń: - poprawnie czyta i wygłasza tekst poetycki - wyodrębnia elementy świata
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA KLASA I KLASA II KLASA III
KRYTERIA OCENIANIA II ETAP EDUKACYJNY - JĘZYK ANGIELSKI KLASA I KLASA II KLASA III DOPUSZCZAJĄCY: rozumie proste polecenia nauczyciela, poparte gestem; rozumie proste zwroty grzecznościowe i proste pytania;
Bardziej szczegółowoNaCoBeZu na co będę zwracać uwagę. Wymagania do cyklu lekcji dotyczących składni
NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę Wymagania do cyklu lekcji dotyczących składni Wypowiedzenie umiem odróżnić zdanie od równoważnika zdania umiem zastąpić zdania ich równoważnikami umiem wyjaśnić, czym
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WIADOMOŚCI O EPOCE wiadomości Określa ramy czasowe i genezę nazwy epoki. Wymienia głównych reprezentantów omawianych kierunków literackich. Wymienia
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Mitologia. Najważniejsze zagadnienia
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Mitologia Najważniejsze zagadnienia Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do składni
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Przedmiot składni i jej miejsce w systemie języka 2 3 Hierarchia jednostek języka nielinearne linearne (liniowe) cechy dystynktywne semantyczne dystynktywne,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE OCENY I OKRES OCENA CELUJĄCA
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE OCENY I OKRES OCENA CELUJĄCA otrzymuje uczeń, którego wiadomości i umiejętności znacznie wykraczają poza program języka polskiego
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji języka polskiego dla klasy II Gim.
Konspekt lekcji języka polskiego dla klasy II Gim. Temat: Mam to w małym paluszku związki frazeologiczne w naszym języku. Lekcja podsumowująca wiadomości z działu: Frazeologia. Cele operacyjne: kształcenie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie V
Wymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie V WYMAGANIA NA OCENĘ CELUJĄCĄ Jak na ocenę bardzo dobrą oraz: -uczeń bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i międzyszkolnych, -posiada rozszerzone
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter, Żywa Księga)
Bardziej szczegółowoOGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA POSZCZEGÓLNYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA POSZCZEGÓLNYCH SPRAWNOŚCI JĘZYKOWYCH Poziom oczekiwanych osiągnięć uczniów w zakresie sprawności rozumienia ze słuchu (listening comprehension) czasem zrozumieć ogólny sens wypowiedzi
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P2 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje
Bardziej szczegółowoJak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19)
Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19) Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R.
Bardziej szczegółowoZasady oceniania na lekcjach języka angielskiego w klasach 4-8
Zasady oceniania na lekcjach języka angielskiego w klasach 4-8 1. Uczeń może zgłosić brak obowiązkowego wyposażenia lub przygotowania do zajęć dwa razy w semestrze (brak pracy domowej, brak zeszytu, brak
Bardziej szczegółowoKSIĘGI BIBLII BINGO - instrukcje
KSIĘGI BIBLII BINGO - instrukcje Przygotuj: 1. Wycięte karty BINGO (po jednej karcie dla każdego dziecka, możesz przygotować więcej kart, żeby zagrać w grę kilka razy) 2. Wycięte hasła 3. Małe pudełko
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO KL. VI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO KL. VI OCENĘ CELUJĄCĄ: - rozszerza czytelnictwo o lektury nadobowiązkowe - ogląda widowiska teatralne dla dzieci i młodzieży oraz potrafi o nich opowiedzieć kolegom
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
EGZMIN W KLSIE TRZECIEJ GIMNZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZSDY OCENINI ROZWIĄZŃ ZDŃ RKUSZ GH-P8 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) D Zadanie 2. (0 1) NIE Zadanie 3. (0 1) II. naliza
Bardziej szczegółowoOdpowiedź dopuszczalna mimo usterek Kolumny są proste w budowie. Kolumny nie mają. Odpowiedzi niedopuszczalne. Kolumny podtrzymują
Próbny egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów humanistycznych Odpowiedzi i punktacja zadań do testu Podróż do źródeł Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum
Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum Kształcenie literackie Ocena celująca Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania.
