Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Gostyninie według stanu na dzień roku

Transkrypt

1 Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Gostyninie według stanu na dzień roku 1

2 Spis treści I. Wstęp 4 II. Informacje ogólne 4 III. Cele i strategie w zakresie zarządzania ryzykami 5 1. Informacje ogólne 5 2. Ryzyko kredytowe Informacje jakościowe 9 a) definicje należności przeterminowanych i zagrożonych stosowane dla celów rachunkowości 9 b) opis metod przyjętych do ustalania kosztu wartości rezerw 10 c) techniki redukcji ryzyka kredytowego Informacje ilościowe 12 a) łączna kwota ekspozycji kredytowych wg. wyceny bilansowej bez uwzględnienia efektów technicznych redukcji ryzyka kredytowego 12 b) średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy 12 c) struktura zaangażowań Banku wg typu kontrahenta 13 d) struktura ekspozycji wg. terminów zapadalności 14 e) wartość ekspozycji zagrożonych w tym przeterminowanych oraz kwot korekty wartości Ryzyko stopy procentowej Ryzyko płynności Ryzyko operacyjne oraz braku zgodności 19 IV. Fundusze własne Banku uznany kapitał 22 V. Adekwatność kapitałowa Informacje ogólne Wymogi kapitałowe 26 a) minimalne 26 b) dodatkowe 27 VI. Zasady zarządzania. 28 VII. Ekspozycje kapitałowe nie uwzględnione w portfelu handlowym Informacje jakościowe Informacje ilościowe 30 VIII. Dźwignia finansowa 32 IX. Bufor kapitałowy 32 2

3 X. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń 32 XI. Oświadczenie Zarządu 35 Załącznik nr 1 36 Załącznik nr

4 I. Wstęp Niniejszy dokument został opracowany w celu realizacji Zasad polityki informacyjnej Banku Spółdzielczego w Gostyninie w zakresie adekwatności kapitałowej oraz spełnienia wymogów dotyczących ujawniania informacji zawartych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 648/2012 (zwanego dalej Rozporządzeniem CRR) oraz na podstawie innych rozporządzeń wykonawczych Komisji UE ustanawiających wykonawcze standardy techniczne w zakresie wymogów dotyczących ujawniania informacji, a także zgodnie z Polityką Informacyjną Banku Spółdzielczego w Gostyninie udostępnioną na stronie internetowej II. Informacje ogólne 1. Bank Spółdzielczy w Gostyninie, zwany dalej Bankiem, z siedzibą w Gostyninie, ul. Rynek 4/5, działa w oparciu o Statut przyjęty przez Zebranie Przedstawicieli z dnia r z późniejszymi zmianami, wprowadzony do KRS, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla M. ST. Warszawy w Warszawie, XIV Wydział Gospodarczy Rejestru Sądowego pod numerem Bank prowadzi działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w Centrali mieszczącej się w Gostyninie, Rynek 4/5 oraz w: 1) Oddziale w Kiernozi, ul Łowicka 7, 2) Punktach Obsługi Klienta w: - Nowym Duninowie, ul. Osiedlowa 1 - Gąbinie, ul. Składkowskiego 5 B - Szczawinie Kościelnym, ul. Spółdzielcza 1 3. Bank Spółdzielczy w Gostyninie oznakowany jest numerem REGON , numerem NIP oraz numerem kodu bankowego Bank zrzeszony jest w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. z siedzibą w Warszawie 5. Podstawa prawną prowadzonej przez Bank działalności są: - ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997r. (Dz. U. z 2012r. poz z późniejszymi zmianami), - ustawa Prawo Spółdzielcze z dnia 16 września 1982r. (Dz. U. z 2003r. Nr 188, poz

5 z późniejszymi zmianami, - ustawa z dnia 07 grudnia 2000r. o funkcjonowaniu Banków Spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. nr 119 z 2000r. poz z późniejszymi zmianami), - ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia 14 grudnia 1994r. (Dz. U nr 4 poz. 18), - Statut Banku Spółdzielczego w Gostyninie z dnia r. z późniejszymi zmianami. III. Cele i zasady polityki zarządzania poszczególnymi ryzykami 1. Informacje ogólne Zarządzanie ryzykiem w banku odbywa się zgodnie ze Strategią zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyk w Banku Spółdzielczym w Gostyninie, przygotowaną przez Zarząd i zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą Banku. Strategia zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyk w Banku Spółdzielczym w Gostyninie powiązana jest z innymi regulacjami wewnętrznymi o charakterze strategicznym. Strategia zarządzania ryzykami jest zgodna z celami strategicznymi i ogólnymi zamierzeniami Banku Spółdzielczego w Gostyninie. Strategia zawiera cele definiujące apetyt na ryzyko Banku, rozumiany jako maksymalny, akceptowalny poziom ryzyka jaki Bank może ponieść. Cele definiujące apetyt na ryzyko mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limitów wewnętrznych, a także założeń dotyczących zarządzania ryzykiem o charakterze jakościowym. Szczegółowy opis procedur w zakresie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyk w Banku zawierają poszczególne instrukcje, wymienione w załączniku Nr 1 do niniejszej informacji, które są weryfikowane nie rzadziej niż raz w roku. Do podstawowych zadań poszczególnych podmiotów systemu zarządzania ryzykiem należy: 1. Rada Nadzorcza dokonuje okresowej oceny realizacji przez Zarząd założeń Strategii w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem oraz alokacji kapitału na pokrycie istotnych rodzajów ryzyka w Banku. W tym celu Zarząd Banku okresowo przedkłada Radzie Nadzorczej syntetyczną informację na temat skali i rodzajów ryzyka, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, skutków i metod zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad kontrolą 5

