OCENA PRZESIEWOWA W DIAGNOSTYCE CHORÓB OTĘPIENNYCH A N N A B A R C Z A K

Transkrypt

1 OCENA PRZESIEWOWA W DIAGNOSTYCE CHORÓB OTĘPIENNYCH A N N A B A R C Z A K

2 DIAGNOSTYKA PRZESIEWOWA W PROCESACH OTĘPIENNYCH Pomocna we wstępnej ocenie stanu poznawczego pacjenta Wyniki nie może być wykorzystywany jako podstawa przesądzająca o postawieniu diagnozy, a jedynie jako wskazówka co do dalszego sposobu postępowania Nie może zastąpić badania neuropsychologicznego, ale można włączyć metody przesiewowe w badanie Powinna być przeprowadzana przez lekarzy POZ (krótkie metody) lub lekarzy specjalistów (dłuższe skale) Wykorzystanie tylko jednego narzędzia jest najczęściej niewystarczające dla diagnozy

3 TESTY PRZESIEWOWE BIMC (Blessed i wsp, 1968 MMSE (Folstein i wsp. 1975) Testy rysowania zegara STMS (Kokmen i wsp. 1987) CLOX (Royall i in, 1998) FAB (Dubois i wsp. 2000) MINI-COG (Borson i wsp, 2000) GPCOG (Brodaty i wsp. 2002) MoCA (Nasredine i wsp. 2005) AD 8 (Galvin i wsp. 2005) TYM (Brown i wsp, 2008)

4

5 TEST (Y) RYSOWANIA ZEGARA - TRZ Test rysowania zegara wersja wg Shulman a (1986) Test rysowania zegara wersja wg Sunderland a (1989) Test wypełniania 3 tarcz wersja wg Tuokko (1992) Test wypełniania zegara wersja wg Watson (1993) Test rysowania zegara wersja według Manos a i Wu (1994) Test rysowania zegara wersja według Thalmann a (1996) Test rysowania zegara CLOX wersja wg Royalla (1998)

6 SKALA INFORMACJI, PAMIĘCI I KONCENTRACJI UWAGI BLESSEDA (1968) Część Skali Otępienia Blesseda (Blessed Dementia Scale- BDS), może być niezależnie wykorzystywana Punktacja od 0 do 37 punktów Podzielona na kilka podskal : Informacji (15 pkt), Pamięci (16 pkt), Koncentracji uwagi (6 pkt) Podskala Pamięci dzieli się na ocenę danych osobowych (7 pkt), nieosobowych (4 pkt) oraz zapamiętywanie adresu (5 pkt) Jako jedyna skala ocenia pamięć autobiograficzną, wiedzę (pamięć semantyczną) oraz epizodyczną i logiczną (adres) Czuła na wykrywanie choroby Alzheimera

7

8 SKALA INFORMACJI, PAMIĘCI I KONCENTRACJI UWAGI BLESSEDA (1968) Pozwala na uzyskanie istotnych dla diagnostyki głębokości otępienia informacji (wynik ilościowy i jakościowy) Przydatna dla osób niedoświadczonych Można wykorzystać różne wersje adresu przy kolejnych badaniach u tego samego pacjenta Pozwala szybko zorientować się w stanie pacjenta Wysoko koreluje ze skalą MMSE, może być wykorzystana jako alternatywa Badania własne (Barczak i wsp, 2007)wskazują na przydatność BIMC w ocenie ryzyka konwersji ŁZP do otępienia niższy wynik w podskali Koncentracja uwagi

9 SKALA INFORMACJI, PAMIĘCI I KONCENTRACJI UWAGI BLESSEDA (1968) Ocena punktowa: Po jednym punkcie za każdą poprawną odpowiedź W ocenie uwagi: Miesiące wstecz- za 1 pomyłkę ale z autokorektą odejmujemy 1 pkt, nieskorygowana pomyłka, 2 i więcej z autokorektą-odejmujemy 2 pkt Nie punktujemy powtarzania adresu a jedynie liczbę przypomnianych po odroczeniu elementów Analiza błędów w poszczególnych podskalach pomocna w różnicowaniu typów otępień oraz symulowania Zakresy: bez zaburzeń (ale ważne w jakiej podskali) nieznaczne zaburzenia poznawcze umiarkowane zaburzenia poznawcze Poniżej 20-znaczne zaburzenia poznawcze

