Platforma Zarządzania Wiedzą o zasobach naukowo-badawczych

Transkrypt

1 Platforma Zarządzania Wiedzą o zasobach naukowo-badawczych

2 Innowacyjność w praktyce Innowacja jest motorem rozwoju, głównym źródłem przewagi konkurencyjnej oraz warunkiem koniecznym do przetrwania organizacji lub produktu w dłuższej perspektywie. Nieodłącznym elementem innowacji są prace badawczo-rozwojowe (B+R), których efektem niematerialnym jest wiedza, materialnym - duże ilości dokumentacji, a rezultatem nowatorskie rozwiązania. Wiemy jak tworzyć innowacje Firma Rodan Systems jest uznana za jedną z najbardziej innowacyjnych polskich firm informatycznych a platforma OfficeObjects za jedną z najbardziej nowatorskich platform produktowych. Zaangażowanie firmy Rodan Systems w siedmiu europejskich projektach badawczo rozwojowych, w tym w dwóch jako koordynator projektu, wieloletnie inwestycje w badania i rozwój oraz współpraca na polu międzynarodowym, zaowocowały rozbudową i poszerzeniem oferty produktów rodziny OfficeObjects oraz wzrostem kompetencji w zakresie zarządzania wiedzą. Ogromne znaczenie dla rozwoju platformy OfficeObjects ma ciągła współpraca ze środowiskiem naukowym. Od wielu lat firma Rodan Systems prowadzi Inicjatywę Akademicką OfficeObjects, polegającą na udostępnianiu wyższym uczelniom, do celów dydaktycznych i naukowo-badawczych, oprogramowania realizowanego na platformie OfficeObjects. Inwestycje w badania i rozwój Innowacyjność mierzy się między innymi wydatkami poniesionymi na badania i rozwój. Według rankingu Computerworld TOP 200, opublikowanego w czerwcu 2010, Rodan Systems znajduje się w czołówce firm innowacyjnych. W zestawieniu Udział wydatków na prace badawczo-rozwojowe w przychodach firma Rodan Systems zajęła 2. miejsce z 31% udziałem przychodów wydanych na prace badawczorozwojowe (według raportu OECD największe firmy produkujące oprogramowanie - wydające proporcjonalnie najwięcej na prace badawczo-rozwojowe, wydawały na ten cel średnio 15% przychodów, natomiast w Polsce wskaźnik ten wynosi jeszcze mniej, bo zaledwie 6,6%). Wśród firm IT, które wydały najwięcej na B+R w Polsce w 2009 roku, Rodan Systems plasuje się na 5. miejscu z wydatkami ponad 3 mln PLN. Aktywną współpracę ze środowiskiem akademickim potwierdzają wyniki zestawienia Firmy współpracujące z największą liczbą uczelni, w którym firma Rodan Systems zajęła 1 miejsce ex aequo z IBM Polska. Za udział w europejskich projektach badawczych firma Rodan Systems została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami i wyróżnieniami, w tym między innymi: główną nagrodą II Edycji Konkursu Kryształowej Brukselki oraz nagrodą im. Jana Łukasiewicza za innowacyjność w zakresie zastosowań informatyki, przyznaną przez Polskie Towarzystwo Informatyczne.

