kamienne kramy handlowe (bolesławowskie) / Boleslaus Stalls

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "kamienne kramy handlowe (bolesławowskie) / Boleslaus Stalls"

Konrad Wawrzyniak
5 lat temu
Przeglądów:

Katalog obiektów architektonicznych / Boleslaus Stalls Murowany zespół obiektów o charakterze najprawdopodobniej handlowym, którego dokładna funkcja jest obecnie kwestią sporną.

1 Katalog obiektów architektonicznych / Boleslaus Stalls Murowany zespół obiektów o charakterze najprawdopodobniej handlowym, którego dokładna funkcja jest obecnie kwestią sporną. Fragment pozostałości po obiekcie jest dostępny w ramach wystawy Muzeum Rynku Podziemnego. Wizualny wskaźnik niejasności dla kamiennych kramów handlowych. Prosty i krótki schemat wskazuje na brak rozbieżności w interpretacji danych dotyczących obiektu. Istnieją natomiast poważne różnice interpretacyjne dotyczące hipotez związanych z identycznością (tożsamością) tego obiektu (zob. tabela). Graf potencjalnych interakcji dla kamiennych kramów handlowych (bolesławowskich), opracowany oparciu o informacje przedstawione w tabeli chronologicznej. Zidentyfikowano dwie fazy ewolucyjne obiektu. Następnie zespól został dość szybko zlikwidowany. Relikty archeologiczne kamiennych kramów handlowych były badane trzykrotnie. Ostatnie badania archeologiczne połączone zostały z konstrukcją podziemnych kubatur przekształconych w muzeum (Rynek Podziemny). Część reliktów archeologicznych kamiennych kramów handlowych została włączona w obręb wystawy. Udostępnione fragmenty obiektu zostały wcielone w obręb nowo powstałych kubatur. Pozostałe relikty zabezpieczono. 117

2 / Boleslaus Stalls kramy Bolesławowskie [Strona Podziemia Rynku, [on-line] Plan podziemi] 1257 Akt lokacji z 5 VI 1257 [KDMK I, nr I, s.1] 242] Fundacja kramów w Rynku (przywilej lokacyjny) komory przekupniów zwanych potocznie kramami. 242] Przybliżony okres budowy pierwszych murowanych kramów handlowych w Rynku. Rozbieżne osie poszczególnych bloków sugerują ich niezależne od siebie powstanie i brak jednolitej koncepcji. 24], [Buśko C., 2007, s.227] ?? 1302?? po 1257 roku badania Dębowskiego i Myszki z 1979 datowanie : Wacław II ( )/ Łokietek ( ) zapewne II połowa XIII wieku [Komorowski W., Sudacka A., 2008, ss.20, 243], [Buśko C., 2007, s. 227] 1302 notatka o kramach sukiennych, 24] 1311 Wspomniano przejście przez krzyż. 24] po 1335 Drewniany krawężnik w uliczce datowano na a) Są to pierwsze Sukiennice. (A. Sudacka) b) Są to pierwsze Kramy Bogate. (C. Buśko) c) Nie ma wystarczających powodów, aby utożsamiać ten obiekt z pierwszymi Sukiennicami, czy z Kramami Bogatymi. W kontekście niniejszego katalogu zastosowanie jednej ze wspomnianych nazw nie ogranicza się jedynie do funkcji, lecz sugeruje ciągłość istnienia obiektu (integrując kolejne nieraz znacznie odmienne - fazy rozwojowe w jedną linię życia ) z zachowaniem jego identyczności. Pojęcia identyczności danego obiektu nie należy zawężać jedynie do jego funkcji (sposobu wykorzystania), obejmuje on bowiem szereg różnych uwarunkowanych kulturowo aspektów. Przejście przez krzyż, brukowana ulica środkiem, budynki dwukondygnacyjne z kamienia warstwowego, z pierwszą kondygnacja w charakterze suteryny (2/3 w ziemi), bez otworów komunikacyjnych budynek dwukondygnacyjny, parter : zagłębiony w ziemi na 2/3 wysokości kondygnacji, murowany, bez wejść od zewnątrz; piętro : najprawdopodobniej gliniano-drewniana konstrukcja służąca do handlu różnymi towarami; poziom użytkowy: wapienne wylewki i klepiska. Osią zespołu była początkowo nieutwardzona, a od 1 poł. XIV wieku brukowana ulica szerokości około 5 m, przebiegająca ukośnie w stosunku do pierzei Rynku. [Buśko C., 2007, s.227] ikonografia : [Kalarus T., 2005, w Rynek Główny, s.20], [XX., 2010, UMCS] plany : [Mamica M., ], [plan ], [plan 2009] restytucje : [Krzysztofory nr 28, cz.1, faza I, pocz. XIII w.], [Krzysztofory nr 28, cz.1, s.101], [Krzysztofory nr 28, cz.1, s.115, il.3], [XX, Cracovia 3D, 2011, s.114] 118

