SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 PL PL PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia KOM(2010) 514 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY na temat stosowania rozporządzenia (WE) nr 850/2004 dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych, zgodnie z art. 12 ust. 6 rozporządzenia PL PL

3 SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY na temat stosowania rozporządzenia (WE) nr 850/2004 dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych, zgodnie z art. 12 ust. 6 rozporządzenia (Tekst mający znaczenie dla EOG) 1. WPROWADZENIE Rozporządzenie (WE) nr 850/ dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych ( rozporządzenie ) zostało przyjęte w kwietniu 2004 r. w celu wdrożenia konwencji sztokholmskiej ( konwencja ) oraz Protokołu dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) załączonego do Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości ( protokół ) na obszarze Unii Europejskiej. Rozporządzenie zawiera przepisy dotyczące produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania chemikaliów, gospodarowania zapasami i odpadami oraz środków przyjętych w celu redukcji niezamierzonych uwolnień TZO. Ponadto państwa członkowskie muszą utworzyć wykazy emisji TZO wytworzonych w sposób niezamierzony, krajowe plany wdrożeniowe (NIP) oraz mechanizmy monitorowania i wymiany informacji. Artykuł 12 rozporządzenia wymaga od państw członkowskich przekazywania corocznych sprawozdań na temat rzeczywistej produkcji i stosowania TZO oraz co trzy lata sprawozdań z wprowadzenia w życie innych przepisów rozporządzenia (sprawozdania na mocy art. 12). Komisja jest zobowiązana do opracowania sprawozdań i połączenia ich w sprawozdaniu syntetycznym z informacjami pochodzącymi z EPER 2, E-PRTR 3 i wykazu emisji CORINAIR w ramach EMEP 4. Pierwsze sprawozdanie syntetyczne zostało ukończone w 2009 r. 5 przez wykonawcę działającego w imieniu Komisji w oparciu o sprawozdania trzyletnie za lata i sprawozdania roczne z lat W niniejszym sprawozdaniu omówiono wnioski ze sprawozdania syntetycznego i postępy osiągnięte w zakresie realizacji wspólnotowego planu wdrożeniowego (CIP) 6 do końca 2009 r. Ponadto sprawozdanie zawiera zalecenia co do dalszych działań mających na celu zapewnienie pełnego wykonania rozporządzenia Dz.U. L 229 z , s. 5. EPER (europejski rejestr emisji zanieczyszczeń), ustanowiony decyzją Komisji 2000/479/WE. E-PRTR (Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń), ustanowiony rozporządzeniem (WE) nr 166/2006. EMEP (Program monitorowania i oceny dalekosiężnego przenoszenia substancji zanieczyszczających powietrze) Wykonawca będący autorem tego sprawozdania ponosi odpowiedzialność za jego treść. SEC (2007) 341 PL 2 PL

4 2. KONTROLA WYTWARZANIA, WPROWADZANIA DO OBROTU I STOSOWANIA 2.1. Wytwarzanie Żaden kraj nie zgłosił TZO pochodzących z zamierzonej produkcji z wyjątkiem Rumunii, w której w latach 2005 i 2006 wytwarzano lindan. Produkcja ta ustała po przystąpieniu Rumunii do UE i od 2007 r. nie zgłoszono w UE żadnego zamierzonego wytwarzania. Odstępstwo dotyczące wytwarzania DDT jako półproduktu chemicznego nie zostało wykorzystane i tym samym nie ma ono już dłużej znaczenia Wprowadzanie do obrotu, przywóz i stosowanie Zaledwie kilka państw członkowskich zgłosiło wprowadzenie do obrotu na mocy ogólnego wyłączenia dotyczącego TZO wykorzystywanych w badaniach laboratoryjnych lub jako substancja odniesienia. Zgłoszone ilości wahały się od kilku gramów do kilku kilogramów na państwo członkowskie rocznie. Prawdopodobnie całkowite stosowanie w tym celu jest wyższe niż zgłoszono, ponieważ większość państw członkowskich prowadzi badania laboratoryjne. Substancji występujących jako niezamierzone śladowe skażenia (UTC) w substancjach, preparatach lub artykułach nie zgłoszono. Termin UTC nie został zdefiniowany w rozporządzeniu, co może utrudniać jednakowe egzekwowanie przepisów. Na przykład jedno państwo członkowskie