(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) IntCl6: E02B 7/16 (54) Jaz powłokowy (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 23/94 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/98 (73) Uprawniony z patentu: Curyło Edward, Warszawa, PL (72) Twórcy wynalazku: Edward Curyło, Warszawa, PL Wojciech Lalik, Warszawa, PL Franciszek Wołodźko, Połaniec, PL Zygmunt Artwik, Połaniec, PL Tomasz Olszta, Połaniec, PL Jerzy Kisicki, Grudziądz, PL Stanisław Dulczewski, Grudziądz, PL Czesław Rutkowski, Grudziądz, PL Edward Sworowski, Grudziądz, PL PL B1 (57) Jaz powłokowy mający zbiornik elastyczny wyposażony w przewody napełniające i opróżniające oraz elementy mocowania krawędzi zbiornika z progiem przecinającym dno rzeki i przyczółkami, znamienny tym, że ma przesłonę (1) z grodzic zwieńczoną progiem (2) o kształcie ceownika z otwartą stroną skierowaną ku dołowi, wypełnionym betonem, z którym to progiem łączą się płaszcz ochronny (6) spoczywający na zbiorniku elastycznym (5) i elastyczny materac ochronny (4) spoczywający na dnie rzeki pod zbiornikiem elastycznym (5), a w dnie rzeki od strony dolnej wody pod materacem ochronnym (4) jest drenaż (3) w postaci rury z otworami na poboczu, owiniętej włókniną i otoczonej materiałem sypkim. Fig 1 Fig 2

2 J a z pow łokow y Zastrzeżenie patentowe Jaz powłokowy mający zbiornik elastyczny wyposażony w przewody napełniające i opróżniające oraz elementy mocowania krawędzi zbiornika z progiem przecinającym dno rzeki i przyczółkami, znam ienny tym, że ma przesłonę (1) z grodzic zwieńczoną progiem (2) o kształcie ceownika z otwartą stroną skierowaną ku dołowi, wypełnionym betonem, z którym to progiem łączą się płaszcz ochronny (6) spoczywający na zbiorniku elastycznym (5) i elastyczny materac ochronny (4) spoczywający na dnie rzeki pod zbiornikiem elastycznym (5), a w dnie rzeki od strony dolnej wody pod materacem ochronnym (4) jest drenaż (3) w postaci rury z otworami na poboczu, owiniętej włókniną i otoczonej materiałem sypkim. * * * Przedmiotem wynalazku jest jaz powłokowy stosowany w ciekach wodnych i zbiornikach wodnych. Znane jest z polskiego wzoru użytkowego nr urządzenie piętrzące wodę, mające zbiornik o przekroju w kształcie leżącej kropli wody. Zbiornik ten zbudowany z płaszcza powłokowego mającego kształt prostokąta oraz dwóch ścianek bocznych o kształcie leżącej kropli wody i mający zdolność samouszczelnienia. Zbiornik ma przewody elastyczne, napełniający oraz opróżniający, przy czym zbiornik jest mocowany śrubami kątowymi do progu betonowego i jest dociskany ceownikiem przy pomocy nakrętek, a ponadto przewód elastyczny oraz podkładkę gumową i podkładkę stalową. Znane są również takie urządzenia do spiętrzania wody z amerykańskich opisów patentowych. Konstrukcje te mogą być wykonywane po odwodnieniu koryta cieku wodnego i nie nadają się do stosowania na większych rzekach, gdyż ulegają mechanicznym uszkodzeniom. Celem wynalazku było opracowanie konstrukcji urządzenia służącego do tego samego celu, lecz wykonywany w trudnych warunkach dużych rzek, bez zmiany ich koryta na czas budowy. Istota wynalazku polega na tym, że jaz powłokowy ma przesłonę z grodzic zwieńczoną progiem o kształcie ceownika z otwartą stroną skierowaną ku dołowi, wypełnionym betonem. Z progiem tym łączą się płaszcz ochronny spoczywający na zbiorniku elastycznym i elastyczny materac ochronny spoczywający na dnie rzeki pod zbiornikiem elastycznym. Ponadto na dnie rzeki od strony dolnej wody pod materacem ochronnym jest drenaż w postaci rury z otworami na poboczu, owiniętej włókniną i otoczonej materiałem sypkim. Przedmiot wynalazku został pokazany na rysunkach, w przykładzie wykonania, gdzie fig. 1 przedstawia jaz powłokowy w przekroju poprzecznym, fig. 2 przedstawia jaz powłokowy w widoku podłużnym od strony wody dolnej, fig. 3 przedstawia przekrój poprzeczny progu jazu powłokowego, fig. 4 przedstawia w widoku z góry fragment przesłony z grodzic stalowych. Jaz powłokowy budowany pod wodą i znad wody składa się z przesłony 1 ze stalowych grodzic 9, stalowo-betonowego progu 2, kontrolnego drenażu 3, elastycznego materaca 4 zabezpieczającego dno, zbiornika elastycznego 5, płaszcza ochronnego 6 oraz przyczółków lewego 7 i prawego 8. Przesłona 1 z grodzic 9 jest wbijana w nurcie rzeki z powierzchni wody, następnie obcinana na wymagany wymiar pod wodą. Do wyznaczania poziomej linii cięcia grodzic pod wodą stosuje się specjalne urządzenie nie będące przedmiotem zastrzeżenia. Po wbiciu i obcięciu przesłony 1 z grodzic 9

