LATEX I. Grzegorz Stefanek Jan Kochanowski University. LATEX System Komputerowego Składu Tekstów Drukarskich. Grzegorz Stefanek 1

Transkrypt

1 LATEX I Grzegorz Stefanek Jan Kochanowski University Grzegorz Stefanek 1

2 LATEX LATEX wstęp - System Komputerowego Składu Tekstów Drukarskich - oparty na systemie składu formuł matematycznych TEX (twórca Donald Knuth) Dlaczego używać LATEX: - skład tworzony przez LATEX odpowiada bardzo wysokiemu standardowi, coraz więcej książek składanych jest z użyciem LATEXa - LATEX bardzo dobrze nadaje się do składania tekstów matematycznych - pozwala na uzyskanie niestandardowych efektów składu -może wykonywać wiele uciążliwych prac związanych z przygotowaniem tekstów - korzystanie z LATEXa jest całkiem przyjemne Grzegorz Stefanek 2

3 LATEX wstęp Co potrafi LATEX? - nie jest to procesor tekstu klasy WISIWYG -składać formuły matematyczne - ponumerować formuły w tekście i automatycznie je przenumerowywać -odwoływać się do formuł - ponumerować twierdzenia, definicje, lematy, stwierdzenia itd., itp. -przygotować automatycznie spis treści -przygotować automatycznie spis tabel i spis rysunków - numerować automatycznie rozdziały i części - ponumerować przypisy do literatury - automatycznie uaktualnić wszystkie wymienione numerowania i spisy z zachowaniem ich ciągłości - w uproszczony sposób tworzyć skorowidz Grzegorz Stefanek 3

4 LATEX podstawy składu Praca z LATEX - wymaga pliku ASCII (plik.tex) przygotowanego w jednym z edytorów - pozostawienie jednego lub więcej pustych wierszy powoduje rozpoczęcie nowego akapitu, pojedynczy znak końca wiersza jest równoważny spacji, tzn. sposób podziału tekstu w pliku źródłowym nie pokrywa się z podziałem tekstu w końcowym dokumencie - przetworzenie pliku źródłowego przez LATEX > latex plik.tex - trzy pliki wynikowe plik.aux plik pomocniczy z odsyłaczami plik.log (plik.lis, plik.list, plik.textlog) plik diagnostyczny, zawiera to co pojawiło się przy pracy LATEX plik.dvi plik wynikowy (niezależny od urządzenia) - plik wynikowy DVI może być: * przeglądany specjalną przeglądarką (DVI Viewer) * konwertowany do formatu PS (dvips, dvi2ps, dvitops) * konwertowany do formatu PDF (dvi2pdf) Grzegorz Stefanek 4

5 LATEX podstawy składu Praca z LATEX - ZNAKI SPECJALNE: % - oznacza, że to co występuje po nim aż do końca wiersza jest komentarzem; wszystko pomiędzy % i końcem wiersza jest ignorowane przez LATEX {, } - znaki służące do grupowania, powinny występować parami \ -znak sterujący od którego rozpoczynają się nazwy poleceń $ - znak służący do tworzenia formuł matematycznych, występują parami ^{ } - znak służy do tworzenia indeksów górnych _{ } - znak służy do tworzenia indeksów dolnych & - znak służy do rozdzielania kolumn tabeli ~ - znak tworzy odstęp między wyrazami - polecenia LATEXa (ciągi sterujące) zaczynają się znakiem sterującym, po którym następuje jedna lub więcej liter albo pojedynczy znak niealfanumeryczny - znak sterujący + litery = słowa sterujące, np. \noindent, \textit - znak sterujący + znak niealfanumeryczny = symbol sterujący, np. \ / Grzegorz Stefanek 5

6 LATEX podstawy składu Praca z LATEX -OTOCZENIA: \begin{otoczenie} treść-otoczenia \end{otoczenie} niektóre otoczenia mogą być użyte tylko raz w dokumencie, np. \begin{document} \end{document} wiele otoczeń może być używane wielokrotnie i być zanurzane w innych otoczeniach np. \begin{quotation} \end{quotation} nazwy otoczeń mogą zawierać litery i gwiazdkę niektóre polecenia można stosować tylko w pewnych otoczeniach, inne mają różne znaczenie w różnych otoczeniach dodatkowe otoczenia można wprowadzić przez polecenia \newenvironment, \newtheorem najczęściej stosowane otoczenia: abtract, array, document, eqation, figure, list, picture, quotation, table, thebibliografy Grzegorz Stefanek 6