uważało, że sztuczne ognie stanowią naruszenie przepisów wyłącznie wówczas, gdy stężenie TZO przekraczało dopuszczalną wartość określoną w załączniku IV do rozporządzenia, co oznacza, że jako definicję UTC zastosowano dopuszczalną wartość stężenia w odpadach. Działanie 1: Komisja powinna wyjaśnić termin niezamierzone śladowe skażenie. Rozporządzenie przewiduje wyłączenie substancji występujących jako składniki artykułów, które zostały wyprodukowane lub były wykorzystywane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Jednakże niezwłocznie po uzyskaniu informacji o takich artykułach państwo członkowskie powiadamia o tym fakcie Komisję. Niderlandy zgłosiły występowanie PCB w niektórych systemach hydraulicznych, transformatorach, przełącznikach i kondensatorach. Zalecenie 1: Państwa członkowskie powinny kontynuować identyfikowanie artykułów zawierających TZO i zgłaszać je Komisji. Małe ilości lindanu wprowadzono do obrotu w Austrii, Irlandii i Niemczech jako substancję czynną w produktach farmaceutycznych stosowanych u ludzi i w lekach weterynaryjnych. Zastosowania te wyeliminowano w 2007 r., aby dotrzymać terminu wyeliminowania określonego w rozporządzeniu. W latach 2005 i 2006 Hiszpania dokonała przywozu odpowiednio 7,8 i 12 ton lindanu z Rumunii. Hiszpania i Finlandia wyraziły zgodę na przywóz lindanu do dnia 31 grudnia 2007 r. na mocy konwencji rotterdamskiej. Finlandia zezwoliła na stosowanie lindanu w produktach biobójczych, a Hiszpania w środkach owadobójczych o lokalnym działaniu dopuszczalnych w ochronie zdrowia publicznego. PL 3 PL

5 2.3. Naruszenia Zgłoszono trzy przypadki naruszenia. Irlandia zgłosiła wprowadzenie do obrotu niewielkich ilości lindanu w produktach leczniczych na początku 2008 r. W 2008 r. Dania stwierdziła obecność HCB w sztucznych ogniach. W 2009 r. Austria potwierdziła obecność HCB w 20% badanych sztucznych ogni w stężeniu do 4%. Wszystkie trzy państwa członkowskie podjęły konieczne środki w celu wycofania niezgodnych produktów z obrotu. Zalecenie 2: Państwa członkowskie powinny zwiększyć intensywność kontroli zgodności produktów z rozporządzeniem (WE) nr 765/ ustanawiającym wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu Zapobieganie wytwarzaniu i stosowaniu nowych chemikaliów wykazujących właściwości TZO Do nowych ram regulacyjnych dotyczących chemikaliów, pestycydów i substancji biobójczych włączono przepisy mające na celu zapobieganie wytwarzaniu, wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu nowych substancji wykazujących właściwości TZO. Zgodnie z rozporządzeniem REACH substancje, które są trwałe, zdolne do bioakumulacji i toksyczne (PBT) lub bardzo trwałe i wykazujące bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vpvb), mogą zostać objęte zezwoleniem. W przypadku substancji wytwarzanych lub przywożonych w ilości 10 ton lub większej trzeba dokonać oceny bezpieczeństwa chemicznego, która obejmuje ocenę właściwości PBT i vpvb. W przypadku ilości większej niż 100 ton rejestracja wymaga określonych badań w zakresie oceny PBT. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1107/ dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin substancja czynna, sejfner lub synergetyk mogą być zatwierdzone wyłącznie gdy nie są substancjami będącymi TZO, PBT lub vpvb. Substancja musi być uważana za substancję kwalifikującą się do zastąpienia, jeżeli spełnia dwa z kryteriów PBT. Wniosek Komisji COM (2009)267 dotyczący produktów biobójczych wymienia PBT wśród substancji, które powinny być zastępowane i nie być uznawane za substancje niskiego ryzyka. 3. ZAPASY Cztery państwa członkowskie zgłosiły zapasy pestycydów będących TZO. Hiszpania zgłosiła 5 tys. ton lindanu przechowywanego w warunkach kontrolowanych. Bułgaria, Węgry i Litwa zgłosiły około 15 tys. ton przestarzałych pestycydów o nieznanej zawartości TZO. Zgłoszenia wywozu przekazane przez Niemcy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 689/ dotyczącym wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów i sprawozdania składane na mocy art. 12 wskazują na to, że Niemcy posiadają pewne zapasy lindanu. Dziesięć państw członkowskich zgłosiło zapasy wynoszące ponad 91 tys. ton wyposażenia zawierającego PCB. Zapasy te mogą być większe, ponieważ niektóre państwa członkowskie mogły zgłaszać tę kwestię wyłącznie na mocy dyrektywy 96/59/WE 10 w sprawie Dz.U. L 218 z , s. 30. Dz.U. L 309 z , s. 1. Dz.U. L 204 z , s. 1. Dz.U. L 243 z , s. 31. PL 4 PL