Bardziej szczegółowoLISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO JĘZYK POLSKI ROK SZKOLNY 2014/2015 LITERATURA:
LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO JĘZYK POLSKI ROK SZKOLNY 2014/2015 LITERATURA: 1. Omów sposób funkcjonowania motywu wędrówki w literaturze, odwołując się do 2. Odwołując się do wybranych
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P7 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) PF Zadanie 2. (0 1) II. Analiza i interpretacja
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 W ramach powtórki księgi protokanoniczne pisma, które od początku były uznawane przez wszystkie gminy chrześcijańskie za natchnione protokanoniczność nie oznacza, że księgi te mają
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZMIN W KLSIE TRZECIEJ GIMNZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZSDY OCENINI ROZWIĄZŃ ZDŃ RKUSZ GH-P7 KWIECIEŃ 2015 Zadanie 1. (0 1) PP Zadanie 2. (0 1) Zadanie 3. (0 1) II. naliza i interpretacja
Bardziej szczegółowo-stopień celujący -stopień bardzo dobry:
Zakres wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen w wyniku klasyfikacji rocznej i śródrocznej z języka niemieckiego: -stopień celujący: uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia
Bardziej szczegółowoLista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA
Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA 1. Konflikt pokoleń jako motyw literatury. Zanalizuj
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P2 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) FP Zadanie 2. (0 1) B Zadanie 3. (0 1)
Bardziej szczegółowoJak odczuwać gramatykę
Jak odczuwać gramatykę Przez lata uważałem, że najlepszym sposobem na opanowanie gramatyki jest powtarzanie. Dzisiaj wiem, że powtarzanie jest skrajnie nieefektywnym sposobem nauki czegokolwiek, także
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE MEINE DEUTSCHTOUR KL. 8 Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka polskiego. dla klasy III gimnazjum
Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy III gimnazjum PO UKOŃCZENIU KLASY III UCZEŃ POWINIEN UMIEĆ : -wyróżnić czasowniki w formie osobowej i nieosobowej, określić formy gramatyczne, odmienić
Bardziej szczegółowoVI KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTUROWE
Kryteria ocen w klasie VI KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTUROWE Wymagania konieczne ( ocena dopuszczająca) - poprawnie czyta i wygłasza z pamięci tekst poetycki -wyodrębnia elementy świata przedstawionego
Bardziej szczegółowoCele kształcenia wymagania ogólne
Cele kształcenia wymagania ogólne konieczne ocena: dopuszczająca podstawowe ocena: dostateczna rozszerzone ocena: dobra dopełniające ocena: bardzo dobra ponadprogramowe ocena: celująca I Kształcenie literackie
Bardziej szczegółowoWIERNY JAK PIES O STAŁYCH POŁĄCZENIACH WYRAZOWYCH
Małgorzata Dagiel WIERNY JAK PIES O STAŁYCH POŁĄCZENIACH WYRAZOWYCH Bogacenie słownictwa następuje w różny sposób, na przykład dzięki neologizmom, czyli nowym wyrazom, utworzonym od początku lub nowym
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Bardziej szczegółowoDopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący. Osiągnięcie uczeń rozumie wszystkie komunikaty i wypowiedzi nauczyciela ;
Klasa VII Szkoły Podstawowej Stopień Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący Osiągnięcie 1 2 3 4 5 6 -uczeń rozumie -uczeń rozumie -uczeń rozumie wszystkie najprostsze sens prostych komunikaty
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka angielskiego dla klasy czwartej
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 162 im. Władysława Szafera Rok szkolny 2018/ 2019 Wymagania edukacyjne z języka angielskiego dla klasy czwartej (podręcznik: Brainy ) 1 Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowoŚcieżka: Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskich kl. I. Gimnazjum
Ścieżka: Kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskich kl. I. Gimnazjum Realizacje/Treści programowe. Planowane osiągnięcia Nauczyciel Realizato- -rzy Data Realizowane zagadnienia, Problemy treści
Bardziej szczegółowoBądźcie wykonawcami Słowa, a nie tylko słuchaczami
Dziś jest najlepszy czas, by rozpocząć lekturę Biblii. Rezerwując 20 minut dziennie w ciągu roku przeczytasz całe Pismo Święte! Systematyczne i regularne poznawanie Biblii jest warte każdego poświęcenia,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne język angielski, klasa IV rok szkolny 2018/2019
Wymagania edukacyjne język angielski, klasa IV rok szkolny 2018/2019 Ocena Wymagania edukacyjne Wymagania edukacyjne dostosowanie do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia z: Wymagania edukacyjne dostosowane
Bardziej szczegółowoJAK PRZECZYTAĆ BIBLIĘ W 1 ROK? PROPOZYCJA CZYTAŃ.
