POLSKA AKADEMIA NAUK. Tom XVII Warszawa, 15 XI 1971 Nr 14. Wanda R. i e d e l. Uzupełnienie do znajomości chruścików (Trichoptera) Bieszczadów

Transkrypt

1 POLSKA AKADEMIA NAUK IN ST Y T U T Z O O L O G I C Z N Y FRAGMENTA FAUNISTICA Tom XVII Warszawa, 15 XI 1971 Nr 14 Wanda R i e d e l Uzupełnienie do znajomości chruścików (Trichoptera) Bieszczadów [Z 10 rysunkami w tekście] Po opublikowaniu pracy o chruścikach Bieszczadów ( R ie d e l ) nie prowadziłam na tym terenie dalszych badań. Jednakże do moich zbiorów przybyły nowe próbki Trichoptera, zebrane przygodnie w Bieszczadach w różnych latach przez pracowników Instytutu Zoologicznego PAN: dra R. B i e l a w sk ieg o, mgra C. D ziadosza, dra B. P isarskiego i d r a W. S taręgę. W niniejszym uzupełnieniu omawiam wszystkie te materiały, jak również n i e o z n a c z o n y uprzednio okaz Beraemyia hrabei. W poprzedniej pracy podałam z Bieszczadów 84 gatunki chruścików. Wprawdzie w związku z nowymi opracowaniami systematycznymi i rewizjami nomenklatorycznymi niektóre nazwy gatunkowe uległy zmianie (por. B o t o s A n e a n u 1967), lecz liczba gatunków nie zmieniła się przez to. Jedyną wątpliwość może budzić odrębność gatunków podanych przeze mnie jako Polycentropus flavomaculatus ( P i c t e t ) i P. multiguttatus C u r t i s, ponieważ nazwy te zostały z sobą zsynonimizowane. Mój okaz P. multiguttatus oznaczyłam jednak na podstawie monografii M a c L a c h l a n a, a P. multiguttatus sensu M a c L a c h l a n (nec C u r t i s ) jest odrębnym gatunkiem, do którego odnosi się nazwa P. irroratus C u r t i s ( B o t o s A n e a n u 1967). Podana przeze mnie z Bieszczadów Rhyacophila laevis P ic t e t należy prawdopodobnie do karpackiego podgatunku slovenica S y k o r a. W międzyczasie z Bieszczadów zostały wykazane dalsze dwa chruściki: Psilopteryx psorosa carpathica S c h m id (S z c z ę s n y 1966) i Isogamus aequalis (K lap A - l e k ) ( G ło w a c iń s k i i W i t k o w s k i 1969, det. B. S z c z ę s n y ) ; oba są endemitami karpackimi. W niniejszej pracy podaję jeszcze trzy gatunki nowe dla Bieszczadów, z których dwa są zarazem nowe dla fauny Polski. W rezultacie liczba gatunków stwierdzonych w Bieszczadach wynosi obecnie 89.

2 358 W. Riedel 1. Rhyacophila nubila (Z e t t e r s t e d t ) Krywe pow. Ustrzyki Dolne, 8 X 1966, 1 $. 2. Rhyacophila obliterata M acl achlan Cisną pow. Lesko, w ściółce w jarze potoczka, 17 X 1966, Rhyacophila polonica M acl achlan Syn.: Rhyacophila hageni M a c L a c h l a n. Połonina Caryńska, 28 V III 1961, 1?. Europejski, górski gatunek, w Polsce znany z Sudetów i Karpat. Z Bieszczadów wykazany (R ie d e l 1966) pod nazwą Rh. hageni, która jeszcze do niedawna była uważana za odrębny gatunek ( T o m a s z e w s k i 1966). 4. Rhyacophila tristis P ictet Ustrzyki Górne, taras Wołosatego, 16 VI 1965, 1 o. Europejski, górski gatunek, nie występuje w Europie Północnej ani Wschodniej. W Polsce tylko w Sudetach i Karpatach. 5. Philopotamus ludificatus M acl achlan Bereżki pow. Ustrzyki Dolne, 23 V II 1968, Brachycentrus montanus K l a p A l e k Dwernik pow. Ustrzyki Dolne, 21 V 1963, 14 S 3, 8?$; Ustrzyki Górne, taras Wołosatego, 16 VI 1965, 1 <J. Górski gatunek środkowo- i południowo-wschodnio-europejski.

