Rozdział 3. Miejsce Organizacji Narodów Zjednoczonych w systemie globalnego rządzenia in statu nascendi

Transkrypt

1 Od Redaktorów... Dedykacja... O Panu Profesorze Andrzeju Wasilkowskim... Wykaz Autorów i Redaktorów... Wykaz skrótów... Część I XV XVII XIX XXI XXV Rozdział 1. Reforma ONZ. Geneza i zarys polskiej inicjatywy ( ) Wprowadzenie Punkt wyjścia Główne postulaty Nowe zagrożenia Anachroniczne instytucje i zapisy Organizacja Narodów Zjednoczonych a globalizacja i konflikty wewnętrzne Sposób i metoda przygotowania inicjatywy Warszawska Regionalna Konferencja Raport Panelu ONZ Wysokiego Szczebla Jubileuszowa sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ Prawa człowieka Instytucjonalne wzmocnienie ONZ Rozwój Bezpieczeństwo Inne sprawy: Iran, Irak, Bliski Wschód Stanowisko Polski Podsumowanie Rozdział 2. Organizacja Narodów Zjednoczonych ciągłość i zmiana Wprowadzenie: Organizacja Narodów Zjednoczonych w powojennym świecie; znaczenie i ewolucja Nowe problemy światowe Podsumowanie: Dostosowywanie ONZ do nowych warunków V

2 Rozdział 3. Miejsce Organizacji Narodów Zjednoczonych w systemie globalnego rządzenia in statu nascendi Wprowadzenie Geneza ONZ a ład światowy I. Globalne rządzenie: potrzeby, szanse II. Podejście narodowe: recepta czy regres? Multilateralizm a suwerenność Globalne wyzwania: instytucjonalizacja rozwiązań Rola i reforma ONZ i systemu NZ Prognozy i konkluzje Rozdział 4. Polska: między uniwersalizmem, regionalizmem a narcyzmem perspektywa aksjologiczna Wprowadzenie System Narodów Zjednoczonych, czyli patchwork Korzenie I. Źródła aksjologiczne II. Instrumenty Wspólne wartości Zasady KNZ Nowe cele nowe zasady Aksjologia praw człowieka Polska w ONZ dwa wizerunki Zamiast podsumowania Rozdział 5. Aksjologia Organizacji Narodów Zjednoczonych a wyzwania współczesności mocny punkt odniesienia czy potrzeba przewartościowania? Perspektywa polska Wprowadzenie Pierwsza triada Druga triada Podsumowanie Rozdział 6. Doniosłość zobowiązań Polski w ramach Inicjatywy Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz rządów prawa Wprowadzenie: zasada rządów prawa a uniwersalna wspólnota państw Organizacja Narodów Zjednoczonych odkrywa zasadę rządów prawa Okres konsolidacji normatywnej: Światowy Szczyt ONZ VI

3 4. Dobrowolne zobowiązania dotyczące wspierania Inicjatywy NZ na rzecz rządów prawa Deklaracja Polski I. Działania faktyczne, których realizacja na etapie składania Deklaracji stanowiła już element realizowanych polityk II. Działania o charakterze prawnotraktatowym niewpływające na zmianę polityki traktatowej Polski III. Deklaracje ogólne, których treść normatywna ani implementacja są niezdatne do oceny IV. Próba oceny Podsumowanie Rozdział 7. George of Podiebrad Peace Project: United Nations Avant la Lettre? Introduction Pierre Dubois Antoine Marini The King George of Podiebrad Peace Project United Nations Organization and its Goals in the Light of the Podiebrad Project Conclusion Część II Rozdział 1. Reforma Zgromadzenia Ogólnego jako warunek zwiększenia efektywności Organizacji Narodów Zjednoczonych Wprowadzenie Pozycja i autorytet Zgromadzenia Ogólnego Metody pracy Zgromadzenia Ogólnego Mianowanie Sekretarza Generalnego ONZ Wzmocnienie Urzędu Przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego ONZ Podsumowanie Rozdział 2. Zasada nemo plus iuris in allium transferre potest a kompetencje Rady Bezpieczeństwa ONZ Wprowadzenie Charakter i istota zasady nemo plus iuris Kompetencje Rady Bezpieczeństwa ONZ Podsumowanie VII