6 systemu zarządzania ryzykiem oraz ocenia jej adekwatność i skuteczność. Rada Banku zatwierdza w Strategii działania oraz w planie ekonomiczno-finansowym ogólny poziom (profil) ryzyka Banku (apetyt na ryzyko). 2. Zarząd Banku odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, w tym za zorganizowanie, wdrożenie i funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem oraz, jeśli to konieczne dokonania weryfikacji w celu usprawnienia tego systemu. Instrukcje i procedury zarządzania ryzykiem obejmują pełny zakres działalności Banku. 3. Zespół Analiz, Monitoringu i Wierzytelności Trudnych uczestniczy w procesie weryfikacji transakcji kredytowych, monitoringu i klasyfikacji zgodnie z obowiązującymi w Banku regulacjami. 4. Zespół Zarządzania Ryzykami, Sprawozdawczości i Analiz monitoruje realizację wyznaczonych celów i zadań strategicznych, procesów tworzenia zysku oraz przedstawia i monitoruje pozycję Banku w zakresie bezpieczeństwa finansowego i operacyjnego. Podstawowe zadania Komórki to gromadzenie, przetwarzanie, pomiar i raportowanie odpowiednim organom i komórkom Banku, informacji dotyczących podejmowanego przez Bank ryzyka oraz opracowywanie regulacji wewnętrznych w zakresie zarządzania ryzykami oraz szacowania wewnętrznych wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. 5. Audyt wewnętrzny ma za zadanie kontrolę i ocenę skuteczności działania systemu zarządzania ryzykiem oraz dokonywanie regularnych przeglądów prawidłowości przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem, obowiązujących w Banku. Audyt dostarcza obiektywnej oceny adekwatności i skuteczności funkcjonującego systemu zarządzania oraz zgodności przeprowadzanych operacji bankowych z wewnętrznymi regulacjami Banku. Zadania audytu wewnętrznego mogą zostać zlecone do realizacji przez odpowiednie służby Banku Zrzeszającego. 6. Pozostali pracownicy Banku mają obowiązek przestrzegania zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, obowiązujących w Banku w formie wewnętrznych regulacji i zaleceń, uczestnictwa w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz raportowania tych zdarzeń. W Banku z dokonanego pomiaru ryzyka sporządzane są raporty, które następnie przedstawiane są Zarządowi oraz Radzie Nadzorczej. Proces zarządzania ryzykiem w Banku obejmuje następujące działania: - identyfikację ryzyka polegającą na określeniu źródeł ryzyka zarówno aktualnych jak i potencjalnych wynikających z bieżącej i planowanej działalności Banku, 6

7 - pomiar ryzyka, - zarządzanie ryzykiem, które polega na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowalnego poziomu ryzyka, planowaniu działań, wydawaniu zaleceń, tworzeniu procedur wspomagających, - monitorowaniu polegającym na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody pomiaru ryzyka, - raportowaniu, czyli dostarczaniu informacji dla Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. 2. Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe to ryzyko poniesienia straty finansowej spowodowanej brakiem zdolności klienta do obsługi długu albo odmową wypełnienia zobowiązań wynikających z umowy wobec Banku. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku przebiega w następujących etapach: 1. Identyfikacja czynników ryzyka kredytowego. 2. Ocena oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka (limity). 3. Monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka. 4. Wdrażanie technik redukcji ryzyka. 5. Zarządzanie ryzykiem rezydualnym (w tym analiza ryzyka ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznych zgodnie z zapisami Rekomendacji S). 6. Zarządzanie ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, zgodnie z Rekomendacją T. 7. Testy warunków skrajnych. 8. Weryfikacja przyjętych procedur. 9. Kontrola zarządzania ryzykiem kredytowym. Ryzyko kredytowe w Banku rozpatrywane jest w dwóch aspektach: - ryzyka pojedynczej transakcji, - ryzyka łącznego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do pojedynczego kredytu polega na: 1. Badaniu wiarygodności i zdolności kredytowej przed udzieleniem kredytu, w oparciu o zweryfikowane pod względem wiarygodności dokumenty, dostarczane przez klientów. 2. Wykorzystaniu w ocenie zdolności kredytowej i zabezpieczeń dostępnych baz danych. 3. Prawidłowym zabezpieczaniu zwrotności ekspozycji kredytowych, zgodnie z regulacjami wewnętrznymi Banku, gwarantującym zwrotność kredytów. 7

8 4. Bieżącym monitoringu zabezpieczeń kredytowych, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczeń hipotecznych w całym okresie kredytowania. 5. Dokonywaniu okresowych przeglądów ekspozycji kredytowych oraz tworzeniu rezerw celowych. 6. Prawidłowym prowadzeniu windykacji i nadzoru nad trudnymi kredytami. 7. Kontroli działalności kredytowej Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego przeprowadzane jest za pomocą: 1. Dywersyfikacji ryzyka (limity koncentracji). 2. Analizy skuteczności przyjmowanych zabezpieczeń ekspozycji kredytowych. 3. Monitorowaniu rynku podstawowych zabezpieczeń, przyjmowanych przez Bank, tj. rynku nieruchomości. 4. Analizy struktury podmiotowej i produktowej portfela kredytowego. 5. Monitorowania ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka. 6. Przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych polegających w szczególności na: - Organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych. - Rozdzieleniu funkcji operacyjnych od oceny ryzyka, - Podziale nadzoru nad ryzykami wśród członków Zarządu, - Przydzieleniu nadzoru nad wdrażaniem Polityki kredytowej Wiceprezesowi Zarządu ds. Handlowych, - Prawidłowym przepływie informacji, - Odpowiednim doborze i szkoleniu kadr, - Nadzorze nad działalnością kredytową, - Organizacji odpowiedniego systemu kontroli i audytu. W celu dywersyfikacji ryzyka kredytowego Bank wprowadził odpowiednie do skali i złożoności działania limity wewnętrzne. Limity, te są zatwierdzane przez Zarząd. Wysokość limitów poddano weryfikacji raz w roku w trakcie przeglądu zarządczego. Zespół Zarządzania Ryzykami, Sprawozdawczości i Analiz sporządza miesięczne oraz kwartalne raporty z dokonanego pomiaru ryzyka kredytowego obejmujące: - ryzyko łącznego portfela, - ryzyko koncentracji, - ryzyko rezydualne - ryzyko ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie, - ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych 8