6 unieszkodliwiania polichlorowanych bifenyli i polichlorowanych trifenyli (PCB/PCT) (dyrektywa PCB). Zgodnie z dyrektywą PCB wszystkie państwa członkowskie opracowały wykazy wyposażenia zawierającego PCB w ilościach większych niż 5 dm³, plany ich unieszkodliwienia i plany gromadzenia oraz unieszkodliwienia drobniejszego wyposażenia. Państwa członkowskie kontynuują wysiłki mające na celu wyeliminowanie PCB i wyposażenia skażonego PCB, ponieważ drobne wyposażenie musi być unieszkodliwione możliwie szybko, a wyposażenie zawierające PCB w ilościach większych niż 5 dm³ musi być unieszkodliwione nie później niż w 2010 r. Działanie 2: Po upływie terminu przewidzianego na 2010 r. Komisja powinna sprawdzić wprowadzenie w życie tego przepisu i opublikować sprawozdanie. Działanie 3: Komisja powinna wyjaśnić obowiązek sprawozdawczy w odniesieniu do PCB. 4. REDUKCJA, MINIMALIZACJA, ELIMINACJA I WYKAZY EMISJI 4.1. Wykazy emisji (na mocy protokołu, konwencji i E-PRTR) Protokół zawiera obowiązek prowadzenia wykazów emisji PCDD/F, WWA i HCB do atmosfery 11 i corocznego zgłaszania ich do ośrodka danych EMEP 12. Szacunkowe dane dotyczące emisji PCDD/F i WWA regularnie zgłaszają 24 państwa członkowskie, emisji HCB 21 państw członkowskich, a 18 państw członkowskich dobrowolnie zgłasza szacunkowe wartości emisji PCB. W UE łączne emisje w 2007 r. wyniosły 2,21 kg I-TEQ PCDD/F, 1369 ton WWA, 657 ton HCB i 2,9 tony PCB. Zalecenie 3: Państwa członkowskie powinny zgłaszać dane dotyczące emisji w ramach EMEP w sposób regularny i wyczerpujący. W ramach konwencji stosowane jest podejście bardziej oparte na źródłach niż w przypadku EMEP i uwzględnione są również emisje do gleby i wody. Komisja czynnie uczestniczyła w opracowywaniu globalnego, znormalizowanego pakietu narzędzi służących identyfikacji i oznaczaniu ilościowemu uwolnień PCDD/F, aby pomóc krajom w tworzeniu ich wykazów uwolnień. Niektóre państwa członkowskie stosują tę metodykę w swoich planach działania. E-PRTR został ustanowiony rozporządzeniem (WE) nr 166/ Zawiera dane o emisji z około 24 tys. instalacji przemysłowych w 65 rodzajach działalności gospodarczej dla 91 zanieczyszczeń, w tym wszystkich TZO. Dane z lat odniesienia 2007 i 2008 są publicznie dostępne. Dane z 2007 r. nieoczekiwanie pokazują, że uwolnienia były zgłaszanie nie tylko w odniesieniu do TZO wytworzonych w sposób niezamierzony, ale również TZO wytworzonych w sposób zamierzony, takich jak W oparciu o szczegółowe wytyczne w ramach EMEP/CORINAIR, obecnie uzupełnione o Wytyczne dotyczące zgłaszania danych o emisji na mocy Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości oraz wspólny Podręcznik EMEP/EEA dotyczący wykazu emisji zanieczyszczeń powietrza. Dz.U. L 33 z , s. 1. PL 5 PL

7 aldryna (153 kg), dieldryna (143 kg), endryna (98 kg), heptachlor (2 kg), DDT (3 kg) i heksachlorocykloheksan (263 kg). Zalecenie 4: Państwa członkowskie powinny zbadać przyczynę przypadków uwolnienia zakazanych substancji i wprowadzić stosowne środki. Istnieją pewne rozbieżności pomiędzy danymi w ramach EMEP i E-PRTR. E-PRTR obejmuje wyłącznie duże źródła punktowe, a zgłoszone emisje nie powinny przekraczać całkowitych krajowych wartości emisji zgłoszonych w ramach EMEP, który obejmuje wszystkie emisje antropogeniczne występujące na geograficznym obszarze kraju. Niemniej siedem państw członkowskich zgłosiło do E-PRTR emisje wyższe niż całkowite krajowe wartości emisji. Niektóre TZO zgłoszono wyłącznie do E-PRTR, a nie w ramach EMEP, chociaż