3 Platforma Zarządzania Wiedzą a efektywne wykorzystanie wyników prac badawczych przykładowe wdrożenie Platforma Zarządzania Wiedzą zbudowana na oprogramowaniu OfficeObjects została wdrożona między innymi dla Fundacji Partnerstwa Technologicznego - Technology Partners i jest wykorzystywana przez 9 instytutów naukowobadawczych. Platforma składa się z wewnętrznego systemu zarządzania wiedzą oraz wewnętrznego i publicznego portalu informacyjnego, a jej główna funkcjonalność oparta jest na mapach wiedzy czyli semantycznej sieci powiązań pomiędzy zasobami wiedzy. Wykorzystanie Platformy umożliwia instytutom: zarządzanie prowadzonymi wspólnie projektami badawczymi i ich wynikami, usystematyzowanie i łatwiejsze wykorzystanie zasobów wiedzy, tworzenie dowolnych powiązań pomiędzy zasobami - mapy wiedzy, zarządzanie pracą grupową, kontrolowaną publikację wyników. Platforma służy do zarządzania wiedzą, zarządzania projektami B+R, oraz uwzględnia wymagania przemysłu dotyczące współpracy z jednostkami naukowymi, zgodnie z koncepcją Open Innovation. Wykorzystywana w Polsce Platforma, zrealizowana z wykorzystaniem oprogramowania OfficeObjects stanowi nowatorskie, na skalę europejską, podejście do zagadnienia zarządzania wiedzą w instytucjach naukowo-badawczych Tomasz Kośmider, Prezes Fundacji Technology Partners. Partnerzy przedsięwzięcia po stronie Fundacji: Centralny Ośrodek Badawczo Rozwojowy Opakowań, Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, Instytut Lotnictwa, Instytut Mechaniki Precyzyjnej, Instytut Metali Nieżelaznych, Instytut Optyki Stosowanej, Instytut Tele- i Radiotechniczny, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania. Platforma Zarządzania Wiedzą została zrealizowana w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata , Priorytet 2 Infrastruktura sieci B+R, Działanie 2.3 Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki, Poddziałanie Projekty w zakresie rozwoju zasobów informacyjnych nauki w postaci cyfrowej. Świat zewnętrzny Instytut Badawczy Konsorcja Instytucji Publiczny Portal Zarządzania Wiedzą Wewnętrzna Platforma Zarządzania Wiedzą Wewnętrzny Portal Zarządzania Wiedzą Odwzorowania Odwzorowania Odwzorowania Repozytorium zasobów wiedzy Architektura Platformy Zarządzania Wiedzą Fundacji Technology Partners

4 Projekt badawczy jako centrum powstawania wiedzy Projekt badawczy jest procesem z jasno określonym celem, którego cechą jest przejściowy charakter. Projekt badawczy zaczyna się i kończy w określonych momentach a jego efektem jest wiedza oraz dorobek materialny, wytworzone jako produkty prac naukowo-badawczych. Centralnymi obszarami projektu badawczego są: społeczność projektu, wytwarzane w ramach jego realizacji akta projektu oraz wykorzystywane w ramach prowadzonych prac naukowo-badawczych zasoby informacji. Projekt badawczy jako centrum powstawania wiedzy Infrastruktura komunikacyjna Projekt Metody szukania rozwiązań Społeczność projektu Akta projektu Dopasuj Wybierz Zapamiętaj Dokumenty papierowe Koordynator Wykorzystaj Case-based reasonig (CBR) Fax Współpracownicy (A) Praca grupowa (wymiana dokumentów) Poczta elektroniczna Współpracownicy (B) Praca grupowa (telekonferencja) Portal dostępowy Współpracownicy (C) Procedury badawcze Proces obiegu dokumentów Repozytoria dokumentów Zasoby informacji Model wymagań zarządzania wiedzą w projekcie badawczym Społeczność projektu jest grupą wykonawców różnorodnych zadań badawczych, technicznych i zarządczych, uczestniczącą w tworzeniu efektów projektu stanowiących jego dokumentację, w tym także dokumentację fizycznych produktów projektu takich jak np. prototypy urządzeń. Jedynym stałym członkiem społeczności projektu jest koordynator, inni członkowie zmieniają się, co pociąga za sobą zmianę zakresu uprawnień dostępu do informacji wytwarzanej w trakcie realizacji projektu. Akta projektu to uporządkowany pakiet dokumentów wytworzonych w trakcie projektu lub dokumentów pozyskanych z zewnątrz, będących istotnym materiałem referencyjnym. Należy