SN 12765/15 jw/mo/bb 1 DG B 3A

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 6 października 2015 r. (08.10) (OR.en) 12765/15 SOC 567 EM 376 SAN 325 NOTA Od: Sekretariat Generalny Rady Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 12354/15 SOC 539 EM 354 SAN 297 Dotyczy: Nowy plan działań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy sprzyjający lepszym warunkom pracy Konkluzje Rady Delegacje otrzymują w załączeniu ostateczną wersję konkluzji, przyjętą przez Radę (EPSCO) w dniu 5 października 2015 r. SN 12765/15 jw/mo/bb 1

2 Nowy plan działań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy sprzyjający lepszym warunkom pracy Konkluzje Rady RADA UNII EUROPEJSKIEJ 1. MAJĄC NA UWADZE strategiczne ramy UE dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na lata , które to ramy mają na celu zapewnienie, by Unia Europejska w dalszym ciągu odgrywała wiodącą rolę w promowaniu wysokich standardów warunków pracy zarówno w obrębie Unii Europejskiej, jak i w skali międzynarodowej, zgodnie ze Strategią Europa 2020 ; 2. MAJĄC NA UWADZE przyjęte w marcu 2015 r. konkluzje Rady w sprawie strategicznych ram UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na lata : dostosowywanie się do nowych wyzwań; 3. MAJĄC NA UWADZE rezolucję Parlamentu Europejskiego w sprawie skutecznych inspekcji pracy jako strategii poprawy warunków pracy w Europie; 4. OCZEKUJĄC Z ZAINTERESOWANIEM wyników trwających prac nad ukończeniem sprawozdania na temat oceny praktycznego wdrożenia w państwach członkowskich UE unijnych dyrektyw dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy; 5. MAJĄC NA UWADZE, że gospodarka nieformalna oddziałuje nie tylko na bezpieczeństwo i higienę pracy oraz warunki pracy, ale także na wzrost gospodarczy państw członkowskich, a tym samym na zrównoważoność europejskich polityk społecznych, a także MAJĄC NA UWADZE, że ambitnym celem Komisji Europejskiej jest, by Europa zasłużyła na kategorię socjalną AAA; SN 12765/15 jw/mo/bb 2

3 6. MAJĄC NA UWADZE, że zmiany i innowacje techniczne, rozwój gospodarczy i nowe formy zatrudnienia mogą oddziaływać nie tylko na warunki pracy, ale także na konkurencyjność i produktywność przedsiębiorstw, przez co mogą wymagać bezpośrednich działań w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz godziwych warunków pracy; 7. MAJĄC NA UWADZE, że dyrektywa ramowa z roku 1989 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, 20 dyrektyw szczegółowych oraz inne powiązane dyrektywy wynikające również z kompleksowego trójstronnego dialogu politycznego gwarantują wymogi minimalne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w Unii Europejskiej, przy czym państwa członkowskie mają możliwość utrzymywania lub wprowadzania środków bardziej rygorystycznych; 8. MAJĄC NA UWADZE, że dokonana przez Komisję ocena ex-post praktycznego wdrożenia w państwach członkowskich dyrektyw dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy jest ważnym krokiem w promowaniu właściwego wdrażania istniejącego ustawodawstwa, po to aby jeszcze bardziej podnosić poziom bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników, w tym oceny potrzeby aktualizacji, zmiany lub uchylenia dyrektyw bez obniżania poziomu ochrony pracowników; 9. MAJĄC NA UWADZE, że inspekcje pracy lub inne odnośne organy odgrywają istotną rolę w egzekwowaniu ustawodawstwa w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnianiu doradztwa i informacji na temat jego wdrażania, w szczególności wśród małych i średnich przedsiębiorstw, a także w zwalczaniu pracy nierejestrowanej, w zakresie, w jakim są odpowiedzialne, mając na celu m.in. egzekwowanie ustawodawstwa w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; PRZYJMUJE NASTĘPUJĄCE KONKLUZJE: RADA 10. PRZYPOMINA o roli Unii we wspieraniu i uzupełnianiu działań państwa członkowskich w dziedzinie lepszych warunków pracy i poprawy środowiska pracy w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników i PODKREŚLA znaczenie respektowania autonomii i roli partnerów społecznych; SN 12765/15 jw/mo/bb 3