9 Raporty te są przedstawiane Zarządowi oraz Radzie Nadzorczej w terminach wynikających z Instrukcji Sporządzania Informacji Zarządczej w Banku Spółdzielczym w Gostyninie. 2.1 Informacja jakościowe Bank Spółdzielczy w Gostyninie definiuje należności przeterminowane i dokonuje ich klasyfikacji zgodnie z podejściem określonym w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością Banku (Dz. U. Nr 23 poz. 1589). a) Definicja należności przeterminowanych i zagrożonych Należności przeterminowane należności wymagalne, które nie zostały spłacone w terminie spłaty ustalonym w umowie kredytowej (dotyczy raty lub całej należności) lub na skutek wypowiedzenia umowy w całości lub części przez Bank Ekspozycje pod obserwacją są to wszystkie ekspozycje ( z wyłączeniem ekspozycji wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych oraz ekspozycji wobec Skarbu Państwa oraz ekspozycji hipotecznych), których opóźnienie w spłacie kredytu lub odsetek przekracza jeden miesiąc i nie przekracza trzech miesięcy a sytuacja ekonomiczno-finansowa nie budzi obaw. Ekspozycje zagrożone są to ekspozycje zakwalifikowane do ekspozycji poniżej standardu, wątpliwych lub straconych z wyłączeniem ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych oraz ekspozycji wobec Skarbu Państwa także z wyłączeniem ekspozycji hipotecznych Ekspozycje w kategorii poniżej standardu obejmują: - ekspozycje w przypadku których opóźnienie w spłacie kredytu lub odsetek przekracza trzy miesiące i nie dłużej niż sześć miesięcy, - ekspozycje względem dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty ekspozycji. Ekspozycje w kategorii wątpliwe obejmują: - ekspozycje w przypadku których opóźnienie w spłacie kredytu lub odsetek wynosi powyżej sześciu miesięcy i nie przekracza dwunastu miesięcy, - ekspozycje względem dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa uległa znacznemu pogorszeniu, a zwłaszcza gdy ponoszone straty w sposób istotny naruszają ich kapitał Ekspozycje w kategorii stracone obejmują: 9

10 - ekspozycje, w przypadku których opóźnienie w spłacie kredytu lub odsetek przekracza dwanaście miesięcy. - ekspozycje kredytowe wobec dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa pogorszyła się w sposób nieodwracalny uniemożliwiający spłacenie długu, - ekspozycje względem dłużników w stosunku do których ogłoszono upadłość lub w stosunku do których nastąpiło otwarcie likwidacji, z wyjątkiem, gdy następuje ona na podstawie przepisów komercjalizacji prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, - ekspozycje wglądem dłużników, przeciwko którym Bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, - ekspozycje kredytowe kwestionowane przez dłużników na drodze postępowania sądowego, - ekspozycje względem dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane i których majątek nie został ujawniony. b) Opis przyjętych do ustalania korekt wartości rezerw Podstawę tworzenia rezerw celowych na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi, zakwalifikowanymi do kategorii pod obserwacją lub grupy zagrożone można pomniejszyć o wartość zabezpieczeń w przypadku gdy: 1. wartość zabezpieczenia jest możliwa do uzyskania, w wysokości uwzględnianej do pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw, podczas ewentualnego postępowania egzekucyjnego, biorąc pod uwagę ograniczenia prawne, ekonomiczne i faktyczne mogące wpływać na rzeczywistą możliwość zaspokojenia się banku z przedmiotu zabezpieczenia; 2. zabezpieczenie to nie jest lub nie było wykorzystane do zamiany oceny sytuacji kredytobiorcy oceną sytuacji poręczyciela w trybie przewidzianym w ust. 2 załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych. Kwota, o którą można pomniejszyć podstawę tworzenia rezerw celowych, w przypadku zabezpieczeń w postaci: 1. hipoteki - nie może być wyższa niż wysokość dokonanego wpisu do księgi wieczystej oraz 50% wartości ustalonej na podstawie wyceny rzeczoznawcy - pomniejszonej o powstałe wcześniej obciążenia (jeżeli nie uwzględnia tego wycena rzeczoznawcy), 2. przeniesienia prawa własności rzeczy ruchomej - nie może być wyższa niż 50% wartości sprzedaży netto danej rzeczy ruchomej i 50% pierwotnej wysokości zabezpieczanej kwoty, 3. przeniesienia prawa własności papierów wartościowych, z wyjątkiem emitowanych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, banki centralne lub rządy krajów będących 10

11 członkiem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz inne banki - nie może być wyższa niż 50% ich wartości godziwej, 4. zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych, o których mowa w pkt 3 - nie może być wyższa niż 50% ich wartości godziwej, 5. zastawu rejestrowego na rzeczy ruchomej - nie może być wyższa niż 50% wartości sprzedaży netto danej rzeczy ruchomej i 50% pierwotnej wysokości zabezpieczanej kwoty. c) Techniki redukcji ryzyka kredytowego Bank może stosować następujące techniki redukcji ryzyka kredytowego: - pomniejszenie podstawy tworzenia rezerw celowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz. U. nr 235 poz. 1589). Bank przyjmuje zabezpieczenia zgodnie z Instrukcją prawnych form zabezpieczeń wierzytelności w Banku Spółdzielczym w Gostyninie - pomniejszenia wag ryzyka przypisanych ekspozycjom kredytowym zabezpieczonym hipotecznie na nieruchomości mieszkalnej w rachunku wymogów kapitałowych zgodnie z zapisami Rozporządzenia 575/2013 UE z dnia 26 czerwca 2013r. Na dzień r. Na dzień r. Bank z w/w technik redukcji ryzyka kredytowego stosował jedynie pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw celowych zgodnie z w/w Rozporządzeniem Ministra Finansów. Zgodnie z zapisami Polityki kredytowej przyjmowane przez Bank zabezpieczenia powinny spełniać kryteria płynności, wartości oraz dostępu i możliwości ich kontroli. Wartość przyjmowanych zabezpieczeń powinna zapewnić odpowiedni poziom wskaźnika LtV przez cały okres kredytowania. Bank preferuje zabezpieczenia zwrotności kredytów, które pozwalają na: - skuteczną egzekucję należności w przypadku braku spłaty kredytów, - pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw celowych, -przypisywanie niższych wag ryzyka ekspozycjom kredytowym w rachunku wymogu kapitałowego. Szczegółowe zasady dotyczące metod ustalania korekt wartości rezerw opisane są w Instrukcji monitoringu ekspozycji kredytowych i zabezpieczeń oraz klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych w Banku Spółdzielczym w Gostyninie Szczegółowe informacje na temat zabezpieczeń przyjmowanych przez Bank oraz zasad ich monitoringu zawarte są w Instrukcji prawnych form zabezpieczenia wierzytelności w Banku 11

12 Spółdzielczym w Gostyninie, Instrukcji monitoringu ekspozycji kredytowych i zabezpieczeń oraz klasyfikacji i tworzenia rezerw celowych w Banku Spółdzielczym w Gostyninie. 2.2 Informacje ilościowe a) Łączna kwota ekspozycji kredytowych w tys. złotych na dzień r. według wyceny bilansowej, bez uwzględnienia technik redukcji ryzyka kredytowego Rodzaj kredytu Wartość nominalna Odsetki ESP Rezerwa Wartość bilansowa Należności od sektora niefinasowego, w tym: normalne pod obserwacją zagrożone Należności od sektora budżetowego Kredyty ogółem b) Wartość ekspozycji wg stanu na dzień r. oraz średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy w tys. zł (średnia wyznaczona jest, jako średnia arytmetyczna wartości ekspozycji z poszczególnych miesięcy wraz z zobowiązaniami pozabilansowymi) L.p. Kategoria ekspozycji Wartość na dzień r Średnia wartość ekspozycji w 2015r. 1. Ekspozycje wobec rządów i banków centralnych Ekspozycje wobec regionalnych lub władz lokalnych Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego Ekspozycje wobec instytucji Ekspozycje wobec przedsiębiorstw Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. Ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa lub udziałów w instytucjach zbiorowego inwestowania 10. Ekspozycje kapitałowe Inne ekspozycje Razem

13 c) struktura zaangażowań Banku wg typu kontrahenta Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora niefinansowego z uwzględnieniem typu kontrahenta według stanu na dzień roku przedstawia poniższa tabela. Lp. Typ kontrahenta Wartość nominalna w tys. zł 1. Przedsiębiorstwa i spółki państwowe Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Przedsiębiorcy indywidualni Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Osoby prywatne Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Rolnicy indywidualni Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Instytucje niekomercyjne działające na rzecz 0 gospodarstw domowych Należności normalne Należności pod obserwacją Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora budżetowego w rozbiciu należności według stanu na dzień roku przedstawia poniższa tabela. na kategorie 13

14 Wyszczególnienie Wartość nominalna w tys. zł Należności normalne Należności pod obserwacją 0 Należności zagrożone 0 Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym d) struktura ekspozycji według okresów zapadalności struktura ekspozycji wg okresów zapadalności według stanu na dzień r. przedstawia tabela: wyszczególnienie Wartość ekspozycji (w tys. zł) Sektor niefinansowy Sektor budżetowy ogółem Bez określonego terminu do 1 miesiąca od 1 m-ca do 3 m-cy od 3 m-cy do 1 roku od 1 roku do 5 lat od 5 lat do 10 lat od 10 lat do 20 lat powyżej 20 lat Kredyty ogółem e) wartość ekspozycji zagrożonych, w tym przeterminowanych oraz kwoty korekt wartości rezerw kredyty zagrożone w podziale na kategorie (wartość nominalna) Grupa ryzyka Ekspozycje zagrożone wartość nominalna w tys. zł Poniżej standardu Wątpliwe 898 Stracone ogółem Kredyty przeterminowane w sytuacji zagrożone wg podmiotów i kategorii (wartość nominalna) w tys. zł 14

15 Grupa ryzyka Przedsiębiortwa i spółki prywatne Przedsiębiorstwa indywidualne Osoby fizyczne Rolnicy Razem Poniżej standardu Wątpliwe stracone razem Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności z grupy zagrożone w okresie r. do r. Wyszczególnienie r r. Zmiana w tys. zł Na należności poniżej standardu Na należności wątpliwe Na należności stracone Razem Stan rezerw zmniejszył się o tys. zł w związku z przeniesieniem w I kwartale 2015 r. do ewidencji pozabilansowej ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do kategorii straconej 3. Ryzyko stopy procentowej Ryzyko stopy procentowej jest to ryzyko wynikające z narażenia aktualnego i przyszłego wyniku finansowego Banku praz posiadanych kapitałów (funduszy) na niekorzystny wpływ zmian niezależnych od Banku rynkowych stóp procentowych. Ryzykiem jest jednak nie sama zmiana stóp procentowych w przyszłości, ale zmiana, która jest trudna obecnie do przewidzenia. Celem polityki zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na wynik finansowy Banku. Bank rozpatruje następujące rodzaje ryzyka stopy procentowej: Ryzyko bazowe - wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp bazowych stosowanych w Banku, dla instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe. Podstawowe znaczenie ma tu rozpiętość (spread) między różnymi stopami bazowymi, która może zmienić się niespodziewanie i niesymetrycznie oraz wzajemna relacja posiadanych przez Bank aktywów i pasywów w ramach poszczególnych stawek bazowych. Ryzyko bazowe związane jest również z ograniczonymi możliwościami zmiany oprocentowania 15

16 poszczególnych aktywów i pasywów, z uwagi na niski poziom zastosowanych stóp procentowych. Ryzyko bazowe wzmocnione jest poprzez stosowane przez Bank mnożniki (wskaźniki) określających relację zmiany oprocentowania aktywów i pasywów w stosunku do zmiany stawek bazowych, Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania wynika z różnic w czasie pomiędzy wystąpieniem zmian stóp procentowych aktywów, pasywów i zobowiązań pozabilansowych posiadających różne okresy przeszacowania stóp procentowych W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej uczestniczą: Rada Nadzorcza zatwierdza profil działalności i wielkość możliwego do zaakceptowania ryzyka stopy procentowej (tzw. apetyt na ryzyko) Zarząd sprawuje kontrolę nad efektywnością procesu zarządzania ryzykiem stopy procentowej Zespół Zarządzania Ryzykami i Analiz jest odpowiedzialny za monitorowanie i analizowanie ryzyka stopy procentowej. Zespół Kontroli Wewnętrznej pełni funkcje kontrolną w zakresie adekwatności i skuteczności mechanizmów zarządzania ryzykiem stopy procentowej. W zakresie ryzyka przeszacowania Bank posiada dodatnią lukę niedopasowania, która na dzień r. przedstawia się następująco (dane w tys. zł): Przedziały Luka niedopasowania A vista >1 dzień<=1m >1 M<=3 M 0 >3 M<=6 M >6 M<=1 rok 0 >1 rok 0 razem Na dzień r. wpływ szokowej zmiany stóp procentowych o 200 punktów bazowych dla ryzyka przeszacowania (test warunków skrajnych) wykazał zmianę wyniku odsetkowego o ,28 zł, tj. 54,84% wyniku odsetkowego oraz 14,07% funduszy własnych. 16

17 4. Ryzyko płynności Płynność finansowa to zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności banku lub w innych warunkach dających się przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty. Celem strategicznym Banku w zarządzaniu płynnością jest pełne zabezpieczenie jego płynności, minimalizacja ryzyka utraty płynności przez Bank w przyszłości oraz optymalne zarządzanie nadwyżkami środków finansowych. Zasady zarządzania płynnością finansową i ryzykiem płynności, w tym określenie podziału zadań w zakresie zarządzanie ryzykiem płynności, metody pomiaru oraz monitorowania poziomu płynności, testy warunków skrajnych oraz plany awaryjne zostały zawarte w Instrukcji zarządzania ryzykiem płynności w Banku Spółdzielczym w Gostyninie. Zakres i częstotliwość przekazywania informacji w zakresie płynności zostały zawarte w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Gostyninie. W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą: Rada Nadzorcza, która pełni funkcję kontrolną w odniesieniu do zarządzania ryzykiem płynności podejmowanym przez Bank, zgodnie z przyjętą strategią oraz planem ekonomiczno-finansowym. Zarząd - sprawuje kontrolę i odpowiada za stworzenie skutecznego systemu zarządzania ryzykiem płynności. Zespół Finansowo-Księgowy odpowiada za bieżące zarządzanie płynnością. Zespół Zarządzania Ryzykami, i Analiz, monitoruje i analizuje poziom ryzyka płynności oraz sporządza informacje zawierające ocenę ryzyka płynności wraz ze stosownymi wnioskami dla Zarządu i Rady Nadzorczej. Pozostali pracownicy Banku poprzez realizowanie planów i polityk w zakresie pozyskania depozytów i udzielania kredytów oraz przygotowania i dostarczania informacji niezbędnych do sprawnego i efektywnego zarządzania płynnością. Bank w ramach zabezpieczenia płynności korzystał z następujących czynności wykonywanych przez Bank BPS S.A.: 1) utrzymywania rezerwy obowiązkowej za Bank na poziomie wymaganym przez NBP, 2) lokowania nadwyżek środków finansowych banku poprzez przyjmowanie depozytów, 3) zakupu bonów pieniężnych, 4) zakupu instrumentów finansowych za pośrednictwem BPS, 5) dokonywania zasileń i przyjmowanie odprowadzeni gotówki. 17

18 Podstawowymi limitami, w zakresie których bank nie dopuszczał do sytuacji ich przekraczania były następujące limity regulacyjne: 1) nadzorcze miary płynności, 2) limit wskaźnika LCR. Wartość nadzorczych miar płynności na dzień r. przedstawia się następująco: Aktywa w tys. zł A1 Podstawowa rezerwa płynności ,21 A2 Uzupełniająca rezerwa płynności 5 074,18 A3 Pozostałe transakcje zawierane na hurtowym rynku finansowym 5 231,31 A4 Aktywa o ograniczonej płynności ,50 A5 Aktywa niepłynne 8 574,13 A6 Aktywa ogółem ,33 Pasywa w tyś. zł B1 Fundusze własne pomniejszone o wartości niemat i prawne 8 992,40 M1 M2 Miary płynności Współczynnik podstawowej i uzupełniającej rezerwy płynności w aktywach ogółem (A1+A2)/A6 Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi (B1/A5) Wartość Wartość minimalna 0,20 0,29 1,00 1,05 Zgodnie z zapisami Rozporządzenia delegowanego komisji (UE) 2015/61 z dnia 10 października 2014r. uzupełniającego Rozporządzenie parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wymogu pokrycia wypływów netto dla instytucji kredytowych (akt delegowany), Bank miał obowiązek sprawozdawania i dziennego monitorowania w zakresie: aktywów płynnych, wypływów i wpływów płynności (wskaźnik LCR). Na koniec roku ukształtował się on na poziomie 497% przy wymaganym 70%. Bank działając jako instytucja społecznego zaufania, był przygotowany do przezwyciężenia każdej z możliwych przyczyn powstania ryzyka utraty płynności. Plany awaryjne opracowane zostały na wypadek, gdyby rozwiązania normalne stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne. Szczegółowy wykaz podejmowanych działań w sytuacji awaryjnej wraz z wykazem osób zawarty został w Instrukcji zarzadzania ryzykiem płynności w Banku Spółdzielczym w Gostyninie. W celu zapewnienia skuteczności planu awaryjnego, przynajmniej raz w roku przeprowadzane są testy planu awaryjnego płynności. 18

19 5.Ryzyko operacyjne oraz braku zgodności Ryzyko operacyjne jest definiowane przez Bank jako możliwość poniesienia strat powstałych w wyniku niewłaściwych lub wadliwie przebiegających procesów wewnętrznych, działań ludzi, funkcjonowania systemów, w tym systemów informatycznych, strat wynikających z przyczyn zewnętrznych. Ryzyko operacyjne obejmuje ryzyko prawne, nie obejmuje ryzyka reputacji i ryzyka strategicznego, które związane jest z ryzykiem biznesowym. Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest zapewnienie bezpiecznego przebiegu wszystkich procesów biznesowych w Banku poprzez: 1. Identyfikację ryzyka operacyjnego w określonych obszarach działania Banku. 2. Utworzenie bazy danych w celu gromadzenia informacji o zdarzeniach ryzyka operacyjnego i stratach powstających w wyniku zakłóceń w działalności Banku. 3. Monitorowanie i raportowanie incydentów o których mowa w pkt Tworzenie mapy ryzyka w celu określenia działań zmierzających do zmniejszenia skutków ryzyka operacyjnego. 5. Wykorzystanie mapy ryzyka operacyjnego w opracowaniu Polityki zarządzania ryzykiem operacyjnym (zawierającej min. plan nakładów inwestycyjnych), Polityki kadrowej itp., stanowiących element założeń do planu ekonomiczno-finansowego. 6. Kontrolę i ocenę procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku. 7. Ograniczanie skutków ryzyka operacyjnego. 8. Gromadzenie informacji o zdarzeniach ryzyka operacyjnego mających miejsce w najbliższym otoczeniu Banku oraz w miarę możliwości o sposobach porycia strat ww. zdarzeń i podjętych działaniach mitygujących. W procesie zarządzania Ryzykiem Operacyjnym uczestniczą: Rada Nadzorcza: zatwierdza docelowy profil ryzyka operacyjnego oraz tolerancję / apetyt na ryzyko, zawarte w strategii zarządzania ryzykiem operacyjnym. Rada zapewnia, że członkowie Zarządu posiadają odpowiednią wiedzą i kwalifikacje, zapewniające realizację strategii zarządzania ryzykiem operacyjnym. Rada dokonuje okresowej oceny realizacji przez Zarząd założeń Strategii w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku. W tym celu Zarząd Banku okresowo nie rzadziej niż raz w roku - przedkłada Radzie Nadzorczej syntetyczną informację na temat skali i rodzajów ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, jego skutków i metod zarządzania ryzykiem operacyjnym. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad kontrolą systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz ocenia jej adekwatność i skuteczność. 19

20 Zarząd Banku odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii zarządzania ryzykiem, w tym za zorganizowanie, wdrożenie i funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz, jeśli to konieczne wprowadzanie niezbędnych korekt w celu usprawnienia tego systemu. Zasady i procedury zarządzania ryzykiem operacyjnym powinny obejmować pełny zakres działalności Banku. Zarząd Banku dokonuje oceny poprawności funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym nie rzadziej niż raz w roku. Zespół Zarządzania Ryzykami Sprawozdawczości i Analiz pełni funkcję jednostki ds. zarządzania ryzykiem operacyjnym w obszarze identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka, ma za zadanie gromadzenie informacji o zdarzeniach ryzyka operacyjnego otrzymywanych od pracowników Banku. Zespół Zarządzania Ryzykami i Analiz tworzy bazy danych oraz wieloprzekrojowe analizy ryzyka operacyjnego prezentowane członkom Zarządu oraz Radzie Nadzorczej. Zespół Kontroli Wewnętrznej ma za zadanie kontrolę i ocenę sprawności działania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz dokonywanie regularnych przeglądów prawidłowości przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem, obowiązujących w Banku. Stanowisko audytu wewnętrznego nie pełni bezpośrednio funkcji zarządzania ryzykiem, natomiast dostarcza obiektywnej oceny efektywności, adekwatności i skuteczności funkcjonującego systemu zarządzania oraz jakości przeprowadzanych operacji bankowych. Pozostali pracownicy Banku mają obowiązek przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem operacyjnym, obowiązujących w Banku, oraz uczestniczenia w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń wywołujących ryzyko, a także mają obowiązek raportowania ww. zdarzeń. W ramach klasyfikacji działalności Bank wyodrębnia następujące linie biznesowe: Bankowość komercyjna (w tym obsługa małych i średnich przedsiębiorstw niespełniających warunków, o których mowa w 21 załącznika nr 4 do uchwały w sprawie adekwatności kapitałowej) Bankowość detaliczna (obsługa osób fizycznych lub małych i średnich przedsiębiorstw spełniających warunki, o których mowa w 21 załącznika nr 4 do uchwały w sprawie adekwatności Przyjmowanie depozytów i innych wkładów pieniężnych płatnych na żądanie. Udzielanie kredytów i pożyczek gotówkowych. Gwarancje i inne zobowiązania pozabilansowe Bankowość detaliczna (obsługa osób fizycznych lub małych i średnich przedsiębiorstw spełniających warunki, o których mowa w 21 załącznika nr 4 do uchwały w sprawie adekwatności kapitałowej) kapitałowej) Płatności i rozliczenia Usługi związane z transferem środków pieniężnych. 20

21 Znaczna większość strat operacyjnych dotyczy linii płatności i rozliczenia oraz bankowość detaliczna Do oceny profilu i poziomu ryzyka operacyjnego Bank wykorzystuje kluczowe wskaźniki ryzyka KRI, które zostały określone w Instrukcji zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku Spółdzielczego w Gostyninie Sporządzana w cyklach kwartalnych analiza poziomu ryzyka operacyjnego pozwala na bieżące monitorowanie i nadzorowanie profilu ryzyka. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego na dzień r. został wyliczony metodą wskaźnika bazowego (BIA) i wyniósł ,00 zł Suma i wysokość strat brutto (rzeczywistych i potencjalnych) poniesionych z tytuł ryzyka operacyjnego w roku 2015 przedstawia tabela poniżej w tys. zł Linia biznesowa Rodzaj zdarzenia Ilość Strata brutto 1. Bankowość detaliczna 2. Bankowość komercyjna 3. Płatności i rozliczenia Dokonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami ,53 Klienci, produkty i praktyka biznesowa 1 0,00 Oszustwo zewnętrzne 2 0,00 Uszkodzenie aktywów 1 426,81 Zakłócenia działalności i błędy systemów ,73 Dokonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami 1 0,00 Dokonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami ,78 Klienci, produkty i praktyka biznesowa 1 0,00 Praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy ,48 Razem ,33 Działania podejmowane w celu ograniczenia skutków ryzyka operacyjnego to: - realizacja założonych nakładów inwestycyjnych, - szkolenia, -doskonalenie kontroli wewnętrznej. 21

22 IV. Fundusze własne Banku uznany kapitał Na dzień r. kapitały Banku wyliczone zgodnie z zapisami Rozporządzenia 575/2013 UE składały się z funduszu udziałowego wynoszącego 352 tys. zł, funduszu zasobowego wynoszącego tys. zł, pozostałych funduszy w wysokości 598 tys. zł. Uwzględniając Rozporządzenie UE oraz zalecenia dla Banków Spółdzielczych wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego precyzujące zasady wyliczania kapitału, Bank poddaje amortyzacji Fundusz udziałowy, stosuje również odpowiednie korekty w stosunku do Funduszu z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych i wyceny z tytułu zmiany wartości aktywów dostępnych do sprzedaży. Na wysokość Funduszu udziałowego składały się udziały członków osób fizycznych, którzy wpłacili jednostek udziałowych (jedna jednostka udziałowa wynosi 216 zł). Łącznie kapitały Banku (wartość przyjmowana do wyliczania wskaźników kapitałowych) na dzień roku wynosiły tys. zł. STAN NA L.p. RODZAJ FUNDUSZU w tys. zł 1. Kapitał Tier I ) Kapitał podstawowy Tier I : a) fundusz udziałowy, 352 b) fundusz zasobowy, c) fundusz rezerwowy. 598 d) fundusz ogólnego ryzyka bankowego 0 2) Skumulowane inne całkowite dochody : 37 a) fundusz z aktualizacji wyceny z tytułu zmiany wartości 8 aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży b) instrumenty kapitałowe c) fundusz z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych 29 utworzony na podstawie odrębnych przepisów d) niepodzielony zysk z lat ubiegłych 3) Inne korekty w okresie przejściowym 4) Pozycje pomniejszające fundusze podstawowe : -289 a) akcje własne, b) wartości niematerialne i prawne wycenione wg wartości bilansowej, -146 c) strata netto bieżącego okresu, -143 FUNDUSZE RAZEM :

