PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 W DZIAŁDOWIE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 W DZIAŁDOWIE"

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 W DZIAŁDOWIE Przedmiotowy System Oceniania jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30.IV.2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzenia sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) Rozporządzenie MEN w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z 27.VIII.2012 roku Dz.U. z 2012 r. poz Przedmiotowy System Oceniania z języka polskiego jest zgodny z Podstawą Programową Języka Polskiego Szkoły Podstawowej oraz z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Szkole Podstawowej nr 3 w Działdowie.

2 I. Kontrakt między nauczycielem a uczniem. 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Prace klasowe są obowiązkowe i zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem oraz podaniem zakresu sprawdzanych wiadomości i umiejętności. 3. Sprawdziany (kartkówki z bieżącego materiału oraz dyktanda) nie muszą być zapowiedziane. 4. Uczeń nieobecny na pracy klasowej musi ją napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 5. Każdą pracę klasową napisaną na ocenę niedostateczną uczeń ma prawo poprawić w ciągu dwóch tygodni od podania wyników. Uwaga! Z prawa tego nie może skorzystać uczeń, który w czasie pracy klasowej ściągał. 6. Po dłuższej nieobecności w szkole uczeń ma prawo nie być oceniany przez dwie kolejne lekcje. 7. W przypadku nieobecności przekraczającej 2 tygodnie uczeń ma obowiązek nadrobienia zaległości w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 8. Uczeń ma prawo do trzykrotnego w ciągu semestru zgłoszenia nieprzygotowania do lekcji. Przez nieprzygotowanie rozumiemy: brak podręcznika, brak zeszytu, ćwiczeń lub innych poleconych materiałów, brak pracy domowej ustnej i pisemnej. 9. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów poprawiających ocenę. Na swoją ocenę uczeń pracuje cały semestr. 10. Aktywność na lekcjach może być nagradzana plusami. Za pięć zgromadzonych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. Przez aktywność rozumiemy: częste zgłaszanie się na lekcji, udzielanie prawidłowych odpowiedzi, podejmowanie się dodatkowych prac, ćwiczeń w czasie lekcji. 11. Przy ocenianiu nauczyciel bierze pod uwagę możliwości intelektualne uczniów. 2

3 II. Uczeń jest oceniany za: 1. Umiejętność słuchania. 2. Mówienie ( dotyczące rozmaitych tekstów kultury, recytacje). 3. Pisanie (prace domowe, prace klasowe, sprawdziany, prowadzenie zeszytu). 4. Czytanie (czytanie bez przygotowania, z przygotowaniem, dotyczy zarówno rozumienia, jak i techniki czytania). 5. Nauka o języku (odpowiedzi, prace klasowe, testy, sprawdziany). 6. Inne prace (projekty, praca w grupach, inscenizacje). 7. Aktywność na lekcjach. 8. Udział w konkursach polonistycznych. III. Na lekcjach języka polskiego oceniane są następujące obszary aktywności ucznia: 1. Przestrzeganie zasad i reguł obowiązujących w komunikacji (umiejętność mówienia, słuchania, czytania, pisania w zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych prywatnych i publicznych). 2. Analiza tekstów literackich. 3. Stosowanie w praktyce wiedzy z zakresu literatury, nauki o języku i terminów związanych z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, filmem, teatrem, prasą. 4. Prezentowanie wyników swojej pracy w różnych formach. 5. Aktywność na lekcjach. 6. Kreatywność ucznia w procesie zdobywania umiejętności i gromadzenia wiedzy. IV. Zasady oceniania uczniów mających trudności w nauce czytania i pisania. 1. Odpytywanie z czytania tylko z tekstów wcześniej przygotowanych. 2. Stworzenie możliwości wydłużenia czasu pisania sprawdzianów, testów. 3. Stworzenie możliwości ustnej poprawy sprawdzianów pisemnych w uzgodnionym terminie. 4. Nieocenianie estetyki pisma (dysgrafia) 5. Częstsze sprawdzanie wiadomości ucznia dyslektycznego z zakresu ortografii (zasad, a nie jego umiejętności ortograficznych) 3