JAK PRZECZYTAĆ BIBLIĘ W 1 ROK? PROPOZYCJA CZYTAŃ. Jest to propozycja przeczytania całego Pisma Świętego w ciągu roku kalendarzowego (przeczytania, a nie modlitwy Słowem Bożym!). W zależności od tempa czytania,
Bardziej szczegółowoPraktyczna nauka drugiego języka obcego II
OPIS PRZEDMIOTÓW DO PLANU STUDIÓWNA ROK AKADEMICKI 2016/2017 PLAN STUDIÓW kierunek studiów: Filologia germańska profil studiów: ogólnoakademicki stopień: II ( ) forma studiów: stacjonarne specjalność:
Bardziej szczegółowoJęzyk polski KL. V Szkoła Podstawowa PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Język polski KL. V Szkoła Podstawowa PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Elementy składowe oceny z języka polskiego: 1. Odpowiedź ustna. 2. Prace pisemne: a) testy; b) dyktanda; c) prace klasowe; d) kartkówki;
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z języka polskiego KLASA V
KLASA V OCENĘ CELUJĄCĄ, otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązującą podstawę programową: twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, proponuje rozwiązania
Bardziej szczegółowoKLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS HUMANISTYCZNY. Zadania zamknięte. Zadania otwarte
KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS HUMANISTYCZNY /etap wojewódzki/ Zadania zamknięte Zad.1. Zad.4. Zad.5. Zad.13. Zad.14. Zad.16. B C D B A B Zadania otwarte Numer zadania Zad.2. Zad.3. Odpowiedź poprawna/ dopuszczalna
Bardziej szczegółowoSPRAWNOŚĆ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje,, przeczytanego tekstu określa jego główną myśl, sprawnie wyszukuje
Bardziej szczegółowoSZKOLNA LISTA TEMATÓW 2013/2014
SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 LITERATURA 1. Jednostka wobec nieustannych wyborów moralnych. Omów problem, analizując zachowanie wybranych bohaterów literackich 2. Obrazy
Bardziej szczegółowoJĘZYK NIEMIECKI liceum
JĘZYK NIEMIECKI liceum Przedmiotowy system oceniania i wymagania edukacyjne Nauczyciel: mgr Teresa Jakubiec 1. Przedmiotem oceniania w całym roku szkolnym są: - wiadomości - umiejętności - wkład pracy,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy V
Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy V Ocena dopuszczająca - uczeń czyta wyraziście -uczeń słucha z uwagą i - odróżnia narratora od zrozumieniem autora - rozpoznaje uczucia - korzysta ze słownika
Bardziej szczegółowoI. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ? II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...