3 następuje montaż progu 2. Powierzchnią poziomą progu jest blacha 17 ze stali nierdzewnej wyposażona w nierdzewne śruby 18 do mocowania elastycznego zbiornika 5 i w otwory 19 dla podawania betonu uszczelniającego i wzmacniającego. Pionowe blachy 20 i 21 obejmujące przesłonę 1 z grodzic 9 są zespawane z poziomą blachą 17 i wzmocnione kątownikami 22. Z poziomą blachą 21 połączone są zaczepy 23 dla mocowania materaca ochronnego 4. W pionowych blachach 20 i 21 znajdują się otwory dla poziomych śrub 24 łączących próg z grodzicami przesłony 1. W celu uszczelnienia i całkowitego zamocowania progu 2 do przesłony 1 przez otwory 19 w blasze poziomej 17 wprowadzany jest beton wypełniający przestrzeń między blachami 17, 20 i 21 wraz ze znajdującymi się w niej zakończeniami grodzic 9. Jaz jest wyposażony w kontrolny drenaż 3 umieszczony wzdłuż połączenia przesłony 1 z progiem 2 od strony wody dolnej. Drenaż 3 składa się z perforowanej rury 25 z PCV owiniętej dwoma warstwami włókniny i obsypki z materiału sypkiego 26, przylegający do progu 2 i przesłony 1. Drenaż jest odizolowany od wody przepływającej ponad jazem przez materac 4 zabezpieczający dno i zbiornik elastyczny 5. Dno poniżej jazu na odcinku możliwych zaburzeń ruchu wody jest zabezpieczone przykrywającym je elastycznym materacem 4 ze zużytych pasów taśmociągowych do transportu węgla Iub popiołu. Krawędź materaca 4 stykająca się z progiem 2, wyposażona jest w zaczepy, a przeciwna krawędź przymocowana może być do palików drewnianych wbitych w dno rzeki. Elastyczny zbiornik 5 jest przykryty płaszczem ochronnym 6 zabezpieczającym elastyczny zbiornik 5 przed mechanicznym uszkodzeniem, wykonanym z pasów taśmociągów w podobny sposób jak materac 4. Listwa 28 mająca przyspawane dwa żeberka 29 mocowana śrubami 18 dociska krawędź elastycznego zbiornika 5 i płaszcza ochronnego 6 do progu 2. Przyczółki 7 i 8 elastycznego zbiornika 5 usytuowane są na skarpach koryta niskich wód budowane są w wydzielonych i odwodnionych komorach w warunkach suchych. Obydwie końcówki elastycznego zbiornika 5 są wykonane w formie stożków. Podłoże stożkowych końcówek stanowi skarpa przykryta betonem. W przyczółku 7 znajduje się instalacja do wypełniania elastycznego zbiornika 5 wodą, a także instalacja opróżniająca z wody.

4

5 Fig. 3 Fig. 4

6 Fig 3 Fig. 1 Fig. 2 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł