WYDANIE TRZECIE Luty 2019

Transkrypt

1 WYDANIE TRZECIE Luty 2019 Zima - Dorota Gellner Zima wcale nie jest cicha, w zimie wiele głosów słychać. Dzwonią dzwonki, trzeszczą sanie - to jest właśnie zimy granie. Mróz wygrywa groźnym palcem na klawiszach sopli walce. Wiatr za płotem gwiżdże, hula Bęc, upadła śnieżna kula. Pewnie dzieci grają w śnieżki, szur-szur, ktoś zgarnia śnieg ze ścieżki. Dzwoniec gubi się w piosence, a my wyciągnijmy ręce i chwytajmy śnieg mięciutki-śnieżne gwiazdy-zimy nutki. Bałwan Czy ktoś kiedyś widział białego człowieka? Białego, jak mleko, zimnego, jak lody, co przed promykiem słońca szybciutko ucieka, a gdy nie zdąży, tonie w dwóch kałużach wody? On lubi mrozy, chłody i zamiecie, nie straszne są mu śniegi pustej Antarktydy

2 Niech ktoś z dorosłych wydrukuje ci obrazek. Porozcinaj go wzdłuż linii przerywanej, a następnie połącz części obrazka, naklej pasujące do siebie elementy na kartkę i pokoloruj.

3 "Gdybym mogła od nowa wychowywać dziecko..." Gdybym mogła od nowa wychowywać dziecko, częściej używałabym palca do malowania, a rzadziej do wytykania. Mniej bym upominała, a bardziej dbała o bliski kontakt. Zamiast patrzeć stale na zegarek, patrzyłabym na to, co robi. Wiedziałabym mniej, lecz za to umiałabym okazać troskę. Robilibyśmy więcej wycieczek i puszczali więcej latawców. Przestałabym odgrywać poważną, a zaczęła poważnie się bawić. Przebiegłabym więcej pól i obejrzała więcej gwiazd, rzadziej bym szarpała, a częściej przytulała. Rzadziej byłabym nieugięta, a częściej wspierała. Budowałabym najpierw poczucie własnej wartości, a dopiero potem dom. Nie uczyłabym zamiłowania do władzy, lecz potęgi miłości DZIECKO W SYTUACJI ROZWODU RODZICÓW DIANE LOOMANS Coraz trudniej jest żyć razem i wychowywać dzieci, coraz łatwiej jest się rozstawać nie dostrzegając dzieci. Jeszcze kilkanaście lat temu, w grupie przedszkolnej tylko jedno, dwoje dzieci musiało przejść w tak młodym wieku przez traumę rozwodu swoich rodziców. Obecnie ta liczba znacznie się zwiększyła. Łatwość, z jaką niektórzy rodzice podejmują decyzję o rozwodzie jest przerażająca. Wojny, w jakie wciągają wtedy swoje kilkuletnie dzieci są obrzydliwe. Jeżeli zdarzy się tak, że rodzic przychodzi i chce powiedzieć o tym, co go spotkało, to najczęściej opowiada o sobie, swoim "potwornym" współmałżonku i gdzieś tam obserwującym sytuację domową dziecku. Mimo kłopotliwej sytuacji, w jakiej stawia się wtedy nauczyciela, ma on jednak szansę opowiedzieć rodzicowi o ogromnej frustracji jaką obserwuje u dziecka, o jego lękach i hipotetycznych oczekiwaniach. Jest wtedy nadzieja, że uda się wspólnymi siłami wypracować zasady jakich trzeba dla dobra dziecka przestrzegać. Istnieje jednak jeszcze druga grupa rodziców, znoszących z godnością los jaki ich spotyka, lub udających, że w zasadzie nic się nie dzieje. Ich dziecko, z którym przebywamy przecież przez kilka godzin dziennie, ma wtedy tylko nas - obce osoby, które odpowiadają na ich pytania, zaledwie łagodzą olbrzymie lęki, tłumaczą na ich sposób wszystkie niezrozumiałe zachowania dorosłych. Zdarza się niestety również tak, że nawet dzieci "krzyczą" o pomoc. Trzeba wtedy szukać odpowiedniego momentu, korzystać z każdej okazji aby dziecko uspakajać i czasem niby przypadkiem podpowiadać mu, że jesteśmy, że możemy go wysłuchać. Kilka lat temu, pewien czteroletni chłopiec przyniósł do przedszkola prezent od mamy, której coraz częściej nie było w domu. Tym prezentem był...kamień przywieziony z gór. Do końca pobytu w przedszkolu chłopiec ten już nigdy nic nie mówił o swoich rodzicach. Czasem wydaje nam się nietaktem wobec dzieci akurat przechodzących przez rozwód swoich rodziców np. czytanie bajki o szczęśliwych rodzinach, czasem trzeba nawet zrezygnować ze zorganizowania Dnia Mamy i Taty - żeby nie "posypywać solą" dziecięcych ran. A przecież mamy XXI wiek. Kto chce uzyskać pomoc to ją znajdzie - rozmowa np. z psychologiem nie powinna w dzisiejszych czasach stanowić tematu tabu. Jeżeli Wy dorośli, nie potraficie przyznać się do własnego cierpienia, poproście o pomoc dla dziecka. Nauczycielki w przedszkolu mogą przekazać Wam niezbędne adresy. Zajrzyjcie na strony internetowe - to też jest jakaś próba szukania wyjścia. Dowiecie się z nich, że np. dziecko przechodzi przez 5 nieuchronnych faz związanych z rozstaniem rodziców, a pojawiające się lub nasilające objawy astmy mogą być tzw. "niewypłakanym smutkiem". W internecie znajdziecie również strony, na których dzieci opisują własne przeżycia związane z rozwodem rodziców. Wasze dziecko nie musi być jeńcem w Waszej wojnie.