4 6. Stosowanie oceny opisowej z zakresu poprawności ortograficznej prac pisemnych. V. Punkty uzyskane z prac klasowych i sprawdzianów przeliczane są na stopnie według następującej skali: celujący 100% bardzo dobry 99% - 90% dobry 89% - 75% dostateczny 74% - 50% dopuszczający 49% - 31% niedostateczny 30% - 0% VI. Przyjmuje się następujące zasady oceniania dyktand: klasy IV V klasa VI 0 bł. ort. celujący 0 bł. ort. celujący 1 bł. ort. bardzo dobry 1 bł. ort. bardzo dobry 2 bł. ort. dobry + 2 bł. ort. dobry 3 bł. ort. dobry 3 bł. ort. dostateczny 4 bł. ort. dostateczny bł. - dopuszczający 5 bł. ort. dostateczny 6 bł. ort niedostateczny 6 bł. ort dopuszczający 7 bł. ort niedostateczny Uwaga! Błędy przelicza się według następujących reguł: 3 bł. interpunkcyjne = 1 bł. drugorzędny; 2 bł. drugorzędne = 1 bł. ortograficzny (zasadniczy). Za błędy ortograficzne zasadnicze uważa się błędy w wyrazach dotyczących opracowanych na danym poziomie zasad (na początku klasy czwartej są to błędy w pisowni wyrazów z ó, ż, rz wymiennym; rz po spółgłoskach + wyjątki; pisownia wyrazów z końcówkami ów, -ówka, -ówna, -uje, -unek, -unka; -arz, -erz itp.; pisownia wielkich liter w nazwach własnych; pisownia przeczenia nie ze znanymi częściami mowy; pisownia częściej używanych wyrazów z ch i h). 4

5 Najważniejsze są oceny : z prac klasowych, sprawdzianów i odpowiedzi. Druga z kolei kategoria ważności to oceny z : zadań domowych, aktywności. 5

6 VII. KRYTERIA OCENIANIA: W klasie IV Sprawności I. Odbiór i wykorzystanie zawartych w nich informacji konieczne (ocena: dopuszczający) czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań Wymagania podstawowe rozszerzone (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) UCZEŃ czyta poprawnie tekst, zwracając czyta płynnie tekst, uwagę na znaki interpunkcyjne podkreślając głosem ważne słowa słucha uważnie słucha uważnie całości nawiązuje do nauczyciela i uczniów nauczyciela i uczniów innych we własnej pracy określa temat tekstu określa główną myśl tekstu samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje zna pojęcia autor, narrator, odróżnia autora od narratora określa relacje autor narrator czytelnik, słuchacz czytelnik (słuchacz) rozpoznaje tekst literacki rozpoznaje tekst informacyjny odróżnia tekst literacki od informacyjnego rozpoznaje formy gatunkowe rozróżnia formy gatunkowe zna funkcje różnych form (zaproszenie, życzenia, gatunkowych ogłoszenie, przepis) wydobywa z tekstu wskazane porządkuje informacje z tekstu odróżnia informacje ważne informacje od drugorzędnych wyszukuje w tekście informacje odczytuje informacje wyrażone dostrzega w tekście treści wyrażone wprost wprost wyrażone wprost i pośrednio rozumie treść pytań, poleceń rozumie dosłowne znaczenia rozumie proste przenośne i nieskomplikowanych informacji wyrazów znaczenia wyrazów zna pojęcie prawda, fałsz określa prawdziwość informacji wyodrębnia przesłanki dotyczącej tekstu w tekście zna pojęcie tytuł, wstęp, zna pojęcie akapit wyodrębnia w rozwinięcie, zakończenie części składowe: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie korzysta ze słownika zna budowę słownika korzysta ze słownika wyrazów ortograficznego ortograficznego bliskoznacznych dopełniające (ocena: bardzo dobry) czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych wyciąga wnioski z tekstu określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia określa funkcje słowników potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii wyszukuje hasła w encyklopedii korzysta z informacji zawartych w encyklopedii korzysta z różnych źródeł informacji 6

7 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury zna pojęcia podmiot, orzeczenie, określenia zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu, wyodrębnia związek główny odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika wie, na jakie pytania odpowiada rozpoznaje w ach rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rozpoznaje w tekście formy rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy czasów i rodzajów gramatycznych odczytuje proste znaki rozpoznaje emocje na podstawie i piktogramy wyrazu twarzy nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich wypowiada się na temat określa sytuację bohatera sytuacji bohatera literackiego literackiego i filmowego i filmowego wypowiada się na temat postaci wskazuje pozytywne i negatywne literackiej cechy bohatera odróżnia dzieło literackie od filmu zna pojęcie fikcja literacka odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wymienia realistyczne wymienia realistyczne elementy elementy w w czytanych/omawianych utworach czytanych/omawianych utworach zna pojęcia: epitet, porównanie, wskazuje w tekście epitety przenośnia i porównania rozpoznaje wers, zwrotkę odróżnia wiersz ciągły i refren, wskazuje rymy w wierszu od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów posługuje się terminami scena, posługuje się terminami kostium, aktor w kontekście widowiska rekwizyt w kontekście widowiska teatralnego teatralnego przedstawia wybrane fakty posługuje się pojęciami dotyczące historii kina związanymi z filmem (aktor, reżyser, kadr, plan filmowy) odróżnia film od programu rozpoznaje wybrane gatunki informacyjnego, programu filmowe rozróżnia wyrazy określane i określające rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych rozpoznaje w tekście formy osób rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu wyodrębnia równoważnik zdania w tekście wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera prezentuje swój pogląd posługuje się argumentami, wyrażając na temat bohatera swój stosunek do postaci rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia prozę od poezji wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w baśniach określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych wskazuje w tekście literackim objaśnia funkcje językowych środków przenośnie stylistycznych określa rolę rymów w wierszu używa pojęć wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy podczas analizy wiersza wyodrębnia różne elementy rozpoznaje środki wyrazu składające się na widowisko charakterystyczne dla pantomimy teatralne rozpoznaje poszczególne plany określa właściwości i funkcje filmowe poszczególnych planów filmowych wyjaśnia różnicę między filmem animowanym a innymi gatunkami nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, 7

