WYMAGANIA EDUKACYJNE

Transkrypt

1 SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z JĘZYKA POLSKIEGO w klasie 5a i 5b str. 1

2 Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z języka polskiego w klasie Va, Vb Uwaga: Uczeń może otrzymać ocenę wyższą, jeżeli spełnia wszystkie wymagania na ocenę niższą Wymagania z podstawy programowe j I Kształcenie literackie i kulturowe Wymagania na ocenę: DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY UCZEŃ czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań słucha uważnie nauczyciela i uczniów określa temat tekstu wskazuje tytuł i podtytuł zna pojęcia autor, narrator, narracja pierwszoosobowa i trzecioosobowa, czytelnik, słuchacz, podmiot liryczny zna pojęcia: wątek główny i poboczy rozpoznaje tekst literacki rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, ogłoszenie, przepis, czyta poprawnie tekst, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie całości nauczyciela i uczniów określa główną myśl (tematykę oraz problematykę) tekstu, wskazuje tytuł i podtytuł, i motto odróżnia autora od narratora lub podmiotu lirycznego, narrację pierwszoosobową od trzecioosobowej wskazuje wątek główny w utworze literackim rozpoznaje tekst informacyjny rozróżnia formy gatunkowe czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa nawiązuje do innych we własnej pracy samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje wskazuje tytuł, podtytuł, motto, punkt kulminacyjny określa relacje autor narrator, podmiot liryczny czytelnik (słuchacz) oraz narratora pierwszoosobowego wskazuje wątek główny i wątki poboczne w utworze literackim odróżnia tekst literacki od informacyjnego i publicystycznego zna funkcje różnych form gatunkowych czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wskazuje tytuł, podtytuł, motto, punkt kulminacyjny i puenty wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście, narracji pierwszoosobowej od trzecioosobowej omawia wątek główny i wątki poboczne określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych str. 2

3 gratulacje, streszczenie, dialog, dziennik i pamiętnik) odróżnia dialog od monologu wydobywa z tekstu wskazane informacje wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost rozumie treść pytań, poleceń i nieskomplikowanych informacji zna pojęcie prawda, fałsz zna pojęcie tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie nazywa reakcje czytelnicze wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej odróżnia dzieło literackie od filmu, przedstawienia teatralnego i słuchowiska zna pojęcie fikcja literacka wskazuje w tekście monolog i dialog porządkuje informacje z tekstu odczytuje informacje wyrażone wprost rozumie dosłowne znaczenia wyrazów określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu zna pojęcie akapit opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich określa sytuację bohatera literackiego i filmowego wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości rozumie funkcje dialogu w utworze odróżnia informacje ważne od drugorzędnych dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio rozumie proste przenośne znaczenia wyrazów wyodrębnia przesłanki w tekście wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami prezentuje swój pogląd na temat bohatera wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu wg wcześniej przedstawionego wzoru odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości rozumie funkcje dialogu i monologu w utworze hierarchizuje informacje odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych wyciąga wnioski z tekstu określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej str. 3

4 wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia, wyrazy dźwiękonaśladowcze, zdrobnienie, zgrubienie, uosobienie i ożywienie i pytanie retoryczne zna różnice między znaczeniami dosłownymi a przenośnymi wyodrębniania obrazów poetyckich w poezji rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, posługuje się terminami scena, aktor w kontekście widowiska teatralnego zna elementy dzieła filmowego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska, muzyka) odróżnia film od programu informacyjnego wyodrębnia wydarzenia w tekście wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego wskazuje na różnice między epitetem, porównaniem, przenośnią, wyrazami dźwiękonaśladowczymi, zdrobnieniami, zgrubieniami, uosobieniami, ożywieniami i pytaniami retorycznymi wskazywania na znaczenia przenośne w tekstach czasami wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji wypowiada się na temat fantastyki w baśniach wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia) zdrobnienie, zgrubienie, uosobienie i ożywienie i pytanie retoryczne, wskazuje na znaczenia przenośne w tekstach najczęściej wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych, objaśnia znaczenia dosłowne i przenośne w tekstach zawsze wyodrębnia obrazy poetyckie w poezji wskazuje rymy w wierszu liczy sylaby w wersie wskazuje elementy służące rytmizacji posługuje się terminami wyodrębnia różne rozpoznaje środki wyrazu kostium, rekwizyt elementy składające się na charakterystyczne dla pantomimy w kontekście widowiska widowisko teatralne teatralnego posługuje się pojęciami związanymi z filmem rozpoznaje wybrane gatunki filmowe omawia wydarzenia w tekście rozpoznaje poszczególne plany filmowe wyjaśnia różnicę między filmem animowanym a innymi gatunkami filmowymi analizuje przebieg zdarzeń określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń str. 4

5 opowiada o najważniejszych wydarzeniach, wyrażania sądu o zdarzeniach wskazywania wartości w utworze wie, że bohater jest jednym z elementów świata przedstawionego w utworze identyfikuje opowiadanie, komiks, baśń, legendę, powieść, mit, nowelę, pamiętnik, przysłowie, związek frazeologiczny wie, że wypowiedź składa się z tytułu, wstępu, rozwinięcia i zakończenia odczytuje teksty literackie na poziomie dosłownym ustala kolejność najważniejszych wydarzeń wyraża własny sąd o zdarzeniach wskazuje wartości w utworze krótko prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze odróżnia wiersz od innych tekstów kultury wskazuje w tytuł, wstęp, rozwinięcie i zakończenie odbiera różne teksty kultury na poziomie dosłownym rozumie zależność między wydarzeniami, wyrażania sądów o postaciach i zdarzeniach wskazywania wartości w utworze i określania wartości ważnych dla bohatera wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohaterów, określa ich cechy wymienia cechy opowiadania, komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej nie zawsze poprawnie dostrzega relacje między częściami (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) odczytuje przenośne sensy utworu opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych szczegółowo przedstawia wydarzenia i rozumie zależności między nimi, odróżnia inf. ważne od drugorzędnych wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach wskazuje wartości w utworze i określa wartości ważne dla bohatera określa motywy działania bohatera, rozróżnia bohaterów głównych i drugoplanowych, porównuje doświadczenia bohaterów z własnymi wyjaśnia funkcję przysłowia, związków frazeologicznych dostrzega relacje między częściami (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) odczytuje proste symbole i alegorie str. 5

6 II Kształcenie językowe czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego wskazuje wartości ważne dla bohatera tworzy ilustrację do tekstu zna pojęcia podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik zna pojęcie zdanie pojedyncze, złożone i równoważnik zdania wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek, przyimek, spójnik: odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych zna nazwy przypadków, stara się odmieniać rzeczownik, przymiotnik czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony ocenia wartości ważne dla bohatera angażuje się w scenki dramowe rozpoznaje części zdania w zdaniu, wyodrębnia związek główny odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika rozpoznaje w ach rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek, przyimek i spójnik zna nazwy i pytania przypadków, stara się odmieniać rzeczownik, przymiotnik oraz liczebnik czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki wskazuje wartości w utworze nazywa uczucia bohaterów dramy rozróżnia wyrazy określane i określające (nadrzędne i podrzędne) rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze, złożone i rozumie ich funkcje samodzielnie podaje przykłady zna nazwy i pytania przypadków, odmienia rzeczownik, stara się określić przypadek, liczbę i rodzaj wskazanego rzeczownika, czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami ocenia wartości ukazane w utworze ocenia zachowanie bohatera rozpoznaje funkcje składniowe części zdania w wypowiedzeniach przekształca zdania w równoważniki i odwrotnie, stosuje je w praktyce językowej; rozróżnia zd. złożone współrzędnie od zd. zł. podrzędne wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem, liczebnikiem, przyimkiem, spójnikiem i przysłówkiem i określa ich funkcje w tekście zna nazwy i pytania przypadków, odmienia rzeczownik, umie określić przypadek wskazanego rzeczownika i przymiotnika str. 6

7 przymiotnika i liczebnika nazywa stopnie przymiotnika i przysłówka wyjaśnia, czym jest temat fleksyjny od końcówki rozróżnia czasowniki najczęściej poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki oddziela temat fleksyjny od końcówki wg wcześniej zaprezentowanego wzoru wie, że czasownik ma osobowe i nieosobowe formy, rozpoznaje liczbę, osobę, czas, rodzaj poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki; rozumie ich rolę w opisie świata najczęściej poprawnie oddziela temat fleksyjny od końcówki odróżnia formy czasowników, w tym zakończone na no, - to; wymienia tryby czasownika poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki; rozumie ich rolę w opisie świata oraz używa we właściwych kontekstach zawsze poprawnie oddziela temat fleksyjny od końcówki rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób czasowników w rozpoznaje tryby czasownika często niepoprawnie stosuje formy gramatyczne wyrazów odmiennych rozróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące odczytuje proste znaki i piktogramy oraz niewerbalne środki komunikacji wie, czym jest synonim, antonim czasami niepoprawnie stosuje formy gramatyczne wyrazów odmiennych używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy, identyfikuje nadawcę i odbiorcę tworzy synonimy i antonimy do podanego wyrazu najczęściej poprawnie stosuje formy gramatyczne wyrazów odmiennych używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji rozpoznaje emocje wyrażane gestami, postawą ciała i mimiką twarzy umie znaleźć w tekście wyrazy, do których tworzy synonimy i antonimy zawsze poprawnie stosuje formy gramatyczne wyrazów odmiennych zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe i stosuje odpowiednią intonację nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji rozumie funkcje synonimów i antonimów, stosuje je we własnych ach str. 7