4 11. UZNAJE, że opracowane przez Komisję zasady lepszego stanowienia prawa oraz program sprawności i wydajności regulacyjnej są dobrym punktem wyjściowym dla podejmowanych we właściwym momencie racjonalnych decyzji politycznych, w tym w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; 12. PODKREŚLA, że zasady lepszego stanowienia prawa oraz program sprawności i wydajności regulacyjnej nigdy nie zastąpią decyzji politycznych i nie powinny obniżać poziomu ochrony pracowników; przeciwnie powinny go podnosić poprzez większą efektywność i skuteczność, a także zapewniać, by środki były dobrze zaplanowane i przynosiły obywatelom, podmiotom gospodarczym i całemu społeczeństwu trwałe korzyści; 13. PRZYPOMINA o długiej tradycji bezpieczeństwa i higieny pracy, kwestii o zasadniczym znaczeniu dla właściwego funkcjonowania jednolitego rynku i PODKREŚLA znaczenie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz godziwych warunków pracy; 14. PODKREŚLA, że wdrożenie istniejącego ustawodawstwa w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy nadal pozostaje jednym z najważniejszych zobowiązań wszystkich państw członkowskich; 15. PODKREŚLA, że ustawodawstwo dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy musi mieć zastosowanie do wszystkich pracowników, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa; 16. PODKREŚLA znaczenie ogólnej struktury ustawodawstwa dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy opartej na dyrektywie ramowej, która jest solidną podstawa operacyjną do opracowywania europejskich przepisów w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; 17. UWAŻA, że wszelkie jej zmiany lub wszelkie znaczne nowelizacje lub zmiany poszczególnych dyrektyw lub dyrektywy ramowej powinny uwzględniać ich możliwe oddziaływanie na krajowe przepisy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; SN 12765/15 jw/mo/bb 4

5 18. UZNAJE, że niektóre dyrektywy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy mogą wymagać aktualizacji, aby nadążały za postępem technicznym i PODKREŚLA, że ewentualne zmiany obecnych ram prawnych muszą być oparte na kompleksowej ocenie skutków, z uwzględnieniem rozwoju sytuacji w poszczególnych obszarach ustawodawstwa, w tym pojawiania się nowych zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników; 19. PODKREŚLA potrzebę zrozumienia i wskazania potencjalnych wyzwań i zagrożeń związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy w kontekście nowych form zatrudnienia i organizacji pracy, nowych zawodów, bardziej zróżnicowanych miejsc pracy i nietypowych godzin pracy, w takich obszarach jak podzlecanie, praca cyfrowa, praca zlecana za pośrednictwem platform społecznościowych, praca na wezwanie, gospodarka dzielenia się, łańcuchy dostaw, zależni pracownicy prowadzący działalność własną, a także wyzwań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z pracownikami nierejestrowanymi; powinny temu towarzyszyć polityki i działania na szczeblu europejskim, aby zapewnić godziwe warunki pracy w bezpiecznym środowisku pracy, z właściwym uwzględnieniem aspektów związanych z płcią; 20. UWAŻA, że w przypadkach, w których nie ma jeszcze dowodów, środki w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być również rozważane w świetle zasady ostrożności, jeżeli istnieje uzasadnione domniemanie możliwego zagrożenia; 21. WSKAZUJE, że związane z pracą zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego oraz zagrożenia psychospołeczne są najczęstszymi przyczynami absencji chorobowej; 22. PODKREŚLA, że podniesienie poziomu ochrony pracowników przed karcynogenami, mutagenami i innym niebezpiecznymi czynnikami chemicznymi w miejscu pracy jest wysokim i pilnym priorytetem; 23. PRZYPOMINA o potencjalnych pojawiających się zagrożeniach dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników spowodowanych nowymi technologiami, takimi jak nanotechnologia, lub substancjami zaburzającymi funkcjonowanie układu hormonalnego lub mającymi szkodliwy wpływ na rozrodczość, a także WZYWA do dalszej analizy tych zagrożeń w razie potrzeby; SN 12765/15 jw/mo/bb 5

6 24. UZNAJE wpływ zmian demograficznych na warunki pracy w Europie, pamiętając, że dobre i bezpieczne warunki pracy w znacznym stopniu przyczyniają się do tego, by pracownicy pozostawali w dobrym zdrowiu i zachowywali motywację w miejscu pracy; 25. PODKREŚLA, że polityka Unii Europejskiej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy powinna uwzględniać opinie Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy oraz Komitetu Starszych Inspektorów Pracy; 26. ZWRACA UWAGĘ NA realizowany przez Komitet Starszych Inspektorów Pracy a finansowany przez Komisję Europejską program wymiany inspektorów pracy między państwami członkowskimi w celu wymiany doświadczeń i praktyk, mający na celu poprawę skuteczności kontroli i monitorowania stosowania prawa UE oraz promowania rozwoju programów szkoleniowych dla inspektorów; 27. PODKREŚLA znaczenie respektowania autonomii i roli partnerów społecznych, w zgodzie z praktykami krajowymi, we wdrażaniu polityk w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; 28. PRZYPOMINA, że wzrost idzie w parze z życiem ludzi i że sprawiedliwy i zrównoważony wzrost oparty na miejscach pracy z odpowiednimi warunkami, respektującymi zdrowie, bezpieczeństwo i godność pracownika, prowadzi do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i większej produktywności; APELUJE DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, ABY: 29. W DALSZYM CIĄGU podkreślały, że bezpieczeństwo i higiena pracy dodatnio przyczyniają się do osiągnięć jednolitego rynku i swobodnego przepływu pracowników, a w szczególności by podkreślały znaczenie równych szans w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy pomiędzy państwami członkowskimi dla zapewniania uczciwej konkurencji i godziwych warunków pracy w całej Unii Europejskiej i podbudowywania zaufania pracowników i pracodawców na jednolitym rynku europejskim; SN 12765/15 jw/mo/bb 6