3 Uzupełnienie do znajomości Trichoptera Bieszczadów Drusus brunneus K la pal e k (rys. 1,2) Połonina Caryńska, 28 V III 1961, 1?. Endemiczny gatunek karpacki (Karpaty Wschodnie i Południowe), w Polsce znany tylko z Bieszczadów ( R ied el 1966, S zczęsn y 1966). 7 Rys. 1, 2. Drusus brunneus koniec odwłoka z boku (1) i z dołu (2). 8. Ecclisopteryx guttulata ( P ic t e t ) Ustrzyki Górne, nad potokiem Rzeczyca, 16 VI 1965, 1?.. Limnephilus auricula C u r t is Czystohorb pow. Sanok (Beskid Niski), 17 VI 1965, 1?, leg. W. S t a r ę g a. Gatunek zachodniopalearktyczny, nowy dla Beskidu Wschodniego. W Bieszczadach dotychczas nie stwierdzony, lecz stanowisko w Czystohorbie leży w pobliżu ich zachodniego krańca. W polskich Karpatach był dotąd znany tylko z Beskidu Zachodniego. 9. Limnephilus bipunctatus C u r t is Ustrzyki Górne, 6 VI 1967, 1 S, le g. B. P i s a r s k i. Gatunek europejski, nowy dla Bieszczadów i w ogóle dla polskich Karpat.

4 360 W. Riedel 10. Limnephilus gńseus ( L innaeus) Ustrzyki Górne, zbocze Kiczery, 3 V II 1968, 1 $; Krysowa pow. Lesko, 16 V II 1968, 1 ę. 11. Limnephilus ignavus M acl achlan Bereżki pow. Ustrzyki Dolne, IX 1970, Limnephilus vittatus (F abricius) 1 <?. Czystohorb pow. Sanok (Beskid Niski), 17 VI 1965, 1?; Bereżki pow. Ustrzyki Dolne, 9 X Rhadicoleptus alpestris sylvanocarpaticus B o to s A n e a n u e t R i e d e l Ustrzyki Górne, 30 V 1963, 2 (do światła), 6 VI 1967, 1 $. Endemiczny pcdgatunek wschodniokarpacki, w Polsce stwierdzony tylko w Bieszczadach (znane było jedno stanowisko, w Wetlinie R iedel 1966). 14. Potamophylax stellatus (C urtis) Ustrzyki Góine, 14 V III 1964, 1 3, 13 V III 1965, 1?; Dweiniczek pow. Ustrzyki Dolne, 7 X <J. 15. Halesus radiatus interpunctatus (Z etterstedt) Bereżki pow. Ustrzyki Dolne, 17 IX 1970, Allogamus auricollis (B rauer) Pow. Ustrzyki Dolne: Bereżki, 9 X 1966, 2 $?, 17 IX 1970, 1 3 ] dolina Potoku Caryńskiego, 9 X 1966, 1 3', dolina Potoku Nasiczniańskiego, 7 X 1966, 8

5 Uzupełnienie do znajomości Trichoptera Bieszczadów Chaetopteryx sahlbergi M acl a c h la n (rys. 5) M agura Stuposiańska pow. Ustrzyki Dolne, w lesie, 30 X 1963, 1 Gatunek borealno-karpacki (B o to Aneanu 1967), w Polsce znany tylko z Bieszczadów. Rys , 4 Chaetopteryx subradiata <J: koniec odwłoka z boku (3) i penis (4); 5 Chaetopteryx sahlbergi $: koniec odwłoka z boku; 6 Psilopteryx psorosa carpathica?: koniec odwłoka z boku. 18. Chaetopteryx subradiata K l a p A l e k (rys. 3, 4) Dolina Potoku Caryńskiego pow. Ustrzyki Dolne, 9 X 1966, 1 3, leg - R- B i e la w s k i. Endemiczny gatunek wschodniokarpacki, nowy dla Bieszczadów i dla fauny Polski.