10 MMSE Właściwe warunki badania Możliwe trudności w trakcie badania Trudności w ocenie liczbowej Wynik w odniesieniu do wieku i wykształcenia pacjenta Kliniczna interpretacja- głębokość zaburzeń oraz różnicowanie

11 MMSE -WŁAŚCIWE WARUNKI BADANIA Dobry wzrok i słuch (aparat słuchowy i okulary) Zaburzenia mowy stan po udarze, PPA); Kontakt wzrokowy i werbalny (wolno, krótkie zwięzłe zdania, unikać rozpraszania), nie pospieszać badanego; Nie zachęcać badanego do podjęcia kolejnej próby, nie oceniać w trakcie wykonywania, nie sugerować odpowiedzi (bez zewnętrznych podpowiedzi); Najlepiej badać bez osób towarzyszących.

12 MOŻLIWE TRUDNOŚCI W TRAKCIE BADANIA Panie Doktorze, co mi Pan zadaje takie głupie pytania? Uprzedzić o formalnym charakterze badania Dopuszczalna zmiana zestawu pytań o orientację w miejscu (województwo, miasto, dzielnica, nazwa miejsca, piętro/ ew. nr gabinetu) Panie doktorze, ja nigdy nie byłam dobra z matematyki Ponowić prośbę o wykonanie działań nieco bagatelizując trudność zadania Literowanie wspak KWIAT, ŚWIAT nigdy ROZUM (zadania nierównoważne) Prawa Lewa Instrukcja dotyczy zawsze niedominującej ręki Kartkę umieszczamy pośrodku, aby uniknąć sugerowania Ale jakie zdanie? Jakiekolwiek, może być coś o pogodzie Nie korygujemy w trakcie No tego to ja nie narysuję Prośba o spróbowanie, zapewnienie o możliwości patrzenia na wzór

13 TRUDNOŚCI W OCENIE LICZBOWEJ Punkty tylko za prawidłowe odpowiedzi (tygodniowy margines tylko w przypadku pory roku); Wątpliwości rozstrzyga się na korzyść pacjenta; Punktujemy prawidłowo wykonane operacje liczbowe, a nie liczbę podanych prawidłowo odpowiedzi; Zdanie musi mieć podmiot i orzeczenie ( Pada 1 punkt, Ładna pogoda - 0 pkt); Kopiowanie wielokątów oba muszą być pięciokątami, figura powstała w wyniku ich przecięcia musi być czworokątem; Niewykonane zadania z powodu trudności wzrokowych lub ruchowych oznaczamy jako wykonane/możliwe do wykonania np. 14/27 Uzyskany wynik mnożymy przez 30 i dzielimy przez możliwe do wykonania (14x30/27 = 15 )

14 WYNIK W ODNIESIENIU DO WIEKU I WYKSZTAŁCENIA PACJENTA WS = wynik MMSE-[0,471 x (lata nauki -12)+0,31 x (70- wiek)] Crum i wsp Mungas i wsp, 1996

15 KLINICZNA INTERPRETACJA - GŁĘBOKOŚĆ ZABURZEŃ ORAZ RÓŻNICOWANIE wynik prawidłowy zaburzenia poznawcze bez otępienia otępienie w stadium łagodnym otępienie w umiarkowanym (średnim) stadium 10-0 otępienie w stadium głębokim wynik prawidłowy łagodne do umiarkowanych zaburzenia poznawcze 17-0 głębokie zaburzenia poznawcze (badany nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować w bezpieczny sposób)

16 KLINICZNA INTERPRETACJA - GŁĘBOKOŚĆ ZABURZEŃ ORAZ RÓŻNICOWANIE Choroba Alzheimera (AD) Gorsze wyniki w orientacji w czasie i miejscu Niepowodzenie w przypominaniu Relatywnie dobrze zachowane funkcje językowe Mogą pojawić się trudności w praksji konstrukcyjnej i pamięci operacyjnej Otępienie naczyniopochodne (MID) Uogólnione zaburzenia poznawcze zarówno językowe, wzrokowoprzestrzenne jak i mnestyczne Wyniki testów wykonywanych w krótkim odstępie czasu mogą różnić się znacząco Falujący charakter zaburzeń Otępienie czołowo- skroniowe (FTD) Dobra orientacja w czasie i miejscu Dobre zapamiętywanie i przypominanie Nieprawidłowo przerysowane pięciokąty sugerujące bardziej trudności w planowaniu niż zaburzenia wzrokowoprzestrzenne Zaburzona pamięć operacyjna Otępienie z ciałami Lewy ego (DLB) Zdecydowanie najbardziej zaburzona praksja konstrukcyjna (zaburzenia wzrokowo-przestrzenne) Zaburzona orientacja Zaburzenia przypominania Falujący w czasie obraz zaburzeń

17

18 ZWIĘKSZENIE TRAFNOŚCI DIAGNOZY OTĘPIENIA Wysoki wynik w skali MMSE Pacjenci z tzw. wysoką rezerwą poznawczą (wykształceni, biegle władający kilkoma językami), którzy skarżą się na trudności poznawcze, ale badanie MMSE jest dla nich zbyt proste. dokładny wywiad z osobą towarzyszącą na temat funkcjonowania pacjenta w złożonych sytuacjach dnia codziennego, nieco surowiej traktować uzyskane wyniki dokonać ich korekty, wykorzystując modyfikację MMSE pod względem wieku i wykształcenia w adaptacji Cruma lub Mungasa. Osoby z bardzo dobrą pamięcią bezpośrednią, u których zakres powtarzanych cyfr wynosi 7-8 elementów. W takiej sytuacji warto pod koniec badania raz jeszcze zapytać o 3 powtarzane słowa i odnieść się do tego wyniku, ponieważ dystrakcja w postaci wykonania 5 obliczeń może nie wystarczać.

19 WYSOKI WYNIK MMSE MMSE jest bardzo popularnym narzędziem i pacjenci lub ich rodziny bez trudu mają dostęp do pytań zawartych w tym teście. Niektórzy z nich mogą już przed badaniem być przygotowani na zadawane pytania, warto więc nie tylko posługiwać się tą jedną metodą, lecz także łączyć ją z innym testem lub stosować je zamiennie. Pacjenci z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, którzy często są jeszcze w stanie zapamiętać pytania i nauczyć się na nie odpowiedzi, podobnie jak przygotować się do badania przed następną wizytą lekarską. Opiekun jako osoba przeszkadzająca pacjentowi, podpowiadająca w trakcie badania lub ucząca MMSE w domu aby nie było następnym razem wstydu przed panią doktor (autentyczna wypowiedź żony pacjenta). W takiej sytuacji warto zmienić słowa do zapamiętania, wykorzystać inny rodzaj pięciokątów do przekopiowania (foremne vs nieforemne) lub poprosić o odejmowanie od 101 po 6.

20 NISKI WYNIK MMSE Uzyskanie niepokojąco niskich wyników w skali MMSE jest typowe zarówno dla pacjentów z głębokimi zaburzeniami pamięci i orientacji, jak i dla osób z zaburzeniami językowymi, niekoniecznie powstałymi w wyniku udaru, np. u chorych z pierwotnymi afazjami postępującymi. U takich pacjentów deficyty językowe są najczęściej dominujące, widoczne już w pierwszym kontakcie z chorym, który zazwyczaj nie skarży się na trudności w zakresie funkcjonowania socjalnego, co potwierdza również opiekun lub informator. Wówczas, niezależnie od wyniku MMSE, warto zlecić wykonanie badania neuropsychologicznego. Niskie wyniki uzyskują również osoby w stanach zaburzeń świadomości, np. w przypadku nagłych zachorowań. U wielu pacjentów, u których udar wystąpił niedawno, przeprowadzenie oceny stanu poznawczego przy użyciu MMSE może doprowadzić do błędnego rozpoznania otępienia.