8 wie, czym jest związek frazeologiczny wskazuje wyrazy użyte w dosłownym znaczeniu wie, że istnieje słownictwo wartościujące i neutralne, dzieli wyraz na sylaby przy przenoszeniu, rozumie pojęcie sylaby zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą wskazuje w tekście związki frazeologiczne wskazuje wyrazy użyte w przenośnym znaczeniu przeważnie rozpoznaje słownictwo wartościujące i neutralne, dzieli wybrane wyrazy na głoski i litery, stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą wyjaśnia znaczenie wybranych związków frazeologicznych wyjaśnia przenośne znaczenie wyrazów rozpoznaje słownictwo wartościujące i neutralne, rozumie pojęcia: głoska i litera stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą stosuje je we własnych ach świadomie wykorzystuje wyrazy o znaczeniu przenośnym do tworzenia rozpoznaje słownictwo wartościujące i neutralne, rozumie ich funkcje w tekście dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu dzieli wszystkie wyrazy, rozumie funkcje litery i stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą III Tworzenie zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat wypowiada się logicznie na podany temat związany poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych (kropka, przecinek, pytajnik, wykrzyknik, cudzysłów, dwukropek) świadomie porządkuje i komponuje treść swoich str. 8

9 wie, że fakty należy popierać argumentami formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list prywatny (tradycyjny i ), zaproszenie, życzenia, proste notatki w różnych formach, redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu, opis postaci, krajobrazu, dialog, sprawozdanie z wydarzenia stara się tworzyć opowiadania związane z treścią utworu: np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie podawania argumentów odnoszących się do faktów formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu i postaci tworzy opowiadania związane z treścią utworu: np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji z poznanymi tekstami kultury najczęściej prawidłowo podaje argumenty odnoszące się do faktów formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i postaci zna zasady budowania akapitów samodzielnie tworzy opowiadania związane z treścią utworu: np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie prawidłowo podaje argumenty odnoszące się do faktów formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy (w tym sprawozdanie z wydarzeń), stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje opowiadanie charakteryzujące się bogactwem językowym oraz opis przedmiotu, postaci i krajobrazu, dialog, sprawozdanie z wydarzenia (wycieczki) stosuje zasady budowania akapitów samodzielnie i poprawnie tworzy opowiadania związane z treścią utworu: np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji str. 9

10 fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji wydziela margines i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy słucha z uwagą uczestników rozmowy wie, jak należy zapisać dialog wygłasza tekst z pamięci buduje logiczne zdania stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie umie zapisać dialog recytuje tekst poetycki tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej tworzy rodziny wyrazów fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowy włącza się do rozmowy w kulturalny sposób umie zapisać dialog z kwestiami narratora artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego w odróżnieniu od planu szczegółowego reaguje na innych rozmówców bezbłędnie umie zapisać dialog na dwa różne sposoby głosowo interpretuje tekst przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie, ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie stosuje świadomie w swoich ach związki frazeologiczne str. 10

11 IV Samokształc enie czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń korzysta ze słownika ortograficznego, języka polskiego wie, że można korzystać z informacji zawartych w różnych źródłach poprawnie przepisuje notatki zna zasady korzystania z zasobów biblioteki szkolnej bierze udział w poznawaniu życia kulturalnego swojego regionu czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach zna budowę słownika ortograficznego i języka polskiego korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach tworzy notatkę w formie tabelki z pomocą bibliotekarza stosuje te zasady umie wskazać miejsca ważne dla kultury Ryczowa czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości tworzy notatki w innych formach samodzielnie je stosuje opowiada o miejscach czytając głośno, przekazuje intencję tekstu korzysta ze słowników specjalnych, w tym zasobów internetowych korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje, rozwija umiejętność krytycznej oceny pozyskanych informacji samodzielnie dobiera formę notatki do zapisywania pozyskanych informacji wie, że można korzystać z zasobów bibliotecznych on-line umie wskazać miejsca znaczące dla kultury gminy oraz angażuje się w ich poznanie Ocenę CELUJĄCĄ dostaje uczeń, który spełnił wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz otrzymuje oceny celujące ze sprawdzianów i prac klasowych, a ponadto: -bierze udział w różnych konkursach: przedmiotowym, literackich, recytatorskich, poetyckich na terenie szkoły i poza nią, -prezentuje wysoki poziom kultury języka, -jest wprawionym czytelnikiem; jego zainteresowania znacznie wykraczają poza listę lektur obowiązkowych prezentuje na forum klasy wybrane przez siebie lektury, -podejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny (np. udział w akademiach, współpraca z gazetką szkolną itp.). str. 11