8 III. Tworzenie rozrywkowego filmowymi dźwięk) wyodrębnia wydarzenia omawia wydarzenia w tekście analizuje przebieg zdarzeń stosuje słownictwo określające w tekście następstwo zdarzeń wie, że bohater jest jednym krótko prezentuje najistotniejsze wypowiada się na temat uczuć określa motywy działania bohatera z elementów świata przedstawionego w utworze informacje o bohaterze i przeżyć bohatera identyfikuje opowiadanie, odróżnia wiersz od innych wymienia cechy opowiadania, wyjaśnia funkcję przysłowia komiks, baśń, przysłowie tekstów kultury komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej odróżnia sens dosłowny odczytuje teksty literackie na odbiera różne teksty kultury na odczytuje przenośne sensy utworu od przenośnego poziomie dosłownym poziomie dosłownym opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych używa pojęcia przesłanie wie, że obecność przesłania jest odczytuje przesłanie baśni formułuje samodzielnie przesłanie w odniesieniu do baśni jedną z cech baśni baśni posługuje się pojęciami dobro rozróżnia pozytywne i negatywne zestawia wartości i ich odczytuje wartości i antywartości zło w odniesieniu do treści baśni zachowania bohaterów literackich przeciwieństwa na zasadzie wpisane w teksty kultury kontrastu czyta większość wymaganych czyta większość wymaganych czyta wszystkie wymagane czyta wszystkie wymagane lektury lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony lektury w całości i interpretuje wybrane wątki w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami udziela poprawnych krótko wypowiada się na podany wypowiada się logicznie na świadomie porządkuje i komponuje i logicznych odpowiedzi temat związany z otaczającą podany temat związany treść swoich na pytania rzeczywistością z poznanymi tekstami kultury przedstawia się w kilku dostosowuje sposób stosuje formy grzecznościowe dostosowuje sposób wyrażania się do zdaniach przedstawiania do sytuacji w ustnej i pisemnej zamierzonego celu komunikacyjnej formułuje poprawnie pytania formułuje logiczne pytania formułuje pytania formułuje pytania o charakterze podczas rozmowy do tekstu o zróżnicowanej budowie uogólniającym tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : ogłoszenie, zaproszenie, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie twórcze, stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie proste opowiadanie twórcze, opis posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje wymienione formy, posługując się bogatym językiem 8

9 dziennik, opis przedmiotu, opis przedmiotu i miejsca, dziennik miejsca, dziennik miejsca wydziela margines i dba wyróżnia istotne treści tworzy zgodne o estetykę tekstu w tekstach użytkowych z cechami kompozycyjnymi danej formy sporządza według podanego sporządza samodzielnie stosuje jednolitą formę wzoru odtwórczy plan ramowy odtwórczy plan ramowy wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego słucha z uwagą uczestników mówi na temat, uczestnicząc włącza się do rozmowy rozmowy w rozmowie w kulturalny sposób czytając głośno, uwzględnia czytając głośno, uwzględnia czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub przecinki w wypowiedzeniach różne znaki interpunkcyjne wykrzyknik na końcu wypowiedzeń wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji rozróżnia wypowiedzenia używa świadomie wypowiedzeń używa wypowiedzeń oznajmujące, pytające i rozkazujące oznajmujących, pytających wykrzyknikowych ze świadomością i rozkazujących ich funkcji buduje logiczne zdania tworzy poprawne tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte i złożone stara się przestrzegać przestrzega poprawności stosuje poprawne formy poprawności gramatycznej gramatycznej wyrazów odmiennych, gramatyczne wyrazów odmiennych wyrazów odmiennych tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej tworzy przysłówki używa przymiotników uwzględnia w ach od przymiotników i przysłówków we właściwych różne natężenie cech i właściwości kontekstach zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego reaguje na innych rozmówców czytając głośno, przekazuje intencję tekstu głosowo interpretuje tekst zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie, ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów 9