21 MMSE - PODSUMOWANIE Zalety Krótki czas (około 5-10 minut) potrzebny na wykonanie testu Nie wymaga specjalistycznych narzędzi i procedur badawczych konieczny jest arkusz zapisu, długopis, zegarek, kartka papieru Szeroko znany i stosowany na świecie, posiadający standaryzację i normalizację w niektórych krajach Jest testem stabilnym, jego wyniki nie ulegają wahaniom w zależności od czasu, miejsca i osoby badającej Pozwala na ocenę progresji zaburzeń wraz z upływem czasu Zapewnia kontekst wobec którego można odnieść ocenę zmian w funkcjonowaniu poznawczym Wady Brak polskiej normalizacji i standaryzacji Z uwagi na ograniczenia diagnostyczne zawsze należy sprawdzić przyczynę niskiego wyniki uzyskanego przez badanego w teście o dalsze metody Jeśli funkcjonowanie socjalne jest dużo lepsze niż wskazywałyby na to wyniki uzyskane w MMSE należy zwrócić uwagę na poziom wykształcenia pacjenta i sprawność jego analizatorów Wyniki testu należy odnosić do wieku, wykształcenia i płynności językowej badanego MMSE trudno jest przeprowadzać u osób źle słyszących i wyniki uzyskane u takich osób nie są w pełni wiarygodne Zawsze należy zwracać uwagę na poziom przytomności badanego złe wyniki w teście mogą być spowodowane zaburzeniami nastroju, delirium lub innymi przyczynami Nie posiada mocy diagnostycznej, ale stanowi znakomite narzędzie przesiewowe, pozwalające na różnicowanie głębokości zaburzeń poznawczych Zawsze musi być uzupełniony o dodatkowe metody diagnostyczne wywiad, test rysowania zegara, badanie psychiatryczne, neurologiczne, neuropsychologiczne, neuroradiologiczne, internistyczne.

22 TESTY RYSOWANIA ZEGARA

23 TRZ- SUNDERLAND Osoba badana otrzymuje czystą kartkę formatu A5 i dobrze zatemperowany ołówek. Instrukcja: narysuj koło zrób z tego koła zegar (jeśli osoba badana nie podejmuje zadania, bądź ma wątpliwości prosimy: napisz oznaczenia godzin ) narysuj wskazówki tak aby wskazywały dziesięć minut po godzinie jedenastej Kryteria oceny rysunku 10 pkt. - poprawne wykonanie, 1 pkt. to nie jest zegar

24 TRZ SUNDERLAND 10-6 RYSUNEK ZEGARA Z CYFRAMI DOBRZE ZACHOWANY 10 - wskazówki w prawidłowym położeniu 9 - niewielki błąd w położeniu wskazówki 8 - bardziej znaczący błąd w położeniu wskazówek (minutowej i godzinowej) 7 - umieszczenie wskazówek jest całkowicie nie poprawne. 6 - brak wskazówek (np. wpisywanie godziny w tarczę, zakreślanie godziny, pomimo upomnień ze strony badającego) 5-1 RYSUNEK ZEGARA ZABURZONY 5 - stłoczenie cyfr po jednej stronie tarczy lub odwrócenie cyfr, wskazówki mogą być obecne. 4 - dalsza dezorganizacja sekwencji cyfr, całkowity brak integralności tarczy zegara (np. brak niektórych cyfr lub umieszczenie ich poza tarczą) 3 - cyfry i tarcza nie łączą się ze sobą, brak wskazówek. 2 - rysunek odzwierciedla jakąś część instrukcji lecz jest jedynie mglistym odbiciem zegara. 1 - brak podjęcia próby rysowania lub rysunek nie spełniający w/w kryteriów.

