Co wiemy o związkach frazeologicznych

Transkrypt

1 Co wiemy o związkach frazeologicznych Język polski Klasa VI SP

2 Plan 1. Definicja związku frazeologicznego. 2. Przykłady frazeologizmów. 3. Znaczenie związku frazeologicznego (złote serce, biały kruk). 4. Rodzaje związków frazeologicznych (stałe i łączliwe). 5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (Biblia, mitologia, język potoczny, reklama). 6. Ciekawostka - związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli najdroższe zdanie świata.

3 Definicja Związek frazeologiczny Jest to połączenie dwóch lub więcej wyrazów: złote serce biały kruk czuć się jak ryba w wodzie

4 Przykłady Wyjaśnianie znaczeń związków frazeologicznych kłamać jak z nut niedźwiedzia przysługa węzeł gordyjski czarna polewka celowo kłamać, oszukiwać przysługa przynosząca szkodę temu, komu chciano przysłużyć zagadka trudna do rozwiązania; skomplikowany problem odmowa pięta Achillesa oznaczający słaby punkt kogoś lub czegoś

5 Znaczenie /1/ Znaczenie związku frazeologicznego nie wynika ze znaczeń poszczególnych słów nie jest ich prostą sumą jest zatem znaczeniem przenośnym

6 Znaczenie /2/ Złote serce? złote + serce = Dlatego związku frazeologicznego złote serce nie odczytujemy dosłownie. Mieć złote serce oznacza być dobrym, wrażliwym, uczuciowym człowiekiem.

7 Znaczenie /3/ Biały kruk? biały + kruk = Związek frazeologiczny biały kruk oznacza: bardzo rzadki egzemplarz książki lub publikacji człowieka o nietypowych dla danego społeczeństwa poglądach, sposobie życia Przykłady: Biblioteka nie wypożycza białych kruków do domu, można je jedynie przeglądać na miejscu. Był białym krukiem pośród malarzy, bo nie pijał napojów wyskokowych.

8 Podział związków frazeologicznych ze względu na budowę wyrażenie związek frazeologiczny składający najczęściej się z rzeczownika i przymiotnika np. żelazny repertuar, wilczy bilet zwrot związek frazeologiczny będący połączeniem czasownika np. cienko prząść, mieć dwie lewe ręce fraza związek frazeologiczny, będący zdaniem lub wypowiedzeniem bez orzeczenia, np. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.

9 Rodzaje /1/ Związki frazeologiczne Stałe Wyrazów nie można zmieniać ani modyfikować, np. wpaść z deszczu pod rynnę Łączliwe Dopuszczalna jest zmiana elementów w obrębie pewnej grupy żywić nadzieję, pogardę, obawę (ale nie: miłość, strach, złość)

10 Rodzaje /2/ Czy można zmienić którykolwiek z podanych związków, aby nadal znaczył to samo? spłakać się jak bóbr uparty jak osioł walczyć z wiatrakami wyszło szydło z worka NIE nie można zmienić formy gramatycznej wyrazów ani szyku związek frazeologiczny to stałe połączenie wyrazów

11 Rodzaje /3/ W każdym z tych związków frazeologicznych złośliwy chochlik zmienił jeden lub kilka wyrazów. Twoim zadaniem jest odgadnąć, które i podać poprawną odpowiedź. siedzieć jak mąż pod miotłą skoczyć po rozum do wdowy kruk krukowi krzywdy nie zrobi jedna sroka nie uczyni wiosny obiecywać jabłka na wierzbie na wagę srebra

12 Źródła /1/ MITOLOGIA REKLAMY I FILMY JĘZYK POTOCZNY ŹRÓDŁA ZWIĄZKÓW FRAZEOLO- GICZNYCH HISTORIA BIBLIA LITERATURA

13 Źródła /2/ Mitologia paniczny strach puszka Pandory nieuzasadniony lęk źródło wielkich nieszczęść ; kłopot syzyfowa praca praca bez końca ciężka, bezskuteczna, bezcelowa, żmudna, niedająca żadnych efektów

14 Źródła /3/ Biblia plagi egipskie miłosierny samarytanin nieszczęścia spadające na ludzi, zwykle masowo, często interpretowane jako kara boża altruista, dobra dusza, dobroczyńca kainowe znamię piętno znamię zabójcy brata lub rodaka

15 Źródła /4/ Język potoczny Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu oczy przemykać oczy na coś tolerować coś nagannego świecić oczyma wstydzić się na ładne oczy na wyrost

16 Źródła /5/ Język potoczny Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu nogi dać nogę uciec stanąć na nogi dorobić się wyciągnąć nogi umrzeć wyciągać nogi spieszyć się

17 Źródła /6/ Język potoczny Do podanych związków frazeologicznych wybierz właściwe zwierzę rzucać się jak ryba..w sieci wylewać. krokodyle łzy zapuszczać.. żurawia mieć w kieszeni... węża

18 Źródła /7/ Reklamy i filmy Do podanych związków frazeologicznych podaj tytuł filmu lub nazwę reklamy nie ze mną te numery cukier krzepi a świstak siedzi i zawija w sreberka a łyżka na to: niemożliwe film Stawka większa niż życie słynny slogan reklamowy z lat 30-tych, autorstwa Melchiora Wańkowicza reklama czekolady Milka reklama margaryny Rama

19 Ciekawostka Związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli najdroższe zdanie świata W polskiej rzeczywistości. Chronologicznie pierwszy był Melchior Wańkowicz. To on właśnie jest autorem słynnego sloganu reklamowego "Cukier krzepi". O swoim za tę pracę honorarium tak opowiadał: "Ja dostałem, jak przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa, "Cukier krzepi" zł przedwojennych, czyli na ówczas 500 zł (złotych) przedwojennych dolarów za słowo, tak cenne mogą być słowa".1 Jeżeli ktoś chciałby sobie to przeliczać na tak zwane dzisiejsze pieniądze - to proszę bardzo. Ale to może wpędzić obecnych copywriterów w mylne przekonanie, że w tej chwili zarabiają zdecydowanie za mało za swoją pracę. Mistrz Wańkowicz jest również autorem innego słynnego hasła reklamowego, a mianowicie "LOT-em bliżej", którym zwyciężył w konkursie na hasło reklamowe Polskich Linii Lotniczych LOT. Autor: Maciej Ślużyński

20 Praca domowa Otwarcie strony: związki frazeologiczne wstęp test i krzyżówka) Rozwiązanie testu Sprawdzenie poprawności rozwiązania na wyżej wymienionej stronie www

21 Bibliografia: Stanisław Skorupka, Słownik wyrazów bliskoznacznych, WP 2001r. Piotr Müldner -Nieckowski, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki 2004r. Władysław Kopaliński, Słownik tradycji i mitów kultury, PIW 1991r. Maciej Ślużyński, Artykuł Slogan reklamowy, czyli najdroższe zdanie świata. Przydatne linki:

22 Dziękuję za uwagę Małgorzata Podlodowska