mogłyby zostać tam zgłoszone te same dane. Zalecenie 5: Państwa członkowskie powinny zapewnić spójność i maksymalne wykorzystanie przekazywanych danych dotyczących emisji Minimalizacja emisji W trakcie przeglądu dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (BREF) zebrano nowe informacje na temat zapobiegania tworzeniu się i uwalnianiu TZO do środowiska i kontroli w tym zakresie. W pierwszej połowie 2010 r. przyjęto zmieniony BREF dotyczący cementu, wapna i tlenku magnezu, który zawiera zaktualizowane wnioski dotyczące BAT mających na celu zapobieganie emisji TZO i obniżanie jej poziomu, w szczególności PCDD/F. Działanie 4: Komisja powinna zakończyć trwający przegląd BREF dotyczącego żelaza i stali, a także BREF dotyczącego metali nieżelaznych. Zbadano skutki włączenia instalacji spalania o mocy poniżej 50 MW w zakres stosowania zmienionej dyrektywy 2008/1/WE 14 dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (dyrektywa IPPC) 15,16. Obniżenie progu zdolności do 20 MW miałoby wpływ na 3200 instalacji, prowadząc do znaczącej redukcji emisji w zakresie pyłu zawieszonego i potencjalnie także TZO. Komisja uwzględniła te instalacje w swoim wniosku w sprawie zmiany. Wykonalność stosowania ciągłego pomiaru PCDD/F i monitorowania dioksynopodobnych PCB oceniono w odniesieniu do spalarni odpadów i współspalarni 17. Ciągłe próbkowanie PCDD/F jest wykonalne i z powodzeniem stosowane w kilku państwach członkowskich, w szczególności w Belgii. Jego obowiązkowe stosowanie pomogłoby w ulepszeniu informacji na temat emisji i ujednoliceniu właściwych przepisów. Wpływ gospodarczy na poziomie sektora jest ograniczony, ale mógłby być znaczący dla małych spalarni. Możliwość ustalenia daty dla ciągłego pomiaru uwolnień PCDD/F do atmosfery została ujęta we wniosku w Dz.U. L 24 z , s ctsheet_combustion/_en_1.0_&a=d PL 6 PL

8 sprawie zmiany dyrektywy IPPC. Wyniki badań i monitorowania dioksynopodobnych PCB były niejednoznaczne. Komisja powierzyła CEN zadanie ustalenia normy analitycznej na potrzeby pomiaru emisji dioksynopodobnych PCB do atmosfery. Próby pomiarów w terenie miały miejsce w 2008 i 2009 r. Oczekuje się, że opracowanie znormalizowanej metody nastąpi w 2011 r. W kontekście dyrektywy 2009/125/WE ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią przeprowadzono analizę wpływu na środowisko z uwzględnieniem emisji PCDD/F pochodzących z paliw stałych stosowanych w małych instalacjach spalania 18 i przedstawiono zalecenia dotyczące sposobów poprawienia ich efektywności środowiskowej. Działanie 5: Komisja powinna przedstawić środek wykonawczy mający na celu ustalenie minimalnych wymogów dotyczących ekoprojektu w odniesieniu do małych instalacji spalania wykorzystujących paliwa stałe. Przeprowadzono analizę metod i praktyk w zakresie szacowania emisji PCDD/F ze źródeł domowych, a także redukcji tych emisji 19. W sprawozdaniu określono także przeszkody w dokładnym szacowaniu i efektywnym działaniu. Wnioski i zalecenia zostały przekazane organom krajowym i decydentom w formie broszury GOSPODAROWANIE ODPADAMI Rozporządzenie czterokrotnie zmieniono w odniesieniu do przepisów o odpadach. Stężenia graniczne wskazane w załącznikach IV i V określono odpowiednio rozporządzeniami (WE) nr 1195/ i 172/ Załącznik V zmieniono rozporządzeniem (WE) nr 323/ w celu umożliwienia operacji przeróbki wstępnej przed stałym składowaniem odpadów zawierających TZO. Załączniki IV i V zmieniono następnie rozporządzeniem (WE) nr 304/ , aby dostosować je do zaktualizowanych głównych wytycznych technicznych dotyczących gospodarowania odpadami TZO w ramach konwencji bazylejskiej, prowadząc do włączenia działania R4 Recykling lub regeneracja metali i związków metali jako dopuszczalnej operacji mającej na celu zniszczenie lub nieodwracalne przekształcenie TZO obecnych w odpadach. W pewnych warunkach rozporządzenie zezwala na obróbkę inną niż zniszczenie lub nieodwracalne przekształcenie TZO obecnych w odpadach, jeżeli stężenie graniczne nie przekracza wartości określonej w załączniku V do rozporządzenia. W celu ułatwienia obowiązkowego składania zgłoszeń i ich uzasadnienia w związku z zastosowaniem tego odstępstwa Komisja określiła formularz sprawozdania, który zawarty jest w decyzji 2009/63/WE Dz.U. L 217 z , s. 6. Dz.U. L 55 z , s. 1. Dz.U. L 85 z , s. 3. Dz.U. L 96 z , s. 33. Dz.U. L 23 z , s. 30. PL 7 PL