4

5 ROZWIJANIE SAMODZIELNOŚCI Żyjemy w czasach ciągłego pośpiechu, braku czasu i robienia czegoś na wczoraj, co nie sprzyja rozwojowi samodzielności u dzieci. Rodzice najczęściej nie mają czasu czekać na dziecko, aż wykona daną czynność metodą prób i błędów, dlatego w pośpiechu i z braku cierpliwości wyręczają je, nie pozwalając się wykazać lub robią coś za dziecko, ponieważ wiedzą, że czynność zostanie wykonana lepiej i sprawniej. Przez to, dzieci wątpią w swoje możliwości, nie chcą pokonywać przeszkód, poddają się bez podjęcia próby, czekają na podanie rozwiązania, rozwikłania sprzeczki, czy wymyślania kolejnej zabawy. Rodzaje samodzielności: 1. Samodzielność umysłowa przejawia się podczas podejmowania decyzji oraz rozwiązywania zadań i problemów podczas zabawy i nauki. 2. Samodzielność praktyczna przejawia się w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prac porządkowych i gospodarczych. 3. Samodzielność społeczna przejawia się we współdziałaniu i porozumiewaniu się z innymi osobami oraz w braniu odpowiedzialności za podejmowane decyzje społeczne. Po co wspierać samodzielność dzieci? Pozwalając dziecku na bycie samodzielnym, dajemy mu przekonanie, że posiada możliwości potrzebne do wykonania działania, dzięki czemu będzie odważnie wybierać zadania i wkładać wysiłek w ich realizację, a także konsekwentnie dążyć do postawionego celu. Każde przeżycie i wykonane działanie, pogłębia umiejętności dziecka, budując w jego umyśle wiedzę o sobie, swoich słabych i mocnych stronach oraz wiedzę o świecie. Dzięki temu dziecko poznaje swoje możliwości i czerpie z podejmowanego działania satysfakcję. Uczy się tak organizować swoją aktywność tak, aby osiągnąć zamierzony cel. Jednocześnie dowiaduje się, że w niektórych sytuacjach nie da się uniknąć wykonywania pewnych czynności i dlatego rozsądniej jest wykonać to, co trzeba, szybko i sprawnie. Dziecko, które może dokonywać wyborów i potrafi zrobić coś samodzielnie, uniezależnia się od dorosłych i rośnie jego poczucie wartości, co przekłada się na umiejętne podejmowanie działań. Nadmierne uzależnienie od dorosłych przekłada się na funkcjonowanie dziecka, ponieważ hamuje jego odwagę i ciekawość poznawczą, podejmowanie inicjatyw, dociekliwość, zainteresowanie światem oraz działanie. Natomiast nadmierne chronienie przed trudnościami i podawanie gotowych rozwiązań, może spowodować u dziecka ukształtowanie się poczucia bezradności, bierności oraz nawyku ciągłego szukania pomocy dorosłych. Przyczyny wpływające na brak samodzielności dzieci: Przekonanie, że dziecko jest jeszcze małe i nie musi niczego robić Pewność, że dorosły wykona coś lepiej, dokładniej i szybciej Strach, że dziecko zrobi sobie krzywdę Chęć oszczędzenia dziecku poczucia porażki, z powodu napotkanych przeszkód lub trudności. Rodzice zapominają, że okres dzieciństwa, to czas zdobywania doświadczeń i wyposażania dziecko w umiejętności przydatne w dorosłym życiu. Ważne, jest kształtowanie samodzielności w działaniu oraz zdobywanie wiedzy i poszukiwanie informacji, a dzieje się to podczas zabaw, eksperymentowania, badania i tworzenia. Jak pomóc dziecku w uzyskaniu samodzielności? 1. Pozwólmy dziecku wykonywać codzienne czynności samodzielnie, zachęcajmy go do tego i wspierajmy, jeśli zajdzie taka potrzeba. Zainteresowanie i pozytywne wzmocnienie (pochwała) stanowią najlepszą motywację dla malucha. 2. Nie wyręczajmy dziecka i nie spieszmy się z niesieniem pomocy czy podawaniem rozwiązania. Niech maluch uczy się metodą prób i błędów. 3. Wspierajmy dziecko w podejmowanych działaniach, doceniajmy starania i okazujmy szacunek dla wysiłków malucha. 4. Dajmy dziecku czas, na wykonanie zadania i nie ponaglajmy go, ponieważ każdy jest indywidualnością, posiadającą własne tempo działania, różniące się od innych.

6 5. Pozwalajmy dziecku naprawiać różne sprawy, zmagać się w problemami, uczyć się na błędach i ukazujmy konsekwencje poszczególnych zachowań. Pamiętajmy, że z samodzielnego dziecka wyrośnie odważny, dociekliwy i zaradny dorosły, który będzie wiedział czego chce od życia a przecież do tego dążymy w wychowaniu. 3 i 4 latek potrafi: rozsunąć zamek w bluzie/kurtce, rozpiąć ubranie zapięte na zatrzaski włożyć kurtkę bluzę rozpinaną z przodu, spodnie, skarpetki, buty, papcie ( czasem potrzebna pomoc dorosłego ) mieszać łyżeczką w kubeczku/misce odkręcić i zakręcić kran, nalać wodę do kubka zgłaszać potrzeby fizjologiczne, załatwić się i spuścić wodę nadziać jedzenie na widelec i wziąć do ust zjeść samodzielnie posiłek, posługując się łyżką i widelcem umyć samodzielnie twarz i ręce wydmuchać samodzielnie nos w chusteczkę 5 i 6 latek potrafi: zapiąć i rozpiąć ubranie na guziki, zatrzaski, zapiąć pasek lub buty z klamerką, włożyć rękawiczki, przewlec pasek przez szlufki, wiązać sznurowadła ma zwyczaj mycia rąk przed jedzeniem, w kąpieli myje się samo potrafi się podetrzeć po załatwieniu toalety nałożyć pastę na szczoteczkę, samodzielnie umyć zęby Wspieranie przez osobę dorosłą samodzielności dziecka odbywa się poprzez: budowanie bezpiecznej relację z dzieckiem budowanie poczucia wartości dziecka poprzez docenianie, chwalenie, okazywanie szacunku dla wysiłku wyznaczanie swoich granic i respektowanie granic dziecka mówienie o własnych uczuciach i oczekiwaniach dawanie dziecku możliwości wyboru uważne słuchanie dziecka nie wyręczanie i nie spiesznie się z dawaniem rozwiązania, pomocy umiejętnym wycofywaniem swojej pomocy, obecności w miarę postępów Nauka samodzielności przedszkolaka Pewne umiejętności są niezbędne do samodzielnego funkcjonowania dziecka poza środowiskiem domowym. Przedszkolak jest w trakcie ich nabywania i często jeszcze potrzebuje pomocy i wsparcia. Udany start w przedszkolu nie oznacza, że dziecko ma być w pełni samodzielne nauczyciele są po to, by je wspierać. Należy pamiętać, że wspieranie nie polega wyręczaniu dziecka. Najlepsze efekty przedszkolak osiąga, gdy jest zachowana spójność między wymogami przedszkolnymi i domowymi. Współpraca rodziców z gronem pedagogicznym znacznie przyspiesza rozwój samodzielności dziecka, poprzez wyznaczanie tych samych celów i bycia konsekwentnym. Nauka samodzielnego jedzenia Początkowo trzylatek może mieć trudności z utrzymaniem łyżki i widelca, często się brudzi i wylewa. W tym okresie ważne jest aby dziecko nie zniechęcało się i próbowało samodzielnie jeść, dlatego nie wyręczamy dziecka, a pokazujemy w atmosferze wspierającej jak sobie radzić. Nigdy nie karzemy i nie krzyczymy na dziecko za nieudane próby, wolne tempo jedzenia i niezgrabne ruchy. Chwalimy kiedy samodzielnie zjadło. Pamiętajmy, że dzieci uczą się samodzielności małymi krokami. Bądźmy konsekwentni, jeżeli wymagamy od dziecka samodzielnego jedzenia jednego dnia, nie wyręczajmy go poprzez karmienie następnego dnia. Gdyż wówczas uczymy dziecko, że warto poczekać, pokręcić nosem, bo w końcu i tak go ktoś nakarmi nie o to nam chodzi. Gdy dziecko potrafi sprawnie jeść rozwijajmy jego samodzielność poprzez możliwość posmarowania sobie (tępym) nożem kanapki, nalania z dzbanka wody do kubeczka, nakrycia do stołu i posprzątania po jedzeniu. Ważne aby zdawać sobie sprawę, że dziecko nie tylko uczy się umiejętności samodzielnego jedzenia, ale również ćwiczy koordynację wzrokowo-ruchową, oraz koncentrację uwagi.

7 Nauka ubierania się Podczas samodzielnego ubierania dziecko ćwiczy nie tylko umiejętności samoobsługowe i swoją niezależność, ale również motorykę dużą i małą (np. przy zakładaniu spodni, swetra, rozpinaniu guzików), koordynację pracy obu rąk (zakładanie skarpetek, butów), czy koncentracji uwagi i koordynacji ruchów ręki i oczu (wiązanie butów, zapinanie guzików, suwaka itp.). Ubierając i rozbierając dzieci zabieramy im możliwość ćwiczenia szeregu umiejętności, które przekładają się na sprawności ruchowe czy grafomotoryczne dziecka. Wiedząc co dziecko powinno umieć zrobić dla swojej normy wiekowej wymagajmy podstawowych umiejętności i wspierajmy rozwój trudniejszych. Możemy pomóc dziecku poprzez wykonywanie danej umiejętności (np. zakładania bucików) jego rączkami, najlepiej z zza pleców dziecka. W ten sposób dziecko częściowo zaangażowane jest w czynność samoobsługową i ma możliwość uczenia się sekwencji poszczególnych ruchów w celu osiągnięcia danej sprawności. Chwalmy i dostrzegajmy najmniejsze starania dziecka budując jego motywację do działania. Nauka higieny W wieku przedszkolnym dziecko nabywa umiejętności sygnalizowania potrzeby fizjologicznej, korzystania z toalety, używania papieru toaletowego i mycia rąk zawsze po skorzystaniu z toalety, przyjściu ze spaceru i przed posiłkami. Po posiłkach prócz namydlenia rąk czeka malucha mycie buzi i zębów. Poza samymi czynnościami higienicznymi dziecko musi wykonać szereg innych im towarzyszących, jak: podciąganie rękawów, odkręcenie i zakręcenie kranu, itd. Poza samą nauką samoobsługi dziecko znów ma możliwość ćwiczenia koordynacji, motoryki, współpracy obu rąk. Pozwólmy na samodzielne wykonanie sekwencji czynności poprzedzających sam akt higieniczny, jak i następujących po nim. Czynność samoobsługową powinniśmy postrzegać właśnie jako sekwencję kroków składającą się na określoną umiejętność, a nie tylko pojedynczą czynność. Tylko wtedy dziecko dąży do osiągnięcia pełnej samodzielności w danym zakresie. I tak np. na umiejętność samodzielnego mycia rąk będzie składała się sekwencja czynności takich jak: pójście do łazienki, zapalenie światła, podciągnięcie rękawów, odkręcenie kranu, namydlenie rąk, opłukanie, zakręcenie kranu, wytarcie rąk w ręcznik, opuszczenie rękawów, zgaszenie światła. Częste skracanie tej sekwencji jedynie do włożenia rąk pod bieżącą wodę i wytarcie znacznie ogranicza rozwój samodzielności dziecka. Nie bójmy się zachlapanych bluzek i mokrych rękawów, lepiej przygotować ubranie na zmianę nie pozbawiając dziecka doświadczeń, a na pewno zobaczymy szybkie efekty jego starań. Nauka posługiwania się przyborami plastycznymi Malowanie, lepienie z plasteliny, wydzieranie, kolorowanie, rysowanie kredkami, wyklejanie to niezbędne czynności w rozwoju motoryki małej i kształtowaniu umiejętności grafomotorycznych. Bez odpowiedniej ilości tego typu doświadczeń ręka przedszkolaka nie będzie przygotowana do późniejszej nauki pisania, co sprawi pierwszoklasiście nie lada problem. Należy zapoznać dziecko z różnymi przyborami, by było mu później łatwiej się nimi posługiwać. Jeśli dziecko nie lubi rysować, bądź ma z tym trudności nie zmuszajmy go i nie krytykujmy, tylko poszukajmy innego sposobu na ćwiczenie tej sprawności. Może to być malowanie farbami do rąk, rysowania palcem na tacy z piaskiem, malowanie farbami na dużych powierzchniach, wodzenie palcem po wzorach i wiele innych. Ważne jest, by doświadczenia były zróżnicowane i ciekawe dla dziecka oraz wzbudzały motywację i chęć udziału w zajęciach plastycznych. Chwalmy najmniejsze starania i wytwory dziecka. Jeśli dziecko ma trudności w zakresie motoryki małej, umiejętności manualnych i grafomotoryki, zabawy i ćwiczenia wprowadzajmy według następujących zasad: przechodźmy od zadań łatwiejszych do trudniejszych od ruchów całą kończyną, do ruchów precyzyjnych w obrębie dłoni i palców od angażowania jednej kończyny do angażowania obydwu jednocześnie od ruchów wolnych do szybkich (regulowanie tempa ruchów) od ruchów jednoczesnych do ruchów naprzemiennych Do motoryki małej i ćwiczeń grafomotorycznych wykorzystujemy metody (wielozmysłowe), dbajmy o różnorodność i ciekawą formę zadań, np. rysowanie na tacy z kasz; kredą na tablicy; lepienie, wycinanie, wydzieranie, itp. tworzenie historyjek obrazkowych z wykorzystaniem znaków literopodobnych/ figur zamalowywanie całej powierzchni kartki/ pól między liniami malowanie farbami na dużych arkuszach papieru obiema rękami jednocześnie rysowanie po śladzie/ łączenie punktów; rysowanie wg instrukcji rysowanie linii pionowych i poziomych z góry na dół i od lewej do prawej.

8 Nie możemy dawać zbytecznej pomocy, ale też nie zaniechajmy tej koniecznej. Potrzeby i skłonności dziecka uwidaczniają się, jeśli ma ono do swojej spontanicznej aktywności odpowiednio przygotowane otoczenie. W otoczeniu tym dziecko wolne od nadmiernej interwencji dorosłych może żyć swoim życiem zgodnym z prawami jego rozwoju. Ważnymi dla dziecka osobami inicjatorami i pomocnikami dziecka w jego uczeniu się są rodzice i nauczyciel. Nauczyciel, który jest w stanie zejść na drugi plan, daje jego wyzwalającej się energii przestrzeń do działania. Chodzi tutaj o radykalne przesunięcie aktywności, która przedtem należała do nauczyciela, a teraz w przeważającym stopniu pozostawiona jest dziecku. Ci mali ludzie z ich potrzebami i uzdolnieniami stoją w centralnym punkcie. Nauczyciel przyjmuje rolę obserwatora, który wnikliwie obserwując i poznając dziecko podąża za dzieckiem. Zadaniem jego jest wspomaganie samodzielnych wysiłków dziecka, dla którego jest tłumaczem i interpretatorem skomplikowanego świata. Nauczyciel nie naucza, lecz pokazuje jak się uczyć, w jaki sposób rozwiązywać samemu określone problemy. Postawa nauczyciela jest postawą gotowości do pomocy i współpracy z dzieckiem. Daje odczuć swą obecność tym, którzy jej szukają oraz jest niewidzialnym dla tych, którzy sami poszukują, odkrywają. W stosunku do dziecka odnoszącego sukcesy w działaniu, dorosły powinien stać na straży prawa, do samodzielnego i indywidualnego działania każdego dziecka, zgodnie z zasadą Pomóż mi samemu to zrobić. Warto więc od najmłodszych lat wspierać dziecko w jego rozwoju, by z odwagą mogło podjąć każde zadanie, umiało myśleć i działać samodzielnie, a tym samym czuć się pełnowartościową jednostką. Podstawowym warunkiem realizacji tak rozumianego zadania jest praca dowolna. W tym czasie dziecko wybiera samo spośród ogromnej oferty pracy odpowiednie dla siebie zajęcie. Decyduje się, czy będzie pracować samo, czy też w grupach. Praca dowolna stwarza możliwość samodzielnego rozwiązywania zadań, a także jest okazją do wspólnego uczenia się. Poza tym każdy wychowanek ma okazję tak wyczerpująco opanować materiał, jak ważne jest to dla jego rozwoju lub poziomu nauki. Wszystko to prowadzi do dyscypliny, która pochodzi od dziecka. Swobodnie działające dziecko robi coś samo z siebie, z własnej potrzeby, dobrowolnie, spontanicznie, bez przymusu. Dziecko może rozwijać w sobie zdolność swobodnego wyboru. Jednak decydowania i wyboru powinno się najpierw nauczyć, ćwicząc go na różne sposoby od najwcześniejszych lat. Swoboda jednakże nie może być bezgraniczna. Wolność pojedynczego dziecka kończy się tam, gdzie będzie naruszona wolność innych. O tak daleko idącej swobodzie dzieci nie byłoby mowy, gdyby nie było organizacji ich pracy i osoby, która nad tym czuwa. Tak rozumiana wolność uczy samodzielności decydowania, planowania pracy, przyzwyczaja do odpowiedzialności za jej organizację, przebieg i wykonanie. Dziecko musi także respektować wolność innych. Granicą wolności jest wspólne dobro. Dzieci z trudnościami w nauce umiejętności samoobsługowych W każdym przedszkolu znajduje się grupa dzieci, która będzie wolniej nabywać umiejętności z zakresu samoobsługi. Mogą to być dzieci z: dyspraksją, czyli trudnościami w planowaniu ruchu zaburzeniami procesów integracji sensorycznej (związanych z czuciem, nieprawidłowym napięciem mięśniowym) zaburzeniami rozwoju (autyzm, upośledzenie umysłowe) dzieci wyręczane bez uprzednich doświadczeń stymulujących rozwój samodzielności Ta grupa dzieci wymaga szczególnej uwagi i wsparcia ze strony opiekunów. Ważne jest aby być świadomym jak dane zaburzenie wpływa na rozwój samodzielności u dziecka, jakie cele wyznaczać dziecku, aby były możliwe do zrealizowania. Nauka powinna przebiegać małymi krokami z pełnym poszanowaniem godności dziecka i uwzględnianiem jego obecnych możliwości. Należy wspierać dziecko zza jego pleców i wykonywać możliwie najwięcej czynności za pomocą jego rąk tak, aby miało możliwość zautomatyzować sekwencję czynności danej umiejętności. Pamiętajmy o wspieraniu dziecka w całej sekwencji czynności składających się na daną umiejętność np. mycia rąk, a nie tylko jej fragmentu- dążymy aby dziecko w przyszłości potrafiło samodzielnie, bez naszej obecności, osiągnąć pełną samodzielność. Nasze wsparcie powinno być stopniowo wycofywane, aby dziecko nie uzależniło się od pomocy osoby dorosłej. Dajemy możliwość samodzielnego wykonania czynności przez dziecko nawet jeśli rozciąga się w czasie i jest niestaranna. Oceniajmy nie wykonanie, a zaangażowanie, starania dziecka.

9

10 Walentynki Prawdopodobnie wszyscy już znamy zwyczaj obchodzenia Walentynek ale kim był ich patron Święty Walenty? Jedna z legend mówi o duchownym, który przeciwstawił się rozkazowi Imperatora Rzymu Klaudiusza II zakazującego udzielania ślubów młodym mężczyznom, jako że wg. doradców Klaudiusza, nieżonaci mężczyźni byli lepszym żołnierzami. Za to nieposłuszeństwo duchowny Walenty został skazany na śmierć. Inna historia mówi o młodym człowieku, który za pomoc prześladowanym chrześcijanom został skazany na śmierć. Z więzienia wysłał swojej ukochanej list z podpisem 'From Your Valentine' (podpis używany do dzisiaj na walentynkach w języku angielskim). Walentynki są obchodzone w południowej i zachodniej Europie od średniowiecza. Europa północna i wschodnia dołączyła do walentynkowego grona znacznie później.. Pomimo katolickiego patrona tego święta, czasem wiązane jest ono ze zbieżnym terminowo zwyczajem pochodzącym z Cesarstwa Rzymskiego, polegającym głównie na poszukiwaniu wybranki serca, np. przez losowanie jej imienia ze specjalnej urny. Współczesny dzień zakochanych nie ma jednak bezpośredniego związku z jednym konkretnym świętem starożytnego Rzymu. Walentynki w Polsce Do Polski obchody walentynkowe trafiły w latach 90. XX wieku z kultury francuskiej i krajów anglosaskich, a także wraz z kultem świętego Walentego z Bawarii i Tyrolu. Święto to konkuruje o miano tzw. święta zakochanych z rodzimym świętem słowiańskim zwanym potocznie Nocą Kupały lub Sobótką, obchodzonym w nocy z dnia 21 na 22 czerwca. Tradycje i zwyczaje Stałym niemalże elementem walentynek jest wzajemnie wręczanie sobie walentynkowych ozdobnych karteczek. Czerwone, najczęściej w kształcie serca, opatrzone walentynkowym wierszykiem, a często i miłosnym wyznaniem. Ze świętem łączy się również zwyczaj obdarowywania partnera walentynkowymi upominkami w postaci kwiatów, słodyczy, pluszowych maskotek. Krytyka walentynek Część polskiego społeczeństwa krytykuje walentynki jako przejaw amerykanizacji, obcy polskiej kulturze i wypierający rodzime tradycje. Walentynki są też krytykowane za ich komercyjne i konsumpcjonistyczne nastawienie. Są one wykorzystywane przez biznes i media do przełamania stagnacji handlowej pomiędzy Bożym Narodzeniem a Wielkanocą..

11 Zbliżają się Walentynki. Z tej okazji dla osób, które lubimy i kochamy przygotowujemy niespodzianki. Możesz wykonać piękną walentynkową kartkę i wykorzystać do niej poniższe obrazki. Powodzenia!

12 Zamiast telewizora i komputera książka! Warunki życia współczesnej rodziny sprawiają, że coraz mniej czasu rodzice i dzieci spędzają razem przy wspólnej zabawie. Dorośli zaabsorbowani pracą zawodową i obowiązkami domowymi często wykorzystują telewizję i komputer jako sposób na zajęcie dzieci. Odpowiednio dobrane programy mogą być niewątpliwie cennym źródłem wiedzy o świecie. Wymaga to jednak aktywnego udziału dorosłego jako selekcjonera i komentatora przekazywanych treści. Dzieci często oglądają telewizję kilka godzin dziennie, a komputerowe gry i bajki dostarczają wzorów przemocy. Także forma przekazu głośna muzyka, szybko zmieniające się obrazy, nie sprzyja rozwijaniu wrażliwości, wyobraźni i refleksyjności dzieci. Wydaje się, że w wielu rodzinach telewizor i komputer zastąpił jeden z najbardziej cennych sposobów spędzania czasu, jakim jest czytanie dzieciom książek. Pewne nadzieje na poprawę tego stanu budzi pojawienie się na naszym rynku dużej liczby pięknych i cennych pozycji wydawniczych. Ładna, kolorowa książka, bogato ilustrowana przyciąga oko dziecka i dorosłego, zachęca do sięgnięcia po nią i przeczytania. Dlaczego książka? Książka dostarcza wiedzy o świecie, systematyzuje i uczy myślenia. Prowadzi do pojawiania się twórczego stosunku do otoczenia. Dzieje się tak od najwcześniejszych lat życia dziecka dzięki rodzicom, którzy są łącznikiem między nim a książką. Rodzice dostarczają dziecku tworzywa, jakim jest odpowiednia do wieku lektura, zachęcają do czynnego oglądania, opowiadania. W miarę dorastania dziecka kształtują się coraz bardziej złożone formy poznania (myślenie przyczynowo-skutkowe, krytycyzm, twórcza wyobraźnia). Aby dziecko mogło korzystać z książki w sposób twórczy, trzeba pomóc mu w dochodzeniu do samodzielnego wyboru tekstu, zachęcić do stawiania pytań i dzielenia się wrażeniami. W ten sposób rodzice i dzieci stają się aktywnymi partnerami podczas czytania, co sprawia im przyjemność i daje satysfakcję. Ponadto, dziecku zapewnia poczucie bezpieczeństwa i emocjonalnej bliskości z matką i ojcem. Początkowo źródłem przeżyć emocjonalnych dla dziecka jest sytuacja czytania, a dopiero w dalszej kolejności źródłem przeżyć staje się treść czytanej książki. Jaka książka dla dziecka? Dla uzyskania pożądanych efektów wychowawczych ważny jest starannie przemyślany dobór książek do czytania, w zależności od wieku dziecka i jego rozwoju. Przede wszystkim książka powinna być dla dziecka ciekawa, zrozumiała, zgodna z jego zainteresowaniami. Tematyka może być wspólna dla dzieci młodszych i starszych, ale o różnym stopniu trudności. Szata graficzna powinna przyciągać wzrok i uwagę. Książki dla dzieci najmłodszych powinny mieć twarde okładki, nie muszą mieć dużo tekstu, mogą być przeznaczone do rozpoznawania przedmiotów, nazywania ich i opowiadania o czynnościach z nimi związanych. Treść powinna być bliska codziennemu doświadczeniu dziecka. Następnie mogą się pojawiać proste, krótkie opowiastki, historyjki stanowiące całość. Dorosły może czytać podpisy pod nimi lub je opowiadać i zachęcać dziecko do samodzielnego mówienia o tym, co widzi i o tym, czego się domyśla. Kolejnym stopniem wtajemniczenia mogą być książki, w których dziecko jest aktywnym twórcą dalszej części historyjki. Dobrym zajęciem rozwijającym dziecięcą wyobraźnię, pamięć i chęć aktywnego działania są wiersze i piosenki, a także wyliczanki i zabawy paluszkowe. Ich forma odpowiada szczególnej wyobraźni dzieci na rytm, rym i melodię. Innym typem lektury, ważnym przede wszystkim dla rozwoju systemu wartości i kształtowania pojęć moralnych, jest tajemniczy świat baśni. Dzięki niemu dziecko odkrywa pojęcie dobra i zła, winy i kary oraz zadośćuczynienia i nagrody. Poprzez identyfikację z baśniowym bohaterem może zaspokajać własne potrzeby, doznawać różnych uczuć. Baśnie rozwijają wyobraźnię, umiejętności opowiadania i twórczość plastyczną. Rolą

13 dorosłego jest z jednej strony stworzenie odpowiedniego klimatu bliskiego jej treści, z drugiej współuczestniczenie w przeżywaniu dziecka, danie mu wsparcia uczuciowego, płynącego z bliskiego i ciepłego kontaktu. Oprócz tradycyjnie znanych baśni Andersena czy braci Grimm zachęcamy do czytania polskich baśni ludowych i innych krajów. Oprócz wartości wspólnych wszystkim baśniom zawierają one specyficzne dla danego narodu pierwiastki kulturowe oraz językowe. Inne formy książkowe, z jakimi obcuje dziecko, to powieść dla dzieci, komiks a także książki przyrodnicze, historyczne, techniczne oraz encyklopedie. Należy pamiętać także o czasopismach dla dzieci, których urozmaicona treść i forma zawiera dodatkowo gry i zabawy umysłowe, takie jak: rebusy, zagadki, krzyżówki. Oto kilka rad praktycznych: 1. Od najmłodszych lat dziecka twórzmy dobrą atmosferę dla wspólnego czytania. Nawet, jeśli nasze dziecko opanowało już umiejętność czytania, nie pozostawiajmy go samotnie z książką, gdy zgłasza potrzebę przeczytania mu czegoś. 2. Oprócz czytania w dowolnym momencie dnia, warto mieć stały czas przeznaczony na ten cel np. przed snem. 3. Czytajmy naraz niewielkie całości lub część większej całości. Pozwoli to dziecku na lepsze zrozumienie i przeżycie utworu. 4. Pozwólmy dziecku wielokrotnie wracać do tej samej książki. Zdobywa ono w ten sposób doświadczenie powtarzalności zdarzenia, treści, towarzyszące mu uczucia. Ćwiczy pamięć. 5. Wyjaśniajmy znaczenie trudniejszych terminów. 6. Podtrzymujmy zapoczątkowany przez dziecko dialog na temat tego, o czym czytamy, pojedynczych wątków lub swobodnych skojarzeń. 7. Jeśli dziecko przerywa nam czytanie, by porozmawiać na temat związany z lekturą, rozwijajmy temat rozmowy spokojnie i w miarę potrzeby powróćmy do czytania. 8. Jeżeli dziecko przerywa nasze czytanie i zajmuje się czymś innym, ustalmy z nim, czy rzeczywiście chce słuchać. 9. Rozmawiajmy z dzieckiem o czytanym utworze, ale bez natrętnego dydaktyzmu. Mamy nadzieję, że tych kilka refleksji uświadomi rodzicom, że mimo zabiegania można poświęcić więcej uwagi dziecku. Rodzice mogą odkryć, jak wiele radości sprawia wspólnie czytana bajka, czas spędzony razem, a nie obok siebie. Maluch siedzący na kolanach mamy czy taty czuje się kochany, potrzebny i ważny. Po prostu szczęśliwy. Wykształcenie u dzieci samodzielności, umiejętnego radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych i przewidywania własnych reakcji oraz zachowań, stanowi potrzebę rozwojową, jedno z najważniejszych zadań wychowawczych i odnosi się do podejmowania prób, gromadzenia licznych doświadczeń, rozwijania swoich możliwości, umiejętności, co prowadzi do poznania siebie, swojej wyjątkowości i wykształcenia tożsamości oraz charakteru.

14