7 30. PROMOWAŁY, odpowiednio do okoliczności, wypracowywanie polityk, strategii i inicjatyw, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom zatrudnionym obecnie w gospodarce nieformalnej, tak aby ułatwić ich przejście do gospodarki formalnej; 31. PRZYJĘŁY bardziej aktywną rolę w podnoszeniu poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez zwalczanie pracy nierejestrowanej, ponieważ doświadczenie uczy, że sytuacje występowania pracy nierejestrowanej sprzyjają gorszym warunkom bezpieczeństwa i higieny pracy; 32. W DALSZYM CIĄGU podejmowały wszelkie wysiłki w celu przeanalizowania wpływu cyfrowego rynku pracy na bezpieczeństwo i higienę pracy oraz warunki pracy i aby to uwzględniły w swoich politykach w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; 33. ZACHĘCIŁY Komitet Starszych Inspektorów Pracy do przeanalizowania, jaką wartość dodaną, pośród istniejących struktur, może reprezentować europejskie centrum szkolenia w zakresie informowania inspektorów pracy o europejskiej polityce w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz o powiązanych z nimi ustawodawstwie, a także w zakresie wymiany informacji na temat dobrych praktyk egzekwowania przepisów; ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY: 34. przy ocenie dyrektyw dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy BRAŁA pod uwagę konkretne uwarunkowania i potrzeby każdego państwa członkowskiego; 35. ROZWAŻYŁA nowelizację ustawodawstwa dotyczącego karcynogenów i mutagenów poprzez dokonanie przeglądu istniejących wiążących limitów i, w odpowiednich przypadkach, dodanie nowych w oparciu o ocenę wpływu i dowody; ROZWAŻYŁA inteligentne skonstruowanie dyrektywy w sprawie karcynogenów, tak aby można było do niej szybko i sprawnie dodawać nowe substancje; SN 12765/15 jw/mo/bb 7

8 36. DOKONAŁA PRZEGLĄDU i ROZWAŻYŁA AKTUALIZACJĘ istniejących dyrektyw dotyczących zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego (wibracje, ręczne przemieszczanie ciężarów i sprzęt wyposażony w wyświetlacze/ekrany) na podstawie oceny ex-post dyrektyw dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy; POPARŁA, jako natychmiastowy pierwszy krok, rozpowszechnienie opracowanych przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) materiałów informacyjnych dotyczących dobrych praktyk, a odnoszących się do zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego, tak by lepiej przygotować kadrę kierowniczą do radzenia sobie z tymi zagrożeniami; 37. ZWRÓCIŁA szczególną UWAGĘ na sytuację małych i średnich przedsiębiorstw w odniesieniu do zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego i ergonomiki, chorób związanych z pracą oraz ochroną przed szkodliwymi substancjami chemicznymi, a także by w dalszym ciągu opracowywała przyjazne dla użytkownika instrumenty i narzędzia oceny ryzyka i zarządzania ryzykiem w takich przedsiębiorstwach; 38. UWZGLĘDNIŁA prowadzoną w latach przez UE-OSHA kampanię Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy w odniesieniu do zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy oraz WSKAZAŁA, jako pierwszy i natychmiastowy krok, jakie dalsze analizy i dobre praktyki odnoszące się do zagrożeń psychospołecznych są potrzebne, aby wspierać pracodawców w radzeniu sobie z tymi zagrożeniami oraz rozważyła wykonalność opracowania odpowiednich przepisów lub innych środków; 39. PRZYGOTOWAŁA, w kontekście swojej roli w monitorowaniu wdrażania strategicznych ram UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na lata operacyjnego lub zarządczego planu działania, aby skutecznie podjąć każde z trzech głównych wyzwań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, podkreślonych w jej komunikacie, który wyraźnie wskazuje główne realizowane cele strategiczne, konkretne działania, które należy podjąć, podmioty i zainteresowane strony zaangażowane i odpowiedzialne za realizację, wyniki, jakie mają zostać osiągnięte, jednoznaczne wskaźniki, za pomocą których mają być mierzone te wyniki oraz horyzont czasowy, w jakim działania powinny zostać zrealizowane; 40. WSKAZAŁA, we współpracy z Eurofoundem lub EU-OSHA, wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa i higieny pracy związane z nowymi formami zatrudnienia, organizacją pracy i nowymi zawodami; SN 12765/15 jw/mo/bb 8

