Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej filarem systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce

Transkrypt

1 Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej filarem systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce

2 Agenda Informacje ogólne Strategia działania Programy priorytetowe Nasze osiągnięcia Efekty ekologiczne Plany na przyszłość

3 Informacje ogólne

4 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 26 lat doświadczenia w finansowaniu projektów z obszaru ochrony środowiska powołany w okresie zmian ustrojowych w 1989 r. państwowa osoba prawna ok. 550 pracowników, w tym ponad 200 inżynierów unikatowy na skalę światową kluczowy element systemu funduszy ekologicznych i filar systemu finansowania ochrony środowiska

5 Źródła finansowania ochrony środowiska w Polsce Fundusze Ochrony Środowiska Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Pomoc zagraniczna, w tym Unii Europejskiej BOŚ i inne banki Środki przedsiębiorstw, samorządów i jednostek budżetowych Budżet państwa i budżet wojewodów Pozostałe (agencje, fundacje, środki prywatne)

6 Schemat finansowania ochrony środowiska

7 Prawo regulujące działalność NFOŚiGW Ustawa o efektywności energetycznej Ustawa o odpadach Ustawa o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów Ustawa o bateriach i akumulatorach Ustawa o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Ustawa o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji Ustawa o substancjach zubażających warstwę ozonową Ustawa o finansach publicznych Ustawa o rachunkowości Prawo ochrony środowiska Prawo wodne Prawo geologiczne i górnicze Prawo zamówień publicznych Prawo energetyczne

8 Nasi Beneficjenci Jednostki samorządu terytorialnego Przedsiębiorstwa Instytucje i urzędy Szkoły wyższe i uczelnie Jednostki organizacyjne ochrony zdrowia Organizacje pozarządowe Administracja państwowa Osoby fizyczne Status prawny umożliwiający zawarcie umowy cywilno prawnej

9 Formy i obszary finansowania Główne formy Dotacje Oprocentowane pożyczki Kredyty udzielane przez banki ze środków NFOŚiGW Dopłaty do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji Dopłaty do oprocentowania kredytów Umorzenia Inwestycje kapitałowe Dopłaty do oprocentowania lub ceny wykupu obligacji Częściowe spłaty kapitału kredytów Główne obszary Ochrona wód i gospodarka wodna Ochrona klimatu i atmosfery Ochrona powierzchni ziemi Gospodarka odpadami, w tym recykling Ochrona przyrody i krajobrazu Leśnictwo Państwowy Monitoring Środowiska Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Górnictwo i geologia Edukacja ekologiczna Ekspertyzy i prace naukowo-badawcze Efektywność energetyczna Odnawialne źródła energii

10 Źródła przychodów Opłaty zastępcze i kary wynikające z Prawa energetycznego Opłaty z recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Przychody finansowe Opłaty i kary za korzystanie ze środowiska Dotacje z budżetu państwa Sprzedaż jednostek przyznanej emisji gazów cieplarnianych Opłaty eksploatacyjne i koncesyjne

11 Sposób działania Składanie przez Beneficjentów wniosków o dofinansowanie Ocena wniosku zgodnie z kryteriami (ocena kompletności, ocena techniczno - ekologiczna, ocena finansowa) Decyzja Zarządu lub Rady Nadzorczej Podpisanie umowy z Beneficjentem Wdrożenie projektu Zakończenie projektu

12 Dokumenty określające kierunki wsparcia przez NFOŚiGW Ustawa Prawo ochrony środowiska Wspólna Strategia działania Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata z perspektywą do 2020 roku Strategia działania NFOŚiGW na lata z perspektywą do 2020 roku Programy priorytetowe NFOŚiGW

13 Strategia działania

14 Nasza wizja Jesteśmy nastawieni na EFEKT Dążymy do tego, aby być instytucją: E ekologiczną - respektującą i promującą zasady zrównoważonego rozwoju F finansującą - efektywnie wspierającą finansowo działania w zakresie środowiska i gospodarki wodnej E elastyczną - dostosowującą się do potrzeb odbiorców K kompetentną - w sposób kompetentny i rzetelny wypełniającą obowiązki instytucji publicznej T transparentną - realizującą swoje zadania w sposób etyczny, jawny i przejrzysty