Spis treści I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas...17 1.1. Nasz język indywidualny...17 1.2. Czynniki
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO. Romana Dudzic
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Romana Dudzic Obszary podlegające ocenianiu: 1. Testy ( po ukończeniu 1 lub 2 rozdziałów ) - ocena czerwona. 2. Kartkówka ze słówek ( obejmująca max. 3 jednostki
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V I. OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który: twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania. proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające
Bardziej szczegółowoMiłość niejedno ma imię. Eufemizmy w języku potocznym
Miłość niejedno ma imię. Eufemizmy w języku potocznym 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: wie, co to jest eufemizm, wie, że eufemizmy łagodzą semantykę wyrazu zastępowanego, zna przyczyny posługiwania
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka polskiego w roku szkolnym 2012/2013 Kryteria ocen w klasie V
Wymagania edukacyjne z języka polskiego w roku szkolnym 2012/2013 Kryteria ocen w klasie V Opracowała: Bożena Jop WYMAGANIA KONIECZNE (ocena dopuszczająca) Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w
Bardziej szczegółowoJĘZYK POLSKI WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ORAZ SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA KLASA V
JĘZYK POLSKI WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY ORAZ SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA KLASA V (ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych) OCENA
Bardziej szczegółowoSZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE PROJEKT EDUKACYJNY Z
SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE PROJEKT EDUKACYJNY Z wizytą na Olimpie Opracowały : Danuta Kuc Renata Frach Projekt mitologiczny. Cele projektu : 1. Dostarczenie uczniom wiedzy na
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne z języka polskiego dla klasy VI
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne z języka polskiego dla klasy VI OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który: - twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, -
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2015/2016 JĘZYK POLSKI
PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2015/2016 JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) Wymagania szczegółowe 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY dla uczniów klasy III Gimnazjum nr 47 sportowego w Krakowie opracowany: przez zespół polonistów gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY dla uczniów klasy III Gimnazjum nr 47 sportowego w Krakowie opracowany: przez zespół polonistów gimnazjum CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM Obowiązuje znajomość lektur:
Bardziej szczegółowoŁk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY
Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne język włoski
Wymagania edukacyjne język włoski Opracowano na podstawie planu wynikowego nauczania w szkole ponadgimnazjalnej na podstawie metody nauczania Nuovo Progetto Italiano 1 wydawnictwa EDILINGUA Poziom IV.0
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI Uczniowie z obniżoną sprawnością intelektualną OCENA NIEDOSTATECZNA
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA
OCENA DOBRA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOPUSZCZJĄCA WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO KLASA 7 ROZUMIENIE TEKSTU SŁUCHANEGO/CZYTANEGO uczeń rozumie tylko nieliczne polecenia i wypowiedzi nauczyciela
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne Klasa I liceum język włoski
Wymagania edukacyjne Klasa I liceum język włoski Opracowano na podstawie planu wynikowego nauczania języka włoskiego w szkole ponadgimnazjalnej na podstawie metody nauczania Nuovo Progetto Italiano 1 wydawnictwa
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH 7-8
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH 7-8 Kryteria wymagań na poszczególne oceny cząstkowe Poniżej przedstawione zostały kryteria wymagań na poszczególne oceny cząstkowe, które uczeń może
Bardziej szczegółowoKryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego
Direkt 3 Zakres tematyczny człowiek (uczucia, emocje, plany na przyszłość, cechy charakteru, wygląd zewnętrzny, plany, marzenia) szkoła (życie szkoły) życie rodzinne i towarzyskie (nawiązywanie kontaktów,
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania języka angielskiego kl. 4-6
Przedmiotowy system oceniania języka angielskiego kl. 4-6 Obszary aktywności podlegające ocenie: 1. 2. 3. Rozumienie tekstu słuchanego 4. Rozumienie tekstu czytanego 5. Znajomość funkcji językowych, czyli
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLASY II GIMNAZJUM
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLASY II GIMNAZJUM STOPIEŃ CELUJĄCY Rozumienie ze słuchu: bezbłędne rozumienie tekstu, uczeń potrafi zrozumieć ogólny sens i kluczowe informacje różnorodnych
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE ORAZ PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO
WYMAGANIA EDUKACYJNE ORAZ PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO 1. Przedmiotowy System Oceniania jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania 2. Poziom wiedzy i umiejętności oceniany
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języka niemieckiego
uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, rozumie teksty słuchane i pisane, których słownictwo i struktury gramatyczne
Bardziej szczegółowoIdę drogą tupiąc nogą. Problemy pisowni wyrazów z ą, ę, em, en, om, on
Idę drogą tupiąc nogą. Problemy pisowni wyrazów z ą, ę, em, en, om, on 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna podstawowe zasady pisowni wyrazów z ą, ę, om, on, em, en, zna różnice w wymowie i piśmie omawianych
Bardziej szczegółowoTrening przed klasówką. Szkoła podstawowa. Kształcenie literackie: znajomość mitów greckich. Zadanie 1 Ułóż z liter imię boga.