9 41. OPRACOWAŁA bardziej spójne systemy rejestrowania danych, które by lepiej odzwierciedlały czynniki sprawcze i byłyby pomocne w określaniu zagrożeń oraz zarządzaniu ryzykiem i strategiach prewencji; 42. WEZWAŁA Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, aby przeanalizowała możliwości lepszego wykorzystania istniejących struktur i systemów gromadzenia i łatwej wymiany istniejących informacji i wytycznych, w tym praktycznych wytycznych sektorowych, na temat bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw; 43. ZACHĘCAŁA państwa członkowskie do wymiany i tłumaczenia swoich sektorowych praktycznych wytycznych obejmujących zawodowe ryzyka związane z bezpieczeństwem i higieną pracy w poszczególnych zawodach i aby je w tym WSPIERAŁA; 44. W DALSZYM CIĄGU wspierała opracowywanie praktycznych narzędzi, takich jak opracowane przez EU-OSHA interaktywne narzędzie online do oceny ryzyka (OiRA) oraz opracowywanie specyficznych dla poszczególnych sektorów wersji tych narzędzi elektronicznych, aby ułatwiać ocenę ryzyka, w sposób konsensualny i kreatywny, przez poszczególnych pracodawców, w szczególności w mikroprzedsiębiorstwach i małych przedsiębiorstwach, po to aby podjąć odpowiednia środki zapobiegawcze; 45. ZACHĘCAŁA do opracowywania materiałów dotyczących dobrych praktyk w dziedzinie ergonomiki, do wykorzystania przez inspektorów pracy, po to by mogli przeprowadzać właściwe kontrole; ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY: 46. ZAPEWNIŁY odpowiednie zasoby na sprawne i skuteczne wdrażanie ustawodawstwa dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy oraz środków zapobiegawczych wspierających przedsiębiorstwa w zapobieganiu zagrożeniom i zarządzaniu ryzykiem w miejscu pracy; 47. OKREŚLIŁY sposoby uproszczenia i zredukowania wszelkich niepotrzebnych obciążeń prawnych w przetransponowanym ustawodawstwie krajowym dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy, bez obniżania poziomu ochrony pracowników ani ograniczania decyzji państw członkowskich dotyczących wyższego poziomu ochrony; SN 12765/15 jw/mo/bb 9

10 48. PODNOSIŁY świadomość znaczenia bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy i określiły sposoby włączenia bezpieczeństwa i higieny pracy do krajowych programów kształcenia i szkolenia zgodnie ze zwyczajami i praktykami krajowymi; 49. ZAPEWNIŁY inspektorom pracy właściwe szkolenie, aby sprostali pojawiającym się wyzwaniom i zacieśniły współpracę z inspekcjami pracy innych państw członkowskich w celu wymiany najlepszych praktyk i doświadczeń; 50. POŁĄCZYŁY kontrolę i konsultacje i opracowały ramy zintensyfikowanego dialogu między inspektorami pracy lub, w odpowiednich przypadkach, innymi właściwymi organami a przedsiębiorstwami w celu umotywowania ich i zapewnienia im wsparcia w zapobieganiu wypadkom związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy i odpowiednim postępowaniu z nimi, poprzez zapewnianie ukierunkowanych informacji i konsultacje zgodnie ze zwyczajami i praktykami krajowymi; 51. LEPIEJ WYKORZYSTYWAŁY, w odpowiednich przypadkach, fundusze europejskie, by wzmocnić potencjał instytucji publicznych do celów egzekwowania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i promowania ich, w szczególności przy zwalczaniu pracy nierejestrowanej; ZWRACA SIĘ DO PARTNERÓW SPOŁECZNYCH, ABY: 52. W DALSZYM CIĄGU promowali negocjowanie i zawieranie porozumień ponadnarodowych i międzynarodowych przez przedsiębiorstwa wielonarodowe i światowe federacje związków zawodowych, nakierowanych na zapewnianie bezpiecznych warunków pracy we wszystkich działaniach przedsiębiorstw i w ich światowych łańcuchach dostaw; 53. WYPRACOWALI zorientowaną na praktykę strategię dostosowywania warunków pracy do zmian w organizacji pracy, obejmującą kwestie związane z cyfrowym rynkiem pracy i cyfrowym miejscem pracy; 54. ZINTENSYFIKOWALI wysiłki w celu umotywowania przedsiębiorstw do poprawy środowiska pracy w kategoriach bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez pomaganie im w podnoszeniu świadomości pracodawców i pracowników w tej dziedzinie, w szczególności w małych i średnich przedsiębiorstwach. SN 12765/15 jw/mo/bb 10