15 Nasza misja Skutecznie i efektywnie wspieramy działania na rzecz środowiska.

16 Nasz cel Poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku.

17 Główne priorytety Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów Ochrona atmosfery

18 Programy priorytetowe

19 Program priorytetowy Podstawowe narzędzie służące NFOŚiGW do zarządzania finansami przeznaczonymi na działalność ekologiczną. Program priorytetowy zawiera: cel programu i wskaźniki osiągnięcia celu podstawę prawną udzielania dofinansowania budżet i okres wdrażania rodzaje beneficjentów i przedsięwzięć procedurę i kryteria wyboru przedsięwzięć szczegółowe zasady

20 Programy priorytetowe na 2015 rok Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach 1.2. Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi 2.1. Racjonalna gospodarka odpadami 2.2. Ochrona powierzchni ziemi 2.3. Geologia i górnictwo Ochrona atmosfery 3.1. Poprawa jakości powietrza 3.2. Poprawa efektywności energetycznej 3.3. Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii 3.4. System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

21 Programy priorytetowe na 2015 rok Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów 4.1. Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej Programy międzydziedzinowe 5.1. Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki ochrony środowiska 5.2. Zadania wskazane przez ustawodawcę 5.3. Wspieranie działalności monitoringu środowiska 5.4. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków 5.5. Edukacja ekologiczna 5.6. Współfinansowanie programu LIFE 5.7. SYSTEM Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez WFOŚiGW 5.8. Wzmocnienie działań społeczności lokalnych dla zrównoważonego rozwoju

22 Nasze osiągnięcia

23 Skala działalności NFOŚiGW roczne wypłaty ok. 4-5 mld zł (6 mld zł w 2014) ok. 50% ze środków unijnych ok. 50% ze środków krajowych Środki krajowe Środki unijne

24 Dźwignia finansowa ( ) Wartość całkowita dofinansowanych inwestycji 144,8 mld zł Udzielone dofinansowanie 37,9 mld zł* Wpływy z opłat i kar 19,6 mld zł * podpisane umowy dotyczące projektów współfinansowanych

25 Finansowanie ochrony środowiska w latach mln zł Środki krajowe: 36,6 mld zł Środki europejskie: 23,4 mld zł Razem: 60,0 mld zł

26 Znaczenie NFOŚiGW dla gospodarki

27 Działania w ochronie wody Finansujemy m.in.: budowę i modernizację oczyszczalni ścieków budowę i modernizację zbiorników i stopni wodnych modernizację obiektów hydrotechnicznych modernizację systemów kanalizacyjnych prace regulacyjne zabezpieczenia przeciwpowodziowe usuwanie skutków powodzi 15,5 mld zł ( )* * zawarte umowy

28 Działania w ochronie ziemi Finansujemy m.in.: niskoodpadowe, czystsze technologie produkcji nowoczesne zakłady zagospodarowania odpadów komunalnych kompleksowe systemy zagospodarowania odpadów centra selektywnej zbiórki odpadów technologie unieszkodliwiania odpadów budowę i modernizację największych spalarni recykling pojazdów wycofanych z eksploatacji instalacje odsalania wód kopalnianych 4,1 mld zł ( )* * zawarte umowy

29 Działania w ochronie powietrza Finansujemy m.in.: modernizację największych polskich elektrowni wysokosprawne źródła w energetyce nowoczesne technologie odsiarczania spalin i paliw instalacje do redukcji emisji tlenków azotu i CO2 modernizację sieci i węzłów cieplnych mikroinstalacje OZE termomodernizację budynków użyteczności publicznej kolektory 10,4 mld zł ( )* * zawarte umowy

30 Działania w ochronie przyrody Finansujemy m.in.: krajowe programy zachowania gatunków ochronę puli genowej zagrożonych roślin i zwierząt ochronę zabytkowych założeń pałacowo-parkowych działania związane z ochroną ekosystemów parki narodowe i rezerwaty przyrody opracowywanie planów ochrony przyrody system ochrony przeciwpożarowej likwidację skutków pożarów lasów plantacje nasiennych i tworzenie banków genów gospodarkę leśną 1,1 mld zł ( )* * zawarte umowy

31 Działania edukacyjne Finansujemy m.in.: działalność ośrodków edukacyjnych ogólnopolskie kampanie, programy edukacyjne zakup pomocy dydaktycznych realizację i emisję filmów przyrodniczych, programów telewizyjnych oraz radiowych konferencje naukowe, seminaria, szkolenia, warsztaty centra edukacji ekologicznej 0,6 mld zł ( )* * zawarte umowy

32 Udostępnianie środków W ramach realizacji niektórych programów priorytetowych, NFOŚiGW udostępnia część środków wojewódzkim funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej, z przeznaczeniem na udzielanie przez nie dotacji m.in. na: przydomowe oczyszczalnie ścieków usuwanie azbestu montaż mikroinstalacji OZE (Prosument)

33 Spełniamy europejskie standardy Nowe rozwiązania wspierające przedsiębiorców i innowacyjność Wypracowane i doskonalone centra kompetencji Pozyskane środki zagraniczne oraz ich pełna obsługa Wyszkolone i doświadczone zespoły kadry zarządzającej, specjalistów i ekspertów Rozpoznawalność instytucji w Komisji Europejskiej i wymiana doświadczeń Doświadczenie w stosowaniu różnorodnych narzędzi finansowych na wielu obszarach Zaawansowane prace badawczo-eksperckie w zakresie stosowania poszerzonej oferty instrumentów finansowych z wykorzystaniem środków unijnych w nowej perspektywie finansowej

34 NFOŚiGW jako Instytucja Wdrażająca środki europejskie PO IiŚ Gospodarka wodno-ściekowa Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Program LIFE Przyroda i różnorodność biologiczna Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska Informacja i komunikacja Fundusze norweskie Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów Wzmocnienie monitoringu środowiska oraz działań kontrolnych Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii

35 Współpraca zagraniczna - finansowanie projektów ekologicznych

36 Nasze atuty posiadane zasoby kapitałowe efektywne stosowanie odnawialnych instrumentów finansowania zdolność do wdrażania programów europejskich, uzyskana w wyniku nabytego doświadczenia w czasie wdrażania dwóch perspektyw unijnych zdolność do finansowania szerokiej i zróżnicowanej palety zadań wypracowany mechanizm samofinansowania niskie koszty obsługi wypłat dla beneficjenta wyspecjalizowane zasoby kadrowe sprawdzone procedury dotychczasowy dorobek

37 Efekty ekologiczne

38 Woda Poprawa ilościowa i jakościowa zasobów wodnych, powierzchniowych i podziemnych poprzez: redukcję ładunku zanieczyszczeń odprowadzana do środowiska zwiększenie przepustowości oczyszczalni ścieków zwiększenie wydajności przepompowni zwiększenie wydajności stacji uzdatniania wody zwiększenie pojemności zbiorników retencyjnych

39 Powierzchnia ziemi ograniczanie odpadów trafiających na składowiska poprzez odzysk i recykling odpadów komunalnych przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych terenów zdegradowanych przez wojsko, przemysł, górnictwo i transport poprzez ich rekultywację ochrona ziemi i środowiska poprzez zabezpieczanie mogilników (miejsc przechowywania przeterminowanych, niebezpiecznych środków chemicznych) ochrona gleby i wody poprzez ograniczanie zrzutu zasolonych wód z kopalni oraz usuwanie wyrobów azbestowych

40 Atmosfera Poprawa jakości i czystości powietrza poprzez: zmniejszenie emisji CO 2, dwutlenku siarki SO 2, tlenków azotu NO X, pyłu, zanieczyszczeń przemysłowych oraz pochodnych ropy naftowej podwyższenie sprawności wytwarzania, dystrybucji oraz użytkowania energii elektrycznej i ciepła zmniejszenie zużycia energii w sektorze publicznym zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii

41 Krajobraz i przyroda zachowanie i odtwarzanie różnorodności biologicznej w skali systemów ekologicznych ochrona gatunków flory i fauny poprzez restytucję i reintrodukcję ochrona parków narodowych poprzez budowę urządzeń ochrony wód i likwidacji źródeł emisji przywracanie walorów przyrodniczych zabytkowym założeniom parkowym i pałacowo-ogrodowym znaczna poprawa stanu lasów poprzez odnawianie drzewostanów zwiększenie lesistości kraju poprzez zalesianie zapobieżenie procesom zamierania lasów górskich

42 Edukacja ekologiczna zaangażowanie w działania edukacyjne kilkunastu milionów osób rozbudowa bazy ekologicznej wdrożenie wielu ogólnopolskich i lokalnych programów edukacyjnych dotyczących ochrony przyrody, klimatu, gospodarki odpadami i recyklingu, ochrony wód, zrównoważonego rozwoju i innych

43 Plany na przyszłość

44 Umowa partnerstwa Najważniejszy dokument określający strategię wykorzystania nowej puli Funduszy Europejskich. 25% puli środków dla Polski

45 Nowe środki europejskie na środowisko PO IiŚ ,5 mld EUR Program LIFE ,5 mld EUR (w tym 51 mln EUR alokacja dla Polski na lata w Podprogramie dla środowiska)

46 NFOŚiGW jako Instytucja Wdrażająca nowe środki europejskie PO IiŚ Zmniejszenie emisyjności gospodarki Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Program LIFE Działania na rzecz środowiska Działania na rzecz klimatu

47 Finansowanie ze środków UE PO IiŚ Wspieranie gospodarki niskoemisyjnej: produkcja i dystrybucja energii odnawialnej poprawa efektywności energetycznej efektywność energetyczna i energia odnawialna w przedsiębiorstwach, sektorze publicznym oraz budownictwie mieszkaniowym rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji energii strategie niskoemisyjne dla obszarów miejskich Przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatycznych: rozwój infrastruktury środowiskowej ochrona i zahamowanie spadku różnorodności biologicznej poprawa jakości środowiska miejskiego

48 Doradztwo energetyczne Beneficjent (Partner Wiodący) NFOŚiGW Partnerzy 15 wfośigw i Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego Projekt realizowany w ramach PO IiŚ w latach Cel ogólny: Wsparcie projektów przyczyniających się do realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego UE 20/20/20. Cel szczegółowy 1: Zwiększenie świadomości w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej. Cel szczegółowy 2: Wsparcie gmin w przygotowaniu i wdrażaniu PGN/SEAP (Plan Gospodarki Niskoemisyjnej/Plan Działań na rzecz Zrównoważonej Energii) Cel szczegółowy 3: Wsparcie w przygotowaniu i wdrażaniu inwestycji w zakresie efektywności energetycznej (EE) i OZE.

49 Porozumienie Burmistrzów Inicjatywa Komisji Europejskiej skupiająca europejskie władze lokalne i regionalne, które dobrowolnie włączają się w działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. Celem sygnatariuszy Porozumienia Burmistrzów jest zrealizowanie lub wykroczenie poza unijny cel, jakim jest zmniejszenie emisji CO2 o 20% do 2020 roku. Porozumienie Burmistrzów ma dobrowolny charakter i można do niego przystąpić w dowolnej chwili. NFOŚiGW jako Krajowy Koordynator zapewnia wsparcie techniczne przy procedurze przystąpienia do Porozumienia Burmistrzów oraz wsparcie w kontaktach z Biurem Porozumienia Burmistrzów reprezentującym Komisję Europejską.

50 Nowe kierunki, wyzwania maksymalizacja skuteczności i efektywności wykorzystania dostępnych zasobów finansowych zwiększenie udziału wydatków na finansowanie za pośrednictwem partnerów NFOŚiGW (m.in. banki, wojewódzkie fundusze) zwiększenie stosowania zwrotnych mechanizmów finansowych zwiększenie finansowania innowacyjnych rozwiązań zwiększenie wsparcia gospodarki niskoemisyjnej szybsza obsługa beneficjenta, zwiększenie wypłat, zmniejszenie kosztów obsługi zmniejszenie kosztów własnych i ulepszenie mechanizmu samofinansowania