przyjąć, że klasyfikacja typów dokumentów składających się na dokumentację projektu może istotnie różnić się w zależności od typów oraz dziedziny podejmowanych prac badawczych. Ważnym aspektem jest zatem możliwość opisania hierarchicznej kategoryzacji struktury akt projektów w modelu Platformy Zarządzania Wiedzą. Zasoby informacji projektu obejmują różnorodne źródła informacji badawczej i technicznej, które są wykorzystywane jako materiał referencyjny w prowadzonych pracach. Szczególnie istotnymi źródłami informacji mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne zasoby wiedzy wytworzone w ramach poprzedzających lub równoległych projektów badawczych. Ważnymi obszarami wsparcia informatycznego dla prowadzonych projektów badawczych są: infrastruktura komunikacyjna, wsparcie dla metod szukania rozwiązań badawczych. Infrastruktura komunikacyjna jest naturalną platformą współpracy w ramach projektu badawczego oraz pomiędzy zespołami badawczymi tej samej lub różnych instytucji. Wymiana dokumentów papierowych i poczta elektroniczna stanowią tradycyjne elementy infrastruktury ze wszystkimi ich mankamentami. Portal dostępowy czy też procesy obiegu dokumentów elektronicznych są znacznie bardziej efektywną metodą komunikacji, szczególnie w ramach zespołu projektowego, ze względu na możliwości wnikliwej adresacji rozsyłanych informacji oraz na łatwość utrzymania kompletnych akt projektu obejmujących nie tylko wytworzoną w ramach projektu dokumentację lecz również formalny zapis wszystkich procedur współpracy. Metody szukania rozwiązań obejmują takie oczywiste techniki badawcze jak analiza istniejących rozwiązań (ang. case-based reasoning), przez różnorodne techniki pracy grupowej do sformalizowanych procedur badawczych. Analiza przypadków badawczych w zakresie wyników prac badawczych oraz metod ich otrzymania i weryfikacji wymaga wsparcia przy pomocy precyzyjnych mechanizmów wyszukiwania informacji w wewnętrznych i zewnętrznych zasobach wiedzy. Koniecznością jest zapis osiągniętych rezultatów badawczych, przy czym podstawowym ograniczeniem dostępności może być polityka publikacji wyników prac badawczych obowiązująca w danej instytucji. Wsparcie dla procedur badawczych stanowią szablony procesów badawczych (ang. scientific workflows) dotyczące typów projektów badawczych jak i typów indywidualnych zadań podejmowanych w ramach tych projektów.

5 Architektura Platformy Zarządzania Wiedzą o zasobach naukowo-badawczych Informatyczne wsparcie zarządzania wiedzą, a szczególnie procesów tworzenia wiedzy, obejmuje obsługę procesów badawczych i zarządczych realizowanych w ramach projektów naukowo-badawczych oraz zarządzanie zasobami wiedzy. Architektura Platformy Zarządzania Wiedzą o zasobach naukowo-badawczych obejmuje dwie podstawowe warstwy funkcjonalne: wewnętrzną - zrealizowaną jako repozytorium zasobów wiedzy - obejmującą funkcje: zarządzanie infrastrukturą badawczą (urządzenia badawcze i produkcyjne, laboratoria, specjalistyczny sprzęt i oprogramowanie), zarządzanie zasobami informacyjnymi (dokumenty, publikacje, patenty, metody, technologie, bazy wiedzy, usługi), zarządzanie zasobami (osoby, partnerzy, klienci, spotkania, konferencje), zarządzanie procesami pracy grupowej, obieg dokumentów, zarządzanie zasobami dokumentacji i zarządzanie projektami, zewnętrzną - obejmującą portale informacyjne skierowane do różnych grup odbiorców i umożliwiające komunikację (redagowanie informacji, ich publikację i łatwe wyszukiwanie) pomiędzy użytkownikami wywodzącymi się z różnych instytucji badawczych działających w ramach wspólnego konsorcjum, jak również publikowanie informacji o działalności naukowej przeznaczonych dla potencjalnych partnerów badawczych lub binzesowych. Podstawowymi grupami funkcji użytkowych Wewnętrznej Platformy Zarządzania Wiedzą są: zarządzanie repozytorium dokumentów, zarządzanie procesami obiegu dokumentów, zarządzanie projektami. Repozytorium dokumentacji Perspektywa zarządzania zasobami wiedzy Mapy wiedzy