9 Dwa państwa członkowskie skorzystały z klauzuli odstępstwa. W 2008 r. Niemcy zezwoliły na unieszkodliwienie w podziemnym miejscu unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych 50 ton odpadów z budowy i rozbiórki zawierających PCB. W 2009 r. Finlandia zezwoliła na unieszkodliwienie, po obróbce przez stabilizację, 2 tys. ton gleby skażonej PCDD/F na składowisku odpadów niebezpiecznych. Dania, Francja, Niderlandy i Republika Słowacka wskazały w swoich krajowych planach wdrożeniowych, że nie zamierzają korzystać z odstępstwa. Chociaż zaledwie kilka państw członkowskich skorzystało z tego odstępstwa, należy zauważyć, że od określenia stężeń granicznych upłynął stosunkowo krótki czas i że nadal muszą zostać unieszkodliwione znaczące zapasy TZO. Ponadto do rozporządzenia dodane zostaną kolejne substancje będące TZO. Nie można wykluczyć, że w przypadku tych substancji konieczne może być dalsze stosowanie odstępstwa. Z tego względu nie przewiduje się obecnie zmian w istniejącej klauzuli odstępstwa. 6. PLANY WDROŻENIOWE Jak dotąd 24 państwa członkowskie ratyfikowały konwencję. Irlandia, Włochy i Malta podpisały konwencję w maju 2001 r., ale jej jeszcze nie ratyfikowały. Zalecenie 6: Państwa członkowskie powinny zakończyć proces ratyfikacji. Jak dotąd 19 państw członkowskich opracowało krajowe plany wdrożeniowe (NIP) i przekazało je Sekretariatowi Konwencji i Komisji. Dwuletni termin po wejściu konwencji w życie wygasł w przypadku Portugalii i Grecji, natomiast nadal obowiązuje w odniesieniu do Estonii, Polski i Węgier. Udział społeczeństwa w opracowaniu NIP zapewniono na ogół za pośrednictwem konsultacji z zainteresowanymi stronami i ekspertami w trakcie procesu przygotowań. Krajowe plany działania (NAP) w zakresie środków mających na celu identyfikację, oznaczanie i minimalizację uwolnień TZO wytworzonych w sposób niezamierzony powinny być przygotowywane jako część NIP. Wszystkie państwa członkowskie, które zakończyły przygotowywanie swoich NIP, opracowały również NAP. Ponadto istnienie NAP zgłosiła Polska, która nie przekazała swojego NIP. Identyfikacji źródeł emisji TZO wytworzonych w sposób niezamierzony dokonuje się głównie poprzez kontrolę kategorii emisji określonych na mocy obowiązującego prawodawstwa UE (dyrektywa IPPC, rozporządzenie E-PRTR, dyrektywa PCB) lub instrumentów międzynarodowych (EMEP/EEA, a w niektórych przypadkach również pakietu narzędzi UNEP dotyczącego dioksyn). Kilka państw członkowskich zgłosiło dodatkowe działania, takie jak badania mające na celu identyfikację nowych źródeł TZO lub identyfikację miejsc skażonych. Charakterystyki źródeł dokonuje się przy pomocy pomiarów lub szacunków emisji z wykorzystaniem danych dotyczących działalności pochodzących z urzędów statystycznych oraz wskaźników emisji z podręcznika EMEP/EEA i pakietu narzędzi UNEP dotyczącego dioksyn. PL 8 PL

10 Środki mające na celu minimalizację uwolnień TZO mają na względzie głównie osiąganie zgodności z prawodawstwem UE. Środki te obejmują wymogi dotyczące wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na mocy dyrektywy IPPC, identyfikację i niszczenie zapasów PCB na mocy dyrektywy PCB, kontrolę emisji do wód w celu zapewnienia zgodności z ramową dyrektywą wodną 26 oraz innymi przepisami dotyczącymi wody, a także niszczenie odpadów zawierających TZO zgodnie z omawianym rozporządzeniem. Ponadto zgłoszono również pewne środki na szczeblu krajowym, jak np.: wprowadzenie zakazu spalania na otwartej przestrzeni w celu zminimalizowania emisji, działania promocyjne i edukacyjne w zakresie właściwego spalania