6 36 W. Riedel 19. Psilopteryx psorosa carpathica Schm id (rys. 6) Dwerniczek pow. Ustrzyki Dolne, 7 X 1966, 1 $, leg. W. S t a r ę g a. Podgatunek karpacki, wykazany z Bieszczadów, a ponadto z Tatr i Babiej Góry, przez S zczęsnego (1966). 20. Annitella obscurata (M acl achlan) Bereżki pow. Ustrzyki Dolne, 9 X 1966, 1 c?; Dolżyca pow. Lesko, taras Solinki, 16 X 1966, 1 $, Rys Beraemyia hrabei <$: podstawa czułka (7), koniec odwłoka z góry (8), z boku (9) i z dołu (10). 21. Beraemyia hrabei M a y e r (rys. 7-10) Szczerbanówka pow. Sanok, nad dopływem Osławy, 19 V II 1963, 1 ęj, leg. W. R ie d e l.

7 Uzupełnienie do znajomości Trichoptera Bieszczadów 363 Gatunek znany z Karpat, Niziny Węgierskiej i wschodniej części Półwyspu Bałkańskiego ( B o t o s a n e a n u 1967). Nowy dla fauny Polski. Poza Bieszczadami licznie łowiłam go w lipcu 1969 w Rytrze nad Popradem, pow. Nowy Sącz (Beskid Sądecki). Uniwersytet Warszawski Instytut Zoologiczny Warszawa, Krakowskie Przedmieście 26/28 PIŚM IE N N IC TW O BOTOęANEANU L Trichoptera. W: Limnofauna europaea. Jena, pp G ł o w a c iń sk i Z., W itk o w sk i Z Fauna Bieszczadów Zachodnich i zagadnienia jej ochrony. Ochrona Przyr., Kraków, 34: , 14 ff. M a y e r K Rod chrostiku Beraemyia, M o s e ly. Acta Soc. Sci. nat. morav., Brno, 11, 4, 14 p p. 4 (13) ff. R ie d e l W Chruściki ( Trichoptera) potoków Bieszczad. Fragm. faun., Warszawa, 13: ff. S z c z ę s n y B Nowe i rzadkie w faunie Polski gatunki chruścików (Trichoptera). Acta hydrobiol., Kraków, 8: , 6 ff. T o m a s z e w s k i C Chruściki Trichoptera. Katalog fauny Polski, X X V III. Warszawa, 104 pp PE3IOME [ 3 a r j ia B n e : ^ o n o jih H T e jib H b ie A a m m e n o p y q e iin n K a M (Trichoptera:) B e m a /t ] B p a ó o T e npuboflhtch 21 b h a pyneiih H K O B m3 B e m a /u H3 k o t o p b i x o a h h (.Limnephilus bipunctatus) H B jia e T c n h o b lim ^ j ih 3 T o r o p e r n o H a, a flb a (Chaetopteryx subradiata n Beraemyia hrabei) iio b b im h tijih 4> ayn b i I l o j i b n m. B c e r o ^ jih n o jib C K H x Beipafl H3BecTHO 89 b h a o b p yn eiih H K O B. A b t o p npub O /ih T T a io n e o a h h h o b l i h bh/i; (Limnephilus auricula) a j ih B o c t o h h b i x B eck H flo B, K O Topbin b Beipa-,n,ax H e o 6 n a p y > b e H, n o BCTpenaeTCH H a cm g tk h o h T e p p iit o p n u. ZUSA M M EN FA SSU N G [Titel: Erganzung zur Kenntnis der Kócherfliegen (Trichoptera) vom Bieszczady-Gebirge] In der vorliegenden Arbeit warden aus dem Bieszczady-Gebirge 21 Arten genannt, von denen eine {Limnephilus bipunctatus) fur das Gebiet und zwei {Chaetopteryx subra

8 364 W. Riedel diata und Beraemyia hrabei) fur die Fauna Polens neu sind. Die Anzahl der Kócherfliegenarten im polnischen Teil des Bieszczady-Gebirges betragt gegenwartig 89. Anhangsweise wurde noch eine, im Gebiet nicht festgestellte aber in dessen Nahe gefundene, fiir die polnischen Ostbeskiden neue Art (Limnephilus auricula) angegeben.