Metadane Model wiedzy - 1 Wiedza jawna Drzewa kategoryzacji Obiekty wiedzy Model wiedzy - 2 Procesy pracy Model wiedzy - n Upowszechnianie Wiedzy Tworzenie Wiedzy Wiedza ukryta Otoczenie rynkowe Przechowywanie i udostępnianie zasobów wiedzy - repozytorium Zarządzanie repozytorium obejmuje: Zasoby informacyjne w zarządzaniu wiedzą wprowadzanie informacji - użytkownik tworzy nowe lub modyfikuje istniejące informacje wprowadzając nowe wartości metadanych, zapisując jego dokumentację w postaci plików treści, obsługę dostępu - tworzenie odpowiednich uprawnień dla wybranych użytkowników repozytorium, tworzenie różnych użytecznych struktur zasobów wiedzy i odpowiednią kategoryzację informacji. Wyszukiwanie informacji może być realizowane na podstawie: wartości metadanych danego typu zasobu, mechanizmu wyszukiwania pełnotekstowego uwzględniającego zawartość metadanych oraz dokumentów tekstowych. Zasoby wiedzy mogą być grupowane w: drzewach kategoryzacji stanowiących hierarchiczne struktury tworzone automatycznie na podstawie wartości wybranych atrybutów metadanych, folderach reprezentujących struktury tematyczne przyjęte dla repozytorium lub tworzone przez poszczególnych jego użytkowników. Dokumentacja zgromadzona w repozytorium udostępniana jest tylko uprawnionym użytkownikom. Prawa dostępu mogą być zmieniane w ramach realizowanych procesów pracy. Akta projektów są opisywane odpowiednimi zbiorami metadanych definiowanych w zakresie poszczególnych typów działalności i umożliwiających odpowiednio wyszukiwanie oraz grupowanie obiektów informacyjnych w ramach drzew kategoryzacji.

6 Mapy wiedzy - powiązania pomiędzy zasobami Mapy wiedzy pozwalają na definiowanie dowolnych sieci powiązań pojęć stanowiących odwzorowanie metadanych obiektów informacyjnych zgodnie z przewidywanym modelem wykorzystania zasobów wiedzy. Stanowią podstawę nawigacji po zasobach repozytorium. W każdym momencie nawigacji w mapie wiedzy istnieje możliwość dostępu do dokumentów repozytorium odnoszących się do danego pojęcia. Platforma OfficeObjects pozwala na definiowanie dowolnej liczby modeli map wiedzy przeznaczonych do wykorzystania w ramach repozytorium zasobów informacyjnych lub publikowanych w portalach informacyjnych. Dostęp do poszczególnych typów map wiedzy jest regulowany poprzez odpowiednio rozbudowany mechanizm kontroli dostępu do zasobów wiedzy. Budowa map wiedzy jest oparta na standardzie sieci semantycznych Topic Maps (ISO 13250). Obsługa dokumentów i praca grupowa Zarządzanie obiegiem dokumentów projektowych umożliwia: obsługę korespondencji przychodzącej, obsługę korespondencji wychodzącej, wsparcie wymiany dokumentacji i wiedzy w ramach pracy grupowej poprzez obsługę korespondencji wewnętrznej. Obsługa korespondencji wewnętrznej jest realizowana przy wykorzystaniu infrastruktury procesów pracy grupowej, co polega na wspólnym tworzeniu zawartości obiektów informacyjnych oraz poprzez procesy opiniowania i/lub recenzowania wyników prac badawczych przez wyznaczone osoby. Selektywne udostępnianie produktów prac badawczych użytkownikom w ramach tej samej instytucji wspiera mechanizmy wymiany wiedzy oraz ponownego użycia wartościowych elementów wyników prac badawczych. Zarządzanie procesami generowania wiedzy Platforma Zarządzania Wiedzą wspiera kluczowe obszary procesów badawczych: procesy tworzenia wiedzy zarządzanie projektami badawczymi, zarządzanie jakością wyników prac badawczych, wymiana informacji naukowej pozioma w ramach środowiska naukowego, pionowa upowszechnianie wyników, zastosowania, optymalizacja wykorzystania zasobów wspólne wykorzystanie unikatowych zasobów wiedzy (ludzie), wspólne wykorzystanie infrastruktury badawczej, laboratoria, zasoby obliczeniowe (sprzęt, oprogramowanie), marketing i sprzedaż wyników prac badawczych wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania, wdrożenia innowacyjnych wyników i technologii, wspólne inicjatywy produkcyjne (businessowe), ochrona własności intelektualnej patenty, licencje technologii.

7 Platforma Zarządzania Wiedzą umożliwia bieżące monitorowanie przebiegu procesów badawczych względem parametrów czasowych i wykorzystania zasobów: obsługa dokumentów, procesy realizacji projektów badawczych, śledzenie harmonogramu projektu, raportowanie wykorzystania zasobów projektu, szablony typowych etapów (podprocesów) projektu, procesy wspierające procedury zarządcze. Zarządzanie projektami badawczymi Zarządzanie projektami obejmuje: rejestr projektów i zadań wykorzystujący również standardowe narzędzia definiowania harmonogramów i przydziału zasobów jak MS Project lub Gantt Project, monitorowanie projektu poprzez monitorowanie procesów przebiegu projektu, raportowanie stanów oraz statystyk projektów poprzez generowanie powiadomień o odchyleniach od założonych parametrów projektu takich jak przekroczenia czasu realizacji czy nadmierne wykorzystanie zasobów. Cykliczne generowanie raportów statystycznych obejmujących całe portfolio realizowanych projektów dostarcza kierownictwu niezbędnej wiedzy na temat stanu realizacji prac oraz wykorzystania zasobów instytucji. Publikacja wyników prac badawczych - portal informacyjny Podstawowym celem portalu informacyjnego dla powiązanych instytucji badawczych jest uruchomienie synergii wynikającej ze współpracy badawczej i technicznej jak również stymulacja wymiany wiedzy i nawiązywania kontaktów indywidualnych w ramach społeczności pracowników naukowych. Informacja dostępna w tej warstwie systemu jest z definicji otwarta i przeznaczona dla szerokiej, chociaż ograniczonej i zamkniętej, społeczności pracowników badawczych i kierownictwa instytucji współpracujących. Portal informacyjny umożliwia: redakcję, publikację informacji, wyszukiwanie. Funkcje redakcji portalu są udostępnione członkom redakcji portalu pracującym jako stały, wyłoniony spośród pracowników zespół zadaniowy odpowiedzialny za wszystkie aspekty funkcjonowania portalu informacyjnego. Do zadań redaktorów portalu należy konfigurowanie stron, a w ramach stron portletów, zgodnie z prowadzoną polityką informacyjną wynikającą z wymagań partnerów projektu. Zastosowanie oprogramowania narzędziowego zgodnego ze standardem JEE JSR 286 pozwala na uzyskanie wystarczających możliwości technicznych wspierających ten zakres prac. Istotną grupą funkcji z punktu widzenia wsparcia administracji portalem są mechanizmy tworzenia i utrzymania ontologii portalu, zawierające między innymi takie informacje jak uprawnienia użytkowników portalu, taksonomie wspierające nawigację po zasobach portalu oraz mapy wiedzy udostępnianych w ramach systemu. Redagowanie treści publikowanych w portalu informacji nie odbiega od klasycznych funkcji redakcji konwencjonalnych i polega na kontroli edycyjnej oraz, w wybranych przypadkach, merytorycznej, a także na utrzymaniu zawartości portalu w zgodności z przyjętą polityką informacyjną. W ramach portalu informacyjnego istnieje możliwość udostępniania mechanizmów definiowania usług, takich jak: subskrypcje określonych typów informacji, listy dyskusyjne, komunikaty, możliwość tworzenia procesów obsługujących złożone