biopaliw, plany dotyczące wprowadzenia wymogów prawnych w odniesieniu do emisji z kuchenek, pieców i bojlerów, a także ustanowienie wymogów prawnych w zakresie emisji w odniesieniu do krematoriów. Zalecenie 7: Państwa członkowskie powinny zakończyć prace nad krajowymi planami wdrożeniowymi, w tym nad krajowymi planami działania i rozważyć ich aktualizację. W 2007 r. opracowano CIP 27. Określono w nim obowiązujące środki na szczeblu UE w odniesieniu do TZO, oceniono ich efektywność i dostateczność wobec zobowiązań wynikających z konwencji, określono potrzeby w odniesieniu do przyszłych środków na poziomie UE i ustanowiono plan wdrażania dalszych środków. Spośród 32 działań określonych w CIP 12 to działania ciągłe (działania 1, 7, 9, 11, 23, 25-27, 29-32), a w odniesieniu do 20 ustalono termin zakończenia. Spośród tych ostatnich 15 działań zakończono, podczas gdy 5 (działania 2, 4, 14, 19 i 22) pozostaje do realizacji. Działanie 6: Komisja powinna nadal pracować nad działaniami o charakterze ciągłym, ukończyć działania jeszcze niezakończone i dokonać aktualizacji CIP w następstwie zmian technicznych i prawnych w tej dziedzinie, dodania do konwencji 9 nowych substancji i wniosków przedstawionych w niniejszym sprawozdaniu. 7. MONITOROWANIE Wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Węgier zgłosiły istnienie pewnych działań w zakresie monitorowania środowiskowego TZO. Monitorowanie to dotyczy głównie PCDD/F i PCB, ale również pestycydów będących TZO czy WWA. Na podstawie dostępnych danych niestety nie można przeprowadzić analizy tendencji czasowych, określić rozkładu przestrzennego ani ustalić wartości bazowych na poziomie UE, a zatem nie można ocenić efektywności polityki. Informacje przekazane przez państwa członkowskie na potrzeby oceny efektywności polityki nie zawierają niezbędnych szczegółów. Nieprzetworzone dane, które byłyby odpowiednie do tego celu, rozproszone są w różnych bazach danych o odmiennych formatach. Z tego względu analiza tych danych byłaby trudna. Ponadto problemem jest brak porównywalności danych. Działanie 7: Komisja powinna rozważyć ustanowienie centrum danych chemicznych, które umożliwiałoby gromadzenie, udostępnianie, wymianę i porównywanie danych chemicznych pochodzących z monitorowania, w tym danych z niedawno rozpoczętych działań w zakresie biomonitorowania człowieka Dz.U. L 327 z , s. 1. SEC (2007) 341 PL 9 PL

11 8. WYMIANA INFORMACJI Wymianę informacji między państwami członkowskimi a Komisją zapewniają regularne spotkania właściwych organów. Swoje właściwe organy wyznaczyło 26 państw członkowskich. Nie zrobiła tego jeszcze Estonia. Do wymiany informacji wśród właściwych organów i obserwatorów grupy służy aplikacja internetowa zarządzana przez Komisję. Ponadto wymianę informacji zapewniają również posiedzenia grup roboczych i spotkania właściwych organów ustanowionych na mocy innych przepisów. Wymianę informacji z państwami trzecimi zapewnia m.in. udział w spotkaniach międzynarodowych i grupach roboczych w ramach konwencji. Państwa członkowskie stale zgłaszają działania w zakresie poszerzania wiedzy, przekazywania informacji społeczeństwu i szkolenia. Stosowane przeważnie metody obejmują wyspecjalizowane strony internetowe, broszury, wytyczne, warsztaty i seminaria. 9. POMOC TECHNICZNA Komisja udzieliła Sekretariatowi dobrowolnego wsparcia w odniesieniu do oceny efektywności i pakietu narzędzi dotyczącego dioksyn. Niektóre państwa członkowskie zgłosiły liczne działania w zakresie pomocy, a inne nie były w stanie udzielić wsparcia. Donatorami dla Funduszu na rzecz Globalnego Środowiska (GEF), który stanowi mechanizm finansowy w ramach konwencji, jest 17 państw członkowskich. Udzielana pomoc obejmuje wsparcie w zakresie udziału w Konferencjach Stron, identyfikacji i wyeliminowania zapasów, gospodarowania odpadami, metod pobierania próbek i metod analitycznych, monitorowania i odkażania, opracowywania krajowych planów wdrożeniowych i ram prawnych, a także działań