25 PRZYKŁADOWE RYSUNKI

26 CLOX Polecamy osobie badanej : Proszę narysować zegar wskazujący godzinę za 15 drugą. Proszę tak ustawić wskazówki i narysować godziny, aby dziecko mogło bez trudu odczytać godzinę. Po wykonaniu tego zadania przez pacjenta, rysujemy zegar o średnicy około 5 cm, ze wszystkimi godzinami i wskazówkami ustawionymi na godzinie 1:45. Następnie prosimy osobę badaną by skopiowała ten rysunek. Ocena: Osoby bez zaburzeń narysują okrągłą figurę z następującymi elementami: rozpoznawalnym kołem w granicy błędu wielkości około 2,5 cm; Ze wszystkimi liczbami w prawidłowej kolejności, rozmieszczonymi symetrycznie; wskazówkami o różnej długości, wychodzące ze środka będą wskazywać prawidłową godzinę.

27 CLOX- OCENA Brak jednego elementu wskazuje na możliwość istnienia zaburzeń. Brak więcej niż jednego elementu wskazuje na prawdopodobieństwo istnienia zaburzeń. Dodane elementy jak słowa i litery świadczą o istnieniu zaburzeń. Osoby z deficytami wykonawczymi będą popełniać błędy przy pierwszym rysowaniu, ale drugi rysunek będzie poprawny. Osoby z deficytami wykonawczymi i apraksją konstrukcyjną, typowymi dla choroby Alzheimera będą popełniać błędy w obu rysunkach

28 CLOX

29 TEST WYPEŁNIANIA 3 TARCZ-TUOKKO W chwili obecnej NIESTETY najpopularniejszy w Polsce Nielogiczny sposób oceny trudniejsze zadanie jako pomocnicze do źle wykonanego łatwiejszego Nieoszczędny, nieekologiczny sposób oceny Brak oceny liczbowej Zapis najczęściej w formie (+, +, -), bez wyjaśnienia co oznacza taki wyniki Wersja oryginalna zawiera klasyfikację błędów, czego nikt w rzeczywistości nie ocenia Brak interpretacji klinicznej W porównaniu do wersji Sunderlanda czy Shulmana znacznie mniej opracowań w literaturze. Zalecenia PTA wersja Sunderlanda

30 ZALECENIA PTA Rekomenduje się używanie wersji Sunderlanda Podejmowanie klinicznej interpretacji uzyskanego wyniku (sama cyfra nie jest wystarczająca) Podając ocenę testu ryzowania zegara ZAWSZE należy podać wersję wg której test był przeprowadzony Nie poleca się korzystania z wersji wg Tuokko (3 tarcze zegara)

31

32 MOCA Montreal Cognitive Assesment - Montrealska skala oceny funkcji poznawczych została zaprojektowana jako szybkie narzędzie przesiewowe; służące do oceny łagodnych dysfunkcji poznawczych. Pozwala ocenić różne obszary poznawcze: uwagę i koncentrację, funkcje wykonawcze, pamięć, funkcje językowe, funkcje wzrokowo przestrzenne, myślenie koncepcyjne, zdolności kalkulacyjne i orientację. Przeprowadzenie testu zajmuje ok. 10 minut. Maksymalna liczba punktów wynosi 30; wynik 26 lub więcej punktów jest uważany za prawidłowy. Jeden punkt dodaje się w przypadku badanych, którzy mają 12 lub mniej lat formalnego wykształcenia.

33

34

35

36

37 MOCA Przesiewowe narzędzie do oceny przebiegu procesów poznawczych u osób zgłaszających skargi na pogorszenie pamięci i ogólnej sprawności intelektualnej; Wymaga specjalnego arkusza; Nie wymaga dodatkowych narzędzi; Wykonanie w praktyce zajmuje więcej czasu niż MMSE plus TRZ Wykonywanie MoCA wraz z innymi metodami powoduje znaczną interferencję materiału; Nieco lepsze narządzie niż MMSE w wykrywaniu osób z Łzp; Nie ma tak szerokiego opracowania w literaturze jak MMSE.