10 stosuje przecinek przy wyliczeniach, zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń tworzy rodziny wyrazów bez znajomości terminu stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych stosuje świadomie w swoich ach związki frazeologiczne bez znajomości terminu Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające. Cechuje go aktywność, samodzielność i kreatywność. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i umiejętności. Posiada szerokie kompetencje w zakresie odbioru tekstów kultury. Chętnie czyta i zna wiele tekstów ponadprogramowych. Twórczo i samodzielnie rozwija swoje zainteresowania. Z prac klasowych i sprawdzianów otrzymuje co najmniej oceny dobre. Podejmuje działalność literacką i kulturalną. Swobodnie korzysta z wielu źródeł w docieraniu do informacji, wykorzystuje funkcjonalnie nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne. Tworzy bezbłędne pod każdym względem ustne i pisemne. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia nawet minimalnego postępu. 10

11 W klasie V Sprawności I. Odbiór i wykorzystanie zawartych w nich informacji konieczne (ocena: dopuszczający) czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie nauczyciela i uczniów podstawowe (ocena: dostateczny) Wymagania rozszerzone (ocena dobry) UCZEŃ czyta poprawnie tekst, czyta płynnie tekst, podkreślając podkreślając głosem ważne słowa odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów słucha uważnie wszystkich nauczyciela i uczniów nawiązuje do innych we własnej pracy dopełniające (ocena: bardzo dobry) czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy określa temat oraz kategorie dotyczące podstawowych elementów świata przedstawionego tekstu zna pojęcia: autor, narrator, czytelnik, słuchacz, nadawca, odbiorca wydobywa istotne informacje z tekstu odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) oraz nadawca odbiorca twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu rozpoznaje tekst literacki oraz tekst informacyjny odróżnia tekst literacki od informacyjnego porównuje wybrane elementy tekstów literackich i informacyjnych określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego rozpoznaje formy gatunkowe odróżnia formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, przepis) porządkuje informacje z tekstu odróżnia informacje ważne od drugorzędnych wyszukuje w tekście informacje dostrzega w tekście treści wyrażone wprost wyrażone wprost i pośrednio rozumie treść pytań, poleceń rozumie dosłowne i niektóre oraz prostych informacji przenośne znaczenia wyrazów w zna pojęcia prawda i fałsz określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu zna pojęcia: tytuł, wstęp, wyodrębnia w tekście cząstki rozwinięcie, zakończenie, akapity kompozycyjne zna funkcje różnych form gatunkowych wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje ocenia wpływ porządkowania informacji na proces zapamiętywania wyszukuje w tekście treści odczytuje treści wyrażone wyrażone pośrednio wprost i pośrednio rozumie przenośne znaczenia odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów w wyrazów od przenośnych w wyodrębnia przesłanki w tekście wyciąga wnioski z tekstu określa relacje między częściami składowymi określa funkcje części składowych 11

12 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury korzysta ze słownika ortograficznego zna budowę słownika języka polskiego wyszukuje hasła w encyklopedii zna budowę hasła encyklopedycznego rozpoznaje podmiot i orzeczenie zna pojęcia: przydawka, w zdaniu dopełnienie, okolicznik odróżnia zdanie pojedyncze rozpoznaje w tekście zdanie rozwinięte i nierozwinięte, zna pojęcia zdanie pojedyncze i zdanie złożone pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdanie pojedyncze i złożone, odróżnia zdanie i wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika rozpoznaje w ach rozpoznaje w tekście liczebniki rzeczowniki, czasowniki, oraz przyimki i spójniki przymiotniki, przysłówki oraz niektóre liczebniki i przyimki dostrzega różnice w zakresie odróżnia czasowniki w formie formy liczb, rodzajów osobowej i nieosobowej gramatycznych i czasów odmiennych części mowy odczytuje proste znaki, w tym rozpoznaje emocje na podstawie emotikony wyrazu twarzy nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich wypowiada się na temat sytuacji określa sytuację bohatera bohatera literackiego i filmowego literackiego i filmowego korzysta ze słownika wyrazów określa funkcje różnych bliskoznacznych, słownika języka słowników polskiego korzysta z informacji zawartych korzysta z różnych źródeł w encyklopedii informacji rozpoznaje podmiot, orzeczenie, wyjaśnia funkcję orzeczenia, przydawkę, dopełnienie, okolicznik podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu rozpoznaje równoważnik zdania określa funkcję zdań w tekście wskazuje różnice między różnymi częściami mowy rozpoznaje formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu określa funkcje różnych form gramatycznych odmiennych części mowy w wypowiedzeniu nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera wypowiada się na temat postaci literackiej, wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera odróżnia dzieło literackie od innych tekstów kultury prezentuje swój pogląd na temat bohatera ocenia bohatera literackiego posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia prozę od poezji wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury zna pojęcie fikcja literacka odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wymienia prawdopodobne wymienia nieprawdopodobne (realistyczne) elementy świata (fantastyczne) elementy świata odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w mitach i legendach określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego 12

13 przedstawionego przedstawionego mitu, legendy, baśni zna pojęcia: epitet, porównanie, rozpoznaje w tekście niektóre wskazuje w tekście literackim objaśnia funkcje językowych przenośnia, wyraz epitety, porównania, przenośnie, epitety, porównania, przenośnie, środków stylistycznych dźwiękonaśladowczy wyrazy dźwiękonaśladowcze wyrazy dźwiękonaśladowcze rozpoznaje wers, zwrotkę i odróżnia wiersz ciągły od rozpoznaje wiersz wolny używa funkcjonalnie pojęć: refren, wskazuje rymy w wierszu, zna pojęcie rytm stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy, wolny oraz rymy i rytm podczas analizy wiersza odróżnia podstawowe elementy składające się na widowisko teatralne: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty posługuje się terminami związanymi z teatrem: gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne i określa ich funkcje rozpoznaje znaki teatru i środki wyrazu charakterystyczne dla teatru Odróżnia podstawowe elementy dzieła filmowego i telewizyjnego: scenariusz, reżyseria, gra aktorska posługuje się pojęciami związanymi z filmem: aktor, reżyser, scenariusz filmowy posługuje się ze zrozumieniem terminem ujęcie określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego odróżnia film od programu informacyjnego wyodrębnia wydarzenia w tekście wymienia cechy programu telewizyjnego omawia wydarzenia w tekście, używa pojęć wątek i akcja wyraża opinię na temat programów telewizyjnych analizuje przebieg zdarzeń w ujęciu przyczynowo-skutkowym nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) stosuje bogate słownictwo określające następstwo zdarzeń prezentuje najistotniejsze wypowiada się na temat uczuć i przedstawia opinię na temat określa motywy działania informacje o bohaterze przeżyć bohatera bohatera bohatera identyfikuje opowiadanie, odróżnia mit i legendę wymienia cechy omawia funkcję mitów powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, od baśni charakterystyczne różnych i legend fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks gatunków literackich odbiera teksty literackie na odbiera niektóre teksty kultury odczytuje przenośne sensy odczytuje proste symbole poziomie dosłownym na poziomie metaforycznym utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych używa pojęcia przesłanie w odczytuje przesłanie niektórych odczytuje przesłania legend i formułuje samodzielnie odniesieniu do legendy i mitu legend i mitów mitów przesłanie legendy i mitu posługuje się pojęciami: dobro rozróżnia pozytywne i zestawia wartości i ich odczytuje wartości i zło, przyjaźń wrogość, prawda kłamstwo, pokój wojna w negatywne zachowania bohaterów literackich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu antywartości wpisane w teksty kultury odniesieniu do treści omawianych utworów czyta większość wymaganych czyta większość wymaganych czyta wszystkie wymagane czyta wszystkie wymagane 13

14 III. Tworzenie lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania rozpoznaje oficjalną i nieoficjalną sytuację komunikacyjną formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeprosiny redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list prywatny, ogłoszenie, życzenia,zaproszenie, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze z dialogiem, opis postaci, opis miejsca, pamiętnik wydziela margines i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie z dialogiem, opis postaci, opis miejsca, pamiętnik wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach lektury w całości i interpretuje wybrane wątki wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z dialogiem, opis postaci, opis miejsca, pamiętnik tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego reaguje na innych rozmówców czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym, opowiadanie z dialogiem, opis postaci, opis miejsca, pamiętnik rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego i szczegółowego prezentuje własne stanowisko w rozmowie czytając głośno, przekazuje intencję tekstu wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji głosowo interpretuje tekst 14

15 odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące buduje logiczne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych tworzy przysłówki od przymiotników stopniuje przymiotniki i przysłówki zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami,, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zdania i odwrotnie stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uwzględnia w ach różne natężenie cech i właściwości stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikamii, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikamii, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -em, -om zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne stara się przestrzegać zasad dotyczących oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń, zna zasady dotyczące użycia przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych, tworzy rodziny wyrazów stosuje w większości wyrazów zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje w większości wypowiedzeń poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów stosuje we wszystkich wyrazach zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje we wszystkich wypowiedzeniach poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach archaizmów i neologizmów 15

16 Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające. Jego praca cechuje się aktywnością, samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i umiejętności. Ma szerokie kompetencje w zakresie odbioru tekstów kultury. Chętnie czyta i zna wiele tekstów ponadprogramowych. Twórczo i samodzielnie rozwija swoje zainteresowania. Podejmuje działalność literacką i kulturalną. Swobodnie korzysta z wielu źródeł w docieraniu do informacji, wykorzystuje funkcjonalnie nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne. Tworzy bezbłędne pod każdym względem ustne i pisemne. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym, nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności nie rokuje osiągnięcia nawet minimalnego postępu. 16

17 W klasie VI Sprawności I. Odbiór i wykorzystanie zawartych w nich informacji konieczne (ocena: dopuszczający) czyta sprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie nauczyciela i uczniów podstawowe (ocena: dostateczny) Wymagania rozszerzone (ocena dobry) UCZEŃ czyta poprawnie tekst, czyta płynnie tekst, podkreślając podkreślając głosem ważne słowa odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów słucha uważnie wszystkich nauczyciela i uczniów nawiązuje do innych we własnej pracy dopełniające (ocena: bardzo dobry) czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy określa temat oraz główną myśl tekstu samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji funkcjonalnie wykorzystuje informacje zawarte w tekście twórczo wykorzystuje informacje z tekstu używa ze zrozumieniem pojęć: autor, narrator, czytelnik, słuchacz do określenia nadawcy i odbiorcy rozpoznaje tekst informacyjny, literacki i reklamowy wyjaśnia na przykładach, co odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy objaśnia różnice między tekst informacyjnym, literackim i reklamowym określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) oraz nadawca odbiorca porównuje wybrane elementy tekstów informacyjnych, literackich i reklamowych wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu określa funkcje tekstu informacyjnego, literackiego i reklamowego odczytuje informacje zawarte w tekście reklamowym rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, przepis) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio wskazuje opinie w tekście reklamowym odróżnia formy gatunkowe rozpoznaje różne środki językowe i pozajęzykowe użyte w tekście reklamowym objaśnia funkcje różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje określa funkcję różnych informacji w tekście odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio funkcjonalnie wykorzystuje informacje wyrażone pośrednio do opisu różnych elementów świata określa funkcję różnych środków językowych i pozajęzykowych w tekście reklamowym wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych wykorzystuje umiejętność selekcjonowania informacji podczas korzystania z różnych źródeł (m.in. internetu) wyszukuje informacje wyrażone wprost i pośrednio w tekstach o wyższym stopniu organizacji 17

18 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury przedstawionego w utworze rozumie dosłowne i przenośne odróżnia znaczenia dosłowne określa wpływ przenośnych i określa funkcję przenośnych znaczenia wyrazów w wyrazów od znaczeń przenośnych w dosłownych znaczeń wyrazów na odbiór znaczeń wyrazów w różnych tekstach (informacyjnych, literackich, reklamowych) wyciąga wnioski wynikające z odróżnia kłamstwo od fikcji rozpoznaje elementy odróżnia perswazję od przesłanek zawartych w tekście literackiej manipulacji językowej manipulacji wyodrębnia w tekście części określa relacje między częściami określa funkcje części funkcjonalnie wykorzystuje składowe i dostrzega relacje między nimi składowymi składowych wiedzę o budowie tekstu do odczytywania jego sensu samodzielnie korzysta z zna budowę i funkcję słowników korzysta ze słowników korzysta z różnych typów informacji zawartych w słowniku ortograficznym, słowniku języka : ortograficznego, języka polskiego i wyrazów bliskoznacznych frazeologicznego i wyrazów obcych słowników odpowiednio do potrzeb polskiego oraz wyrazów bliskoznacznych samodzielnie wyszukuje hasła w korzysta z informacji zawartych korzysta z informacji zawartych korzysta z różnych źródeł encyklopedii tradycyjnej oraz w encyklopedii na tematycznych portalach informacji odpowiednio do potrzeb internetowej internetowych rozpoznaje podmiot orzeczenie, odróżnia orzeczenie objaśnia funkcję różnych części funkcjonalnie wykorzystuje przydawkę, dopełnienie i okolicznik w zdaniu czasownikowe od imiennego i zna ich funkcję zdania różne typy podmiotów i orzeczeń oraz inne części zdania w swoich ach rozpoznaje w tekście zdania określa funkcję w tekście zdań rozpoznaje różne typy zdań celowo wykorzystuje różne typy pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdania pojedyncze i pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, zdań pojedynczych złożonych współrzędnie i określa ich funkcję wypowiedzeń dla osiągnięcia zamierzonych efektów złożone oraz równoważniki zdań i złożonych oraz równoważników zdań rozpoznaje w ach objaśnia różnice między określa funkcje różnych części wykorzystuje wiedzę o rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, liczebniki, podstawowymi częściami mowy mowy w wypowiedzeniu funkcjach zaimków w swoich ach ustnych i pisemnych zaimki, przyimki i spójniki rozpoznaje w tekście formy określa funkcje form używa form strony biernej i funkcjonalnie stosuje różne przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów w czynnej czasownika dla uzyskania jednoznaczności treści ( bez znajomości terminu) formy trybu czasownika w swoich ach rozpoznaje znaczenie nazywa emocje postaci nazywa emocje postaci wykorzystuje wiedzę na temat niewerbalnych środków literackich, komiksowych, ukazanych w różnych tekstach niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz filmowych wyrażane mimiką, kultury (m.in. obraz, rzeźba, komunikowania się w opisie postaci twarzy, mimika, postawa ciała) gestami i postawą fotografia), wyrażane za pomocą ukazanych w różnych tekstach różnych form ekspresji kultury nazywa reakcje czytelnicze opisuje wrażenia towarzyszące opisuje wrażenia towarzyszące opisuje emocje towarzyszące 18