związanych z badaniami i budowaniem zdolności. Bezpośrednie wsparcie udzielane przez Komisję i państwa członkowskie na rzecz konwencji prawie wcale nie jest koordynowane, a mogłoby to zwiększyć efektywność tego wsparcia i zapewnić Unii lepszą pozycję w kierowaniu przyszłymi działaniami. Zalecenie 8: Komisja i państwa członkowskie powinny skoordynować swoje dobrowolne wsparcie udzielane Sekretariatowi Konwencji. Państwa członkowskie, które jeszcze nie są donatorami na rzecz GEF, powinny rozważyć zostanie nimi. 10. SPRAWOZDAWCZOŚĆ Formularz sprawozdania przekazywanego co roku i co trzy lata zgodnie z wymogiem sprawozdawczości określonym w art. 12 został określony w decyzji Komisji 2007/639/WE 28. Pierwsze sprawozdania trzyletnie, dotyczące głównie lat , przedłożyły 23 państwa członkowskie. Za 2006 r. otrzymano 14 sprawozdań rocznych, a za 2007 i 2008 r. po 21. Estonia, Grecja, Malta i Portugalia nie przekazały jeszcze żadnego sprawozdania. 28 Dz.U. L 258 z , s. 39. PL 10 PL

12 Zalecenie 9: Państwa członkowskie powinny regularnie przekazywać Komisji sprawozdania. Przyjęty formularz sprawozdania spełnił swoją rolę, ułatwiając przekazanie pierwszego sprawozdania. Znaczna część formularza jest również istotna dla kolejnych sprawozdań, ale niektóre elementy trzyletniego sprawozdania mają znaczenie jedynie w przypadku składania pierwszego sprawozdania. Działanie 8: Komisja powinna dokonać przeglądu obecnego formularza sprawozdania w celu zwiększenia jego jasności i użyteczności danych (pochodzących z monitorowania), a także w celu dostosowania go do zasad Wspólnego Europejskiego Systemu Informacji o Środowisku KARY Większość państw członkowskich ustanowiła przepisy dotyczące kar w odniesieniu do art. 3, 5 i 7 rozporządzenia. Jedynie Węgry zgłosiły brak ścisłych przepisów dotyczących kar za naruszenia, a Hiszpania, Irlandia i Szwecja poinformowały, że opracowano takie przepisy, ale jeszcze nie wprowadzono ich w życie. Na ogół kary są zróżnicowane w zależności od rodzaju naruszenia i od popełniającego je podmiotu. Obejmują one karę grzywny (w wysokości od kilku euro do 10 mln EUR) i karę więzienia (od kilku dni do 5 lat). W większości państw członkowskich egzekwowanie przepisów zapewniają regularne kontrole. Stopień egzekwowania przepisów jest niemożliwy do ocenienia. Jak dotąd zgłoszono trzy przypadku naruszeń zob. sekcja 2.2. We wszystkich przypadkach wprowadzono środki mające na celu wycofanie danego produktu z rynku, jednak informacje na temat zastosowania kar nie są dostępne. Działanie 9: Komisja powinna wyjaśnić sytuację w zakresie kar i podjąć stosowne działania. 12. WNIOSKI W odniesieniu do TZO pochodzących z zamierzonej produkcji wymogi rozporządzenia są w dużej mierze spełnione. Produkcja, wprowadzanie do obrotu i stosowanie zostały wyeliminowane; wykazy zapasów zostały przygotowane i są aktualizowane. Państwa członkowskie kontynuują starania na rzecz wyeliminowania zapasów, szczególnie z uwagi na wygasanie przypadającego w 2010 r. terminu dotyczącego wyposażenia zawierającego PCB. Ustanowiono wykazy emisji TZO wytworzonych w sposób niezamierzony, ale w zawartych w nich danych występują braki i niespójność. Braki danych dotyczą niedostatecznego zakresu źródeł, elementów środowiska, liczby substancji będących TZO oraz zmian w poziomie kompletności szacowanych wartości i metodyki sprawozdawczości. Niespójność obserwuje się między szacowanymi wielkościami emisji w E-PRTR i EMEP. Braki danych dotyczących wielkości emisji są szczególnie ważne w przypadku elementów środowiska dotyczących wody i gleby, jak również emisji HCB i PCB, jednakże poprawa w 29 COM (2008) 46 PL 11 PL