38 POLSKA WERSJA MOCA Istnieje polska wersja, ale jej forma budzi wiele zastrzeżeń: Prace normalizacyjne na niejednorodnych grupach (Magierska i wsp.) Mało miejsca na rysunki, Mały i niezbyt wyraźny TŁP, Fluencja F!!!! Przy badaniu koncentracji uwagi przypadkowe klaśnięcia przy wymawianiu litery K jak ka Zmiana instrukcji przy podobieństwach poprawa wynik ( do jakiej wspólnej grupy należą zamiast w czym są do siebie podobne ) Wymaga bardzo dużego doświadczenia

39 FRONTAL ASSESMENT BATERY FAB (DUBOIS I WSP 2000) FAB jest narzędziem przesiewowym pomocnym w różnicowaniu pomiędzy różnymi typami otępień: z dominującymi dysfunkcjami wykonawczymi i chorobą Alzheimera Ma wartość w różnicowaniu FTD od AD wyłącznie u pacjentów z MMSE > 24. Wynik całkowity wynosi 18. Punkt odcięcia wynoszący 12 Składa się z 6 podtestów Podobieństwa, Fluencja fonologiczna, Sekwencje ruchowe, Zadanie konfliktowe, go / no go, Test dłoni Wymaga doświadczenia klinicysty

40 FAB 1. Podobieństwa W czym są do siebie podobne? jabłko i gruszka stół i krzesło tulipan, róża i stokrotka (po 1 pkt za prawidłową odp) 2. Fluencja słowna Proszę wymienić jak najwięcej słów zaczynających się na literę K (nie uwzględnia się nazw własnych i nazwisk). Jeśli pacjent nie wymienia żadnego słowa przez 5 sekund podpowiadamy np. krowa. Przy przerwach trwających ponad 10 sekund zachęcamy go, mówiąc: Proszę podać jakiekolwiek słowo na literkę K. Czas trwania 60 sekund. Ocena (słowa powtórzone lub zdrobnienia (kot, kotek) ani nazwy własne nie są wliczane w punktację. Więcej niż 9 słów - 3 pkty 6-9 słów - 2 pkty 3-5 słów - 1 pkt mniej niż 3 słowa- 0 pktów

41 FAB 3. Programowanie ruchowe. Proszę popatrzeć co robię. Badający siedzi naprzeciwko pacjenta i sam wykonuje 3 razy serię ruchów pięść-krawędź-dłoń. Teraz proszę robić to razem ze mną, potem samemu. Badający wykonuje układ trzykrotnie, razem z pacjentem, potem mówi : A teraz proszę zrobić to samemu. Ocena Pacjent wykonuje 6 poprawnych kolejnych układów sam 3 punkty Pacjent wykonuje co najmniej 3 poprawne kolejne układy sam 2 punkty Pacjent nie wykonuje żadnego układu sam, ale poprawnie wykonuje kolejne układy z badającym 1 punkt Pacjent nie wykonuje żadnego układu nawet z badającym 0 punktów 4. Próby konfliktowe (czułe na interferencję) Proszę stuknąć 2 razy, jeśli ja stuknę raz. Aby upewnić się, że pacjent zrozumiał instrukcję, wystukuje się serię : Proszę stuknąć raz, jeśli ja stuknę 2 razy. Aby upewnić się, że pacjent zrozumiał instrukcję, wystukuje się serię: Badający wykonuje następującą serię: Ocena: Bezbłędnie 3 pkty 1 lub 2 błędy 2 punkty więcej niż 2 błędy 1 punkt Pacjent stuka tak jak badający przez 4 kolejne razy 0 punktów

