LUBELSKA SIEĆ PRZEDSZKOLI I SZKÓŁ PROMUJĄCYCH ZDROWIE

Transkrypt

1 LUBELSKA SIEĆ PRZEDSZKOLI I SZKÓŁ PROMUJĄCYCH ZDROWIE ZASADY TWORZENIA PRZEDSZKOLA I SZKOŁY PROMUJĄCYCH ZDROWIE ORAZ ETAPY ZDOBYWANIA WOJEWÓDZKIEGO CERTYFIKATU 1

2 Program Szkoła Promująca Zdrowie realizowany jest w Polsce od 1991 r. Popularyzację idei SzPZ rozpoczęto od trzyletniego projektu pilotażowego ( ) pn.: Szkoła Promująca Zdrowie, zainicjowanego przez WHO/EURO, realizowanego pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Woynarowskiej. Program rozwijany jest w Polsce w ramach Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie (ESSzPZ), utworzonej w 1992 r., od 1 stycznia 2008 r. w Europejskiej Sieci Szkół dla Zdrowia w Europie - SHE, w wyniku porozumienia WHO/EURO, Rady Europy i Komisji Europejskiej. Polska została członkiem tej sieci w grupie pierwszych ośmiu krajów. Organizacje, które stworzyły Europejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie to: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Biuro Regionalne dla Europy, Rada Europy oraz Komisja Europejska w dalszym ciągu są włączone w sieć jako międzynarodowa Rada Doradcza. To gwarantuje kontynuację międzynarodowego wymiaru programu. Holenderski Instytut Promocji Zdrowia i Profilaktyki Chorób jako koordynator Sieci będzie głównym centrum współpracy z WHO w sprawie promocji zdrowia w szkole. W ramach upowszechniania programu stworzono strukturę wspierającą rozwój sieci SzPZ utworzono Zespół ds. Promocji Zdrowia, powołano Krajowego Koordynatora ds. promocji zdrowia oraz wojewódzkich koordynatorów. Aktualnie we wszystkich województwach istnieją sieci przedszkoli/szkół, w niektórych, w tym w województwie lubelskim, funkcjonują także sieci rejonowe, powiatowe lub miejskie, utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkół. W dniu 23 listopada 2009 podpisano Porozumienie o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Zdrowia i Ministrem Sportu i Turystyki w sprawie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. W treści Porozumienia zapisano m.in.: zapewnienie synergii działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, które są realizowane przez strony porozumienia w szkołach i placówkach oraz w środowisku lokalnym, w tym podejmowanie działań na rzecz wdrażania programów promujących zdrowie, w tym programu Szkoły dla Zdrowia Europy ; upowszechnianie idei sieci szkół promujących zdrowie i wynikających z niej działań na poziomie lokalnym; prowadzenie systemu certyfikacji szkół i placówek będących w sieci szkół promujących zdrowie; umożliwienie prezentacji dobrych praktyk i wymiany doświadczeń między szkołami i placówkami oświatowymi w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży; upowszechnianie wiedzy i doświadczeń z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży wynikających ze współpracy międzynarodowej; 2

3 propagowanie podejmowanych działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży w mediach. KONCEPCJA PRZEDSZKOLA/SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE Koncepcja przedszkola/szkoły promującej zdrowie wynika bezpośrednio z założeń promocji zdrowia. Ze względu na bardzo szeroki zakres działań, różnorodność potrzeb i priorytetów szkół funkcjonujących w odmiennych kulturach i warunkach trudno ustalić jedną definicję Przedszkola/Szkoły Promującej Zdrowie. Obecnie w sieci Szkół dla Zdrowia w Europie (Schools for Heath In Europe - SHE) przyjmuje się eko-holistyczny model szkoły promującej zdrowie. Zakłada on istnienie powiązanych wzajemnie ze sobą czterech kluczowych elementów wewnątrz szkoły oraz oddziaływanie czynników zewnętrznych, związanych z legislacją, polityką i inicjatywami w resorcie zdrowia i edukacji na poziomie międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Wskazuje to, że działania dla tworzenia SzPZ nie mogą ograniczać się do samej szkoły, lecz muszą być powiązane i wspierane przez resorty edukacji i zdrowia na różnych poziomach. Aktualnie w krajach należących do SHE istnieje zróżnicowane podejście i różnorodne modele SzPZ. Szkoła promująca zdrowie jest raczej procesem dokonującym się w określonym kontekście, a nie efektem wdrażania ogólnie ustalonych zasad. Każdy kraj wypracowuje swój model SzPZ w zależności od uznawanych wartości oraz własnych doświadczeń. W Polsce koncepcja szkoły promującej zdrowie stale się rozwija i ulega modyfikacjom. Przyjęto, że: 1. szkoła: jest środowiskiem, którego społeczność nie tylko uczy się i pracuje, ale także żyje - nawiązuje kontakty z innymi, przeżywa porażki i sukcesy, odpoczywa, bawi się, itp. Szkoła jest więc miejscem, w którym społeczność ma nie tylko wywiązywać się z obowiązków, ale także powinna dobrze się czuć; jest elementem środowiska lokalnego: oba te środowiska wzajemnie na siebie oddziałują; jest miejscem, które przygotowuje młodych ludzi nie tylko do następnego etapu edukacji, ale również do życia, w tym do dokonywania zdrowych wyborów. 2. promująca: tworząca warunki (fizyczne i społeczne), sprzyjające ochronie i pomnażaniu zdrowia; umożliwiająca aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia. 3. zdrowie: 3