interakcje użytkowników portalu, generowanie raportów zawierających statystyki wykorzystania portalu. Publikacja informacji w portalu informacyjnym może obejmować publikację artykułów prowadzoną przez upoważnionych pracowników partnerów projektu pod nadzorem redaktorów portalu w ramach wspieranej przez portal procedury akceptacji artykułów. Dodatkowo mogą być uruchomione funkcje tworzenia treści bezpośrednio przez użytkowników portalu zewnętrznego wykorzystujących takie standardowe mechanizmy jak tworzenie blogów, publikacja wpisów Wiki oraz serwis społecznościowy przeznaczony dla użytkowników portalu. Wyszukiwanie informacji w portalu informacyjnym możliwe jest poprzez: mechanizmy nawigacji wspierane przez odpowiednie taksonomie, mapy wiedzy i etykiety, wyszukiwanie strukturalne na podstawie kategoryzacji: wartości atrybutów metadanych tworzone przy użyciu predefiniowanych słowników lub struktura folderów grupujących informacje według dowolnych, dynamicznie ustalanych kryteriów, wyszukiwanie pełnotekstowe, umożliwiające wyszukiwanie danych zawierających złożone wyrażenia logiczne.

8 Korzyści z wykorzystania Platformy Zarządzania Wiedzą w instytucjach naukowych: zautomatyzowanie zarządzania pracami badawczymi i ich wynikami, ułatwienie bezpośredniej wymiany informacji, usystematyzowanie zasobów wiedzy tworzenie struktur, drzew kategoryzacji, folderów i metadanych, możliwość szybkiego wyszukiwania informacji na wiele różnych sposobów, tworzenie dowolnych powiązań pomiędzy zasobami mapy wiedzy, łatwiejsze wykorzystanie posiadanych zasobów wiedzy, zautomatyzowanie przydziału zasobów, udostępnienie zasobów wiedzy na zasadzie uprawnień, możliwość śledzenia bieżącego stanu projektu, monitorowanie odchyleń od założonych parametrów, możliwość bieżącej kontroli obiegu dokumentacji projektowej, zarządzanie pracą grupową, kontrolowana publikacja wyników prac badawczych. O firmie Rodan Systems jest producentem oprogramowania wspierającego zarządzanie informacją, opartego na własnej platformie produktowej OfficeObjects. Dzięki długoletniemu doświadczeniu oraz wielu zrealizowanym rozwiązaniom jest znanym i cenionym dostawcą systemów informatycznych. Główne pozycje w ofercie firmy stanowią systemy elektronicznego obiegu dokumentów i zarządzania procesami pracy (workflow), repozytoria dokumentów a także usługi integracyjne. Spółka Rodan Systems jest uznana za jedną z najbardziej innowacyjnych polskich firm IT. Za udział w europejskich projektach badawczych została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami i wyróżnieniami. Akcje Rodan Systems notowane są na rynku NewConnect w Warszawie. Platforma OfficeObjects to rodzina produktów oprogramowania, stanowiąca podstawę uniwersalnych systemów informatycznych wspomagających działalność organizacji w dowolnych obszarach zarządzania informacją: od formularzy elektronicznych, zarządzania procesami pracy po systemy zarządzania dokumentami oraz portalowe rozwiązania do pracy grupowej i zarządzania wiedzą korporacyjną. Rodan Systems S.A. ul. Puławska 465, Warszawa, tel.: , fax: info@rodan.pl,