3 Katalog obiektów architektonicznych ?? 1349?? przed połową XVI w. [Krzysztofory nr 28, cz. 1, s.164] najpóźniej w połowie XIV wieku [Dryja S., et al., 2010, s.185] druga połowa XV wieku Do wschodniej części kramów ostawiono od wschodu dodatkowe (podpiwniczone) komory i zburzono zachodni ciąg kramów. [Krzysztofory nr 28, cz. 1, ss.164, 168], [Dryja S., et al., 2010, s.185], [Opaliński P., 2010, s.117] plany : [Mamica M., ], [plan ], [plan 2009] restytucje : [Krzysztofory nr 28, cz.1, faza II, przed 1350],[Krzysztofory nr 28, cz.1, s.102], [Krzysztofory nr 28, cz.1, s.115, il.3] 1358 Przywilej Kazimierza Wielkiego nadany miastu Kraków, regulujący zasady funkcjonowania instytucji miejskich. [Kraków. Nowe studia, 2007] [Wikipedia, Kalendarium historii Krakowa] Wielki przywilej Kazimierz Wielki rozszerza uprawnienia i stan posiadania miasta. Król wyraża życzenie, aby miasto nie zostało oszpecone w znamienitych miejscach przez bezładne budowle [KDMK I, nr XXXII, s.36] [Komorowski W., Kraków. Nowe studia, 2007] Król Kazimierz Wielki zrzeka się na korzyść miasta obiektów mu należnych (kramów sukiennych). R 1350?? 1372?? Układ ten trwa do lat 60-tych, 70-tych XIV wieku. [Komorowski W., Sudacka A., 2008, ss , 243] Układ ten funkcjonował do połowy XIV wieku. [Buśko C., 2007, s. 229] 1376?? budowa gotyckich Sukiennic [Komorowski W., Sudacka A., 2008, ss ] Rozbiórka, która spowodowana mogła być nieregularnością założenia i zbyt małą skalą (hip.). Materiał z kramów został częściowo wykorzystany przy wznoszeniu Kramów Bogatych. [Komorowski W., Sudacka A., 2008, ss , 243], [Buśko C., 2007, s. 227] W miejscu szeregu wschodniego stanęły Kramy Bogate. Około połowy XIV wieku wyburzono ostatecznie stary zespół kramów. [Krzysztofory nr 28, cz. 1, s. 168] [Zin W., Grabski W., 1966] Badania archeologiczne (W. Zin, K. Radwański) odkrycie fragmentów murowanego obiektu. Obiekt zidentyfikowano jako pierwsze Sukiennice i datowano na panowanie Bolesława Wstydliwego. plany : [plan 1975] ] badania Teofila Dębowskiego i Mariana Myszki Badania archeologiczne (T. Dębowski, M. Myszka). Obiekt zidentyfikowano jako pierwsze Sukiennice i datowano na okres panowania Wacława II lub Łokietka. S początek roku 2005, [Komorowski W., Sudacka A., 2008, s.242], Badania rozpoczęto w sierpniu roku [Buśko C., 2007, s.225] Prace archeologiczne i przebudowa płyty Rynku prowadzono w latach [TVP Kraków, 12 VII 2010] Podziemia Muzeum otwarto 27-go września Prace archeologiczne na Rynku (C. Buśko) w związku z wymianą nawierzchni i budowa podziemnych kubatur dla MHmK (Kadłuczka A.). [Buśko C., 2007, s.227] Adaptacja podziemnych kubatur w ramach projektu Śladem europejskiej tożsamości Krakowa - szlak turystyczny po podziemiach Rynku Głównego. [Kadłuczka A. 2006, s.66] 119

4 Katalog obiektów architektonicznych Konserwacja i przystosowanie fragmentów XIII wiecznych kramów do potrzeb muzealnych. [Hajok D, Gazeta Wyborcza, 11 XI 2010], [TVP Kraków, 12 VII 2010], [Mamica M., ] Ekspozycja budowli XIII-wiecznej, domniemanych pierwszych Sukiennic : czterokomorowych kamiennych reliktów budowli z zachowanym dolnym poziomem użytkowym i gniazdami belek na wysokości poziomu przyziemia, które w kontekście wcześniejszych odkryć w piwnicach Sukiennic interpretuje się wstępnie jako relikt kramów, o których wspomina akt lokacyjny z 1257 roku, przewiduje się ich odsłonięcie, konserwację i ekspozycję w formie rezerwatu archeologicznego. [Kadłuczka A. 2006, s.66] Eksponowane fragmenty zostały zaanektowane przez muzeum Rynku Podziemnego - stanowią jego integralną część. ikonografia : [Kalarus T., 2005, w Rynek Główny, s.20], [Kalarus T., 2005, w Rynek Główny, s.223], [XX., , WK 19/2006, s.65, il.10], [XX., , WK 19/2006, s.65, il.9], [Woch B., 2009, MHmK] [XX., 2010, UMCS], [Marciniak A., kamienne kramy, ] plany : [Mamica M., ], [plan ], [XX., 2004, WK 19/2006, il.12], [XX., , WK 19/2006, il.13], [plan 2009] 120

5 Katalog obiektów architektonicznych Graf potencjalnych interakcji dla kamiennych kramów handlowych, uzupełniony o informacje dotyczące formy obiektu w poszczególnych fazach ewolucyjnych. Jak dotąd wyodrębniono dwie fazy ewolucyjne tego obiektu. Choć układ założenia znany jest z badań archeologicznych, forma poszczególnych obiektów jest hipotetyczna. 121

Podobne dokumenty

LINIE TRAMWAJOWE. Budowa linii tramwajowej KST, etap II B (ul. Lipska - ul. Wielicka)

LINIE TRAMWAJOWE. Budowa linii tramwajowej KST, etap II B (ul. Lipska - ul. Wielicka) S - 1 LINIE TRAMWAJOWE S-1.2 Budowa linii tramwajowej KST, etap II B (ul. Lipska - ul. Wielicka) Budowa linii tramwajowej na odcinku ul. Lipska - ul. Wielicka o długości ok. 1,4 km (podwójnego toru), w