4 ma cztery wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy, które powinny być w harmonii; decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków ekonomicznych. Na podstawie opracowanych standardów przyjęto polską definicję Przedszkola/Szkoły Promującej Zdrowie oraz opracowano model takiego przedszkola/szkoły. DEFINICJA PRZEDSZKOLA/SZKOŁY PROMUJĄCYCH ZDROWIE PRZEDSZKOLE PROMUJĄCE ZDROWIE tworzy warunki i podejmuje działania, które sprzyjają: zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności przedszkola (dzieci, pracowników i rodziców dzieci), podejmowaniu przez członków społeczności przedszkola aktualnie i w przyszłości działań na rzecz zdrowia własnego i innych ludzi oraz tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE to szkoła, która we współpracy z rodzicami uczniów i społecznością lokalną: systematycznie i planowo tworzy środowisko społeczne i fizyczne sprzyjające zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, wspiera rozwój kompetencji uczniów i pracowników w zakresie dbałości o zdrowie przez całe życie. Poradnik Szkoła Promująca Zdrowie: Poradnik Przedszkole Promujące Zdrowie: 4

5 KRYTERIA PRZYNALEŻNOŚCI PRZEDSZKOLA/SZKOŁY DO WOJEWÓDZKIEJ SIECI PRZEDSZKOLI I SZKÓŁ PROMUJĄCYCH ZDROWIE WARUNKI WSTĘPNE Przedszkole, szkołę lub placówkę, która chce zostać przyjęta do Wojewódzkiej Sieci Przedszkoli/Szkół Promujących Zdrowie powinna cechować: aktywność na rzecz promocji zdrowia w szkole i środowisku (działania w tym zakresie są zapisane w dokumentacji szkoły); otwartość na zmiany; przekonanie dyrektora oraz większości rady pedagogicznej o słuszności koncepcji szkoły promującej zdrowie i wyrażenie przez co najmniej 60% społeczności szkolnej gotowości do wdrażania jej w praktyce; aktywność i twórcze zaangażowanie w realizację edukacji zdrowotnej. 1. Przedszkole/Szkoła nawiązuje kontakt z wojewódzkim koordynatorem sieci szkół promujących zdrowie lub z koordynatorem miejskim, rejonowym, powiatowym, jeśli taki istnieje na terenie miasta, gminy, powiatu i składa pisemną deklarację szkoły o chęci przystąpienia do sieci w postaci Karty zgłoszenia przedszkola/szkoły/placówki do sieci (załącznik nr 1) wraz z kopią uchwały rady pedagogicznej (termin - cały rok szkolny). Na tej podstawie koordynator może uznać placówkę za przygotowującą się do wstąpienia do sieci. OKRES PRZYGOTOWAWCZY Okres przygotowawczy trwa od 1 roku do 3 lat; w tym czasie niezbędne jest: powołanie koordynatora i przedszkolnego/szkolnego zespołu ds. promocji zdrowia; szkolenie rady pedagogicznej w zakresie zasad tworzenia Przedszkola/Szkoły Promującej Zdrowie; badanie samopoczucia członków społeczności przedszkolnej/szkolnej (badanie stopnia zadowolenia dzieci/uczniów z pobytu w przedszkolu/szkole/placówce); podjęcie systemowych działań w zakresie promocji zdrowia diagnoza potrzeb i zasobów; wybranie problemu priorytetowego i opracowanie planu działań; opracowanie sprawozdania z podjętych działań. 2. Sprawozdanie należy przesyłać do wojewódzkiego koordynatora do 30 czerwca lub do 30 grudnia danego roku. Wzór sprawozdania stanowi załącznik nr 2. Przedszkola, szkoły i placówki w miastach, gminach lub powiatach, w których funkcjonują miejskie/rejonowe/powiatowe sieci szkół promujących zdrowie, zamiast karty zgłoszenia i sprawozdania, składają kopię Miejskiego/Rejonowego/Powiatowego Certyfikatu Szkoła 5

6 Promująca Zdrowie, potwierdzającego prowadzoną przez szkołę lub placówkę działalność na rzecz tworzenia Przedszkola/Szkoły Promującej Zdrowie w terminie do 30 czerwca lub do 30 grudnia danego roku. Za okres przygotowawczy takich szkół i placówek do wstąpienia do Lubelskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie uznawany jest okres funkcjonowania w miejskiej/rejonowej/powiatowej sieci. PRZYJĘCIE DO SIECI WOJEWÓDZKIEJ 3. Po upływie okresu przygotowawczego i spełnieniu w/w warunków koordynator przyjmuje szkołę do sieci wojewódzkiej podpisując porozumienie z dyrektorem przedszkola/szkoły/placówki. Wzór porozumienia stanowi załącznik nr 3, należy je przesłać do wojewódzkiego koordynatora wraz ze sprawozdaniem lub kopią Miejskiego/Rejonowego/Powiatowego Certyfikatu Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie. KRYTERIA PRZYZNAWANIA PRZEDSZKOLU/SZKOLE/PLACÓWCE WOJEWÓDZKIEGO CERTYFIKATU PRZEDSZKOLE/SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE minimum dwa lata pracy w wojewódzkiej sieci; zrealizowanie projektu opracowanego na podstawie przeprowadzonej diagnozy; przeprowadzenie autoewaluacji działań w zakresie II standardu; prowadzenie podstrony internetowej pn. Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie, zawierającej: - założenia Programu Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie; - aktualne informacje dotyczące prowadzonych działań; dokonanie publicznej prezentacji osiągnięć przedszkola/szkoły/placówki i wyników autoewaluacji; złożenie wniosku o nadanie Wojewódzkiego Certyfikatu Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie (załącznik nr 4 oraz 4 a i 4 b). Terminy: do 30 grudnia (I semestr); do 30 czerwca (II semestr). Wojewódzki Certyfikat Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie nadaje Kurator Oświaty na podstawie rekomendacji Wojewódzkiego Zespołu i Wojewódzkiego Koordynatora ds. Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie oraz miejskiego/rejonowego/powiatowego koordynatora (jeśli taki istnieje na terenie Państwa miasta/gminy/powiatu). Certyfikat przyznawany jest na okres 4 lat. Po upływie tego okresu przedszkole/szkoła/placówka może starać się ponownie o jego nadanie, po spełnieniu ww. warunków. Warunkiem ponownego uzyskania certyfikatu wojewódzkiego jest m.in.: dokonanie autoewaluacji pracy placówki w zakresie realizacji dwóch standardów szkoły promującej zdrowie (w tym standardu II). Zespół spotyka się dwa razy do roku, (w terminie do 30 października i do 29 lutego) w sprawie zatwierdzenia wniosków o nadanie certyfikatu. 6

7 PRZYJĘCIE DO SIECI KRAJOWEJ I NADANIE KRAJOWEGO CERTYFIKATU Szkoła musi spełniać następujące wymogi: należeć do wojewódzkiej sieci przedszkoli i szkół promujących zdrowie i posiadać certyfikat tej sieci co najmniej 3 lata; spełniać warunki ubiegania się o przyznanie certyfikatu otrzymać rekomendację miejskiego/rejonowego/powiatowego i wojewódzkiego koordynatora; złożyć dokumentację w odpowiednim terminie (tj. do 30 grudnia (I semestr); do 30 maja (II semestr). Krajowy Certyfikat nadaje szkole Minister Edukacji Narodowej na podstawie rekomendacji udzielonej przez Centralną Kapitułę Krajowego Certyfikatu Przedszkole/Szkoła Promująca Zdrowie. Certyfikat przyznawany jest na okres 5 lat. Dodatkowe informacje można uzyskać na stronie 7