23 Wartość kapitałów pozwoliła pokryć sumę wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. V. Adekwatność kapitałowa 5.1 Informacje ogólne Bank Spółdzielczy w Gostyninie wielkość funduszy własnych dostosowuje do poziomu i rodzaju ryzyka, na jakie jest narażony oraz do charakteru, skali złożoności prowadzonej działalności. W tym celu opracowano i wdrożono proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego, tzw. ICCAP. Celem procesu szacowania kapitału wewnętrznego jest ustalenie wielkości kapitału wewnętrznego niezbędnego do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych ryzyk występujących w działalności banku oraz zmian otoczenia gospodarczego. Bank w 2015 r. przyjął równolegle dwa kryteria istotności ryzyk: a. Ilościowe liczone jako udział wymogów kapitałowych z tytułu danego rodzaju ryzyka w funduszach własnych. Jako istotne określa się ryzyko, na które Bank tworzy wymogi kapitałowe na poziomie wyższym niż 2% funduszy własnych Banku. b. Jakościowe analizowane niezależnie od kryterium ilościowego w przypadku pozostałych ryzyk, które nie powodują wymiernych strat dla banku, nie wymagają tworzenia wymogów kapitałowych, a wymienionych w Metodyce BION, uchwale 258/2011 KNF oraz w Dyrektywie UE - Bank uznaje ww. ryzyka za istotne na podstawie przyjętej strategii, skali i złożoności działalności. Mapa ryzyk na 2015r. opracowana na podstawie przeprowadzonej analizy istotności prezentuje się następująco : RYZYKA ISTOTNE kredytowe (koncentracji, rezydualne) stopy procentowej w księdze bankowej operacyjne (w tym braku zgodności) płynności i finansowania kapitałowe (ryzyko niewypłacalności) biznesowe (w tym wyniku finansowego), będące pochodną pozostałych ryzyk, zarządzane w procesie planowania. wystąpienia warunków skrajnych w zakresie adekwatności kapitałowej RYZYKA NIEISTOTNE ryzyko strategiczne ryzyko reputacji ryzyko transferowe ryzyko modeli 23

24 Wszystkie ryzyka uznane za istotne posiadają pisemne procedury wewnętrzne, zgodnie z obowiązującymi przepisami tj. Ustawą Prawo Bankowe, Uchwałami KNF oraz Rekomendacjami KNF. W procesie szacowania uczestniczą : 1. Rada Nadzorcza: zatwierdza cele strategiczne w zakresie ryzyka kapitałowego i planowania kapitałowego oraz pozostałych rodzajów ryzyka, dokonuje okresowej oceny realizacji przez Zarząd założeń Strategii i polityk zarządzania ryzykiem w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem kapitałowym w Banku. W tym celu Zarząd Banku okresowo nie rzadziej niż raz w roku - przedkłada Radzie Nadzorczej syntetyczną informację na temat zasad wyznaczania wymogów kapitałowych oraz informuje o wysokości wskaźników kapitałowych w cyklach i w zakresie określonych w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad utrzymaniem wymogu kapitałowego dostosowanego do akceptowanego poziomu ryzyka i dokonuje oceny przeglądu procesu szacowania kapitału wewnętrznego Banku. 2. Zarząd Banku odpowiada za opracowanie, wdrożenie i funkcjonowanie zasad wyznaczania wymogów kapitałowych, dba o zgodność tych zasad z regulacjami zewnętrznymi. Zarząd Banku dokonuje przeglądu i oceny poprawności i utrzymania wymogów kapitałowych na odpowiednim poziomie nie rzadziej niż raz w roku. 3. Zespół finansowo-księgowy ma za zadanie zaliczanie ekspozycji do odpowiednich kategorii i przyporządkowanie im odpowiednich wag ryzyka, obliczanie minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka ujęte w Rozporządzeniu UE oraz sporządzanie informacji zarządczej w zakresie wysokości wskaźników kapitałowych, której cykl i zakres określony jest w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej. 4. Zespół finansowo-księgowy wyznacza wewnętrzne wymogi kapitałowe na ryzyka istotne oraz sporządza kompleksową informację na temat adekwatności kapitałowej Banku dla Zarządu i dla Rady Nadzorczej, zgodnie z Instrukcją sporządzania informacji zarządczej. Zespół ma obowiązek dokonywania w cyklach rocznych przeglądów procesu szacowania wymogów wewnętrznych i prezentowanie wyników tego przeglądu Zarządowi i Radzie Nadzorczej Banku. 5. Zespół Kontroli Wewnętrznej ma za zadanie kontrolę i ocenę poprawności wyznaczania wymogów kapitałowych z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Alokacja kapitału na 2015 r. z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka przedstawia się następująco: 24

25 Tabela nr 1 Rodzaj ryzyka Limit % funduszy wł. Wykorzystanie limitu ryzyko kredytowe 75% 56,36% ryzyko operacyjne 10% 95,69% ryzyko stopy procentowej 2% 35,97% ryzyko płynności 2% 0% Ryzyko kredytowe Alokacja funduszy na ryzyko kredytowe odbywa się zgodnie z zasadami wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego określonego w Rozporządzeniu 575/2013 UE, po weryfikacji w procesie analizy nadzorczej przeprowadzanej zgodnie z przyjętym w Banku procesem wyznaczania wymogów wewnętrznych. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego powinien kształtować się na poziomie nie wyższym niż 75 % funduszy własnych Banku (na koniec roku wyniósł 3 801tys. zł) Ryzyko operacyjne Alokacja funduszy na ryzyko operacyjne odbywa się zgodnie z zasadami wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka określonego w Rozporządzeniu 575/2013 UE, metodą bazowego wskaźnika po weryfikacji w procesie analizy nadzorczej przeprowadzanej zgodnie z przyjętym w Banku procesem oceny adekwatności kapitałowej. Założono, że wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego w 2015 r. powinien kształtować się na poziomie nie wyższym niż 10 % funduszy własnych Banku (na koniec roku wyniósł 860 tys. zł). Ryzyko koncentracji Alokacja funduszy na ryzyko koncentracji odbywa się zgodnie z Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej. Bank tworzy wymogi minimalne w ramach Rozporządzenia 575/2013 UE. Minimalny wymóg kapitałowy wyznacza się na pokrycie ryzyk wynikających z zaangażowań Banku: 1. Ryzyko koncentracji dużych ekspozycji. 2. Ryzyko koncentracji dużych ekspozycji wobec banków 3. Ryzyko przekroczenia limitów znacznych pakietów akcji. Dodatkowe wymogi kapitałowe Bank tworzy z tytułu przekroczenia limitów koncentracji z tytułu zaangażowania w branże oraz w ekspozycje zabezpieczone tym samym rodzajem zabezpieczenia. 25