42 FAB 5. Idź-Nie idź (kontrola hamowania) Proszę stuknąć raz, jeśli ja stuknę raz. Aby upewnić się, że pacjent zrozumiał instrukcję, wystukuje się serię : Proszę nie stukać, gdy ja stuknę 2 razy. Aby upewnić się, że pacjent zrozumiał instrukcję, wystukuje się serię: Badający wykonuje następującą serię: Ocena: Bezbłędnie 3 punkty 1 lub 2 błędy 2 punkty więcej niż 2 błędy 1 punkt Pacjent stuka tak jak badający przez 4 kolejne razy 0 punktów 6. Chwytanie dłoni (niezależność od środowiska) Proszę nie chwytać moich rąk. Badający siedzi naprzeciwko pacjenta. Należy położyć dłonie pacjenta na jego kolanach, wnętrzem dłoni do góry. Bez mówienia czegokolwiek i patrzenia na pacjenta, należy zbliżyć swoje dłonie do rąk pacjenta i dotknąć ich, obserwując czy pacjent nie chwyci ich spontanicznie. Jeśli pacjent chwyci dłonie badającego, należy powtórzyć: Proszę nie chwytać moich rąk. Ocena: Pacjent nie chwyta rąk- 3 punkty Pacjent waha się i pyta co ma zrobić-2 punkty Pacjent chwyta dłonie bez wahania 1 punkt Pacjent chwyta dłonie nawet po podaniu instrukcji, aby tego nie robił - 0 punktów

43 AD 8 TAK oznacza obecność zmiany w ostatnim czasie, spowodowanej przez problemy z pamięcią lub myśleniem TAK zaszła zmiana NIE brak zmiany 1. Trudności z osądem (np. problemy z podejmowaniem decyzji, złe decyzje finansowe, kłopoty z myśleniem) Zmniejszenie zainteresowania aktywnościami /hobby Wielokrotne powtarzania (pytań, opowieści, stwierdzeń) Trudności w nauczeniu się obsługiwania urządzeń, przyrządów 5. (telewizora, telefonu komórkowego, pralki,) Zapominanie jaki jest miesiąc lub rok/podawanie błędnych nazw dat 6. Problemy w radzeniu sobie w skomplikowanych czynnościach finansowych (płacenie rachunków, obsługa konta, rozliczanie PIT-u) Kłopoty z zapamiętywaniem terminów spotkań Codzienne problemy z pamięcią i/lub myśleniem 1 0 Wynik ogólny AD 8

44 AD 8 Podobne wartości diagnostyczne zarówno dla badania pacjenta jak i rozmowy z opiekunem Wynik prawidłowy = 0 lub 1 Wynik powyżej 2 sugeruje obecność zaburzeń w zakresie codziennego funkcjonowania Dla MCI wyniki 0-5 Dla AD powyżej 5

45 MINI - COG Mini-COG Proszę powtórzyć i zapamiętać 3 słowa: kot - samochód - pomidor Proszę narysować duże koło, zrobić z niego zegar, czyli wpisać wszystkie godziny, a następnie tak ustawić wskazówki aby pokazywały dziesięć po czwartej Proszę przypomnieć te 3 słowa, które uprzednio Pan/Pani powtarzał/a

46 Algorytm Mini-COG Mini-COG 0 słów Otępienie Zły zegar Otępienie 1-2 słowa 3 słowa Brak otępienia Dobry zegar Brak otępienia

47 PODSUMOWANIE

48 PODSUMOWANIE Najbardziej popularnym narzędziem pozostaje MMSEwykorzystywany we wszystkich rodzajach chorób neurozwyrodnieniowych ma różnych etapach schorzenia, pozwalając na określenia stopnia i głębokości zaburzeń; Większość skal zawiera w sobie test zegara Skale przesiewowe mogą być używane przez lekarzy różnych specjalności, psychologów, pielęgniarki, pracowników społecznych; Najczęściej uzupełniane o inne metody przesiewowe; Próby klinicznej interpretacji są rzadko podejmowane; Konieczność wykorzystywania i prowadzenia badań nad skutecznością innych narzędzi.