7 Praca z LATEX LATEX podstawy składu - DEKLARACJE: Deklaracja jest w LATEXu poleceniem, które nie generuje żadnego tekstu w dokumencie, ale wpływa na jego wygląd. zakres deklaracji lokalnej rozpoczyna się samą deklaracja, a kończy się nawiasem zamykającym } lub zamknięciem otoczenia \end w niektórych otoczeniach (np. array, tabular) zakres jest dodatkowo ograniczony znakiem $ lub \\ zakres deklaracji globalnych ( addtocounter, hypnenation, newcounter, newlength, newsavebox, newtheorem, pagenumbering, setcounter, thispagestyle) nie podlega tym ograniczeniom Grzegorz Stefanek 7

8 Praca z LATEX LATEX podstawy składu - STRUKTURA PLIKU ŹRÓDŁOWEGO: prolog \documentclass [lista-opcji] {klasa-dokumentu} [data] preambuła \begin{document} treść-dokumentu \end{document} prolog jest pusty lub zawiera nieliczne polecenia deklaracja klasy (documentclass) ma wpływ na wiele aspektów wyglądu dokumentu, standardowe klasy dokumentu to : article, report, book, letter i slides, np. \documentclass[11pt,twocolumn]{article} opcja np. [11pt] określa wielkość czcionki artykułu, a opcjonalna [data] ma format rok/miesiąc/dzień (2010/01/04) Grzegorz Stefanek 8

9 Praca z LATEX LATEX podstawy składu - STRUKTURA PLIKU ŹRÓDŁOWEGO: zwykle argumenty, które muszą wystąpić w poleceniu LATEXa, umieszcza się w nawiasach klamrowych, zaś argumenty opcjonalne w nawiasach kwadratowych opcja np. [11pt] określa wielkość czcionki artykułu, a opcjonalna [data] ma format rok/miesiąc/dzień (2010/01/04) po określeniu klasy dokumentu w preambule umieszcza się ciąg deklaracji, czasem zerowej długości, mających wpływ na jego ostateczny wygląd, np. \usepackage{ } \title{ } \author{ } Grzegorz Stefanek 9

10 Praca z LATEX - TRYBY: LATEX podstawy składu tryb akapitowy tryb składania zwykłego tekstu. Rozpoczęcie nowego akapitu z pomocą jednego lub więcej pustych wierszy w pliku lub polecenia \par. Początki akapitów są wcinane zgodnie z parametrem \parindent, odstępy między wierszami są ustawiane parametrem \parskip. tryb matematyczny tryb składania formuł matematycznych. Dla utworzenia formuły należy ją zawrzeć między symbolami $, np. $x y > 3$. Wyróżnienie formuły z tekstu uzyskuje się przez \[ \] lub \begin{displaymath} \end{displaymath}. Wewnątz tych poleceń tekst jest w trybie matematycznym. Można też użyć otoczeń \equation lub \eqnarray. Tryb matematyczny ma inne reguły tworzenia odstępów. tryb wierszowy jest zasadniczo sposobem na umieszczanie tekstu w jednym wierszu. Dzieleniu nazw można zapobiec, zamykając nazwę w tzw. ramce, \mbox{ }, \mbox{$x-y>3$}. Wewnątrz \mbox{ } tekst jest w trybie wierszowym. Grzegorz Stefanek 10

11 Praca z LATEX - DEFINIOWANIE POLECEŃ: LATEX podstawy składu tworzenie własnych poleceń, zwanych makrami, jest podyktowane oszczędnością pisania zwłaszcza przy częstym powtarzaniu jakiejś frazy, np. \newcommand{\agev}{\mbox{$a$~gev}} \newcommand{\gevc}{\mbox{gev$/c$}} \newcommand{\gevcc}{\mbox{gev$/c^2$}} \newcommand{\mevc}{\mbox{mev$/c$}} \newcommand{\mevcc}{\mbox{mev$/c^2$}} Każde wystąpienie np. \gevc w pliku źródłowym tworzy tekst GeV/c. polecenia \newcommand można umieszczac w dowolnym miejscu choć zwykle występuje na początku pliku przy systematycznym używaniu poleceń warto stworzyć własny pakiet (np. pakiet.sty) i wczytywać go jako /usepackage{pakiet} Grzegorz Stefanek 11

12 LATEX podstawy składu matematycznego -SKŁAD MATEMATYCZNY: TEX powstał na zlecenie Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego (AMS) i ma zdolność poprawnego składania formuł matematycznych przykładowe utworzenie wydzielonej formuły \[\frac{d}{dx}\sinh^{-1}u=\frac{1}{\sqrt{u^2+1}}\frac{du}{dx},\] co daje wyrażenie i zawiera polecenia \frac{wyrażenie1}{wyrażenie2} tworzy ułamek o liczniku wyrażenie1 i mianowniku wyrażenie2 \sinh tworzy symbol jednoargumentowej funkcji sinh ^ tworzy indeks górny \sqrt{wyrażenie} umieszcza wyrażenie pod znakiem pierwiastka Grzegorz Stefanek 12