26 Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka stopy procentowej uwzględnia ryzyko przeszacowania i ryzyko bazowe i wyznacza się w oparciu o procedurę szacowania wymogów wewnętrznych. Założono, że w 2015 roku wymóg ten nie będzie przekraczał 2% funduszy własnych (na koniec roku wyniósł 65 tys. zł). Ryzyko płynności Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka płynności wyznacza się w oparciu o procedurę wyznaczania wymogów kapitałowych, na podstawie kosztów utrzymania płynności. Wymóg ten nie występował w roku Ryzyko kapitałowe Wewnętrzny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kapitałowego wyznacza się na podstawie struktury kapitałów własnych i funduszu udziałowego, w oparciu o procedurę wyznaczania wymogów kapitałowych. W przypadku przekroczenia limitów, przedstawionych w tabeli nr 1 komórka organizacyjna Banku, przeprowadzająca rachunek adekwatności kapitałowej przeprowadza szczegółową analizę zaistniałej sytuacji i przedstawi stosowne wnioski Członkowi Zarządu nadzorującemu ten obszar ryzyka. 5.2 Wymogi kapitałowe Poziom łącznego współczynnika kapitałowego na dzień r. kształtował się na poziomie 15,43% i był adekwatny do ponoszonego przez Bank ryzyka. Minimalna wysokość łącznego współczynnika kapitałowego wynosi 8%, a w celu zachowania bezpieczeństwa kapitałowego Bank dążył do utrzymywania ww. wskaźnika na poziomie nie niższym niż 12%. Nadwyżka współczynnika wypłacalności ponad 10% stanowi bufor kapitału na pokrycie potrzeb kapitałowych w przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej. Zgodnie z Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej stosujemy proste metody standardowe do wyznaczania wymogów kapitałowych. a) minimalne Na dzień r. minimalne wymogi kapitałowe wynosiły: 26

27 L.p. Wyszczególnienie Kwota w tys. zł 1. Ryzyko kredytowe Ryzyko operacyjne 860 RAZEM Minimalne wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego w podziale na klasy ekspozycji: L.p. Wyszczególnienie Wartość ekspozycji Kwota wymogu kapitałowego w tys. zł 1. Ekspozycje wobec rządów i banków centralnych Ekspozycje wobec regionalnych lub władz lokalnych Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego Ekspozycje wobec instytucji Ekspozycje wobec przedsiębiorstw Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. Ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa lub udziałów w instytucjach zbiorowego inwestowania 10. Ekspozycje kapitałowe Inne ekspozycje Razem b) dodatkowe Na dzień r. dodatkowe wymogi kapitałowe odnotowano tylko z tytułu ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej (z tytułu przeszacowania) w kwocie 65 tys. Zgodnie z założeniami planu ekonomiczno-finansowego Bank przeprowadza testy warunków skrajnych, obejmujący zmiany w otoczeniu według trzech scenariuszy: 1. Analiza wpływu straty w wysokości 10% funduszy własnych na łączny wskaźnik kapitałowy. 2. Analiza wpływu spadku wartości udziałów o 100% na łączny wskaźnik kapitałowy, 3. Analiza wpływu wzrostu wymogów dodatkowych do poziomu 2% wymogów minimalnych na wewnętrzny wskaźnik kapitałowy. Na podstawie przeprowadzonych testów warunków skrajnych wykazano niską wrażliwość adekwatności kapitałowej Banku na wystąpienie warunków skrajnych 27

28 VI. Zasady zarządzania Informacje w zakresie polityki rekrutacji dotyczącej Członków Zarządu Banku oraz rzeczywistego ich stanu wiedzy i umiejętności zawarte są w Statucie Banku Spółdzielczego w Gostyninie oraz Zasadach oceny odpowiedniości Członków Zarządu Banku Spółdzielczego w Gostyninie Członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej nie zajmują stanowisk dyrektorskich w organach innych podmiotów. Członków Zarządu Banku powołuje zgodnie z przepisami prawa, na wniosek Prezesa Zarządu, Rada Nadzorcza działając wg Statutu Banku Spółdzielczego w Gostyninie, Regulaminu działania Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Gostyninie oraz Zasad oceny odpowiedniości Członków Zarządu Banku Spółdzielczego w Gostyninie biorąc pod uwagę wyniki oceny kwalifikacji, doświadczenia i reputacji kandydata.. Rada Nadzorcza dokonuje oceny indywidualnej i kolektywnej członków zarządu minimum raz do roku i o wynikach oceny informuje Zebranie Przedstawicieli Banku w swoim corocznym sprawozdaniu z działania Członków Rady Nadzorczej wybiera Zebranie Przedstawicieli, zgodnie z zapisami Statutu Banku Spółdzielczego w Gostyninie, Regulaminu wyboru członków Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Gostyninie oraz Zasad odpowiedniości członków Rady Nadzorczej, biorąc pod uwagę kwalifikacje, doświadczenie i reputację kandydata. Członkowie Rady Nadzorczej Banku podlegają ocenie ze strony Zebrania Przedstawicieli. Wszyscy członkowie Zarządu i Rady Nadzorczej za prawidłowość wykonywania obowiązków w 2015r. otrzymali absolutorium VII. Ekspozycje kapitałowe nieuwzględnione w portfelu handlowym 7.1 Informacje jakościowe Wycena aktywów i zobowiązań na dzień bilansowy, dokonywana jest według zasad określonych Ustawą o Rachunkowości z dnia r, z uwzględnieniem odpowiednio przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością Banków oraz następujących zasad: 1. aktywa finansowe i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Bank wycenia według wartości godziwej, a skutki zmiany wartości godziwej 28