13 zakresie sprawozdawczości byłaby korzystna dla wszystkich ocen. Obejmuje to potrzebę aktualizowania, dalszego określania i dokonywania przeglądu stosowania wskaźników emisji. Zostanie ona uwzględniona w trwających projektach przeglądu poradnika EMEP/EEA i pakietu narzędzi UNEP dotyczącego dioksyn. Systematyczna wymiana informacji między organami państw członkowskich na temat stosowanej metodyki byłaby dodatkowym narzędziem zwiększającym wiarygodność wartości szacunkowych. Opracowywanie NIP zgodnie z wymogami konwencji i związane z nimi określanie NAP w zakresie niezamierzonych uwolnień TZO nie zostało jeszcze zakończone bądź, w przypadku niektórych państw członkowskich, nie zostało jeszcze nawet rozpoczęte. 19 państw członkowskich opracowało NIP i powiązane NAP oraz przekazało je Sekretariatowi Konwencji. NAP na ogół zawierają opis środków mających na celu identyfikację, oznaczanie i minimalizację uwolnień TZO wytworzonych w sposób niezamierzony. Kwestią priorytetową jest rozszerzenie wykazów dotyczących PCDD/PCDF i WWA na PCB i HCB. W wielu państwach członkowskich nadal trwa realizacja środków w zakresie wdrażania dyrektywy IPPC, BAT i innych granicznych wielkości emisji w UE. Nową kwestią priorytetową stało się spalanie w gospodarstwach domowych (na skutek wysiłków mających na celu zastąpienie stosowania paliw kopalnych), a w dalszej kolejności również wyeliminowanie zapasów i obciążeń dla środowiska oraz spalanie odpadów na otwartej przestrzeni. Przepisy dotyczące odpadów zostały prawidłowo wprowadzone w życie. Określono progi stężenia w odniesieniu do górnego i dolnego poziomu zawartości TZO. Wprowadzenie zmian w istniejącej klauzuli odstępstwa, która w wyjątkowych okolicznościach przewiduje możliwość gospodarowania odpadami w sposób inny niż zniszczenie lub nieodwracalne przekształcenie zawartości TZO, nie jest przewidywane. W większości państw członkowskich wprowadzono monitorowanie środowiskowe TZO. Na poziomie UE nie istnieje jednak żadna baza danych, która umożliwiałaby ocenę tendencji czasowych w środowisku, a informacje przekazywane przez państwa członkowskie również nie wystarczają do oceny efektywności polityki na szczeblu UE. Potrzebne jest bardziej wyczerpujące i szczegółowe opracowanie porównywalnych danych z monitorowania na poziomie UE oraz ustanowienie wspólnego systemu informacji. Obowiązek sprawozdawczy jest spełniany w niezadowalającym stopniu. Wiele państw członkowskich nie spełnia obowiązków sprawozdawczych. Trzeba poprawić jakość przekazywanych informacji. Korzystna byłaby zmiana formularza do przekazywania danych w celu zwiększenia jasności i zgodności z zasadami SEIS. Lepsza koordynacja pomocy UE poprawiłaby jej efektywność i widoczność. Komisja będzie kontynuowała współpracę z państwami członkowskimi, aby usprawnić wykonanie rozporządzenia, mając na celu ochronę zdrowia człowieka oraz środowiska przed TZO. PL 12 PL

14 Zastosowane skróty i jednostki BAT najlepsza dostępna technika BREF dokument referencyjny dotyczący najlepszych dostępnych technik WO właściwe organy CEN Europejski Komitet Normalizacyjny CIP wspólnotowy plan wdrożeniowy CORINAIR inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń do atmosfery DDT dichlorodifenylotrichloroetan EEA Europejska Agencja Środowiska EMEP Program monitorowania i oceny dalekosiężnego przenoszenia substancji zanieczyszczających powietrze EPER europejski rejestr emisji zanieczyszczeń E-PRTR Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń GEF Fundusz na rzecz Globalnego Środowiska HCB heksachlorobenzen IPPC zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola I-TEQ międzynarodowy równoważnik toksyczności MW megawaty NAP krajowy plan działań NIP krajowy plan wdrożeniowy WWA wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne PBT trwały, zdolny do biokumulacji i toksyczny PCB bifenyle polichlorowane PCDD/F polichlorowane dibenzodioksyny i dibenzofurany PCT polichlorowane trifenyle TZO trwałe zanieczyszczenia organiczne REACH rejestracja, ocena, udzielanie zezwoleń i stosowane ograniczenia w zakresie chemikaliów SEIS Wspólny Europejski System Informacji o Środowisku UNEP Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska UTC niezamierzone skażenia śladowe vpvb bardzo trwały i wykazujący bardzo dużą zdolność do bioakumulacji PL 13 PL