Trening przed klasówką Szkoła podstawowa Kształcenie literackie: znajomość mitów greckich Ułóż z liter imię boga. A. S Z U E. A A N T E C. D H S E A D. A D M A T E I R E. P N E J O O S D Na podstawie informacji
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENY ROCZNEJ Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI KL.V KRYTERIA OCENY ROCZNEJ Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V OCENĘ CELUJĄCĄ Otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.:, rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie, mówienie oraz tzw.
Bardziej szczegółowoOCENA CELUJĄCA ROZUMIENIE TEKSTU SPRAWNOŚĆ GRAMATYKA INNE UMIEJĘTNOŚCI I SŁUCHANEGO/ MÓWIENIA SPRAWNOŚĆ PISANIA
OCENA CELUJĄCA uczeń w pełni rozumie wszystkie polecenia i wypowiedzi nauczyciela formułowane w języku niemieckim i poprawnie na nie reaguje, i pisane, których słownictwo wykraczają poza program na bazie
Bardziej szczegółowośledzi tok lekcji, zapamiętuje najważniejsze informacje;
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II w I okresie Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: opanował technikę czytania; śledzi tok lekcji, zapamiętuje najważniejsze informacje;
Bardziej szczegółowoROZUMIENIE ZE SŁUCHU
Imię i nazwisko: Data urodzenia: Kraj: Kierunek studiów: punkty: / 70 p. ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Proszę wysłuchać tekstu i wykonać zadania. Tekst zostanie odczytany dwa razy. 1. Proszę wybrać jedną poprawną
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoWstęp do Językoznawstwa
Wstęp do Językoznawstwa Prof. Nicole Nau UAM, IJ, Językoznawstwo Komputerowe Dziesiąte zajęcie 08.12.2015 Składnia: Co bada? Jak bada? Konstrukcja składniowa a) ciąg (zespół) form wyrazowych związanych
Bardziej szczegółowoZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.: rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie, mówienie, oraz tzw.
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji języka polskiego w klasie szóstej szkoły podstawowej. Temat: DLACZEGO POWIEŚĆ HISTORYCZNA NIE JEST PODRĘCZNIKIEM HISTORII?
Konspekt lekcji języka polskiego w klasie szóstej szkoły podstawowej Temat: DLACZEGO POWIEŚĆ HISTORYCZNA NIE JEST PODRĘCZNIKIEM HISTORII? Cele ogólne: kształcenie umiejętności wskazywania cech, podobieństw
Bardziej szczegółowoGRAMATYKA I SŁOWNICTWO
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO dobrze opanował i swobodnie stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w rozkładzie materiału i niektóre wykraczające poza nakreślone ramy potrafi budować złożone zdania,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV w Szkole Podstawowej nr 42 z Oddziałami Integracyjnymi w roku szkolnym 2018/2019
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV w Szkole Podstawowej nr 42 z Oddziałami Integracyjnymi w roku szkolnym 2018/2019 Opracowano na podstawie: realizowanego w szkole programu nauczania języka
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka angielskiego dla uczniów gimnazjum klasy I - III
Wymagania edukacyjne z języka angielskiego dla uczniów gimnazjum klasy I - III Odpowiedzi ustne, prace klasowe i sprawdziany są oceniane punktowo, a punkty są przeliczane następująco zgodnie z Szkolnym
Bardziej szczegółowoNajważniejsze lata czyli jak rozumieć rysunki małych dzieci
Najważniejsze lata czyli jak rozumieć rysunki małych dzieci Anna Kalbarczyk Najważniejsze lata czyli jak rozumieć rysunki małych dzieci Rozwój osobowości dziecka w wieku od 2 do 6 lat na podstawie jego
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z języka polskiego KLASA VI
Kryteria oceniania z języka polskiego KLASA VI OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania: twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne. Opracowano na podstawie planu wynikowego nauczania języka włoskiego w szkole ponadgimnazjalnej na
Wymagania edukacyjne Opracowano na podstawie planu wynikowego nauczania języka włoskiego w szkole ponadgimnazjalnej na podstawie metody nauczania Nuovo Progetto Italiano 1 wydawnictwa EDILINGUA Poziom
Bardziej szczegółowo