19 wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego odbiorowi tekstów literackich i filmowych określa sytuację bohatera literackiego i filmowego odbiorowi różnych tekstów kultury zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami odbiorowi tekstów kultury obiektywnie komentuje sytuację bohatera wyraża swój stosunek do postaci ocenia postać prezentowaną w posługuje się odpowiednimi w ocenie postaci literackiej ukazanych w różnych tekstach kultury tekście kultury argumentami, wyrażając swoją ocenę postaci bierze pod uwagę motywy jej postępowania rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia tekst literacki od wskazuje środki artystycznego używa pojęć (tekst literacki, film, przedstawienie teatralne, balet, dzieło muzyczne, obraz, rzeźbę, fotografię, przedmioty publicystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury charakterystycznych dla wybranej dziedziny sztuki w opisie tekstu kultury sztuki użytkowej) odróżnia fikcję literacką od odróżnia fikcję filmową od charakteryzuje świat fikcji określa rolę autora tekstu w rzeczywistości rzeczywistości artystycznej kreowaniu fikcji artystycznej wskazuje prawdopodobne wypowiada się na temat wskazuje różnice między wskazuje elementy fantastyczne (realistyczne) i nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata fantastyki w poznanych utworach elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni jako jedną z cech gatunkowych baśni,mitu i legendy przedstawionego rozpoznaje w tekście literackim odczytuje sens porównania, objaśnia funkcję porównania, objaśnia funkcję różnych porównanie, przenośnię, epitet i przenośni, epitetu i wyrazu przenośni, epitetu i wyrazu językowych środków stylistycznych wyraz dźwiękonaśladowczy dźwiękonaśladowczego w tekście literackim dźwiękonaśladowczego w tekście literackim rozpoznaje wers, zwrotkę, rym, objaśnia czynniki wpływające na określa funkcję rymów w używa funkcjonalnie pojęć wers, rytm, refren w utworze literackim rytm utworu utworze zwrotka, rym, rytm, refren podczas analizy wiersza rozpoznaje wiersz rymowany i rozpoznaje wiersz ciągły i wyjaśnia, czym charakteryzuje objaśnia związki między budową wiersz biały stroficzny się wiersz wolny i znaczeniami utworu poetyckiego wyodrębnia elementy składające posługuje się ze zrozumieniem wyjaśnia, czym różni się kabaret określa elementy się na widowisko teatralne (gra aktorska, reżyseria, dekoracja, terminami związanymi ze sztuką teatru od innych widowisk teatralnych charakterystyczne dla widowiska baletowego charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty) wyodrębnia elementy dzieła używa ze zrozumieniem pojęć objaśnia cechy filmu kultowego określa właściwości i funkcje filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, scena, kino familijne, serial telewizyjny różnych elementów dzieła filmowego gra aktorska) odróżnia telewizyjny program nazywa tworzywo przekazów identyfikuje talk-show jako wyraża opinię na temat informacyjny od programu rozrywkowego audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) program rozrywkowy programów telewizyjnych o charakterze rozrywkowym wyodrębnia wątki i wydarzenia wskazuje wydarzenia odróżnia fabułę od akcji określa funkcję retrospekcji w 19