13 LATEX podstawy składu matematycznego znaki diakrytyczne $x $ - symbol primowany $x $ - symbol podwójnie primowany \bar{b} symbol b z daszkiem \dot{b} symbol b z kropką \tilde{\bmath} symbol b z tyldą \vec{\bmath} wektor b dodatkowe efekty \overline{b} symbol b z górną kreską \underline{b} symbol b podkreślony \overrightarrow{b}, \overleftarrow{b} symbol z górną strzałką indeksy i style ^ - tworzy indeks górny; _ - tworzy indeks dolny ($x_i^3$ = x 3 i ), wyrównanie w kolumnach $mathit{x_i^3}$ podobnie tworzone są granice przy sumie lub całce osiem stylów składu matematycznego, np. \displaystyle, \textstyle, \scriptstyle, \scriptscriptstyle Grzegorz Stefanek 13

14 LATEX podstawy składu matematycznego ograniczniki, nawiasy $(x, y)$ - nawiasy zwykłe (x,y) $\lbrace x, y\rbrace$ - nawiasy klamrowe {x,y} $\lbrack x, y\rbrack$ nawiasy kwadratowe [x,y] $\langle x, y\rangle$ nawiasy kątowe <x,y> $\lceil x, y\rceil$ nawiasy sufitu $\lfloor x, y\rfloor$ nawiasy podłogi tworzenie tablic, otoczenie \array Otoczenie array można użyć tylko w trybie matematycznym. Ogólny format otoczenia \begin{array}[pozycja]{preambuła} lista-wierszy \end{array} np. $\begin{array}[c]{lll} 10 & 11 & 12 \\ 13 & 14 & 15 \\ 16 & 17 &18 \end{array}$ preambuła określa sposób formatowania kolumn tabeli lista-wierszy zawiera wiersze rozdzielone symbolem \\ do tworzenia prostych tabel można używać otoczenia \tabular Grzegorz Stefanek 14

15 LATEX podstawy składu matematycznego formuły, zespoły formuł Do utworzenia formuły służy otoczenie \begin{equation} \end{equation} dla formuły wielo-liniowej lub zespołu formuł \begin{eqnarray} \end{eqnarray} Numeracja formuł jest automatyczna chyba że użyjemy polecenia \nonumber, zaś etykietę możemy przypisać formule poprzez polecenia \label{etykieta} Grzegorz Stefanek 15

16 LATEX podstawy składu matematycznego Formuły \begin{eqnarray} & X_{2}&= \sum_{i=1}^{n}p^{i}_{\rb{t}} [cos(2\phi^{i}_{\rb{lab}})-\langle cos(2\philab)\rangle], \nonumber \\ & Y_{2}&= \sum_{i=1}^{n}p^{i}_{\rb{t}} [sin(2\phi^{i}_{\rb{lab}})-\langle sin(2\philab)\rangle], \\ & \phiep&= tan^{-1}\left(\frac{y_{\rb{2}}}{x_{\rb{2}}}\right)/2. \nonumber \end{eqnarray} Grzegorz Stefanek 16

17 LATEX rysunki Ilustracje, otoczenia \figure i \table: Przez ilustrację rozumiemy ramkę, której położenie względem tekstu źródłowego nie musi być bezwarunkowo zachowane po przetworzeniu otoczenie \figure prezentacja rysunków \begin{figure}[poz] tekst \end{figure} może zawierać polecenie \caption[wpis]{podpis} daje podpis Figure Podpis, wpis może zawierać etykietę \label{etykieta} rysunku na którą można się powołać w tekście parametr poz (pozycja) może przyjmować wartości: b ilustracja w dolnej części tekstu h ilustracja w tym samym miejscu gdzie jest wstawiona p ilustracja na stronie przeznaczonej na ilustracje t ilustracja w górnej części tekstu! ilustracja jak najbliżej miejsca wystąpienia w pliku źródłowym, ale biorąc pod uwagę poz Grzegorz Stefanek 17

18 LATEX rysunki \begin{figure*} \begin{center} \includegraphics[width=14cm]{setup_final_v2n_1.eps} \end{center} \caption{\label{setup}the experimental set-up of the NA49 experiment with different beam definitions and target arrangements.} \end{figure*} Grzegorz Stefanek 18

19 otoczenie \table prezentacja tabel LATEX tabele \begin{table}[poz] tekst \end{table} może zawierać polecenie \caption[wpis]{podpis} daje podpis Table Podpis, wpis może zawierać etykietę \label{etykieta} rysunku na którą można się powołać w tekście parametr poz (pozycja) może przyjmować wartości jak w \figure w opcji przetwarzania dwukolumnowego \documentclass{twocolumn} \figure, \table tworzą ilustracje o szerokości jednej kolumny, \figure*, \table* tworzą ilustracje o szerokości dwóch kolumn przełączanie wersji jedno-, dwu-kolumnowej poprzez deklaracje \onecolumn, twocolumn Grzegorz Stefanek 19

20 LATEX tabele \begin{table} \caption{\label{no_ev}the number of events and the fraction of the total inelastic cross section selected by the on-line trigger for data sets used in this analysis.} \begin{ruledtabular} \begin{tabular}{lcr} Data Set & No of events & $\sigma/\sigma^{inel}$ \\ \hline p+p & & 0.9\\ C+C & & 0.153\\ Si+Si & & 0.122\\ Pb+Pb & & 0.84\\ \end{tabular} \end{ruledtabular} \end{table} Grzegorz Stefanek 20

21 LATEX bibliografia Bibliografia, otoczenie \thebibliography: otoczenie \the bibliography prezentacja bibliografi lub spisu literatury \begin{thebibliography}{tekst} lista-pozycji \end{thebibliography} - kolejne pozycje spisu literatury rozpoczynają się poleceniem \bibitem[odsyłacz]{klucz}; argument klucz może zawierać litery, cyfry i znaki przestankowe oprócz przecinka; opcjonalny odsyłacz pojawia się w tekście po odwołaniu do pozycji bibliograficznej - argument {tekst} nie pojawia się w tekście, ale określa wygląd tworzonego spisu - odwołanie do pozycji bibliograficznej realizujemy przez polecenie \cite[tekst]{lista-kluczy}, gdzie lista-kluczy jest ciągiem jednego lub więcej kluczy opisu bibliograficznego rozdzielonych przecinkiem, tekst to dowolna adnotacja Grzegorz Stefanek 21

22 \begin{thebibliography}{99} LATEX bibliografia \bibitem{collins} J.~C.~Collins and M.~J.~Perry, Phys.~Rev.~Lett. {\bf 34} 1353 (1975) \bibitem{shuryak} E.~V.~Shuryak, Phys.~Rept. {\bf 61} 71 (1980) \bibitem{gazdzicki} M.~Ga\'zdzicki M {\it et al.} (NA49 Collaboration), J.~Phys. G {\bf 30} S701 (2004) \bibitem{heiselberg} H.~Heiselberg, Phys.~Rept. {\bf 351} 161 (2001) \bibitem{wa98} M.~M.~Aggarwal {\it et al.} (WA98 Collaboration), Phys.~Rev. C {\bf 65} (2002) %\cite{afanasev:2000fu} \bibitem{afanasev:2000fu} S.~V.~Afanasev {\it et al.} (NA49 Collaboration), Phys.~Rev.~Lett. {\bf 86} 1965 (2001) %\cite{roland:2004pu} \bibitem{roland:2004pu} C.~Roland {\it et al.} (NA49 Collaboration), J.~Phys. G {\bf 30} S1381 (2004)... \end{thebibliography} Grzegorz Stefanek 22

23 LATEX bibliografia Grzegorz Stefanek 23

24 LATEX listy, wyliczenia Listy, wyliczenia: otoczenie \list tworzy mechanizm formatowania sekwencyjnego, umożliwiający etykietowanie każdej porcji informacji na jeden z wielu sposobów \begin{list}{tekst1}{deklaracje} tekst2 \end{list} -argument tekst1 określa postać znacznika generowaną przez polecenie \item wydane bez opcjonalnego parametru -argument tekst2 zawiera właściwy tekst do sformatowanie (wyliczenia), elementy listy są tworzone poleceniami \item -argument deklaracje to ciąg przypisań pewnych parametrów długości, wpływających na wygląd tworzonej listy - uproszczonym otoczeniem do tworzenia list jest \itemize \begin{itemize} \item \item \end{itemize} Grzegorz Stefanek 24

25 Listy, wyliczenia: LATEX listy, wyliczenia \begin{itemize} \item geometrical acceptance, \item reconstruction efficiency, \item particle decays, \item feed down contamination; meaning the contribution of secondary particles.particles which are decay of other particles, accidentally reconstructed as primary ones. \end{itemize} Grzegorz Stefanek 25

26 LATEX na skróty!! Grzegorz Stefanek 26