4 VIII Rozdział 3. Rada Bezpieczeństwa jako światowy ustawodawca. Perspektywy polskiego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa Wprowadzenie Legislacyjna praktyka Rady Bezpieczeństwa Kontrowersje prawne dotyczące aktywności legislacyjnej Rady Bezpieczeństwa Zakres przedmiotowy rezolucji legislacyjnych Rady Bezpieczeństwa Aspekty proceduralne przyjmowania rezolucji legislacyjnych Wnioski dla Polski Podsumowanie Rozdział 4. Misja Sekretarza Generalnego ONZ we współczesnej społeczności międzynarodowej rzeczywistość i oczekiwania Wprowadzenie Zmiany w procedurze wyboru Sekretarza Generalnego ONZ Funkcje Sekretarza Generalnego ONZ w świetle postanowień KNZ Rozwój funkcji Sekretarza Generalnego w praktyce ONZ Oczekiwania dotyczące misji Sekretarza Generalnego ONZ Priorytety kadencji Sekretarza Generalnego ONZ A. Guterresa Podsumowanie Rozdział 5. Transakcja wiązana członkostwo w NZ a jurysdykcja MTS Wprowadzenie: Prace nad Statutem MTS Relacja między Statutem MTS a KNZ Postępowanie sporne a doradcze przed MTS Postępowanie prejudycjalne przed MTS Podsumowanie Rozdział 6. Formy rozstrzygnięć Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości Wprowadzenie Rys historyczny Rozstrzygnięcia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości Podsumowanie Rozdział 7. Działalność opiniodawcza Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości Wprowadzenie Prawo organizacji międzynarodowych Prawo traktatów

5 4. Opinie dotyczące kwestii fundamentalnych dla społeczności międzynarodowej Podsumowanie Rozdział 8. Wewnętrzny system sprawiedliwości ONZ i jego doświadczenia w funkcjonowaniu po reformie z 2009 r Wprowadzenie Nowy system po reformie krótka charakterystyka Niezależność trybunałów wewnętrznych od administracji ONZ Równość stron w postępowaniu przed organami wewnętrznego systemu sprawiedliwości ONZ Dopuszczalność spraw w postępowaniu przed trybunałami wewnętrznymi ONZ Podsumowanie Rozdział 9. Współpraca Organizacji Narodów Zjednoczonych z Międzynarodowym Trybunałem Karnym Wprowadzenie Porozumienie pomiędzy MTK a ONZ Ogólna charakterystyka relacji Warunki i zasady współpracy Podsumowanie Część III Rozdział 1. Nowe instytucje współpracy w ramach systemu Organizacji Narodów Zjednoczonych na przykładzie międzynarodowego prawa ochrony środowiska Wprowadzenie Autonomiczne instytucje implementacyjne w międzynarodowym prawie ochrony środowiska Podsumowanie Rozdział 2. Organizacja Narodów Zjednoczonych a ochrona środowiska przestrzeni kosmicznej i ciał niebieskich Wprowadzenie Traktaty Organizacji Narodów Zjednoczonych a ochrona środowiska kosmosu Problem space debris Koncepcja długoterminowej stabilności działań w kosmosie Ochrona planetarna Podsumowanie IX

6 Rozdział 3. Współpraca państw na forum ONZ w dziedzinie klimatu i jej wpływ na politykę klimatyczną Unii Europejskiej. Implikacje dla Polski Wprowadzenie Współpraca państw na forum ONZ w zakresie ochrony klimatu Polityka klimatyczna Unii Europejskiej Działania Unii Europejskiej w zakresie polityki klimatycznej Polityka ochrony klimatu w Polsce Podsumowanie Rozdział 4. Organizacja Narodów Zjednoczonych a prawnomiędzynarodowa regulacja mórz: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Wprowadzenie Okres kodyfikacji w ramach ONZ: od I do III Konferencji NZ o prawie morza I. Pierwsza Konferencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza II. Druga Konferencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza III. Trzecia Konferencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza IV. Konwencja NZ o prawie morza: wejście w życie i porozumienia implementacyjne V. Kodyfikacja prawa morza w ramach ONZ: wnioski Instytucje utworzone na mocy Konwencji o prawie morza I. Zagadnienia wstępne II. Spotkanie państw stron Konwencji III. Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza IV. Międzynarodowa Organizacja Dna Morskiego V. Komisja Granic Szelfu Kontynentalnego VI. Uwagi końcowe dotyczące systemu instytucjonalnego Konwencji i związków z ONZ Rola organów ONZ I. Zagadnienia wprowadzające II. Sekretarz Generalny i Sekretariat III. Zgromadzenie Ogólne IV. Rada Bezpieczeństwa Zakończenie I. Obecne tendencje rozwojowe związane z problematyką mórz i oceanów w systemie ONZ X