20 III. Tworzenie. w tekście oraz omawia akcję przedstawia informacje i formułuje opinie na temat bohatera identyfikuje opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks zawiązujące akcję, punkt kulminacyjny oraz rozwiązanie akcji charakteryzuje bohatera określa motywy działania bohatera wymienia najbardziej charakterystyczne cechy różnych gatunków literackich odbiera teksty kultury na odczytuje przenośne sensy poziomie dosłownym i przenośnym utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych objaśnia morał bajki wskazuje różnice między bajką i baśnią odczytuje wartości oraz antywartości wpisane w teksty kultury, np. dobro zło, przyjaźń wrogość, prawda kłamstwo, pokój wojna, miłość nienawiść, wierność zdrada, zdrowie choroba zna treść większości wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego wypowiada się na tematy poruszane na zajęciach dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej i zamierzonego celu formułuje poprawnie zbudowane i logiczne pytania do tekstu zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu zna treść większości wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony wypowiada się poprawnie i logicznie na podane tematy związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje) formułuje pytania o zróżnicowanej budowie 20 jest świadomy różnic wpływających na odmiany powieści, np. przygodową, podróżniczą, obyczajową, psychologiczną, historyczną odczytuje proste symbole i alegorie ( bez wskazywania różnic między pojęciami) przytacza i objaśnia przesłanie przypowieści podejmuje próby definiowania wartości wpisanych w teksty kultury zna treść wszystkich wymaganych lektury w całości i interpretuje wybrane wątki świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostrzega związki między dostosowaniem sposobu wyrażania się i skutecznością komunikacji formułuje pytania związane z metaforycznymi znaczeniami utworu utworze literackim używa ze zrozumieniem pojęć usposobienie, charakter, temperament podczas ustnej charakterystyki bohatera objaśnia cechy charakterystyczne wybranych konwencji literackich, np. komiks interpretuje teksty kultury na poziomie kontekstualnym objaśnia uniwersalny charakter przesłania bajek, baśni, mitów, legend i przypowieści interpretuje teksty kultury przez pryzmat wartości wpisanych w te dzieła zna treść wszystkich wymaganych lektur w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami funkcjonalnie używa różnych środków językowych w swoich ach świadomie i celowo stosuje elementy stylizacji językowej w swoich ach pisemnych formułuje pytania o charakterze filozoficznym

21 tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeproszenie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list oficjalny, list prywatny, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, proste sprawozdanie wydziela margines, stosuje akapity i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, prezentuje własne zdanie czytając głośno, przekazuje intencję utworu, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne w tekście opowiada o wybranych wydarzeniach z fabuły utworu posługuje się werbalnymi i pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje samodzielnie poznane użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, proste sprawozdanie stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czytając głośno, stosuje odpowiednią intonację i właściwie akcentuje wyrazy opowiada fabułę krótkiego utworu epickiego lub fragmentu powieści wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki oraz fragmenty prozy podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje poznane użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, proste sprawozdanie samodzielnie rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego formułuje poprawnie zbudowane argumenty i kontrargumenty w dyskusji funkcjonalnie używa akcentu zdaniowego do wyeksponowania znaczeń świadomie wykorzystuje tempo mówienia i intonację podczas opowiadania artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji stosuje świadomie w swoich ach elementy perswazji językowej redaguje poznane użytkowe formy, stosując funkcjonalnie i celowo różnorodne środki językowe redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, proste sprawozdanie używa różnych rozwiązań kompozycyjnych i graficznych eksponujących ważne treści w tekście dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego i szczegółowego przestrzega wszystkich zasad kultury dyskusji czytając tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną funkcjonalnie używa różnych środków językowych i pozajęzykowych w celu zainteresowania słuchaczy głosowo interpretuje tekst rozróżnia i poprawnie zapisuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji wykorzystuje wiedzę o wypowiedzeniach w interpretacji tekstu 21

22 przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie oraz zdania w równoważniki zdań i odwrotnie odpowiednio do przyjętego celu przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami,, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, i stara się ich przestrzegać wykorzystuje wiedzę o odmianie wyrazów do tworzenia poprawnych wypowiedzeń stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje zasady ortograficzne w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, wykorzystuje funkcjonalnie równoważniki zdań w swoich ach stosuje poprawnie i celowo różne formy gramatyczne wyrazów odmiennych funkcjonalnie używa różnych stopni przysłówka w swoich ach poprawnie zapisuje większość wyrazów zawierających trudności w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, funkcjonalnie tworzy zdania współrzędnie i podrzędnie złożone różnego typu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie prawidłowo stopniuje trudne formy przymiotników poprawnie zapisuje wszystkie wyrazy zawierające trudności w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, wielką i małą literą, ą i ę, połączeń literowych en, em, on, om i po spółgłoskach, końcówek -em, -om, zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych i stara się je stosować stosuje zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach poprawnie oznacza większość spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach poprawnie oznacza wszystkie spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach zna zasady użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika i stara się je stosować w zapisie zdań złożonych i pojedynczych operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze, stosuje zasady dotyczące użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika w zapisie zdań złożonych i pojedynczych odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych oraz synonimy od antonimów poprawnie używa poznanych znaków interpunkcyjnych używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów celowo i funkcjonalnie używa różnych znaków interpunkcyjnych używa zdrobnień, zgrubień oraz wyrazów nacechowanych emocjonalnie odpowiednio do przyjętego celu 22