7 II. Podsumowanie Rozdział 5. Ochrona dziedzictwa kulturalnego ludzkości. Społeczność międzynarodowa wobec umyślnego niszczenia dóbr kultury Wprowadzenie Reakcja społeczności międzynarodowej na umyślne niszczenie obiektów dziedzictwa kulturalnego Niszczenie dziedzictwa kulturalnego a międzynarodowe prawo karne Casus Al-Mahdiego Podsumowanie Część IV Rozdział 1. System zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych wobec nowych zagrożeń pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego Wprowadzenie System zbiorowego bezpieczeństwa w Karcie Narodów Zjednoczonych System zbiorowego bezpieczeństwa w czasie zimnej wojny Nowe tendencje po zimnej wojnie Podsumowanie Rozdział 2. Redefinicja kompetencji Rady Bezpieczeństwa ONZ na przykładzie działań w ramach walki z terroryzmem Wprowadzenie Ewolucja środków Rady Bezpieczeństwa ONZ stosowanych w walce z terroryzmem Charakter kompetencji Rady Bezpieczeństwa ONZ I. Wykonawcze kompetencje Rady Bezpieczeństwa ONZ II. Prawodawcze kompetencje Rady Bezpieczeństwa ONZ III. Quasi-sądowe kompetencje Rady Bezpieczeństwa ONZ Podsumowanie Rozdział 3. Sankcje międzynarodowe Rady Bezpieczeństwa ONZ w polskiej praktyce sądowej Wprowadzenie Charakterystyka sankcji Rady Bezpieczeństwa ONZ Obowiązywanie sankcji w polskim porządku prawnym Źródła prawa polskiego w zakresie implementacji sankcji Rady Bezpieczeństwa ONZ Stan orzecznictwa XI

8 6. Podsumowanie Rozdział 4. Use of Force, State Actors and the UN Security Council in Syria: Quo Vadis State Sovereignty? Introduction Starting Point of the Subject Matter I. Self-Defense In Brief II. UN SC Authorization to Use Force The Arab Spring and Lessons Learned in Libya Syria Selected State Actors and the Question of Conformity with International Law I. Russia II. Turkey III. Germany IV. The UK Conclusion Rozdział 5. Użycie siły w cyberprzestrzeni cyberwojna jako wyzwanie dla systemu Narodów Zjednoczonych w XXI w Wprowadzenie Stosowanie prawa międzynarodowego w cyberprzestrzeni Zakaz użycia siły w cyberprzestrzeni I. Wykładnia zakazu groźby lub użycia siły II. Trzy teorie użycia siły w cyberprzestrzeni A. Teoria skali i efektów B. Teoria krytycznej infrastruktury C. Teoria cyberbroni Analiza i podsumowanie Rozdział 6. Przywracanie pokoju w Kosowie komplementarność czy konkurencyjność organizacji międzynarodowych? Wprowadzenie: Wyjątkowość Misji ONZ w Kosowie I. Mandat i struktura Misji ONZ w Kosowie II. Klauzula ostatecznego rozstrzygnięcia statutu Kosowa w rezolucji Comprehensive Proposal for the Kosovo Status Settlement M. Ahtisaariego Początkowe zaangażowanie Unii Europejskiej w Kosowie po deklaracji niepodległości I. Wycofnie się UE z Filaru IV misji UNMIK XII

9 II. Powołanie Specjalnego Przedstawiciela UE w Kosowie International Steering Group for Kosovo oraz International Civilian Representative for Kosovo (ICR) Misja UE w zakresie praworządności w Kosowie (EULEX) i rekonfiguracja Misji ONZ w Kosowie Podsumowanie: Powrót UE do neutralności względem statutu Kosowa po zrealizowaniu celów politycznych Część V Rozdział 1. Organizacja Narodów Zjednoczonych wobec przemocy na tle seksualnym w konfliktach zbrojnych Wprowadzenie Ogólne regulacje prawne Waga problemu w pracach ONZ Działania instytucjonalne ONZ Podsumowanie Rozdział 2. Wkład Polski w rozwój ochrony praw dziecka w ramach systemu Organizacji Narodów Zjednoczonych Wprowadzenie Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci Deklaracje Praw Dziecka Konwencja o prawach dziecka Podsumowanie Rozdział 3. Małżeństwo z rozsądku. Z doświadczeń UNHCR w Polsce Wprowadzenie Trudne początki Rozwój i modyfikacja systemu UNHCR Polska dziś Podsumowanie Rozdział 4. Powszechny Przegląd Okresowy Rady Praw Człowieka ONZ jako mechanizm ochrony praw człowieka sukces czy porażka metody wskazywania i zawstydzania? Wprowadzenie Charakterystyka procedury PPO Pozytywne strony funkcjonowania procedury PPO Deficyty procedury PPO Pierwsze postulaty reformy procedury PPO Podsumowanie XIII

10 Rozdział 5. Funkcjonalność traktatowego systemu skargowego ochrony praw człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych perspektywa Polska Wprowadzenie Przesłanka ratione temporis Zakres przedmiotowy spraw rozpoznawanych przez Komitety Podmioty uprawnione do składania skarg Wymogi formalne skarg I. Wyczerpanie procedur krajowych II. Zbieg procedur międzynarodowych III. Terminy wniesienia skarg Rozstrzygnięcie sprawy Podsumowanie Rozdział 6. Skargi indywidualne przeciwko Polsce do Komitetu Praw Człowieka niewykorzystana droga prawna? Wprowadzenie Statystyka skarg złożonych przeciwko Polsce do Komitetu Praw Człowieka Podstawowe argumenty przemawiające za kierowaniem skarg do Komitetu Praw Człowieka lub do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Podsumowanie XIV